Alfred Majewski
Profesor dr Pietrò Gazzola - doktor
honoris causa Politechniki
Krakowskiej
Ochrona Zabytków 27/2 (105), 89-92
1974
W dniu 18 września 1972 r. w auli w ielkiej Collegium Maius w K rakow ie odbyła
się uroczystość nadania przez Politechnikę K rakowską tytu łu doktora honoris causa prof, drowi Pietro Gazzoli, przewodniczącemu Światow ej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS na w niosek In stytu tu Historii A rchitektury i Konserwacji Zabytków . Poniżej d rukujem y przemówienie promotora oraz w ykład prom ocyjny nowego do ktora honoris causa.
On Septem ber 18, 1972 at the Technical U niversity of Cracow a solem n ceremony was held 1of conferring the doctor’s (hon.c) degree to Professor Dr. Pietro Gazzola, the President of ICOMOS. Below are given the brief sum maries of a speech made on that opportunity by the promoter and of inaugural lecture delivered by the new ly promoted Doctor.
ALFRED MAJEWSKI
PROFESOR DR PIETRO GAZZOLA— DOKTOR HONORIS CAUSA
POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ
Profesor d r P ie tro Gazzola u rodził się w P ia- cenzie, położonej m iędzy E m ilią i L om bardią, krainie, k tó rej k u ltu ra zachodnia zawdzięcza tak w spaniałe pom niki a rc h ite k tu ry rom ańskiej o św iatow ej sław ie. Po ukończeniu szkoły śre d niej klasycznej zapisuje się n a W ydział A rchi te k tu ry P o litechniki M ediolańskiej i w 1932 r. uzyskuje dyplom . Dla pogłębienia w iedzy po
d ejm u je stud ia i uzyskuje drugi dyplom , na W ydziale H um anistycznym U n iw e rsy te tu Me diolańskiego, po czym kończy specjalistyczne stu d iu m paleografii i dyplo m aty ki w P aństw o w ym A rchiw um w M ediolanie.
W 1935 r. w stęp u je do Z arządu O chrony Z ab y t ków, gdzie po czterech latach dochodzi do szczy
tu k a rie ry : w w ieku 29 lat jest najm łodszym k o n serw ato rem zabytków we Włoszech.
Z P o lite ch n ik ą M ediolańską zw iązany jest aż do 1939 r., k ied y opuszcza ukochaną przez sie bie L om bardię, a b y podjąć działalność n a no w ym tere n ie , pow ołany do zorganizow ania U rzędu O ch ro n y Z abytków Sycylii W schod n iej w K a ta n ii; na czele tej placów ki stoi do 1941 r. N astępn ie o b ejm u je stanow isko Głów nego In sp e k to ra Z abytków W łoskich i rów no cześnie k o n ty n u u je swą działalność na teren ie W erony.
P ełn iąc w ym ienione w yżej funkcje, profesor Gazzola rozw inął szeroką działalność nauk o w ą i k o n serw ato rsk ą na te re n ie Italii, a szcze gólnie w L om bard ii: w M ediolanie, Paw ii, T re viso, C rem onie, Como, V arese, Bergam o, W e ronie, M antui, Sabbionecie oraz na Sycylii w m iejscow ościach: Enna, K atania, Syrakuzy, Taorm ina, A eicastello, M essyna, Noto, C alta- girone. Do n ajznaczniejszych prac ko n serw a to rskich zrealizow anych przez profesora Gaz- zolę należy zaliczyć k onserw ację północnej fa sady p ałacu V iscontich w M ediolanie, p ro je k t k o n se rw ato rsk i w ieży-dzw onnicy w V ibaldone, odnow ienie k ap licy B onainto w K atanii, ko ścioła S. L uca w L entini, odnow ienie Casa del M antegna w M antui, pałacu książęcego w M antui, palazzo B orrom eo w M ediolanie, ko n serw ację uszkodzonej przez bom by A ren y w W eronie, znakom itą rek o n stru k c ję m ostu S caligerów C astelvecchio w W eronie, odno w ienie pałacu G iardino w Sabbionecie, m ostu della P ie tra w W eronie, ko n serw ację ru in fo r ty fik a cji m ostu V iscontich w B orghetto (We rona), te a tru w Sabbionecie o raz k o n serw ato r skie opracow anie całości m iasta Sabbioneta. W 1942 r. jako w olny docent prow adzi wykła,- dy z c h a ra k te ry s ty k i sty listy czn ej i k o n stru k cyjnej a rc h ite k tu ry zabytkow ej oraz w 1957 r. z k o n se rw ac ji zabytków , zaś w 1959 r. w y g ry w a k o nk urs n a stanow isko kierow nika k a te d ry k o n serw acji zabytków n a U n iw ersytecie F lo renckim .
