Czas pracy
kierowców
304
Czas pracy
kierowców
Poradnik 304
Warszawa 2020
Czas pracy
kierowców
Praca zbiorowa w oparciu
o „Czas pracy kierowców”, F. Małysz.
Powielanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie bez zgody wydawcy jest zabronione.
ISBN: 978-83-61437-93-2
Studio BP7 ul. Menueta 14 02-827 Warszawa,
wydawnictwo@studiobp7.pl studiobp7.pl/wbp
Skład: Studio BP7
©
5 spis tre Ści
Wykaz skrótów . . . . Wstęp . . . . i. pod sta wy praw ne . . . . ii. po ję cie cza su pra cy kie row ców . . . . iii. czas dy żu ru . . . . iV. sys te my i roz kła dy cza su pra cy kie row ców . . . . 1. Nor my cza su pra cy kie row ców oraz tryb usta la nia sys te mów i roz -
kła dów cza su pra cy . . . . 2. Rów no waż ny czas pra cy . . . . 3. Prze ry wa ny czas pra cy . . . . 4. Za da nio wy czas pra cy . . . . 5. In ne sys te my i roz kła dy cza su pra cy kie row ców . . . .
V. pra ca w go dzi nach nad licz bo wych . . . . Vi. pra ca w po rze noc nej . . . . Vii. pra ca w nie dzie le i świę ta . . . . Viii. roz li cza nie cza su pra cy kie row ców . . . . iX. Okre sy pro wa dze nia po jaz du, prze rwy w pro wa dze niu i czas od po - czyn ku kie row ców . . . .
7
9
11
27
32
42
42 45 48 51 54
57
68
72
77
81
1. Uwa gi wstęp ne . . . . 2. Okres pro wa dze nia po jaz du . . . . 3. Prze rwy na od po czy nek . . . . 4. Od po czy nek do bo wy . . . . 5. Od po czy nek ty go dnio wy . . . .
X. Obo wiąz ki pra co daw cy . . . . Xi. Urzą dze nia re je stru ją ce (ta cho gra fy) . . . . Xii. Za łącz ni ki . . . . Za łącz ni ki nr 1–3 – przy kła do we wzo ry kar ty ewi den cji cza su pra cy kie row cy . . . .
Xiii. prze pi sy praw ne . . . . Usta wa z dnia 16 kwiet nia 2004 r. o cza sie pra cy kie row ców . . . . Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego . . Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym . . . .
6
81 82 84 88 90
93
100
105
106
112 112
124
145
WykaZ skrótóW
DzU – „Dzien nik Ustaw”
DzUrz – „Dzien nik Urzę do wy Unii Eu ro pej skiej” – wy da nie spe cjal ne k.p. – ko deks pra cy
OSNAP – Orzecz nic two Są du Naj wyż sze go – Izba Ad mi ni stra cyj na, Pra cy i Ubez pie czeń Spo łecz nych
OSNCP – Orzecz nic two Są du Naj wyż sze go – Izba Cy wil na i Pra cy SN – Sąd Naj wyż szy
UE – Unia Eu ro pej ska
usta wa – usta wa o cza sie pra cy kie row ców
7
WstĘp
Kie row cy sta no wią szcze gól ną gru pę pra cow ni ków ze wzglę du na spe cy ficz ny cha rak ter wy ko ny wa nej pra cy, po le ga ją cej na sta łym prze miesz cza niu się wraz z po jaz dem w cza sie dnia pra cy. Miej sce wy ko ny wa nia pra cy przez kie row cę nie jest więc sta łe, po zo sta je on bo wiem często po za sie dzi bą za kła du pra cy, nie jed no krot nie w znacz nej od le gło ści i w dłuż szym okre sie niż je den dzień ro bo - czy, co ma zwłasz cza miej sce w trans por cie mię dzy na ro do wym.
Z tych też wzglę dów czas pra cy kie row cy nie mo że być bez po śred - nio kon tro lo wa ny przez pra co daw cę, jak to ma miej sce w przy pad - ku sta łe go miej sca pra cy, gdzie pra cow ni cy wy ko nu ją pra cę na okre ślo nej i wy zna czo nej prze strze ni, w obec no ści prze ło żo nych.
