ROK DWUDZIESTY TRZECI ZESZYT TRZECI
RUCH PRAWNICZY
E K O N O M I C Z N Y
i SOCJOLOGICZNY
ORGAN
UNIWERSYTETU IM. A. MICKIEWICZA
I WYŻSZEJ SZKOŁY EKONOMICZNEJ
W POZNANIU
KWARTAŁ TRZECI
WARSZAWA — POZNAŃ 1961
KOMITET REDAKCYJNY R e d a k t o r z y
Alfred Ohanowicz (Redaktor naczelny i redaktor działu prawniczego), Stanisław Smoliński (Zast. redaktora naczelnego i redaktor działu eko nomicznego), Stanisław Kowalski (Zast. redaktora naczelnego i redaktor działu socjologicznego), Adam Łopatka (Sekretarz redakcji), Stanisław
Borowski (Zast. sekretarza redakcji) C z ł o n k o w i e
Wiktor Jaśkiewicz, Alfons Klafkowski, Seweryn Kruszczyński, Wła dysław Markiewicz, Tadeusz Molenda, Tadeusz Szczurkiewicz, Sta nisław Waszak, Franciszek Wróblewski, Zbigniew Zakrzewski, Marian
Zimmermann
Adres Redakcji
Poznań, ul. Czerwonej Armii 90, Coll. Iuridicum UAM pokój 87, tel. 54—60
Copyright by
Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1960
Printed in Poland
P A Ń S T W O W E WYDAWNICTWO N A U K O W E — ODDZIAŁ W P O Z N A N I U Z a m ó w i e n i a nr 404/85 N a k ł a d 501+149 egz. Ark. w y d . 32,25, Ark. d r u k . 25,75 P a p i e r ilustr., kl. V, 70 g 70x100 cm - O d d a n o do s k ł a d a n i a 8 VI 1961 r. Podpisano do d r u k u 20 IX 1961 r. - D r u k u k o ń c z o n o we w r z e ś n i u 1961 r. - E-3
Cena zł 30,—
S P I S T R E Ś C I
I. ARTYKUŁY
Prof. Uniwersytetu Łódzkiego, dr Józef S. P i ą t o w s k i , Ewolucja
wspólności ustawowej w polskim prawie rodzinnym
Doc. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Wiktor J a ś k i e w i c z , Stosunki pracy w ustawie z 17 II 1961 r. o spółdzielniach
i ich związkach . . . Wykładowca Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, mgr Janusz
R a c h o c k i , Sytuacja prawna związków zawodowych w zakładach
pracy w świetle kodeksu pracy NRD
Prof. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Jan Z d z i -t o w i e c k i , Rok budże-towy . . .
Prof. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Tadeusz Cy p r i a n , Odpowiedzialność karna za wypadki drogowe
Adiunkt Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, dr Marian I w a -n e j k o , Efekty jed-nolitych klauzul traktatowych . . . . Prof. Uniwersytetu Warszawskiego, dr Seweryn Ż u r a w i c k i , Pro
blemy stosowania metod matematycznych w rozważaniach ekono micznych w warunkach gospodarki socjalistycznej . . . . Zast. prof. Politechniki Warszawskiej, dr Józef N o w i c k i , Zmiana
stopy wzrostu w krajach ekonomicznie nierozwiniętych
St. asystent Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, dr Augustyn W o ś , Rozwój ekonomiczny metod badania ela
styczności produkcji i podaży w rolnictwie (1910—1930) . Adiunkt Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, dr Janusz P i a s n y ,
Kierunki rozwojowe spożycia żywności na tle społecznej struktury wsi
St. asystent Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, mgr Maria G a -c e k - B o r n a , Przyrost naturalny w półno-cny-ch województwa-ch
Polski
St. asystent Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu, mgr Klemens R a t a j c z a k , Wykształcenie oraz kwalifikacje pracowników w Pań
stwowych Gospodarstwach Rolnych
St. asystent Politechniki Poznańskiej, mgr Andrzej S z a m b e l a n , Dro
bny przemysł państwowy woj. poznańskiego w latach 1950—1960 . Doc. Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, dr Ludwik J a n k o
