ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ S e r i a : G órnictw o z . 55
________ 1973 Nr k o l . 366
R u d o lf Majka K a z im ie rz R ułka
NIEKTÓRE ZAGADNIENIA POSTĘHJ TECHNICZNEGO W PODZIEMNYM BUDOWNICTWIE GÓRNICZYM
S t r e s z c z e n i e . P lan p i ę c i o l e t n i n a l a t a 1971-1975 d l a Z je d n o c z e n ia Bu- dow nictw a G ó rn icz eg o z a k ła d a s y s te m a ty c z n y w z r o s t w a r to ś c i p r o d u k c ji p r z y m inim alnym w z r o ś c ie z a t r u d n i e n i a . Przykładow o w o s ta tn im ro k u p ię c i o l a t k i w a r to ś ć p r o d u k c ji w z r o ś n ie o 20?S p r z y w z ro ś c ie z a t r u d n i e n i a z a le d w ie o o k o ło 2
%.
W p r a k ty c e o z n a c z a t o k o n ie c z n o ś ć p r z y r o s t u p r o d u k c j i p o p rz e z p o d n i e s i e n i e w y d a jn o ś c i p r a c y .Aby s p r o s t a ć nałożonym n a Z je d n o c z e n ie zadaniom z a c h o d z i p i l n a p o t r z e ba m o d e r n i z a c ji b r a n ż y , t j . d o k o n a n ia w n a j b liż s z y m c z a s i e jakościowych zm ian w z a k r e s i e t e c h n i k i , o r g a n i z a c j i i t e c h n o l o g i i g ł ę b i e n i a szybów i d r ą ż e n i a w y ro b isk k o ry ta rz o w y c h i komorowych.
M ając pow yższe n a uw adze, a u t o r z y w ram ach n i n i e j s z e j p u b l i k a c j i , po p r z e p ro w a d z e n iu a n a l i z y i s t n i e j ą c e g o ^ s ta n u , p o d j ę l i p ró b ę w y ty c z e n ia głów nych k ie ru n k ó w w d ra ż a n ia elem entów p o s tę p u te c h n ic z n e g o n a n a j b l i ż s z e l a t a w b ra n ż y budow nictw a g ó r n ic z e g o .
1. W stęp
D yskutow ane w o s ta tn im o k r e s i e w y ty czn e K o m ite tu C e n tr a ln e g o PZPR n a VI Z ja z d p a r t i i w sw ej c z ę ś c i p o św ię c o n e j podstawowym celom i kierunkom ro z w o ju s p o łe c z n o -g o s p o d a r c z e g o k r a j u w l a t a c h 19 7 1 -1 9 7 5 , p o d k r e ś l a j ą po
t r z e b ę d a ls z e g o s i l n e g o ro z w o ju k r a jo w e j b a z y e n e r g e ty c z n o - p a liw o w e j, ja k o podstaw y o g ó ln e g o ro z w o ju g o s p o d a rc z e g o k r a j u .
Z ad a n ie t o r e a liz o w a n e b ę d z ie p o p rz e z rozbudow ę i m o d e rn iz a c ję k o p a lń rozw ojow ych o r a z p r z e z budowę nowych k o p a lń w ęg la koksowego i e n e r g e ty c z n e g o . Wymagać to b ę d z ie o c z y w iś c ie poważnego w zm ocnienia w y s p e c ja liz o w a n e go p o t e n c j a ł u budow lano-m ontażow ego r e s o r t u MGiE w tym ró w n ie ż p o t e n c j a ł u Z je d n o c z e n ia Budow nictw a G ó rn ic z e g o .
Rozbudowa p o t e n c j a ł u p ro d u k c y jn e g o , w ob ecn y ch w arunkach o g ó ln e g o b r a ku r ą k do p r a c y , t o n i e t y lk o rozbudow a i l o ś c i o w a , a l e t a k ż e , a r a c z e j p r z e d e w sz y stk im rozbudow a ja k o ś c io w a w p o s t a c i
- nowych i b a r d z i e j w ydajnych maszyn i u r z ą d z e ń , - nowych m a te r ia łó w i k o n s t r u k c j i ,
- nowych s p r a w n ie js z y c h t e c h n o l o g i i wykonawstwa, - nowych form o r g a n i z a c j i p r a c y .
Innym i sło w y , to s t a ł e i s y s te m a ty c z n e w d ra ż a n ie elem entów p o s tę p u te c h n ic z n e g o do budow nictw a g ó r n ic z e g o .
108 R. M ajka, K. R ułka
D la z o b ra z o w a ń ia t a k i c h w ła ś n ie t e n d e n c j i rozw ojow ych w b ra n ż y budow
n ic tw a g ó r n ic z e g o w t a b l i c y 1 p r z e d s ta w io n o k i l k a c y f r c h a r a k te r y z u ją c y c h w a r to ś ć p la n o w a n e j p r o d u k c j i o r a z w ie lk o ś ć planow anego Z a t r u d n ie n ia d la Z je d n o c z e n ia Budow nictw a G ó rn icz eg o ja k o c a ł o ś c i , w p o s z c z e g ó ln y c h l a t a c h b ie ż ą c e g o p la n u 5 - l e t n i e g o .
T a b l ic a 1
Rok 1971 1972 1973 1974 1975
W artość
p r o d u k c ji m iń z ł 4 .4 3 0 4 .5 5 0 4 .7 5 0 4 .9 9 0 5 .2 2 0
Planow ane
z a t r u d n i e n i e osób 2 0 .3 5 0 2 0 .1 5 0 2 0 .3 0 0 2 0 .6 0 0 2 0 .7 0 0
Z p o d an y ch l i c z b w ynika j e d ń o z n a c z n ie p o tr z e b a s z e r o k ie g o w d ra ż a n ia po
s tę p u te c h n ic z n e g o do d z i a ł a l n o ś c i Z je d n o c z e n ia Budownictwa G ó rn ic z e g o , gdyż plan o w an a w a r to ś ć p r o d u k c j i w n a jb liż s z y m 5 - l e c i u W z ra sta o o k . 2 0
%,
z a ś' plan o w an e z a t r u d n i e n i e z a le d w ie o 2
%.
Planow any w z ro s t p r o d u k c ji branA ży m usi w ięc być u z y s k a n y g łó w n ie D oprzez w z ro s t w y d n in o śc i n r a c y . n w iec p o p rz e z w d ra ż a n ie p o s tę p u te c h n ic z n e g o i o r g a n iz a c y jn e g o do p r o c e s u d r ą ż e n ia w y ro b isk przy g o to w aw czy ch .P rz e d s ta w io n e pow yżej p lanow ane w a r t o ś c i p r o d u k c j i n i e tru d n o p r z e l i c z y ć n a o d p o w ied n ie i l o ś c i :
- szybów zw ykłych i m rożonych, - przekopów ,
- chodników kam ienno-w ęglow ych i węglow ych, - w s z e lk ie g o r o d z a j u w y ro b is k komorowych,
j a k i e m usi wykonać p o p rz e z p o d le g łe Z je d n o c z e n iu p r z e d s i ę b i o r s t w a .
D la s p r o s t a n i a zadaniom w artościow ym i k ry jąc y m s i ę z a tym zadaniom rzeczowym w z r a s ta ć m uszą - t a k j a k to b y ło d o ty c h c z a s - 'z a k ła d a n e ś r e d n i e p o s tę p y n a podstaw ow ych r o b o ta c h g ó r n ic z y c h , u m o ż liw ia ją c y c h równocześ
n i e s y s te m a ty c z n e s k r a c a n i e c y k l i in w e s ty c y jn y c h ,
Z in n y c h w ie l k o ś c i c h a r a k te r y z u ją c y c h z a d a n ia s t o j ą c e p rz e d Z je d n o c z e niem B udow nictw a G ó rn icz eg o wymienimy}
p lanow ane p o s tę p y p r z y budow ie nowych k o p a lń i nowych poziomów m a ją w zro
s n ą ć :
w sz y b a c h zw ykłych z 50 m/m-c w 1971 r . do 65 m/m-c w 1975 r . , w sz y b a c h m rożonych z 40 m/m-c w 1971 r . do 55 m/m-c w 1975 r .
