1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA
Nazwa produktu: Pentatlenek diwanadu(V) Wzór chemiczny: V2O5
Inne nazwy: tlenek wanadu(V), pentatlenek wanadu Producent:
Dystrybutor:
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Składnik stwarzający zagroŜenie:
Nazwa chemiczna
% wag .
Nr CAS Nr WE Symbol
ostrzegawczy
Zwroty zagroŜenia (R)*
pentatlenek diwanadu(V) 100 1314-62-1 215-239-8 Muta.Kat.3 Repro.Kat.3
T, N
20/22-37-48/23-51/53- 63-68
3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ
Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem.
T N
ZagroŜenie poŜarowe: Substancja stała, niepalna. Nie stwarza zagroŜenia poŜarowego.
ZagroŜenie toksykologiczne:
Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu.
Działa draŜniąco na drogi oddechowe.
Działa toksycznie przez drogi oddechowe; stwarza powaŜne zagroŜenie zdrowia w następstwie długotrwałego naraŜenia.
MoŜliwe ryzyko szkodliwego działania na dziecko w łonie matki.
MoŜliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia.
ZagroŜenie
ekotoksykologiczne:
Działa toksycznie na organizmy wodne; moŜe powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym.
4. PIERWSZA POMOC
Uwaga: W pierwszej kolejności naleŜy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skaŜonego pyłem pentatlenku diwanadu(V) środowiska. UłoŜyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem.
Następstwa wdychania:
1. Wyprowadzić poszkodowana osobę na świeŜe powietrze.
2. W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub w razie potrzeby podać tlen - najlepiej jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Zapewnić pomoc lekarską.
Uwaga: groźba obrzęku płuc.
SkaŜenie oczu:
1. Przemywać skaŜone oczy większą ilością letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach. Przykryć oczy jałowym opatrunkiem.
2. W razie potrzeby zapewnić pomoc okulisty.
Następstwa połknięcia:
1. Przy połknięciu osobie przytomnej naleŜy natychmiast podać do wypicia duŜe ilości wody i mechanicznie prowokować wymioty. Czynność tę powtarzać kilkakrotnie. Osoby niefachowe nie powinny wszczynać postępowania leczniczego, jeŜeli poszkodowany jest nieprzytomny.
Skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym.
2. Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leŜenie i ciepło.
Zanieczyszczenie skóry:
1. Zdjąć skaŜone ubranie. Oczyścić mechanicznie skaŜoną skórę. Zanieczyszczoną skórę naleŜy zmywać 2% roztworem wodorowęglanu sodu.
2. Skonsultować się z lekarzem dermatologiem.
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU
ZagroŜenia poŜarowe: Pentatlenek diwanadu(V) jest substancją niepalną. Nie stwarza szczególnego zagroŜenia poŜarowego.
W przypadku poŜaru sąsiednich obiektów stosować w kolejności:
Odpowiednie do gaszenia poŜaru obiektu lub substancji znajdujących się w sąsiedztwie pentatlenku diwanadu(V). Zalecany ditlenek węgla (CO2), gaśnice proszkowe z proszkiem ABC oraz woda.
Sprzęt
ochronny straŜaków:
Ochrony standardowe. Aparaty izolujące drogi oddechowe.
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne: W przypadku wydostania się większej ilości pentatlenku diwanadu(V) do środowiska, skaŜony teren naleŜy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skaŜania środowiska. Chronić przede wszystkim drogi oddechowe maskami ochronnymi. W razie potrzeby wezwać ekipę ratowniczą.
Środki ochrony osobistej: Unikać kontaktu z uwalniającym się pyłem. Stosować ubrania ochronne, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie ochronnego działania filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P3).
Zalecenia szczegółowe: Rozsypaną substancję dokładnie zbierać do pojemników z pokrywami.
Stosować metody mechaniczne oraz urządzenia zasysające (odkurzacze przemysłowe). Starać się nie wzbijać pyłu.
Zabezpieczenie środowiska:
Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skaŜenia wód powiadomić odpowiednie władze.
Metody utylizacji: Powtórne zagospodarowanie; zgodnie wymogami z rozporządzeniem Ministra Gospodarki sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie zatruciom: Podczas stosowania nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z pentatlenkiem diwanadu(V), przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŜ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu.
Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie poŜarom / wybuchom:
Substancja praktycznie niepalna. Nie stwarza zagroŜenia poŜarowego oraz wybuchowego.