w i a k , Kartele w kapitalistycznym handlu zagranicznym Adiunkt Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, mgr Zdzisław
D ą b r o w s k i , Fizjokratyczne „Tableau Economique" z punktu
widzenia koncepcji rachunku społecznego . . . 1 19 39 51 73 111 131 145 159 173 191 211 227 245 259
IV Spis treści
St. asystent Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, mgr Romu ald J e z i e r s k i , Społeczny mechanizm kształtowania się systemu
etycznego
II. PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA
Z. K. Nowakowski, Umowa dostawy, Warszawa 1960, PWN, ss. 431 (rec. Jerzy W i s z n i e w s k i )
Wyjaśnienia autora na marginesie recenzji J. Wiszniewskiego (Zygmunt K . N o w a k o w s k i )
W. Daszkiewicz, Oskarżyciel w polskim procesie karnym, Warszawa 1960, PWN, ss. 428 (rec. Marian C i e ś l a k )
Archiwum Kryminologii, t. I, Warszawa 1960, PWN, ss. 400 (rec. Zbi gniew T y s z k a )
K. Libera, Zasady międzynarodowego prawa konsularnego, Warszawa 1960, PWN, ss. 546 (rec. Leon B a b i ń s k i ) . . . . B. Wiewióra, Niemiecka Republika Demokratyczna jako podmiot prawa
międzynarodowego, Poznań 1961, Wyd. Poznańskie, ss. 175 (rec. Alfons K l a f k o w s k i )
B. Wiewióra, Polsko-giermanskaja granica i mieżdunarodnoje prawo, Pie-riewod s polskogo E. I. Brajnina, Moskwa, 1959, Izdat. Inostrannoj Litieratury, ss. 239, 1 nlb. B. Wiewióra, Polish-German Frontier
from the Standpoint of International Law. Preface by A. Klaf kowski, Poznań—Warszawa 1959, Wyd. Zachodnie, ss. XXXII, 224 (rec. Krzysztof S k u b i s z e w s k i ) . .
M. Lachs, Umowy wielostronne. Studium z prawa traktatowego, War szawa 1958, PWN, ss. 345, 3 nlb. M. Lachs, Le développement et
les fonctions des traités multilatéraux, Académie de Droit Interna tional, Recueil des Cours, 1957, II, 92, Leyde 1958, A. W. Sijthoff, ss. 113 (rec. Krzysztof S k u b i s z e w s k i )
J. Kowalski, Funkcjonalizm w prawie amerykańskim, Warszawa 1960, PWN, ss. 261 (rec. Jerzy N o w a c z y k )
A. Runowicz, Problemy kryzysu agrarnego w USA, Warszawa 1960, PWG, ss. 255 (rec. Irena R u t k o w s k a )
J. Oser, Czy ludzie muszą głodować? Krytyka teorii Malthusa, War szawa 1960, PWG, ss. 395 (rec. Janusz P i a s n y )
H. H. Villard, Economic Development, Nowy Jork 1959, Rinehart & Com pany, Inc., ss. 229 (rec. Zygmunt K o w a l c z y k )
G. Myrdal, Rich and Poor Countries (Beyond the Welfare State), Lon dyn 1960, Duckworth, ss. 228 (rec. Ludwik J a n k o w i a k ) . F. Rzestnitzek, Theorie und Entwicklung der Staatseinnahmen in der
Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1959, Verl. Die Wirt schaft, ss. 181 (rec. Maria F i l a w s k a )
A. C. L. Day, The Economic of Money, Londyn 1959, Oxford University Press, ss. 248, VII (rec. Zenobia K n a k i e w i c z )
Comittee on the Working of the Monetary System, Report, Londyn 1959, Her Majesty's Stationary Office, ss. 375 (rec. Zygmunt F o l t y ń s k i ) 275 305 309 312 318 321 324 328 331 335 340 346 348 351 354 357 361
Spis treści
V
M. J. Ziomek, Słownik grafiki statystycznej w języku polskim, rosyjskim, angielskim i esperanto, Katowice 1960, PTE, ss. 30 (rec. S. N o w a k )
M. Szymańska, Bibliografia historii Poznania, Poznań 1960, Wyd. Poznań skie, ss. 271 (rec. Janusz W i e r z b i c k i )
Q. Gibson, The Logic of Social Inquiry, Londyn 1960, Routledge and Kegan Paul, ss. 213 (rec. Jerzy G i e d y m i n )
III. PRZEGLĄD ORZECZNICTWA
Orzecznictwo cywilne Sądu Najwyższego (zebrał Witold Ś w i ę c i c k i ) .