W z a k r e s i e podstaw ow ych r o b ó t poziom ych:
- w a ru n k i ś r e d n i e :
p rz e k o p y - w z r o s t z 90 m/m-c w 1971 r . do 125 m/m-c w 1975 r . ,
c h o d n ik i kam ienno-w ęglow e z 120 m/m-c w 1971 r . do 150 m/m-c w 1975 r . ,
H ie k tó r e z a g a d n i e n ia p o s tę p u t e c h n i c z n e g o .. 109
- w aru n k i k o p a lń z c e n tr a ln y m s t r z e l a n i e m :
- p rz e k o p y w z r o s t z 65 m/m-c w 1971 r . do 95 m/m-c w 1975 r . ,
C h o d n ik i kam ienno-w ęglow e z ,8 5 m/m-c w 1971 r . do 115 m/m-c w 1975 r . Na t l e p r z e d s ta w io n y c h pow yżej z a d a ń w id ać j a k i e ma do z r e a liz o w a n ia w o k r e s i e n a j b l i ż s z e g o 5 - l e c i a Z je d n o c z e n ie B udow nictw a G ó rn ic z e g o .
Z o s ta n ie p r z e d s ta w io n y p o k r ó tc e obecny s t a n te c h n ic z n y i o r g a n i z a c y j ny p r o c e s u d r ą ż e n i a głów nych w y ro b isk u d o s tę p n ia ją c y c h o r a z n a tym t l e z a sy g n a liz o w a n e n i e k t ó r e pro b lem y i z a g a d n i e n ia , j a k i e m uszą być r o z w ią zane p r z e z z a p le c z e b a d a w c z o -d o św ia d c z a ln e r e s o r t u g ó r n ic t w a , w tym ta k ż e p r z e z Z a k ła d Badań i D ośw iadczeń Budow nictw a G ó rn ic z e g o o r a z Wyższe U czeł- n i e . R o z w ią z a n ie ty c h problem ów j e s t nieodzow nym w arunkiem z r e a liz o w a n ia w ym ienionych u p r z e d n io z a d a ń .
Z godnie z p r z y ję ty m i stosow anym p o w sz e c h n ie p o d z ia łe m c a ł o ą c i k a p i t a l n ych r o b ó t p rzygotow aw czych n a r o b o ty pionow e i poziom e p rz e d s ta w io n o po
n i ż e j n a j w a ż n i e js z e pro b lem y p o s tę p u te c h n ic z n e g o w b u d o w n ictw ie g ó rn ic z y m .
2. G łę b i e n ie szybów
N a jw a ż n ie jsz y m i w y ro b isk am i w k a ż d e j k o p a l n i g łę b in o w e j s ą w y ro b isk a szybowe. K a p it a ln e z n a c z e n ie ty c h w y ro b isk w y n ik a ją c e z i c h podstaw ow ej f u n k c j i w c z a s i e c a łe g o i d łu g ie g o o k r e s u e k s p l o a t a c j i k o p a l n i d y k tu je z k o l e i b a rd z o w y so k ie i tr u d n e c z ę s t o do z r e a l i z o w a n i a wymogi te c h n ic z n e s ta w ia n e szybom , z w ła s z c z a w o d n i e s i e n i u do i c h obudowy.
O dpow iednia w y trz y m a ło ść r u r y szybow ej i j e j w o d o s z c z e ln o ś ć , tr w a ło ś ć o ra z o d p o rn o ś ć obudowy n a o d d z ia ły w a n ie c h e m ic z n e . aktyw nych wód podziem n y c h , t o podstaw ow e c e ch y o k r e ś l a j ą c e z ło ż o n o ś ć i s p e c y f i k ę budow nictw a s z y b o w e g o .•
O becnie g łę b io n e sz y b y w g ó r n ic t w i e węglowym p o s i a d a j ą p r a w ie w y łą c z n i e obudowę b eto n o w ą , k t ó r a w o s t a t n i c h l a t a c h w y p a rła n ie g d y ś b a rd z o r ó ż n o ro d n e r o d z a j e obudów. U d z ia ł b e to n u ja k o obudowy szybow ej w l a t a c h 1960-1970 w z r ó s ł z 4% do 92%. W samym t y l k o R ybnickim O kręgu Węglowym od
dano do u ż y tk u d o ty c h c z a s 3 t y s . m etrów szybów w obudow ie b eto n o w e j o wy
s o k ic h p a ra m e tr a c h w y trz y m a ło śc io w y c h , z a s t ę p u j ą c t ą obudową 3 - k r o t n i e d r o ż s z ą obudowę tu b in g o w ą .
W prow adzenie b e to n u ja k o obudowy szybow ej u m o ż liw iło m e c h a n iz a c ję wy
konaw stw a o r a z w p ły n ę ło n a poważne o b n iż e n ie k o sz tó w budowy i, u m o ż liw iło w z ro s t p o s tę p u r o b ó t . R ów nocześnie je d n a k p o w s ta ło do d a ls z e g o d o s k o n a le n i a c a ły s z e r e g problem ów t a k i c h j a k :
- w o d o sz c z e ln o ść b e to n u , ■-
- w o d o s z c z e ln o ś ć - i ja k o ś ć pow łók h y d r o iz o l a e y j n y c h ,
- t r w a ł o ś ć b e to n u - je g o o d p o rn o ść n a k o r o z ję i e r o z j ę wyw ołaną wodami pod
ziem nym i,
- p o d w y ższ en ie p ara m etró w w y trzy m a ło śc io w y ch b e to n u , - u z y s k a n ie d u ż e j je d n o ro d n o ś c i b e to n u ,
- d o s z c z e l n i e n i e obudowy i k o sz tó w ty c h zabiegów .
Z a g a d n ie n ie s z c z e l n o ś c i szybów j e s t o b e c n ie głównym problem em obudowy szybow ej w s k a l i r e s o r t u . N adm ierna i l o ś ć wody w s z y b a c h wpływa n ie k o rz y st
n i e n i e t y l k o n a sam p r o c e s i c h budowy (ham ow anie p o s tę p u ,p o g o r s z e n ie j a k o ś c i obudowy i w z ro s t ko sztó w o r a z dodatkowy c z a s zw iązany z d o s z c z e ln ie n ie m ) , a l e p r z e d e w sz y stk im n a i c h e k s p l o a t a c j ę . Powoduje ona k o r o z ję obu
dowy i w y p o sa ż e n ia szybow ego, p o g o r s z e n ie s i ę warunków k lim atycznych i wen
ty l a c y j n y c h , w z r o s t k o sz tó w zw iązan y ch z odw adnianiem , p o n a d to u t r u d n i e n i e , a w krańcow ych p rz y p a d k a c h u n ie m o ż liw ie n ie z a u to m a ty z o w a n ia pro cesó w w ydobycia.
W c h w i l i o b e c n e j, gdy od p ra w ie 10 l a t obudowy betonow e zd o b y ły du żą p o p u la rn o ś ć i k ie d y dysponujem y ju ż całym s z e re g ie m d o św ia d cz eń p r a k ty c z n y c h , można sp rec y zo w ać głów ne ź r ó d ła i p rz y c z y n y n i e zaw sze pozytyw nych e fe k tó w j e j z a s to s o w a n ia .
P roblem s z c z e l n o ś c i obudowy w iąż e s i ę o c z y w iś c ie z tru d n y m i warunkam i h y d ro g e o lo g ic z n y m i p r z y g ł ę b i e n i u szybów, sp o ty k a n y m i z w ła s z c z a w p o łu d n io w e j c z ę ś c i G ó rn o ś lą s k ie g o Z a g łę b ia Węglowego.