Od 1961 r. jest profesorem na. M iędzynarodo w ym P odyplom ow ym S tu d iu m K onserw acji Z abytkó w p rzy U niw ersytecie Rzym skim ; członkiem R ad y N aukow ej tej in sty tu cji, zor ganizow anej pod p atro n a te m UNESCO. W tra k c ie sw ej działalności dydak ty czn ej za praszan y b y ł w ielokrotnie przez w iele u n iw e r sy te tó w k ra jo w y c h i zagranicznych, m iędzy in n y m i do Lizbony, Helsinek, M adrytu, B arce lony, L ovanium , A nkary, a także do Polski — na U n iw e rsy te t W arszaw ski. U n iw ersy tet w M eksyku pow ierzył m u zorganizow anie pody plom ow ego stu d iu m konserw acji zabytków i zespołów zabytkow ych. W bieżącym roku u n iw e rsy te t w Salonikach nadał m u ty tu ł do k to ra hon o ris causa,.
Na bogaty dorobek nau k o w y profesora G az- zoli, o b ejm u jący rozległą tem a ty k ę z zak resu h istorii sztuki, a rc h ite k tu ry , ochrony z a b y t ków, składa się 175 pozycji, nie sposób w ięc w yliczyć w szystkich. Są w śród nich pow ażne opracow ania, jak II ponte di C astelvecchio, La
porte San Zeno — La B ible des P auvres, P o n ti
Rom ani, M ichele Sanm icheli A rc h ite tto V ero nese del Cinquecento, T h e past in th e fu tu r e ,
liczne arty k u ły , przedm ow y do w ielu dzieł itp. W Ita lii tere n em jego działalności są liczne in sty tu c je : jest członkiem R ady M ediolańskiego T riennale, W łoskiego In s ty tu tu U rb anisty ki, T ow arzystw a V ille V enete w W enecji, O środ k a A ndrea P allad io w Vicenzy, M iędzynarodo wego K o m itetu dla R atow ania Z abytków W e necji i w ielu innych. J e st członkiem licznych in sty tu c ji k u ltu ra ln y c h i akadem ii; n a jw a ż niejsza to A ccadem ia S. Luca, k tó re j członkiem
jest od 1963 r.
Szeroka działalność profesora Gazzoli o b ejm u je także prace z dziedziny u rb an isty k i i m uzeo- grafii. W u znan iu licznych zasług był on w ie lokrotnie odznaczony — lista jego odznaczeń obejm uje m iędzy innym i: Z łoty M edal Z asłu gi dla K u ltu ry W łoskiej, M edal N ational P a rk Service W ashington, W ielki M edal S to w arzy szenia M iłośników Zam ków H iszpańskich; po siada ty tu ł O ficera W ielkiego O rd eru R epubliki W łoskiej, K om andora O rd eru G rzegorza W iel kiego (W atykan); H onorowego Członka T ow a rzystw a A rch itek tó w K onserw atorów (Paryż) i wiele innych.
Na tere n ie m iędzynarodow ym godna p o d k re ślenia jest naukow a i k o n serw ato rska d ziałal ność profesora Gazzoli w dziedzinie zam ków . J e s t on założycielem R ady N aukow ej M iędzy narodow ego In s ty tu tu Zam ków H istorycznych IBI, którego przew odniczącym jest od założe nia, czyli od 1956 r., aż po dziś dzień, d y re k to rem B iu lety n u IBI, założycielem W łoskiego In s ty tu tu Z am ków oraz założycielem i kierow nikiem w łoskiego czasopism a „C astellum ” . Ceniona działalność profesora Gazzoli p rze ja w ia się na tere n ie najpow ażniejszych o rg an i zacji m iędzynarodow ych, jak ONZ (w zakresie problem ów środow iska), Rada E uropejska, w k tó re j jest członkiem P rezydium , M iędzynaro dowa R ada O chrony Z abytków ICOMOS, jest ekspertem UNESCO do sp ra w a rc h ite k tu ry , a r cheologii i zespołów zabytkow ych i h istorycz nych i w ty m c h a ra k te rz e pow oływ any by ł w ielokrotnie do udziału w najpow ażniejszych m isjach, spośród k tó ry ch trz e b a w ym ienić: 1) w Egipcie — rato w an ie zaby tkó w N ubii w zw iązku z budow ą tam y w A ssuanie,
2) w Egipcie — rato w a n ie św ią ty n i A bu Sim - bel,
3) w L u k sem b urg u — och rona zabytkow ego m iasta E chternach,
4) w ira k u — konserw acja zabytków K tezy - fonu i z ik k u ra tu A quakuf,
5) w A fganistanie — rew alo ryzacja d o liny Bam yian,
6) na Cyprze — k o n serw acja zabytków z epo ki w ojen krzyżow ych,
7) w P e ru — k on serw acja m iast w o kręgu L ib ertad i problem rato w an ia rez e rw a tu arch e ologicznego M achu Pichu.