Magazynowanie: Pentatlenek diwanadu(V) przechowywać w pojemnikach, w suchych i zamkniętych pomieszczeniach o drewnianych podłogach zabezpieczonych przed przenikaniem wilgoci z gruntu, w temperaturze do 20ºC i wilgotności 60-80%. Pentatlenek diwanadu(V) jest przenoszony do szczelnie zamkniętych beczek i bębnów metalowych, puszek pakowanych razem w skrzynie drewniane lub kartony, słoikach szklanych obłoŜonych obojętnym materiałem amortyzującym.
Przechowywać z dala od Ŝywności. Magazyn musi być wyposaŜonych w wydajną instalację wentylacyjną
Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:
Za odpad moŜna uznać pentatlenek diwanadu(V), który nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy pentatlenek diwanadu(V) odstawiany jest do wskazanego przez słuŜbę ochrony środowiska miejsca celem wykorzystania hutniczego.
8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania pentatlenku diwanadu(V). Sprawna wentylacja.
Osobiste wyposaŜenie ochronne:
Drogi oddechowe: Maski ochronne z pochłaniaczami pyłów P3.
Ręce: Rękawice ochronne.
Oczy: Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało: Ubrania ochronne.
Ogólne środki ochrony:
Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z pyłem pentatlenku diwanadu(V). Zanieczyszczone ubranie wymienić.
Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać rozsypy bez wzbijania pyłu.
Metody oceny naraŜenia: Metody oceny naraŜenia opierają się na laboratoryjnym oznaczaniu zawartości pyłów w powietrzu miejsca pracy.
Obowiązujące w Polsce najwyŜsze dopuszczalne stęŜenie (mg/m3) w środowisku pracy:
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769).
NajwyŜsze dopuszczalne stęŜenie w środowisku pracy (NDS):
Składnik NDS (mg/m3) NDSCh (mg/m3)
pentatlenek diwanadu(V) dymy – 0,05 pyły – 0,05
dymy – 0,1 pyły – 0,5
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
Masa cząsteczkowa: 181,88 g/mol
Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych pentatlenek diwanadu(V) jest krystalicznym proszkiem barwy pomarańczowoŜółtej lub ceglastoczerwonej.
Temperatura topnienia: 690oC
Temperatura wrzenia: ok. 1750oC z rozkładem Gęstość: 3,36 g/cm3
Gęstość usypowa: 400 - 600 kg/m3
Rozpuszczalność w wodzie: bardzo słaba (0,7 g/l/20oC) Wartość pH (50 g/l H2O/20oC): ok. 4
Inne: Pentatlenek diwanadu(V) ogrzewany w atmosferze wodoru lub tlenku węgla łatwo ulega redukcji.
Reaguje ze stęŜonym kwasem solnym tworząc VOCl2 i l2. Z zasadami tworzy wanadany(V).
Otrzymywany przez rozkład termiczny metawanadanu(V) amonu. Stosowany jest jako katalizator w reakcjach utlenienia, do otrzymywania farb ceramicznych i szkieł (jako pigment).
10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ
Stabilność i reaktywność: Pentatlenek diwanadu(V) w warunkach prawidłowego przechowywania
jest chemicznie stabilny. Reaguje ze stęŜonym kwasem solnym tworząc VOCl2i l2. Z zasadami tworzy wanadany(V).
Właściwości korozyjne: Brak
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Drogi naraŜenia człowieka: Wdychanie pyłów i par, spoŜycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.
Informacja ogólna: Pentatlenek diwanadu(V) jest substancją toksyczną. DraŜni błony śluzowe dróg oddechowych i oczu. W kontakcie z wilgocią powstają niebezpieczne, Ŝrące produkty reakcji.
Dane toksykologiczne:
LD50(doustnie, szczur) = 400 - 500 mg/kg.
Działanie miejscowe:
Wdychanie pyłów i par: Pyły i pary powodują ostre podraŜnienie nosa i gardła Powstaje kaszel, ból w klatce piersiowej i skrócenie oddechu. MoŜe pojawić się bezdech z pieniącą się śliną (obrzęk płuc), ostry nieŜyt oskrzeli, zapalenie płuc. MoŜe nastąpić uszkodzenie płuc. Następstwem mogą być objawy naśladujące zespół Parkinsona. Pracownicy stykający się zawodowo z pentatlenkiem diwanadu(V) powinni być poddawani okresowym badaniom lekarskim.
Połknięcie: Wystąpią nudności i wymioty. Śluzówki ust mogą być obrzęknięte. Pojawiają się trudności w oddychaniu. Mogą wystąpić problemy z krąŜeniem. Jako późne powikłanie występuje niedomoga wątroby i nerek.