Zawodniony n a d k ła d wymaga s to s o w a n ia s p e c ja ln y c h m etod g ł ę b i e n i a , z k tó r y c h n a s z c z e g ó ln ą uwagę z a s ł u g u j e m etoda z a m ra ż a n ia g ó ro tw o ru i t o do co
r a z w ię k s z e j g łę b o k o ś c i . Ta z w ię k s z a ją c a s i ę g łę b o k o ś ć z a m ra ż a n ia górotw o
r u pow oduje p o w s ta n ie s z e r e g u nowych problem ów w ym agających r o z w ią z a n i a , w śród k tó r y c h n a le ż y w ym ienić:
- k o n ie c z n o ś ć o b n iż e n ia te m p e r a tu r y s o l a n k i do 40°C,
- z w ię k s z e n ie s z y b k o ś c i p rze p ły w u s o l a n k i w o tw o ra c h m rożeniow ych, - z a s to s o w a n ie a u to m a ty c z n e j a p a r a t u r y k o n tr o ln o - p o m ia ro w e j, - o p ty m a liz a c ja p aram etrów m ro ż e n ia .
Z am rażan ie s k a ł s tw a r z a d l a obudowy b eto n o w e j s p e c y f ic z n e w arunki j e j w y k o n an ia , d o jr z e w a n ia i p r a c y . N ie u w z g lę d n ia n ie i c h lu b n ie w ła ś c iw a o c e n a p ro w a d z i w e f e k c i e do n i e s z c z e l n o ś c i p ł a s z c z a obudowy.
W k r a j a c h z a c h o d n i o - e u r o p e js k ic h r o z w ią z a n ia te g o pro b lem u p o sz u k u je się w s to s o w a n iu s z c z e ln y c h s ta lo w y c h p ła s z c z y sta n o w ią c y c h w o d o n ie p rz e p u sz - c z a l n e e k ra n y o r a z w s p ó łp r a c u ją c y c h z obudową betonow ą w przejm o w an iu de
f o r m a c j i g ó r o tw o ru . C hociaż obudowa sta lo w o -b e to n o w a p o s ia d a w ie le z a l e t , o b se rw u je s i ę ró w n ie ż w k r a j a c h z a c h o d n i o - e u r o p e js k ic h i p o z a E uropą t e n d e n c je p o s z u k iw a n ia in n y c h ta ń s z y c h r o z w ią z a ń . P o sz u k u je s i ę m iędzy in n y mi dodatków chem icznych u s z c z e l n i a j ą c y c h b e to n o r a z p o d ejm u je pró b y stw o
r z e n i a e k ra n u w o d o n ie p rz e p u sz c z a ln e g o z tw orzyw s z tu c z n y c h .
U n a s od k i l k u l a t s t o s u j e s i ę w arstw ę h y d r o iz o l a c y j n ą z f o l i i - j e d n a k ż e d o ty c h cz aso w e e f e k ty j e j z a s to s o w a n ia m uszą być podw yższone p r z e z z a s to s o w a n ie n a jo d p o w ie d n ie js z y c h typów f o l i i o r a z u d o s k o n a le n ie sposobów ł ą c z e n i a . N ale ż y zatem d ążyć do o p ra c o w a n ia i s z e r o k ie g o w d ro ż en ia n a j s k w
110 R. M ajka, K. R ułka
H ie k tó r e z a g a d n i e n ia p o s tę p u t e c h n i c z n e g o . . 111
t e c z n i e j s z e j m etody w ykonania s z c z e ln y c h p r z e g ró d h y d r o iz o l a c y j n y c h b ąd ź t o sposobem k l e j e n i a lu b z g rz e w a n ia f o l i i , b ą d ź t e ż u s z c z e l n i e n i e sposobem natryskow ym .
Wykonanie w o d o szc ze ln eg o e k ra n u h y d r o iz o la c y jn e g o c h r o n i obudowę p rze d dystruktyw nym o d d ziały w a n iem wód a g re sy w n y c h , e l i m i n u j e k o n ie c z n o ś ć d o d a t
kowych k o sz to w n y ch zabiegów d o s z c z e ln ia ją c y c h o r a z wpływa d e c y d u ją c o n a s t o p i e ń b e z p ie c z e ń s tw a k o p a l n i ja k o c a ł o ś c i .
Is to tn y m z a g a d n ie n ie m p rz y s z y b a c h g łę b io n y c h m eto d ą m rożeniow ą j e s t ro d z a j i ja k o ś ć obudowy w s tę p n e j. D la te g o t e ż w z a s to s o w a n iu do te g o c e l u w p r z y s z ł o ś c i obudowy b eto n o w e j w idzim y g łę b o k o s e n s ekonom iczny. P odobnie duże k o r z y ś c i d a j e obudowa w stę p n a z elem entów p r e f a b r y k o w a n y c h ,k tó r a w in
na s p e ł n i ć dodatkowo r o l ę w arstw y h y d r o i z o l a c y j n e j o wysokim s t o p n i u wodo
s z c z e l n o ś c i .
W tym ró w n ie ż a s p e k c ie n a le ż y kontynuow ać p o d j ę t e ju ż p r z e z ZBiD-BG p rz y w s p ó łp ra c y W ydziału G ó rn icz eg o P o l i t e c h n i k i Ś l ą s k i e j b a d a n ia n a d u - s ta le n ie m r z e c z y w is ty c h o b c ią ż e ń obudowy szybow ej i w o p a r c iu o u z y s k a n e w y n ik i o p ty m a liz o w ać k o n s t r u k c j ę obudowy, ta k aby możliwym b y ło u w zg lę d n i e n i e w s p ó łp ra c y obudowy w s tę p n e j z o s t a t e c z n ą p rz y ró w n o c z e sn e j poprawie
ń r'V > m ro
D la z a p e w n ie n ia p e ł n e j p o d a t n o ś c i r u r y szybow ej w w arunkach z a m ie rz o n e j e k s p l o a t a c j i z ł ó ż w o b r ę b ie przyszybow ym , koniecznym j e s t o p rac o w a n ie nowych ro z w ią z a ń u p o d a t n ie n i a i u s z c z e l n i e n i a r u r y sz y b o w e j, ja k ró w n ie ż k o n s t r u k c j i i t e c h n o l o g i i w ykonania obudowy. R o z w ią z a n ia t e w inny u m o ż li
w ić b e z p ie c z n ą e k s p l o a t a c j ę f i l a r ó w o ch ro n n y c h z lo k a liz o w a n y c h w o b r ę b ie ty c h o b ie k tó w i t o zarówno w s k a ła c h z w ię z ły c h , ja k i lu ź n y c h zawodnionych.
Ważnym z a g a d n ie n ie m p r z y budow ie szybów j e s t p e ł n e zm echanizow anie po
z o s t a ł y c h o p e r a c j i d r ą ż e n i a p o za w znoszeniem obudowy.
T u ta j n a l e ż y d ążyć do
- z a s to s o w a n ia c i ę ż s z y c h m aszyn i u r z ą d z e ń do g ł ę b i e n i a w tym ró w n ie ż k u - błów o p o je m n o śc i 5 , U m ,3
- w prow adzenie n a s z e r o k ą s k a l ę w i e r t n i c ze sp o ło w y ch d la wykonywania otwo
rów s tr z a ło w y c h ,
- z a s to s o w a n ia ła d o w a re k o z w ię k sz o n e j p o je m n o śc i chw ytaka do 1 ,0 m .3 K oniecznym j e s t ró w n ie ż p o d j ę c i e p r a c n a d u sp ra w n ie n ie m p o z o s ta ły c h ele
mentów budowy sz y b u po za g łę b ie n i e m , t j . wykonywania komór skipow ych i p rze lew o w y ch , p o d s z y b i, k an a łó w , z b r o j e n i a sz y b u o r a z buciory k o n s t r u k c j i k r z e s e ł szybow ych, r z ą p i i in n y c h . P ra c e t e n a d a l z a jm u ją zn aczn y o d s e te k c a łe g o o k r e s u budowy sz y b u .
