Otwarte czasopisma: wady i zalety

UNIVERSITY OF WARSAW

Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling

www.icm.edu.pl

Otwarte czasopisma:

wady i zalety

Marek Niezgódka

ICM, Uniwersytet Warszawski marekn@icm.edu.pl

Konferencja: Warszawa, 27.10.2017

Pytanie podstawowe:

Osiągnięcie naukowe to dobro wspólne czy towar?

2

UNIVERSITY OF WARSAW

Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling

www.icm.edu.pl

Kilka argumentów dot. wydawnictw OA

Za:

•  Powszechność dostępu

•  Cytowalność

•  Brak barier finansowych

Przeciw:

•  W rzeczywistości brak

•  Przypisywane: wynik nadużyć związanych z degeneracjami systemów oceny dokonań naukowych:

•  Zarzucana słaba jakość, brak selektywnych recenzji

3

Programy i standardy międzynarodowe

UE:

•  Obowiązek otwartego dostępu do publikowanych wyników badań finansowanych ze środków UE

•  e-Infrastruktura OpenAIRE jako wskazana referencja w ramach European Open Science Cloud

•  Integracja załącznikowych danych badawczych

Inne:

•  Rekomendacje EUA (European University Associa^on)

•  Prywatne fundacje badawcze

4

UNIVERSITY OF WARSAW

Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling

www.icm.edu.pl

Nowy kształt systemu wydawniczego

•  Proces odzyskania podmiotowości nauki i naukowców:

•  Otwarte e-plaaormy wydawnicze

•  Otwarty proces recenzowania (różnorodność modeli)

•  Model not for profit: w skali międzynarodowej radykalne obniżenie łącznych kosztów publikowania i dostępu

•  Rekomendacja:

•  w perspektywie finansowanie kosztów publikowania a nie kupowanie treści

•  Efekt: szacunkowo do 70% obniżenia sumarycznych kosztów

5

Otwarty dostęp do treści naukowych

•  Wg analizy Science Metrix dla Komisji Europejskiej z 08.2013: ~~

bezpłatnie jest dostępnych około 50% publikacji naukowych opublikowanych w 2011 r.

•  Otwarte mandaty zobowiązujące pracowników do publikowania w ostartym dostępie przyjęło ponad 200 uczelni na świecie w tym m.in. Harvard, MIT, Stanford, ETHZ, UCL, i blisko 100

organizacji finansujących badania naukowe (m.in. NIH, RCUK, ERC).

6

UNIVERSITY OF WARSAW

Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling

www.icm.edu.pl

Kilka danych

•  Opublikowana wiedza naukowa podwaja się co 5 lat

•  Ponad połowa publikowanych artykułów naukowych jest czytana jedynie przez autorów, edytorów i

recenzentów

•  Około 90% artykułów naukowych nie uzyskuje żadnego cytowania (niezależnego od autorów)

7

Otwarte czasopisma: modele

•  Tradycyjne czasopismo + licencje Otwartego Dostępu, np. jeden z wariantów Crea^ve Commons

•  Czasopisma hybrydowe

•  Czasopisma w pełni OA:

o „Złoty” model i jego konsekwencje:

o  Wydawnictwa PLOS jako referencja

o „Zielony” model i jego odmiany

8

UNIVERSITY OF WARSAW

Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling

www.icm.edu.pl

Model zielony OA

•  Formuły repozytoryjne

•  Plaaormy wydawnicze („megaplaaormy”)

•  Nowa formuła strukturalna wydawnictw i publikacji:

•  Model dynamiczny, rozwojowy

•  Dynamiczne systemy ocen

•  …

9

TDM (Text and Data Mining): wstępne odniesienia

•  Budapest Open Access IniNaNve, 2002:

•  enabling crawling publica5ons for indexing and further u5lisa5on of metadata in mining set as central objec5ve

•  Komisja Europejska, DraP Proposal of the Copyright in the Digital Single Market DirecNve, 14/09/2016: TDM is… ^‘any automated analy5cal technique aiming to analyse text and data in digital form in order to generate informa5on such as paBerns, trends and correla5ons’

10

UNIVERSITY OF WARSAW

Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling

www.icm.edu.pl

KE, zarys dyrektywy dot.“Copyright we wpólnym rynku cyfrowym”,

•  Wyjątek TDM:

… excep^on for reproduc^ons made by research organisa5ons to carry out text and data mining (TDM) for scien^fic research

purposes …

11

Rzeczywiste problemy miejsca wydawnictw OA

•  Konieczność fundamentalnej transformacji systemu ocen i ewaluacji, łącznie z zasadami finansowania badań

•  Nowy układ obszaru wydawniczego jako integralnej składowej procesu badawczego

•  Integracja publikacji ze źródłowymi danymi badawczymi

•  Nowa wspólna upodmiotowiona świadomość społeczności nauki

12

UNIVERSITY OF WARSAW

Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling

www.icm.edu.pl

Marek Niezgódka

marekn@icm.edu.pl

13