OPIEKUN IDZIRTUJy
\ \ ^1
„Dozwólcie dziateczkom porzyjść do Mnie “
Ke 25 || Na sobotę dnia 26 października1829 r || Rok 111
Nas, co idziemy ...
Mas co idziemy w nowe życie, żołnierzy dnia jutrzejszego, z sztandarem wiary na błękicie
anioły strzegą!
Przeto nam obcy lęk i trwoga, a młode życie — siłą I
w bój mamy iść imieniem Boga, by się zwycięstwo ziściło!
W bój mamy iść pod takim znakiem, gdzie napisano „Ojczyzna!“
kto Chrystusowym jest Polakiem przed światem niech to wyzna!!
W bój mamy iść w hartownej zbroi, którą kowala Cnota!
u progu nasz i Polska stoi, otwórzmy wrota!
A gdy noc czarna świat omroczy, sięgnijmy gwiazd z daleka, przetrzyjmy u rozstaja oczy,
gdzie krzyż — drogowskaz czeka!!
- 150 —
Zgoda.
Pewien wieśniak miał siedmiu synów, którzy nie żyli w zgodzie i marnowali czas na ustawicznych kłótniach.
Ojciec, widząc to kazał wszystkich siedmiu synów przywołać do siebie, położył przed nimi siedem moc
no związanych kijów i zapytał. „Który z was złamie tę wiązkę?"
Synowie dobywali kolejno wszystkich sił, ale każdy rzekł w końcu:
— „Nie mogę!"
— „A przecież nie ma nic łatwiejszego! — rzekł oj
ciec. To mówiąc, rozwiązał pęk i łamał, kij po kiju, bez natężenia.
— „O! to nie sztuka! — zawołali synowie. Temu i dziecko podoła.“
Ojciec zaś rzekł: — Co się dzieje z temi kijami, to samo staje się z wami, moi synowie! Dopóki razem w zgo
dzie żyć będziecie dopóty nikt was nie zwycięży! Jeżeli zaś będziecie się wadzili, stanie się z wami to samo, co się stało z kijami, które na ziemi leżą połamane. Zli ludzie skorzystają z waszej niezgody i pozbawią was dziedzictwa.
Z poczty watykańskiej.
Poczta watykańska puściła w obieg znaczki
z podobizną Ojca św.
— 151 —
Jak pow stały nazw y w szystkich części św iata?
Europa.
N azw a pochodzi od staroasyryjskiego w yrąb ereb — upa
dek, ciem ność, kraj zachodni. E uropa była badana od południo- v. ego w schodu. N ajpierw zostały zbadane w ybrzeża m orza Śród
ziem nego, później A tlantyku, w końcu dopiero środek E uropy.
Fenicjanie w V w ieku przed C hr. dotarli już do W ielkiej B rytanji i na m orze Północne. H erodot, historyk grecki, zw iedził około 450 r. przed C hr. ziem ie od m orza K aspijskiego aż do Itałji. O - kcło r. 350 Pytheas z B assylji dotarł do m orza Północnego. R zy
m ianie poznaw ali E uropę dzięki podbojom (C ezar — H iszpanję, G alję, B rytanję, D ruzus aż do E lby). T acyt w 100 r. po C hr. opi
sał G erm anję.
Azja.
N azw a pochodzi od staroasyryjskiego acu — w ejście, ja
sność, kraj w schodni. Początkow o nazw a ta oznaczała tylko A - zję M niejszą, rozróżnienie A zji od A zji M niejszej pow stało za czasów H erodota (około 440 r. przed C hr.), A leksander W ielki w r. 333 przed C hr. poznał A zję aż do Indyj. R zym ianie prow a
dzili handel karaw anow y z Indjam i i C hinam i. C hrześcijaństw o szukało w yzanw có aw żw C hinach, ale zw iązków z now em i kra- jćm i nie w ytw orzyło. Islam izm rozpow szechniał się w Indjach i na w yspach M alajskich. W ypraw y krzyżow e stw orzyły handel z A zją południow ą. A zję w schodnią poznał M arek Polo z W e
necji. W roku 1275— 1292 był gościem w nuka D żingis C hana w Pekinie. 200 lat później podjęli tab w ypraw y Portugalczycy. K o
lum b, odkryw ając A m erykę, m yślał, że jest w Japonji (Z ipangu).
W 1498 r. V asco da G am a w ylądow ał w K alkucie w Indjach. W 1517 r. Portugalczycy dotarli do ujścia Sikangu, a w 1542 do Japonji. A zję północną zaczęli zdobyw ać R osjanie w roku 1579, dc oceanu Spokojnego dotarli w r. 1640.
Afryka.