Ja k o n a j w a ż n i e j s z e p r a c e i w d ro ż e n ia
?
te g o z a k r e s u n a l e ż y w y m ie n ićt - z a s to s o w a n ie k o tw ie n ia d la m ocowania z b r o j e n i a szybow ego,- o p rac o w a n ie u r z ą d z e ń i t e c h n o l o g i i u sp raw n i a ' ą c y e h mon t a z K o n s tr u k c ji v s z y b ie ,
112 R. M ajka. K. R ułka
- zm echanizow anie w n o sze n ia obudowy w kom orach i p o d s z y b ia c h , - a u to m a ty z a c ja komór p rzelew ow ych.
Ważnym z a g a d n ie n ie m wymagającym ró w n ie ż m o d e r n i z a c ji s ą r o b o ty p rz y g o towawcze do g ł ę b i e n i a sz y b u . Mimo w ie lu nowych r o z w ią z a ń o g ó ln y , s t a n n a sz eg o z a p le c z a budowy sz y b u j e s t n a d a l z b y t tr a d y c y jn y . Z godnie z d o ty c h -.
czasow ą p r a k ty k ą w s z y s tk ie p ra w ie o b ie k ty z a p le c z a wykonywane s ą z c e g ły lu b je d n o s te k p ia n o b e to n o w y c h , co u n ie m o ż liw ia dem ontaż ty c h o b ie k tó w i po w tó rn e i c h w y k o rz y s ta n ie n a innym p la c u budowy. T ra d y c y jn e m etody wzno
s z e n i a o b ie k tó w z a p le c z a n i e p o z w a la ją n a d a le k o i d ą c ą m e c h a n iz a c ję p r a c i d la te g o c z a s i c h budowy j e s t n a d a l z b y t d ł u g i . P ie rw sz y k ro k w k ie r u n k u u n o w o c z e ś n ie n ia p r z e z z a s to s o w a n ie r o z b i e r a l n y c h budynków k o n s t r u k c j i s t a low ych z o s t a ł ju ż z r o b io n y . N ale ży t e n ty p budow nictw a tym czasow ego s z e r o - ' ko ro z p o w s z e c h n ia ć .
Ważnym elem entem z a p le c z a j e s t p u n k t p r o d u k c j i masy beto n o w ej.N o w o czes
n e u r z ą d z e n i a te g o ty p u w inny zap ew n iać rów nom ierne i d o k ła d n e dozow anie k ru sz y w a , p i a s k u , cem entu o r a z dodatków u s z l a c h e t n i a j ą c y c h t a k i c h j a k do
m ie s z k i p r z y s p i e s z a j ą c e w ią z a n i e , u p l a s t y c z n i a j ą c e i u s z l a c h e t n i a j ą c e be
t o n . Zmechanizowany p u n k t betonow y p o w in ie n być wyposażony w u r z ą d z e n i a do k o n t r o l i produkow anej masy b e to n o w e j, gdyż p o d n i e s i e n i e j e j j a k o ś c i i w ła śc iw e j e j u k ła d a n ie prow adzą do u z y s k iw a n ia w yższych od o b e c n ie s t o s o wanych m arek b e to n u , a tym samym do z m n ie js z e n ia g r u b o ś c i obudowy i o b n i
ż e n ia k o sz tó w j e j w ykonania.
Na z a k o ń c z e n ie t e j c z ę ś c i a r t y k u ł u n a l e ż y j e s z c z e w spom nieć o p e rs p e k ty w ic z n e j m e to d z ie d r ą ż e n ia w y ro b isk pionow ych j a k ą j e s t w ie r c e n ie szybów . W ysokie wymagania t e c h n ic z n e o r a z z n a cz n e k o s z ty u r z ą d z e ń o g r a n i c z a j ą na- r a z i e m o ż liw o ś c i s to s o w a n ia t e j m etody w naszym k r a j u je d y n ie do w ie r c e n i a otworów w ie lk o ś re d n ic o w y c h o ś r e d n ic y do ok. 3 ,0 m i g łę b o k o ś c i o k o ło 400
m.
K o n iec zn e j e s t je d n a k d a l s z e p ro w a d z e n ie p r a c p r z y d o s k o n a le n iu t e j me
to d y , w s z c z e g ó ln o ś c i z a ś n a d nowymi r o d z a ja m i obudów.
3. D rą ż e n ie w y ro b isk poziom ych
Drugim z a sa d n icz y m k ie ru n k ie m d z i a ł a l n o ś c i Z je d n o c z e n ia t o wykonywanie w s z e lk ie g o r o d z a ju r o b ó t poziom ych. T u ta j ró w n ie ż powinno d o jś ć w n a j b l i ż szym o k r e s i e do przełom ow ego z w ro tu w t e c h n o l o g i i d r ą ż e n ia w y ro b isk i w zw iązku z tym z a o h o d z i p i l n a p o tr z e b a d o k o n a n ia w n ik liw e j a n a l i z y d o ty c h czasow ego s t a n u d r ą ż e n ia i w y ty c z e n ia now ych, ś m ia ły c h , w s z e c h s tr o n n ie u - z a s a d n io n y c h k o n c e p c j i.
Z b adań ch ronom etrażow ych d r ą ż e n ia p r z e c ię tn e g o p rz e k o p u , t j . p rze k o p u prow adzonego w obudow ie ŁK7 w k o p a l n i n ie g a z o w e j i p r z y w y b ie r a n iu u ro b k u
M ie k tó re z a g a d n ie n ia p o s tę p u t e c h n i c z n e g o . . 113
dwoma ła d o w ark am i ŁZK w y n ik a, że p ra c o c h ło n n o ś ć p o s z c z e g ó ln y c h - o p e r a c ji w cy k lu d r ą ż e n i a p rz e k o p u k s z t a ł t u j e s i ę n a s t ę p u j ą c o :
w ie r c e n ie - 28,0%
r o b o ty s tr z a ło w e - 8,0%
p r z e w i e t r z a n i e - 5,5%
obudowa tym czasow a 3,0%
w y b ie r a n ie u ro b k u - 24,0%
obudowa o s t a t e c z n a - 27,0%
in n e r o b o ty w p rzo d k u - 4,5% .
Z pow yższych l i c z b u zy sk u jem y in f o r m a c ję , ż e w i e r c e n i e , w y b ie ra n ie u - ro b k u o r a z obudowa o s t a t e c z n a s ta n o w ią o k o ło 80% p r a c o c h ło n n o ś c i c y k lu , p rz y czym n a l e ż y p o d k r e ś l i ć , że z w ym ienionych o p e r a c j i t y l k o ła d o w a n ie uro b k u j e s t zm echańizow ane.
(knaw iając b a r d z i e j sz cz eg ó ło w o p o s z c z e g ó ln e o p e r a c j e p r o c e s u d r ą ż e n i a , c h c ie lib y ś m y z w ró c ić uwagę n a n i e k t ó r e t y l k o pro b lem y c z e k a ją c e r o z w ią z a n i a .
W z a k r e s i e w i e r c e n i a otworów s tr z a ło w y c h dwa z a g a d n ie n ia wymagają r o z w ią z a n ia . Jednym j e s t z w ię k s z e n ie b e z w z g lę d n e j s z y b k o ś c i w ie r c e n ia ,d r u g im o d c ią ż e n ie g ó rn ik ó w od t e j n a j u c i ą ż l i w s z e j po zm echanizow aniu ła d o w a n iu p r a c y .