Orzecznictwo karne Sądu Najwyższego (zebrał Stefan K a l i n o w s k i ) IV. SPRAWOZDANIA I KOMUNIKATY
Dyskusja w Katedrze Prawa Administracyjnego UAM nad projektem prawa o orzecznictwie karno-administracyjnym (Marian Z i m -m e r -m a n n )
Bolesław Markowski (Zbigniew G ł u g i e w i c z )
Rozprawy doktorskie na Wydziale Prawa UAM i w WSE w Poznaniu Wybór profesora Bohdana Winiarskiego na stanowisko prezesa Sądu
Międzynarodowego w Hadze (Krzysztof S k u b i s z e w s k i ) .
Doroczne walne zebranie Poznańskiego Oddziału PTS (ZAŻ) .
363 364 366 371 376 383 396 397 398 400
C O N T E N T S
I. ARTICLES
Dr. Józef S. P i ą t o w s k i , Professor of the University in Łódź, The
Evolution of the Community-in-Law in the Polish Family Law
Dr. Wiktor J a ś k i e w i c z , Docent of the Adam Mickiewicz University in Poznań, Labour Relations in the Law on Cooperatives and their
Unions of 17. 2. 1961
Mag. Janusz R a c h o c k i , Lecturer of the Adam Mickiewicz University in Poznań, The Legal Position of Trade Unions in Enterprises in the
Light of the Labour Code of the German Democratic Republic
Dr. Jan Z d z i t o w i e c k i , Professor of the Adam Mickiewicz Uni versity in Poznań, The Budget Year . . Dr. Tadeusz C y p r i a n , Professor of the Adam Mickiewicz Univer
sity in Poznań, The Criminal Responsibility for Road Accidents . Dr. Marian I w a n e j k o , Adjunct of the Jagiellonian University in
Kraków, The Effects o f Uniform Treaty Clauses . . . . Dr. Seweryn Ż u r a w i c k i , Professor of the University in Warsaw
The Problem of Applying Mathematic Methods in Economic Con siderations i n the Conditions o f Socialist Economy . . . . Dr. Józef N o w i c k i , Associate Professor of the Engineering College
in Warsaw, The Change of the Rate of Growth in Underdeveloped
Countries
Dr. Augustyn Woś, Senior Assistant of the High School of Planning and Statistics in Warsaw, The Development of the Econometric
Methods in Studying the Elasticity of Production and Supply in Agriculture (1910—1930)
Dr. Janusz P i a s n y , Adjunct of the School of Economics in Poznań,
Trends in Food Consumption on the Background of Country's So cial Structure
Mag. Maria G a c e k - B o r n a , Senior Assistant of the School of Eco nomics in Poznań, The Natural Population Increase in the Northern
Districts (Vojevodships) of Poland
Mag. Klemens R a t a j c z a k , Senior Assistant of the High School of Agriculture in Poznań, Education and Qualifications of the State
Farm Workers
Mag. Andrzej S z a m b e l a n , Senior Assistant of the Engineering Col lege in Poznań, Small State Industry of the District (Vojevodship)
of Poznań in 1950—1960 1 19 39 51 73 111 131 145 159 173 191 211 227
Spis treści VII Dr. Ludwik J a n k o w i a k , Docent of the School of Economics in
Poznań, Cartels in Capitalist Foreign Trade
Mag. Zdzisław D ą b r o w s k i , Adjunct of the School of Economics in Poznań, The Physiocratic „Tableau Economique" from the Point
o f View o f the Contemporain National Reckoning . . . . Mag. Romuald J e z i e r s k i , Senior Assistant of the Adam Mickie
wicz University in Poznań, The Social Mechanism of the Formation
of an Ethical System
II. SURVEY OF LITERATURE
III. SURVEY OF JUDICIAL DECISIONS . IV. NOTES AND INFORMATIONS .
245 259 275 305 371 383