P rofesor Gazzola był in icjato rem i org an izato rem w ielkiego K ongresu M iędzynarodow ego A rchitektó w i K onserw atorów w W enecji w 1964 r., gdzie pełnił fu n k cję S e k reta rz a G ene ralnego. Na kongresie ty m skodyfikow ane zo sta ły współczesne zasady k on serw acji zab yt ków w form ie tzw. K a rty W eneckiej, k tó ra sw e pow stanie zawdzięcza w dużej m ierze pro fesorow i Gazzoli.
J e s t on także p rezyden tem M iędzynarodow ej R ady O chrony Z abytków ICOMOS od chw ili jej utworzenia, w 1965 r. w K rakow ie, n a Zam ku K rólew skiego na W aw elu, a następ n ie po now nie w y b rany p rezyd en tem na II K ongresie w Oksfordzie oraz w 1972 ro k u na III Ze b ran iu G eneralnym ICOM OS-u w B uda peszcie.
J e s t on rów nież założycielem i członkiem K o m itetu R edakcyjnego oficjalnego czasopism a ICOM OS-u „M onum entum ” .
ICOMOS zrzesza, specjalistów z całego św iata dla koordynacji prac i w ysiłków w dziedzinie w ykorzystania i ożyw ienia dóbr k u ltu ry ca łej ludzkości. Działalność te j organizacji zn ana jest dobrze większości zebranych; w y starczy przypom nieć, że obejm uje o na całokształt pro blem ów rew italizacji m iast zabytkow ych i ochronę dziedzictwa k u ltu ry duchow ej i m a te rialn e j. W najbliższych ty lk o m iesią cach projek to w ane są zebrania: w M ek sy k u na tem a t rew italizacji m iejscow ości za bytkow ych w pobliżu w ielkich m iast, w Ira nie — n a tem at konserw acji budow li z cegły niepalonej, w Belgii — na te m a t konserw acji k a m ie n ia rk i w zw iązku z niszczącym działa n iem zanieczyszczeń pow ietrza i wody, itd. P ro feso r Gazzola bierze czynny udział w tej działalności.
J e s t on poza tym członkiem w ielu in ny ch o r ganizacji m iędzynarodow ych, w Now ym J o r ku, Londynie, M assachusetts, P radze czeskiej i w ielu innych.
W szerokiej działalności profeso ra Gazzoli zna lazło się też m iejsce na u d ział w opracow aniu pod egidą UNESCO m iędzynarodow ej konw en
c ji o ochronie dóbr k u itu r y w razie k o n flik tu zbrojnego.
D ługoletnią działalność profesora Gazzoli ce chu je ogrom na en erg ia i in icjaty w a, o parta na głębokiej w ierze w możliwość w spółżycia m ię dzy n arodam i na are n ie k u ltu ra ln e j. Te kon ta k ty k u ltu ra ln e o tw iera ją drogę do zbliżenia m iędzynarodow ego i służą w ten sposób sp ra w ie pokoju i b rate rstw a . W ciągu siedm iu la.t p re z y d e n tu ry ICOM OS-u zainicjow ał profesor Gazzola now ą m etodologię p rac y w zakresie ko n tak tó w k u ltu ra ln y c h , organizu jąc k o n fe re n cje okrągłego stołu i zebrania na różno ro dny ch odcinkach stu dió w i badań, będących p rz e ja w em ak ty w n ej działalności w o b ro n ie spuściz ny k u ltu ra ln e j. Godne podziw u jest żarli we zaangażow anie pro feso ra Gazzoli w sp ra w ę poszanowania, i ochrony dziedzictw a za bytkow ego. W te j działalności celem jest dla niego h arm o n ijn a in teg racja i pogodzenie ko niecznych potrzeb dnia dzisiejszego z szacun kiem i och roną n a jisto tn ie jszy c h w artości dziedzictw a k u ltu ry przekazanego nam przez przodków , a k tó re m y z kolei m am y obow ią zek przekazać następ n y m pokoleniom .