Produkow ane od 15 l a t ty p y w i e r t a r e k u d aro w y ch , a z w ła s z c z a ic h o s p r z ę t ( t j . p o d p o ry i w i e r t ł a ) n i e o d p o w ia d a ją w spółczesnym wymaganiom. K o n iec z
n o ś c ią j e s t z w ię k s z e n ie s z y b k o ś c i w ie r c e n ia z w ła s z c z a w s k a ła c h tw a rd y c h i b a rd z o tw a rd y c h .
D otychczasow y sp o só b in d y w id u a ln e g o w ie r c e n ia z p o d p ó r, naw et gdyby po
p r a w iła s i ę ja k o ś ć w i e r t e ł i wprowadzono n a j n o w o c z e ś n ie js z e w i e r t a r k i praw
d o p odobnie n i e j e s t w s t a n i e w płynąć z a s a d n ic z o n a popraw ę obecnego s t a n u . Dużo c z a s u p r z y w ie r c e n iu udarowym p o c h ł a n ia bowiem p rz y g o to w a n ie , • a n a s t ę p n i e zdem ontow anie s p r z ę t u . W yjściem z t e j s y t u a c j i w ydaje s i ę być w prow adzenie w i e r t n i c z e sp o ło w y c h .
W ie r tn ic e ze sp o ło w e p o z w a la ją n a z a s to s o w a n ie c i ę ż s z y c h w ie r ta re k z moc
n ie js z y m i u d a r a m i, a w ię c p o z w a la ją n a sw o b o d n ie js z e z w ię k s z e n ie z a b io r u . N ie b ez z n a c z e n ia j e s t ró w n ie ż m o żliw o ść z w ię k s z e n ia p rz y pomocy w i e r t n i c z a k r e s u w ie r c e n i a obrotow ego z w y k o rz y sta n ie m e n e r g i i e l e k t r y c z n e j . Zwięk
s z a j ą c y s i ę z każdym ro k ie m ś r e d n i p r z e k r ó j d rą ż o n y c h w y ro b isk przem aw ia dodatkowo n a r z e c z w p row adzenia w i e r t n i c . To t e ż z a g a d n ie n ie m n a j b l i ż s z e j p r z y s z ł o ś c i w inno być r o z s t r z y g n i ę c i e , ja k ie g o ty p u w i e r t n i c e n a le ż y w p ie r
w szej k o l e j n o ś c i i k ie d y w prow adzić p r ó b n ie , a k ie d y n a s z e r s z ą s k a l ę . W z a k r e s i e t e c h n i k i s t r z e l n i c z e j ró w n ie ż s z e r e g z a g a d n ie ń wymaga r o z w ią z a n ia . N a jw a żn ie jsz y m z a g a d n ie n ie m j e s t e lim in o w a n ie n ie u d a n y c h i zabu
rz o n y c h o d s tr z a łó w s tw a r z a ją c y c h n i e t y l k o poważne z a g r o ż e n ie d l a b e z p ie c z e ń s tw a p r a c y , a l e ró w n ie ż p o w ażn ie o b n iż a ją c y j e j w y d a jn o ść .
114 R. M ajka, K .R ułka
W tym c.eiu k o n ie c z n e J e s t
- d o s k o n a le n ie t e c h n i k i s t r z e l n i c z e j , p r z e z s ta r a n n y do h ó r p r a k ty c z n ie wy
próbow anych o d w iertó w , a z w ła s z c z a włom ow ania; p a m ię t a ją c , że te c h n ik a s t r z e l n i c z a ma t u t a j ś c i s ł y zw iązek z t e c h n i k ą w ie r c e n ia ,
- u z y s k a n ie m o c n ie js z y c h m a te r ia łó w wybuchowych o ra z w ie lo s to p n io w y c h za
p a ln ik ó w , przy k ład o w o p ó ł-sek u n d o w y c h w s e r i a c h od 0 -1 0 .
W ie r tn ic e u m o ż liw iły b y ró w n ie ż popraw ę włomowania b ąd ź t o p r z e z r o z s z e r z e n i e m o ż liw o ś c i włomowania r ó w n o le g łe g o , bądź t e ż w d a l s z e j p r z y s z ł o ś c i p r z e z włomówanie otw oram i w ie lk o śre d n ic o w y m i.
N astępnym ważnym za g a d n ie n ie m t o ła d o w a n ie u ro b k u .R o zp o w sze ch n io n e ł a d o w ark i ty p u ŁZK, a naw et d o s k o n a ls z e i c h t y p y , a l e zw iązan e z to re m s ą Ju ż d z i s i a j n ie w y g o d n e , c h o c ia ż b y d l a t e g o , ż e z a g r a d z a ją d o s tę p do p rz o d ka d l a in n y c h p o tr z e b n y c h u r z ą d z e ń . W ydajność ty c h ła d o w a re k J e s t o g r a n i
c z o n a , w łą c z a ją c w t o n ie u n ik n io n e m anewrowanie w ozam i, z w ła s z c z a w wy
r o b i s k a c h o dużych p r z e k r o j a c h .
S z c z e g ó ln ie ła d o w a r k i t e n i e z d a ją egzam inu p r z y z a ła d u n k u ro zp o w sze ch n io n y c h j u ż o b e c n ie dużych wozów o p o je m n o śc i do 2 ,5 m-^.
Poważne e f e k t y te c h n ic z n o -e k o n o m ic z n e p r z y n i o s ł o w u b ie g ły c h l a t a c h s z e r o k o z a s to s o w a n ie ła d o w a re k zg a m ia k o w y c h w w y ro b isk a c h p o c h y ły c h o du
żym w yb ieg u , w yposażonych w ś r o d k i od staw y c i ą g ł e j . Je d n a k ż e ze w zględu n a duży c i ę ż a r , g a b a r y ty i z w ią z a n ą z tym p r a c o c h ło n n o ś ć t r a n s p o r t u i w
z a s to s o w a n iu w w y ro b isk a c h o n ie w ie lk im w ybiegu j e s t n ie e k o n o m ic z n e . Omówione pow yżej ła d o w a rk i z a ł a t w i a j ą w z a s a d z ie je d y n ie o p e r a c ję ł a dow ania i p r ż y d o ty c h c z a so w e j k o n s t r u k c j i n i e mogą być pomocne do wykony
w an ia in n y c h o p e r a c j i . Wynika s t ą d p o tr z e b a z a s tę p o w a n ia i c h ładow arkam i o d p o w ie d n ie js z y m i.
P rz y opracow yw aniu nowych k o n s t r u k c j i ła d o w a re k n a l e ż y p r z e s t r z e g a ć ge
n e r a l n i e z a s a d y , ż e j e ś l i ła d o w a rk a ma być je d y n ą m aszyną w p rz o d k u , t o pow inna ona u ł a t w i a ć wykonywanie p o z o s ta ły c h o p e r a c j i , a p r z y n a jm n ie j s t a now ić wygodny pom ost ro b o c z y i n a p r z y k ła d u ł a t w i a ć t r a n s p o r t m a te r ia łó w i u r z ą d z e ń w o b r ę b ie p r z o d k a .
0 w yborze nowej k o n s t r u k c j i ła d o w a r k i n i e może w ięc decydować je d y n ie j e j z d o ln o ś ć z a ła d o w c z a , a l e i w ie l e in n y c h czynników w y pływ ających z c a ł o k s z t a ł t u i s p e c y f i k i d r ą ż e n i a w y ro b isk a g ó r n ic z e g o .
Ja k o k i e r u n k i p o sz u k iw ań n a le ż y w ym ienić
- ła d o w a r k i b o c z n ie w y s tę p u ją c e n a g ą s i e n i c a c h , z wysokim wysypem o pojem n o ś c i c z e r p a k a 0 , 6 - 1 , 0 m-^,
- ła d o w a r k i ła p o w e ,
- ła d o w a r k i zg a rn iak o w e p rz y sto s o w a n e do ła d o w a n ia duży ch wozów.