Nie ozna cza to jed nak, iż czas pra cy kie row cy nie jest kon tro lo wa - ny, słu żą te mu bo wiem nie co in ne in stru men ty. Kie row ca ma więc pew ną sa mo dziel ność przy wy ko ny wa niu pra cy. Do wy ko ny wa nia za wo du kie row cy nie zbęd ne jest też po sia da nie przez da ną oso bę od po wied nich upraw nień do pro wa dze nia okre ślo ne go ro dza ju po - jaz dów, prze wi dzia nych w prze pi sach pra wa o ru chu dro go wym.
9
Po nad to pra ca kie row cy wią że się rów nież z po no sze niem du żej od - po wie dzial no ści pod czas pro wa dze nia po jaz du, zwłasz cza zaś przy prze wo zie osób. Trans por tem dro go wym prze wo żo ne są też róż ne go ro dza ju ła dun ki nie bez piecz ne, sta no wią ce za gro że nie dla oto cze nia (np. pa li wa i in ne sub stan cje che micz ne o wła ści wo ściach tru ją cych lub wy bu cho wych). W wa run kach co raz bar dziej na si la ją ce go się ru chu dro go we go pod sta wo wym za gad nie niem sta je się rów nież za - pew nie nie bez pie czeńs twa na dro gach, a któ re w prze wa ża ją cej mie - rze za le ży od je go uczest ni ków. Jed nak że o bez pie czeń stwie jaz dy de cy du ją nie tyl ko kwa li fi ka cje i do świad cze nie za wo do we kie row - cy, ale mo że przede wszyst kim je go ak tu al ny stan psy cho fi zycz ny w cza sie pro wa dze nia po jaz du. Istot ne zna cze nie ma ją tu więc przede wszyst kim za gad nie nia do ty czą ce cza su pra cy i od po czyn ku kie row ców.
W po rad ni ku ni niej szym omó wio ne zo sta ły ak tu al ne unor mo wa - nia do ty czą ce cza su pra cy kie row ców, za war te w usta wie z dnia 16 kwiet nia 2004 r. o cza sie pra cy kie row ców, a tak że wy ni ka ją ce z prze pi sów pra wa unij ne go.
i. pOD sta Wy praW Ne
Ja kie pod sta wo we ak ty praw ne re gu lu ją czas pra cy kie row ców?
Pod sta wo wym ak tem praw nym nor mu ją cym obec nie czas pra cy kie row ców jest usta wa z dnia 16 kwiet nia 2004 r. o cza sie pra cy kie row ców (DzU nr 92, poz. 879). Wy mie nio na usta wa nie nor mu - je jed nak że ca ło ścio wo wszyst kich za gad nień od no szą cych się do cza su pra cy kie row ców, bo wiem za sto so wa nie tu ma ją rów nież okre ślo ne prze pi sy pra wa unij ne go, a tak że in ne, ra ty fi ko wa ne przez Pol skę, ak ty pra wa mię dzy na ro do we go.
Zgod nie z art. 1, usta wa o cza sie pra cy kie row ców okre śla:
• czas pra cy kie row ców za trud nio nych na pod sta wie sto sun ku pra cy,
• czas pracy przedsiębiorców osobiście wykonujących:
a) przewozy drogowe, do których ma zastosowanie rozporządze- nie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowe- go, albo Umowa europejska dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), sporządzona w Genewie dnia 1 lipca 1970 r. (DzU z 2014 r.
poz. 409), zwana dalej „Umową AETR”,
b) przewozy regularne, których trasa nie przekracza 50 km
11
• czas pracy osób niezatrudnionych przez przedsiębiorcę, lecz oso- biście wykonujących na jego rzecz:
a) przewozy drogowe, do których ma zastosowanie rozporządze- nie (WE) nr 561/2006 albo Umowa AETR,
b) przewozy regularne, których trasa nie przekracza 50 km,
• zasady stosowania norm dotyczących okresów prowadzenia pojazdów, obowiązkowych przerw w prowadzeniu i gwaranto- wanych okresów odpoczynku, określonych w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 albo Umowie AETR,
• obo wiąz ki pra co daw ców w za kre sie wy ko ny wa nia prze wo zów dro go wych,
• okresy prowadzenia pojazdów, obowiązkowe przerwy w prowa- dzeniu i gwarantowane okresy odpoczynku kierowców:
a) zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, b) niebędących pracownikami
– wykonujących przewozy regularne na trasach nieprzekraczają- cych 50 km pojazdami, o których mowa w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006.