N azw a nieznanego pochodzenia, dopiero przez R zym ian zo
stała rozciągnięta na całą ziem ię, przedtem oznaczała w ybrzeża m orza Śródziem nego. 600 lat przed C hr, północno-w schodni kąt A fryki był już krajem kulturalnym . A le dopiero w r. 1486 D iaż dostał się do A fryki Południow ej (P rzylądek dobrej nadziei), a w drodze do Indyj. O d 1500— 1750 udaw ali się do A fryki tylko kupcy i m isjonarze. O d r, 1788 rozpoczęło się badanie A fryki
— 152 —FEDCBA
ś r o d k o w e j d z i ę k i s t w o r z e n i u w L o n d y n ie T o w a r z y s t w a A f r y k a ń s k i e g o . W 1 8 8 4 r . r o z p o c z ą ł s ię p o l i t y c z n y p o d b ó j A f r y k i .
Ameryka,
N a z w a p o w s t a ł a o d n a z w i s k a W ł o c h a A m e r ig o V e s p u c c i ( 1 4 5 1 — 1 5 1 2 ) , k t ó r y c z t e r y r a z y o d b y ł p o d r ó ż d o o d k r y t e g o p r z e z K o l u m b a n o w e g o k r a ju . A m e r y k ę p ó ł n o c n ą o d k r y l i p i e r w s i N o r m a n o w i e w 9 7 7 r ., p r z y b y w s z y z I s la n d ji d o G r e n l a n d j i i p ó ł n o c n e g o k ą t a A m e r y k i . D o 1 4 0 0 r o k u i s t n i a ł je s z c z e k o n t a k t N o r w c g ji z A m e r y k ą . W r o k u 1 4 9 2 A m e r y k ę o d k r y ł n a n o w o K r z y s z t o f K o lu m b z G e n u i. A m e r y k ę ś r o d k o w ą o d w s c h o d u o d k r y ł K o lu m b w 1 5 0 2 r . Z a c h o d n i e w y b r z e ż a o d k r y t o w r . 1 5 1 6 . H i s z p a n i e z a g a r n ę li M e k s y k w r . 1 5 1 8 , a c a łą A m e r y k ę ś r o d k o w ą w r . 1 5 2 4 . W A m e r y c e p o łu d n io w e j n a j p i e r w o d k r y t o V e n e - z u e l ę ( 1 4 9 8 K o lu m b ) , p ó ź n ie j B r a z y lję ( 1 5 0 0 P o r t u g a l c z y c y ) , A r g e n t y n ę i P a r a g w a j ( 1 5 1 5 H is z p a n ie ) ,
Australia.
T e r r a a u s t r a l i s — z i e m i a p o ł u d n i o w a . W 1 6 w . H i s z p a n i e i P o r t u g a l c z y c y o d k r y l i c z ę ś ć w y s p , w 1 7 w . H o l e n d r z y — A u - s t r a l j ę i N o w ą Z e la n d ję . W r . 1 6 4 2 T a ś m a o p ł y n ą ł n o w y lą d d o k o ł a .
Ciekawe i zabawne szczegóły z życia Edisona.
Obawy Morgana. P o w y t w o r z e n iu p i e r w s z e j ż a r ó w k i E d i
s o n z w r ó c i ł s ię d o z n a n e g o p o t e n t a t a f in a n s o w e g o , M o r g a n a z p r o ś b ą o z e z w o l e n i e n a u r z ą d z e n ie w l o k a l u je g o b a n k u p r ó b n e j d e m o n s t r a c j i s w e g o w y n a l a z k u . P o d łu g ie m w a h a n i u M o r g a n o d p o w i e d z i a ł: — N ie c h p a n t ą s w o ją l a m p ę u m ie ś c i w m o im g a b i n e c i e . A l e o s t r z e g a m : je ś li m n ie z a b ije , lu b s p a li b a n k , o d p o w i e d z i a l n o ś ć s p a d n i e n a p a n a .
Nieudane współzawodnictwo z k u r ą E d is o n o d w c z e s n e j m ło d o ś c i o d c z u w a ł n i e p r z e z w y c i ę ż o n y p o c i ą g d o w s z e lk i e g o r o d z a j u d o ś w i a d c z e ń . P e w n e g o r a z u , g d y b y ł z a l e d w i e c z t e r o l e t n i m c h ł o p c e m , m a t k a z n a l a z ła g o w k u r n i k u , s i e d z ą c e g o w k ą c ie .
— C o t y t u r o b i s z ?
— N ic , m a m u s iu . J a t y l k o c h c i a łe m s ię p r z e k o n a ć , c z y p o t r a f i ę t a k j a k k u r a w y s i e d z i e ć z ja j k u r c z ą t k a .
Katastrofa „lotnicza44. S i e d e m n a s to l e t n i E d is o n , p o d łu g ic h i p o w a ż n y c h r o z m y ś l a n i a c h p r z y s z e d ł d o w n io s k u , ż e a b y m ó c u n o s ić s ię w p o w i e t r z u w y s ta r c z y — w c h ł o n ą ć w s ie b ie w i ę k s z ą ilo ś ć g a z u . U r z ą d z i ł w ię c d o ś w ia d c z e n i e : k u p i ł k i l k a m u s u j ą c y c h p r o s z k ó w i d a ł k o l e d z e d o p o ł k n i ę c i a , c z e k a j ą c n a s k u t e k . N i e s t e t y , s k u t e k p r o s z k ó w b y ł i n e c o o d m ie n n y .