I n te r e s u ją c y m b y ło b y przy k ład o w o r o z w ią z a n ie łą c z ą c e ła d o w a rk ę z u r z ą dzeniem do w ie r c e n ia otworów s tr z a ło w y c h , j a k to u c z y n i ł a f ra n c u s k a f irm a Secoma.
N ie k tó re z a g a d n ie n ia p o s tę p u t e c h n i c z n e g o .. 115
K o le jn ą i o s t a t n i ą z a s a d n ic z ą o p e r a c j ą w p r o c e s i e d r ą ż e n i a w y ro b is k a , to w z n o sz e n ie obudowy.
S p o śró d w ie lu typów sto s o w a n y c h obudów, obudowa z łuków p o d a tn y c h w u - k ł a d z i e o tw a rty m , c z y l i ŁK j e s t obudową n a j c z ę ś c i e j stosow aną.O budow ę t a ką p o s ia d a p onad 90% w y ro b isk k o ry ta rz o w y c h , a i w w y ro b is k a c h komorowych ja k n p . w s k r z y ż o w a n ia c h i m n ie js z y c h kom orach j e s t c z ę s t o s to s o w a n a . Ten r o d z a j obudowy ja k o do m in u jący , w yw arł i w yw iera w dalszym c ią g u przem ożny wpływ n a te c h n o lo g i ę d r ą ż e n i a .
U t a r ł o s i ę i tr w a n a d a l p r z e ś w i a d c z e n i e , że obudowa ŁK j e s t n a j p r o s t szym, d o s t a t e c z n i e w ytrzym ałym ro d z a je m obudowy, t o t e ż w ykorzystyw ana j e s t w sz e ro k im z a k r e s i e i n i e rz a d k o tam , g d z i e p r z y w n ik liw s z e j o c e n ie warunków n i e tr u d n o b y ło b y z n a le ź ć u z a s a d n io n e p r z e c iw s k a z a n i a . M niemanie o p r o s t o c i e t e j obudowy wypływa z f a k t u , że n ie zm e ch a n izo w a n a o p e r a c ja j e j w z n o sz e n ia j e s t n ie sk o m p lik o w a n a .
In n e r o d z a j e obudów s ą o w ie l e b a r d z i e j p r a c o c h ło n n e i ja k w y kazały p rzep ro w ad zo n e b a d a n ia , p r a c o c h ło n n o ś ć d r ą ż e n i a w y ro b isk w obudowach ka
m iennych ( t j . obudow ie m urow ej, b e t o n i t o w e j , b eto n o w e j lu b ż e lb e to w e j) j e s t o o k o ło 250% w yższa od p r a c o c h ło n n o ś c i d r ą ż e n ia r o b ó t w obudow ie ŁK..
O dnośnie z a b e z p ie c z e n ia w y ro b is k obudową ŁK n a s u w a ją s i ę je d n a k z a s tr z e ż e n ia n a s tę p u j ą c e g o r o d z a j u :
- o tw a r ta dołem n i e z a b e z p ie c z a w y ro b isk a od sp ąg u a p o n a d to p r z y s to s u n kowo n ie w ie lk im c i ś n i e n i u bocznym j e s t ła tw o deform owana i n is z c z o n a , - m a ją c c h a r a k t e r obudowy p e d a tn e j pow inna pod wpływem c i ś n i e n i a p o zw alać
n a p o m n ie js z e n ie p r z e k r o j u w y ro b is k a , co ma j ą c h r o n ić p r z e d n i s z c z e niem i u t r a t ą p o d p o m o ś c i. J a k d o ty c h c z a s w c z e ś n ie j u l e g a z n i s z c z e n iu o p i ę c i e i n a s t ę p u j e d e fo rm a c ja k s z t a ł t u obudowy n i ż z a c i s k a n i e p r z e z zsuw zamka. P o d o b n ie n i e p o s i a d a j ą d o s ta te c z n y c h w y tr z y m a ło ś c i sto so w a n e o - b e c n ie b e t o n i t y podporow e.
Obudowa p o d a tn a o i l e j e s t k o r z y s tn a w o b r ę b ie w y s tę p u ją c y c h c i ś n i e ń e k s p lo a t a c y j n y c h , o t y l e n i e k o r z y s t n a w f i l a r a c h o p o ro w y c h ,a z w ła s z c z a n a p o d s z y b ia c h . P o d o b n ie j e s t w p rz y p a d k u w y ro b is k przew ozow ych. Z a c i ś n i ę c i e w y ro b isk a przewozowego n a j c z ę ś c i e j ró w n o zn aczn e j e s t ze z n is z c z e n ie m obu
dowy i k o n ie c z n o ś c ią j e j wymiany.
Pow yższa a n a l i z a r o l i obudowy ŁK w dotyfchczasowym s p o s o b ie d r ą ż e n ia wy
r o b i s k ' k o ry ta rz o w y c h p ro w a d z i do s t w i e r d z e n i a , że z a c h o d z i p o tr z e b a l e p sz eg o d o s to s o w a n ia obudowy w y ro b isk k o ry ta rz o w y c h do w y s tę p u ją c y c h w arun
ków.
Wiąże s i ę t o z w prow adzeniem :
- obudowy sz ty w n e j tam g d z ie p o d a tn o ś ć obudowy j e s t n ie w s k a z a n a ,
- obudowy z a m k n ię te j, tam g d z ie k o n c e n try c z n e c i ś n i e n i a s ą p rz e c iw w sk a z a niem d l a s to s o w a n ia obudowy o t w a r t e j ,
- pop raw ien iem w s p ó łp ra c y o p i ę c i a ś c ia n w y ro b isk a z odrzw iam i obudowy o - r a z z a s to s o w a n ie wzm ocnionych p o d p ó r.
116 R. M ajka, K. B ułka
W tym ś w i e t l e wskazanym j e s t p ro w a d z e n ie d a ls z y c h b ad a ń n a d rozpow s z e c h n ie n ie m s to s o w a n ia obudów: k o tw io w e j, b e to n o w e j, b e to n u n atry sk o w e g o w r ó ż n y c h o d m ia n ac h , p r e f a b r y k o w a n e j, t j . t a k i c h obudów, k t ó r e pozw olą n a p e ł n ą m e c h a n iz a c ję p ro ce só w w z n o sz e n ia i ró w n o c z e ś n ie z a g w a ra n tu ją u z y s k a n ie z a ło ż o n y c h p ara m etró w w y trzy m a ło śc io w y ch .
K ilk a słó w o d d z i e l n i e n a te m a t wykonywania k o m ó r.T u ta j obok w ię k s z o ś c i niedomogów omówionych p r z y w y ro b isk a c h podobnych z omawianymi ju ż k o r y ta rzow ych zw ią za n y ch z u r a b ia n ie m , ładow aniem i w znoszeniem obudowy, w y stę p u j ą dodatkow e t r u d n o ś c i w y n ik a ją c e z tr a d y c y jn y c h c z ę s t o z b y t sk o m p lik o wanych k s z t a ł t ó w ty c h w y ro b is k .
W zw iązk u z powyższym uw aża s i ę z a celow e d o k o n an ie a n a l i z y powszechnie r e a liz o w a n y c h p r o je k tó w wykonawczych d l a w s z y s tk ic h podstaw owych typów ko
m ór, pod kątem m o ż liw o ś c i u p r o s z c z e n ia i c h k o n s t r u k c j i , t j . k s z t a ł t u i ga
b a ry tó w , j a k ró w n ie ż z uw agi n a do b ó r n a jw ła ś c iw s z y c h ro d z a jó w obudowy,tak ze w zg lę d u n a p r z y s z ł ą f u n k c jo n a ln o ś ć o b ie k tó w , ja k ró w n ie ż praco ch ło n n o ść i c h w y k o n an ia.