Kontakt ze skórą: Wystąpi silne podraŜnienie a takŜe oparzenie chemiczne.
Kontakt z oczami: Wystąpi zaczerwienienie, podraŜnienie, swędzenie i łzawienie.
Stwierdzono działanie mutagenne i działanie na rozrodczość.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Działanie na organizmy wskaźnikowe:
Ryby: Średnia granica śmiertelności dla róŜanki następuje po 96 godzinach działania roztworem siarczanu wanadylu o stęŜeniu 4,8 mg/dm3 (w bardzo miękkiej wodzie).W twardej wodzie granica ta wynosi 30 mg/dm3.
Stopień zagroŜenia wód: duŜy
13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Metody unieszkodliwiania:
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206) Zawartość opakowania wg:
rodzaju 06 09 99 inne, nie wymienione odpady Opakowania wg:
rodzaju 15 01 02 opakowania z tworzyw sztucznych rodzaju 15 01 04 opakowania z metalu
rodzaju 15 01 07 opakowania ze szkła
Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie.
ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw.
Opakowania opróŜnić całkowicie.
14. INFORMACJE O TRANSPORCIE
Numer UN (ONZ): 2862 PIĘCIOTLENEK WANADU
Klasa RID/ADR/IMO: 6.1
Kod klasyfikacyjny: T5
Grupa pakowania: III
Ilości ograniczone: LQ9
Kategoria transportowa: 2
Numer rozpoznawczy zagroŜenia: 60
Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 8:
15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem.
Na etykietach naleŜy umieścić następujące informacje:
Symbol ostrzegawczy na
opakowaniu jednostkowym: Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:
T Produkt toksyczny.
N Produkt niebezpieczny dla środowiska.
Zwroty wskazujące rodzaj zagroŜenia R 20/22 Działa szkodliwie na drogi oddechowe i po połknięciu.
R 37 Działa draŜniąco na drogi oddechowe
R 48/23 Działa toksycznie przez drogi oddechowe; stwarza powaŜne zagroŜenie zdrowia w następstwie długotrwałego naraŜenia.
R 51/53 Działa toksycznie na organizmy wodne; moŜe powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym
R 63 MoŜliwe ryzyko szkodliwego działania na dziecko w łonie matki R 68 MoŜliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia.
Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania S 1/2 Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi.
S 36/37 Nosić odpowiednią odzieŜ ochronną i odpowiednie rękawice ochronne
S 38 W przypadku niedostatecznej wentylacji stosować odpowiednie indywidualne środki ochrony dróg oddechowych.
S 45 W przypadku awarii lub jeŜeli źle się poczujesz niezwłocznie zasięgnij porady lekarza –jeŜeli to moŜliwe, pokaŜ etykietę.
S 61 Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki
Kartę wykonano zgodnie z:
• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia 14.12.2004r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2).
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP).
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769).
• Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206),
• Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638) .
• Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR).
• Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami.
• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami.
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).
• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173).
• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami.
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).
• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173).
16. INNE INFORMACJE
Chemiczne określenie produktu:
Pentatlenek diwanadu(V)
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych T Produkt toksyczny.
N Produkt niebezpieczny dla środowiska.
R 20/22 Działa szkodliwie na drogi oddechowe i po połknięciu.
R 37 Działa draŜniąco na drogi oddechowe
R 48/23 Działa toksycznie przez drogi oddechowe; stwarza powaŜne zagroŜenie zdrowia w następstwie długotrwałego naraŜenia.
R 51/53 Działa toksycznie na organizmy wodne; moŜe powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym
R 63 MoŜliwe ryzyko szkodliwego działania na dziecko w łonie matki R 68 MoŜliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia.
Normy na sprzęt ochronny:
PN-EN 141:2002 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie;
PN-EN 344:1996 Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŜytku w pracy. Zmiana A1;
PN-EN 166:2002 (U) Ochrona indywidualna oczu. Wymagania;
PN-EN 374-3:2004 (U) Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów;
PN-EN 466:1998 OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŜy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3);
Powietrze na stanowiskach pracy
PN-EN 1540:2004 Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia
PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŜenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa.
Uwaga:
• UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŜszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŜytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŜytkownika. Karta charakterystyki nie moŜe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu.
• Produkt nie moŜe być uŜywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŜeli podanym w p.1 karty charakterystyki.
• Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
• Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58)305-37- 46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych.
• Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej.
• Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań.
