Sądy i Trubunały

(1)

Sądy i Trubunały

Mgr Przemysław Mazurek

(2)

Władza sądownicza w Polsce

 Władza sądownicza dzieli się na:

 - sądy powszechne

 - trybunały

 Wymiar sprawiedliwości dzieli się na sądy:

 - Sąd Najwyższy

 - sądy powszechne

 - sądy administracyjne

 - sądy wojskowe

(3)

Sąd Najwyższy

 Najwyższy organ władzy sądowniczej w Polsce

 Sprawuje nadzór nad:

 - sądami powszechnymi

- rozpoznaje kasacje od wyroków sądów;

- podejmuje uchwały rozstrzygające zagadnienia prawne, - rozpoznaje protesty wyborcze:

- do Sejmu i Senatu

- wyboru Prezydenta RP

(4)

 Stwierdza ważność:

 wyborów Prezydenta RP

referendum ogólnokrajowego

referendum konstytucyjnego.

(5)

 Rozstrzygania nadzorczego w stosunku do samorządów zawodowych:

adwokatów, radców prawnych oraz notariuszy.

 Opiniowania ustaw i innych aktów normatywnych.

 Rozpatrywania skarg kasacyjnych na orzeczenia Trybunału do Spraw Sportu przy PKOl.

 Sąd Najwyższy może także wykonywać inne czynności przekazane

przez ustawy.

(6)

Organy Sądu Najwyższego

 Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego

 Prezes Sądu Najwyższego (dla każdej z izb)

 Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego

 zgromadzenie sędziów izby Sądu Najwyższego (dla każdej z izb)

 Kolegium Sądu Najwyższego

(7)

Izby Sądu Najwyższego

 Cywilna

 Karna

 Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych

 Wojskowa

Na dzień 1 września 2010 r. w Sądzie Najwyższym orzekało 86 sędziów. Liczbę stanowisk sędziowskich w Sądzie Najwyższym oraz liczbę Prezesów ustala

Prezydent RP na wniosek Zgromadzenia Ogólnego Sędziów SN. Od 2005 r.

liczba stanowisk sędziowskich w Sądzie Najwyższym określona została na 90, - pracami każdej z izb kierują Prezesi Sądu Najwyższego, a izby dzielą się dalej na wydziały

(8)

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego

 Powołuje go Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na sześcioletnią

kadencję spośród sędziów Sądu Najwyższego (SN) w stanie czynnym (obowiązuje ograniczenie następujących bezpośrednio po sobie kadencji do dwóch), a wyboru dokonuje spośród dwóch kandydatów

przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego z urzędu jest Przewodniczącym Trybunału Stanu oraz nieistniejącego de facto Najwyższego Trybunału Narodowego.

 Według ustawy o Sądzie Najwyższym Pierwszy Prezes kieruje pracami Sądu Najwyższego i reprezentuje go na zewnątrz. Ma szereg uprawnień w zakresie funkcjonowania Sądu Najwyższego. Spośród sędziów SN

wskazuje także trzech członków Państwowej Komisji Wyborczej.

(9)

Sądy Powszechne

 Sądy powszechne dzielą się na:

 - sądy apelacyjne

 - sądy okręgowe

 - sądy rejonowe

 Sądy powszechne rozstrzygają wszelkie sprawy z zakresu prawa

karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i

ubezpieczeń społecznych, które nie są zastrzeżone dla innych sądów.

(10)

Sędzia

 funkcjonariusz publiczny uprawniony do orzekania w sprawach należących do właściwości sądów i trybunałów, na zasadach niezawisłości i bezstronności.

 Sędziowie są:

 niezawiśli,

 nieusuwalni,

 niedopuszczalność przeniesienia na inne miejsce służbowe bez zgody sędziego (z wyjątkami),

 posiadają dożywotnio immunitet formalno-materialny.

(11)

Za przewinienia służbowe, w tym za oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawnych i uchybienia godności urzędu, sędzia odpowiada dyscyplinarnie.

Karami dyscyplinarnymi są:

upomnienie, nagana,

usunięcie z zajmowanej funkcji,

przeniesienie na inne miejsce służbowe,

złożenie sędziego z urzędu.

(12)

Sąd rejonowy

 Sądy rejonowe dzielą się na wydziały:

 - cywilny: do spraw z zakresu prawa cywilnego

 - karny: do spraw z zakresu prawa karnego

 - rodzinny i nieletnich: do spraw z zakresu prawa rodzinnego i

opiekuńczego, dotyczące demoralizacji i czynów karalnych nieletnich, dotyczące leczenia osób uzależnionych

 pracy – do spraw z zakresu prawa pracy

 ksiąg wieczystych

(13)

Sąd Okręgowy

 Sąd Okręgowy dzieli się na:

 Wydziały orzekające w I instancji:

 - cywilny

 - karny

 - wydział ubezpieczeń społecznych

 - pracy

 Orzekające w II instancji:

 - cywilny, karny, rodzinny, ubezpieczeń społecznych, penitencjarny

(14)

Sąd Apelacyjny:

 Rozpoznaje zawsze w II instancji od orzeczeń i wyroków Sądu Okręgowego

 Dzieli się na wydziały:

 Cywilny, karny, ubezpieczeń społecznych i pracy, wizytacyjny

(15)

Sądy Administracyjne

 Sądy Administracyjne rozpatrują skargi na:

 Decyzje administracyjne,

 postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

 postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

 inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

 pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w

indywidualnych sprawach;

(16)

 bezczynność organów administracyjnych lub przewlekłe prowadzenie postępowania w wydaniu decyzji, postanowienia, interpretacji prawa podatkowego bądź aktów i czynności poprzednio wymienionych,

 akty prawa miejscowego organów samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

 inne akty jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, podejmowane w sprawach administracji publicznej;

 akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu

terytorialnego;

(17)

Organy Sądów Administracyjnych

 W wojewódzkich sądach administracyjnych

 prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego

 zgromadzenie ogólne sędziów sądu administracyjnego

 kolegium wojewódzkiego sądu administracyjnego

 W Naczelnym Sądzie Administracyjnym

 Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego

 Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego

 Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego

(18)

Sądy Wojskowe

 Sprawują wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych Siłach Zbrojnych RP

 Sądami wojskowymi są:

 Wojskowe sądy okręgowe

 Wojskowe sądy garnizonowe

 Ustanawia je i znosi Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii KRS