Problem em wymagającym o d d z ie ln e g o p o tr a k to w a n ia s ą r o b o ty pom o cn icze.
W t e j d z i e d z i n i e od w ie lu l a t n i e 'n o t u j e s i ę żadnego p o s tę p u . D otyczy to z w ła s z c z a t a k i c h z a g a d n ie ń j a k :
- d r ą ż e n i a śc ie k ó w , - budowy to ró w ,
- t r a n s p o r t u m a te r ia łó w i u ro b k u w p o b liż u przodków , - p r z e d ł u ż a n i a w s z e lk ie g o r o d z a j u i n s t a l a c j i ,
- p r z e m ie s z c z a n ia u r z ą d z e ń tr a n s p o r to w y c h i in n y c h .
Z ac h o d zi p o tr z e b a o k r e ś l e n i a w j a k i e j f a z i e r o b ó t przodkow ych n a jk o r z y s t n i e j b y ło b y wykonywać p o s z c z e g ó ln e r o b o ty p o zaprzodkow e, ja k j e wyko
nywać żeby n i e hamować r o b ó t przodkow ych i d o b ra ć , a naw et opracow ać u - r z ą d z e n i a p o z w a la ją c e n a m e c h a n iz a c ję w ym ienionych r o b ó t lu b p rz y n a jm n ie j n a u ł a t w i e n i e i c h w ykonania.
Z ro b o ta m i pom ocniczym i zw ią z a n e s ą r o b o ty spągowe ( p r z y b i e r k a j ja k do
ty c h c z a s n a l e ż ą one do r o b ó t p r a c o c h ło n n y c h i n a jw y ż s z ą ju ż k o n ie c z n o ś c ią j e s t i c h z m ec h an iz o w an ie .
P o trz e b n e b y ło b y w ięc s k o n s tru o w a n ie nowych u r z ą d z e ń d l a m e c h a n iz a c ji r o b ó t pozaprzodkow ych w tym ró w n ie ż u r z ą d z e n i e do wykonywania ściek ó w oraz p r z y b i e r k i sp ą g u .
Na t l e p r z e d s ta w io n y c h pow yżej problem ów d o ty c z ą c y c h p o s z c z e g ó ln y c h o - p e r a c j i d r ą ż e n i a w y ro b isk o r a z wykonywania r o b ó t pozaprzodkow ych, w skaza
nym b y ło b y , aby d la b ie ż ą c e g o w y ro b ie n ia s o b ie ob iek ty w n eg o p o g lą d u n a c a ł o k s z t a ł t d r ą ż e n ia w y ro b isk o r a z oceny p r z y d a t n o ś c i nowych r o z w ią z a ń ,p r z e - ' p row adzać d a l s z e b a d a n ia p r a c o c h ło n n o ś c i p o s z c z e g ó ln y c h o p e r a c j i s k ł a d a j ą cych s i ę n a c y k l d r ą ż e n i a w y ro b is k a .
Na z a k o ń c z e n ie p rag n ie m y p o ru s z y ć je s z c z e je d e n p ro b lem łą c z ą c y s i ę ś c i ś l e z p ro ce sem d r ą ż e n ia w y ro b is k pionow ych i p o z io m y c h .J e s t nim p o sz u k iw a n ie nowych le p s z y c h form z a r z ą d z a n i a i k ie ro w a n ia znacznym p r z e c i e ż
N ie k tó r e z a g a d n i e n ia p o s tę p u t e c h n i c z n e g o . . 117
p o te n c ja łe m p rodukcyjnym skupionym w Z je d n o c z e n iu B udow nictw a G ó rn ic z e g o . Mamy t u t a j n a m y ś li s tw o r z e n ie n a b a z ie e l e k t r o n i c z n y c h m aszyn c y fro w y c h tzw . "banku i n f o r m a c j i " d l a p o t r z e b d z i a ł a l n o ś c i p r z e d s i ę b i o r s t w i n a t e j p o d s ta w ie u sp ra w n ie n ie m samego z a r z ą d z e n i a o r a z u ł a t w i e n i e wykonywania pod
staw owych p r a c a n a l i t y c z n y c h i spraw ozdaw czych.
Koniecznym w ięc j e s t d a l s z e k o n ty n u o w an ie p r a c n a d Z in d y w id u a liz o w a n ą S t a t y s t y k ą B udow nictw a, c z y l i s t a t y s t y k ą IS B , a ta k ż e w z a k r e s i e skompu
te ry z o w a n ia podstaw ow ych d z i e d z in d z i a ł a l n o ś c i p r z e d s i ę b i o r s t w ja k im i są*
g o sp o d a rk a m a te r ia ło w a , g o sp o d a rk a śro d k a m i trw a ły m i o r a z o b l i c z a n i e za
robków .
4
.
W nioskiW o p a r c iu o p r z e d s ta w io n ą w yżej a n a l i z ę n a s u w a ją s i ę n a s t ę p u j ą c e w n io s
k i i p o s t u l a t y d o ty c z ą c e d a ls z y c h k ie ru n k ó w w d ra ż a n ia p o s tę p u t e c h n ic z n e go w b u d o w n ic tw ie górniczym *
A. W z a k r e s i e budowy szybów
- Dążyć do o p ra c o w a n ia i s z e r o k ie g o w d ro ż e n ia n a j s k u t e c z n i e j s z y c h me
t o d w ykonywania s z c z e ln y c h p r z e g r ó d h y d r o iz o l a c y j n y c h obudów.
- D o s k o n a lić o becne m etody z a m ra ż a n ia g ó ro tw o ru z w ła s z c z a w z a s t o s o w aniu do duży ch g łę b o k o ś c i o r a z ro z p ra c o w a ć m ro ż e n ie g ó ro tw o ru p r z y u ż y c iu p ły n n y c h gazów i m e to d ą i n i e k c j i ; u d o s k o n a lić n a l e ż y ró w n ie ż m etody p r e c e m e n ta c ji i c e m e n ta c ji s k a ł i obudowy,
- D o s k o n a lić te c h n o l o g i ę wykonywania obudowy b e to n o w e j z e szcz eg ó ln y m u w z g lę d n ie n ie m z a g a d n ie ń w o d o s z c z e ln o ś c i, je d n o r o d n o ś c i o r a z odp o rn o ś c i n a k o r o z ję } n a l e ż y ró w n ie ż p r z e a n a liz o w a ć m o ż liw o ść z a s to s o w a n ia obudowy beto n o w ej ja k o obudowy w s tę p n e j.
- R o z w ią z a n ia wymaga o p ty m a liz a c ja k o n s t r u k c j i obudowy w o p a r c iu o dok
ła d n ą znajom ość warunków c i ś n i e n i a g ó ro tw o ru o p a r t ą n a p o m ia ra c h ob
c i ą ż e ń " i n s i t u " p r z y z a s to s o w a n iu te n s o m e try c z n e j a p a r a t u r y s t r u n o w e j; w p r a c a c h ty c h n a l e ż y u w z g lę d n ić o d p o w ie d p ie u p o d a t n i e n i a r u r y szybow ej u m o ż liw ia ją c e b e z p ie c z n ą e k s p l o a t a c j ę f i l a r ó w szybow ych.
- Dążyć do p e łn e g o zm ech an izo w an ia o p e r a c j i w ie r c e n ia otworów s t r z a ł o w ych; ła d o w a n ia i c i ą g n i e n i a u ro b k u p o p r z e z z a s to s o w a n ie b a r d z i e j wy
d a jn y c h m aszyn i u r z ą d z e ń ; w s z c z e g ó l n o ś c i n a l e ż y u w z g lę d n ić o p ra c o w an ie w i e r t n i c y z e s p o ło w e j u m o ż liw ia ją c e j u z y s k iw a n ie z a b io r u m in . 4 ,5 m.