Jak zaś sta no wi art. 3, prze pi sy usta wy nie na ru sza ją po sta no - wień za war tych w po wo ła nym roz po rzą dze niu Ra dy (WE) nr 561/2006 i Umo wie eu ro pej skiej AETR.
W od no śni ku do ty tu łu usta wy do da no też za pis, iż usta wa wdra ża dy rek ty wy nr 2002/15/WE Par la men tu Eu ro pej skie go i Ra - dy z dnia 11 mar ca 2002 r. w spra wie or ga ni za cji cza su pra cy osób wy ko nu ją cych czyn no ści w tra sie w za kre sie trans por tu dro go we go (DzUrz WE L 80 z 23.03.2002).
Sto sow nie do art. 4 usta wy, w za kre sie w niej nie ure gu lo wa nym, sto su je się prze pi sy ko dek su pra cy. Do ty czy to m.in. pra cy w go dzi - nach nad licz bo wych i wy na gro dze nia za tę pra cę, pra cy w po rze noc nej oraz w nie dzie le i świę ta.
Pod kre ślić tu na le ży, że – w myśl art. 23 usta wy – w za kre sie norm okre śla ją cych czas pra cy kie row ców, obo wiąz ko we prze rwy prze zna czo ne na od po czy nek w cza sie dnia pra cy oraz od po czy nek do bo wy i ty go dnio wy, ukła dy zbio ro we pra cy mo gą prze wi dy wać wyż sze nor my mi ni mal ne oraz niż sze nor my mak sy mal ne niż prze - wi du je to usta wa. Od no si się to więc tyl ko do pra co daw ców ob ję -
12
tych po sta no wie nia mi ukła du zbio ro we go pra cy (za kła do we go lub po nadza kła do we go). Ta kie od stęp stwa od prze pi sów usta wy nie mo - gą być za tem wpro wa dzo ne w re gu la mi nie pra cy.
Okre ślo ne za gad nie nia od no szą ce się do cza su pra cy kie row ców, za rów no w kra jo wym, jak i w mię dzy na ro do wym trans por cie dro go - wym, re gu lu je rów nież usta wa z dnia 6 wrze śnia 2001 r. o trans por - cie dro go wym (jedn. tekst: DzU z 2019 r. poz. 2140 ze zm.).
Czy usta wę o cza sie pra cy kie row ców sto su je się do wszyst kich kie row ców?
Prze pi sy usta wy o cza sie pra cy kie row ców ma ją za sto so wa nie do kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, kierow- ców samozatrudnionych, czyli przedsiębiorców osobiście wykonują- cy przewozy drogowe oraz osob niezatrudnionych przez przedsię- biorcę, lecz osobiście wykonujące przewozy drogowe na jego rzecz.
Wynikaz tego że praktycznie każdy kierujący pojazdem i wykonują- cy transport drogowy podlega jej przepisom. Ustawodawca rozróż- nił w ustawie czas pracy kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, od czasu pracy kierowców kierowców niepozostają- cych w stosunku pracy, oraz od czasu pracy kierowców wykonują- cych przewozy regularne, których trasa nie przekracza 50 km.
Usta wę sto su je się za tem również do kie row ców za trud nio nych np. na pod sta wie umo wy zle ce nia. Należy zwrócić uwagę na fakt, że zatrudnienie kierowcy na umowę o dzieło jest niewłaściwe i na pewno spotka się z negatywną oceną organu kontrolującego.
Z mo cy art. 22 usta wy nie któ rych jej prze pi sów nie sto su je się do kie row ców pro wa dzą cych okre ślo ne ka te go rie po jaz dów, wy - mie nio ne w art. 29 usta wy, w art. 3 roz po rzą dze nia (WE) nr 561/2006, oraz w art. 2 ust. 2 lit. b Umowy AETR (po jaz dy te wy - mie nio no po ni żej). Do kie row ców tych po jaz dów nie sto su je się na - stę pu ją cych prze pi sów usta wy:
• art. 12 ust. 2 i 3 – do ty czą ce go prze dłu że nia ty go dnio we go cza su pra cy kie row cy i ty go dnio we go wy mia ru cza su pra cy kie row - cy za trud nio ne go u wię cej niż jed ne go pra co daw cy,
• art. 13 – do ty czą ce go przerw na od po czy nek,
13
Pełna wersja książki do nabycia w sklepie
https://sklep.wbp.com.pl/