P rofesor Gazzola jest długo letn im p rzy jacie lem Polski. P rzeb yw ał w Polsce k ilk ak ro tn ie, m iędzy in n y m i jako doradca w sp ra w ie re k o n stru k c ji zam ku w M alborku. Z na dobrze pom nik i naszej a rc h ite k tu ry i k u ltu ry , nasze pro blem y i nasz naród.
To on w łaśnie doceniając o g ro m n y w ysiłek, ja k i Polska zrobiła bezpośrednio po II w ojnie św iatow ej w zakresie o chrony dó br k u ltu ry , zaproponow ał na K ongresie W eneckim w 1964 r., a b y pierw sze zebranie k o n sty tu c y jn e , m ające powołać do życia M iędzynarodow ą R a dę O chrony Z abytków ICOMOS, odbyło się w Polsce — w W arszaw ie i K rako w ie. Był to dowód m iędzynarodow ego uzn ania dla osiąg nięć Polski w dziedzinie o chro n y d ó b r k u ltu ry. W K rakow ie, w Sali S en ato rsk iej na W a w elu pow stała o rganizacja o św iato w ym zasię gu i ogrom nym znaczeniu dla k u ltu r y całej ludzkości.
W uznaniu w ielkich osiągnięć i zasług pro fe sora Gazzoli, zarów no na te re n ie w łasnego k ra ju , jak i na szerokiej a re n ie m iędzynaro dow ej, oceniając jego w ypróbo w aną i szczerą
przyjaźń, jak ą zawsze dla P o lski okazyw ał, Rada N aukow a In sty tu tu H isto rii A rc h ite k tu r y i K onserw acji Z ab ytk ów p rzedstaw iła rek to ro w i i senatow i naszej uczelni w niosek o nadanie profesorow i doktorow i P ię tro G az zoli d o k t o r a t u h o n o r i s c a u s a P o li tech nik i K rakow skiej.
prof, dr Alfred Majewski Politechnika Krakow ska
PROFESSOR DR. PIETRÖ GAZZOLA AWARDED WITH THÉ DOCTOR’S (HON. C.) DEGREE AT THE TECHNICAL UNIVERSITY, CRACOW, POLAND
(A BRIEF SUMMARY OF A SPEECH DELIVERED BY H IS PROMOTER)
Professor Dr. Pietro Gazzola, one of the world’s outstanding experts in the field of preservation of cultural property and heritage is active in this range as long as from 1932. In 19391—41 he has organized! and headed a governm ent agency responsible for protec tion of historic m onuments of the Eastern Sicily, Ca tania and later was offered w ith a position of the Chief Inspector of Historic Monuments in Italy. Among his most succesful achievements are to be listed1 the restoration of the north façade of Visconti Palace, Milan, the renovation of Casa del Mantigna, Mantua, th at of Palazzo Boromeo at Milan, restora tion of the sfone-buit bridges in Verona and Borg hetto as well as the plan of conservation prepared for the town of Sabbioneta. His scientific oeuvre comprises 175 printed publications.
Professor Gazzola devotes much of his time to voca tional activities in numerous Italian and foreign o r ganizations, among them the UNO, where he is dealing w ith problems of the m an’s n atu ra l environ ment, being an UNESCO expert in problems of cul tu ral heritage. It is Professor Gazzola who together w ith m any other prom inent specialists is to be named as prom oter and co-author of the revised version of
„Venetian C h art” giving the outlines of modern art of conservation.
Starting from 'Ш б up he perform s the duties of the P resident of ICOMOS.
All his activities are characteristic of immense con tributions of his personal energy iand initiative who a re both supported by his deep conviction that th ere are real possibilities of international co-operation in the field of culture.
It is a long time already th at Professor P. Gazzola is seriously interested in historic monum ents of Poland and he highly appreciates the Polish achievements and experiences th at have been gained in protection of cultural porperty after destructions and losses brought by the World W ar II.
As an expression of their respect for all achievements and m erits of Professor P. Gazzola and also for his friendly feelings toward our country the Scientific Council acting at the Institute of History of A rchi tecture and Conservation subm itted to the Rector and Senate fo the Cracow Technical U niversity a proposal to confer him the doctor’s (honoris causa) degree of