- K o n iec zn e j e s t ró w n ie ż p o d j ę c i e p r a c n a d u sp ra w n ie n ie m p o z o s ta ł y c h elem entów budowy sz y b u (wykonyw anie komór skip o w y ch i p rze lew o w y ch , p o d s z y b k i, k an a łó w , z b r o j e n i a sz y b u i t p .
).
118 R. M ajka, K. R ułka
- Dążyć do d a lB z e j m o d e r n i z a c ji r o b ó t przygotow aw czych do budowy s z y bu ( z e sz czeg ó ln y m u w z g lę d n ie n ie m budynków z a p le c z a o r a z punktów, p ro d u k c j i masy b e to n o w e j) .
B. W z a k r e s i e poziom ych r o b ó t u d o s tę p n ia ją c y c h
- Dążyć do o p ra c o w a n ia i w d ro ż e n ia w i e r t n i c ze sp o ło w y ch .
- Dążyć do d o s k o n a le n ia t e c h n i k i s tr z a ło w e j z w ła s z c z a p o p rz e z s ta r a n n y do b ó r w łom ow ania; n a le ż y ró w n ie ż opracow ać m o c n ie js z e m a t e r i a ł y wybu
chowe o r a z w ie lo s to p n io w e z a p a l n i k i ; w r o b o ta c h węglowych n ależ y wpro
w ad zić k o m b a jn iz a c ję .
- P rz y opracow yw aniu nowych k o n s t r u k c j i ła d o w a rek n a le ż y p r z e s t r z e g a ć g e n e r a l n i e z a s a d y , że w inny one być p r z y d a tn e ró w n ie ż do wykonywania in n y c h o p e r a c j i c y k lu d r ą ż e n i a .
- Z ac h o d zi p o tr z e b a le p s z e g o d o s to s o w a n ia obudowy w y ro b isk k o r y t a r z o wych do w y s tę p u ją c y c h warunków g e o lo g ic z n o - g ó r n ic z y c h ; n a le ż y prowa
d z i ć d a l s z e b a d a n ia n a d ro z p o w sz e c h n ie n ie m s to s o w a n ia obudów: k o tw io - w e j, b e to n o w e j, b eto n u n a try s k o w e g o , p re fa b ry k o w a n e j i i n .
- W c e l u d o s k o n a le n ia t e c h n o l o g i i wykonywania komór n a le ż y dokonać a n a
l i z y p o w sze ch n ie r e a liz o w a n y c h p r o je k tó w wykonawczych podstawowych ty pów komór pod kątem u p r o s z c z e n ia i c h k o n s t r u k c j i i z m n ie js z e n ia wy
m iarów .
- Problemem wymagającym r o z w ią z a n ia s ą r o b o ty p o m o cn icze, a w s z c z e g ó l
n o ś c i : d r ą ż e n ie ś c ie k ó w , budowa to ró w , t r a n s p o r t m a te ria łó w i u ro b k u w p o b liż u przodków i i n . '
C. W z a k r e s i e ekonom iki i o r g a n i z a c j i budow nictw a g ó rn ic z e g o
- P ro w ad z ić s y s te m a ty c z n e b a d a n ia p r a c o c h ło n n o ś c i d r ą ż e n ia w yrobisk gór
n ic z y c h w c e lu oceny p r z y d a tn o ś c i efe k tó w w y n ik a ją c y c h z z a sto so w a n i a nowych r o z w ią z a ń k o n s tr u k c y jn y c h i te c h n o lo g ic z n y c h .
- K o n ieczn e j e s t k o n ty n u o w an ie p ra c w z a k r e s i e k o m p u te r y z a c ji p o d s ta wowych d z i e d z in d z i a ł a l n o ś c i p r z e d s i ę b i o r s t w , a w s z c z e g ó ln o ś c i: g o s
p o d a rk a c z y n n ik ie m lu d z k im , g o sp o d a rk a m a te r ia ło w a i g o sp o d a rk a ś r o d kam i tr w a ły m i.
P rz e d s ta w io n e w n io s k i stanow rią z a g a d n i e n ia , k tó r y c h r o z w ią z a n ie j e s t nieodzownym w arunkiem r e a l i z a c j i z a d a ń , j a k i e s t o j ą o b e c n ie p r z e d budow
nictw em g ó rn icz y m ■
M ie k tó re z a g a d n ie n ia p o s tę p u -te c h n ic z n e g o .. 119
HEKÓTOPHE HPOEJIEMH TEXHhhECKOrO HPOrPECCA 3 I10R3EMHCM TOPHOH GTPOUT EJKGTBE
P e- 3 jd m e
HflTHJieTHHti n j i a H Odbejuin eH H a T o p H o ro G t p o H T - e j i b C T B a b 1 9 7 1 - 1 9 7 5 . r . n p w - HHMaeT C H C T e M a T H ^ i e c K o e y » e j i n v e H n e c t o h ł i c c t h n p o n 3 B o n c T B a u H e s H a H H T e j i i H b i i i p o c T 3 a H S T a c T H . H a n p u M e p , b . n o c j i e s H H i i r o s n j i T w i e T K H . c t o m m o o t ł n p o M 3 B o s - c t B a y s e J i H ' i H T c a H a 2 0 % , a p o e t 3 a H f i T a C T H . t o j i b k o H a 2 %« f l J i a T o r ó T p e 6 y e T C a yB eJ iH H e H H C n p o » 3 B O S * T B a l C j i e j C T B H e n o i K B i e n H H n p o H 3 B o ; n H T e J i b H o C T n T p y . u a , a TaKSCe B i e s e H M H 'H 0 1 0 M T * X H H K H , 0 p r a H H 3 a H H H H TeXHOJIOTHH n p O X O JK H C T B O JO B H n p o B e x e ü H i . jc a M e p H ii x h E T p e K e s i K b h p s S g t o k . .
II p HH H M a a b o BHHMaHHe B k B i e y B a s a H H Ł i e n p e ^ n o o b U i K M , a B T o p b i c r a i b u © p e j , n p H - h h j i h n o n b i T K y o n p e j e x n T b r a a s H u e H a n p a B J i e H u s BH e;n pe HH H a a e w e H T o a T S X H H H e c - K o r o n p o r p e c c à b t o p h o m c t p o m te ab c t be .
SOME PEOBLEMS OP TECHNICAL PROGRESS IN THE ERECTION OP UNDERGROUND CONSTRUCTIONS
S u m m a r y '
The F iv e Y e a r’ s P la n f o r p e r i o d 1971-1975 m akes' f o r M ining C o n s tru c t i o n B oard t h e r e g u l a r r i s e i n t h e v a l u e o f p r o d u c tio n w ith l i t t l e i n c r e a s in g o f em ploym ent. By way o f e x a m p l e , i n l a s t , y e a r o f t h i s p e r io d th e v a l u e o f p r o d u c ti o n w i l l be g r e a t e r a b o u t 20, p.er c e n t w ith b ig g e r em ploy
ment o f 2 p e r c e n t o n ly . In a p r a c t i c a l m a n n er, t h e i n c r e a s e o f p ro d u c t i o n w i l l be made by t h e g r e a t e r p r o d u c t i v i t y .
The m o d e r n is a tio n o f t h e m in in g dev elo p m en t w orks is n ecessary and t h a t w i l l be done by t h e m o d i f i c a t i o n o f th e t e c h n i c s , o r g a n i z a t i o n and te c h n o lo g y o f s i n k i n g , d r i f t i n g and c h a r b e r i n g .
The p r e s e n t w r i t e r s u n d e r to e k t h e t r i a l t o d e te r m in e t h e main e le m e n ts o f t e c h n i c a l p r o g r e s s f o r th e n e a r e s t f u t u r e o f m in in g dev elo p m en t w o rk s.
I t h a s been done b a s in g o n e s e l f on t h e a n a l y s i s o f t h e p r e s e n t c o n d i t i o n s o f th e w hole p ro b le m .
