Nauczyciel: Magdalena Bruzda Przedmiot: język polski
Klasa: 1 A
Temat lekcji: Poeta dworu i salonu, czyli Jan Andrzej Morsztyn Data lekcji: 04.05.2020
Wprowadzenie do tematu:
Wiersze Jana Andrzeja Morsztyna to głównie poezja dworska o tematyce miłosnej.
Twórczość wyrafinowana, ozdobna, działająca na zmysły – marinizm.
Wirtuozeria słowa. Oryginalny koncept. Poezja światowych rozkoszy.
Geneza wierszy Jana Andrzeja Morsztyna
Wiersze Jana Andrzeja Morsztyna w większości powstały w latach 1638–1661.
• Dwa zbiory: Kanikuła albo psia gwiazda (1647 r.) oraz Lutnia (1661 r.) zostały wydane drukiem dopiero po śmierci autora – za życia tworzył w zaciszu swojego gabinetu; pojmował pisanie jako czynność bardzo osobistą i intymną.
• Poeta traktował twórczość jako sposób umilania życia, ale równocześnie przykładał ogromną wagę do aktu tworzenia; próbował dorównać wzorom wypracowanym przez antyczne i barokowe poetyki (zbiory zasad tworzenia dzieł), co skutkowało nieustanną korektą.
• Morsztyn wzorował się na utworach Giambattisty Marina – wiersz miał być elegancki, wyrafinowany, ozdobny.
• Jan Andrzej Morsztyn dbał o czystość polszczyzny – nie wplatał makaronizmów w swoje utwory.
Charakter i tematyka wierszy Jana Andrzeja Morsztyna
Wiersze Jana Andrzeja Morsztyna to przede wszystkim poezja światowych rozkoszy.
• Wiersz jest elementem gry miłosnej (flirtu) między mężczyzną a kobietą.
• Autor przesadnie, teatralnie eksponuje emocje; natura staje się rekwizytem.
• Morsztyn sięga po symbolikę wywodzącą się ze średniowiecznej literatury dworskiej – często porównuje miłość do choroby (sięga po obrazy cierpienia, gorączki), niewoli (kajdany, więzienie) czy służby (wierność, oddanie).
• Ziemskie szczęście jako wartość ulotna, ale też pewna.
Motywy w wierszach Jana Andrzeja Morsztyna
W wierszach Jana Andrzeja Morsztyna można odnaleźć typowych dla literatury baroku motywów:
• dworskiej miłości,
• przemijania (vanitas).
Instrukcje do pracy własnej: Zapoznaj się z wiadomościami pod linkiem
https://epodreczniki.pl/a/poeta-dworu-i-salonu-czyli-jan-andrzej-morsztyn/DcZlQ5WP3
Praca własna: Zapisz w zeszycie notatkę dotyczącą wierszy : „ Do trupa” i „ Niestatek” oraz informacje:
Poezja dworska (manieryzm, marinizm, konceptyzm)
• manieryzm – osiągnięcie w dziele najwyższej doskonałości, kunsztu; rodzaj gustu dworskiego lub stylu (termin nie został w pełni sprecyzowany)
• marinizm – dbałość o kunsztowną formę utworu, stosowanie wyszukanych środków artystycznych; termin pochodzi od nazwiska włoskiego poety Giambattisty Marina
• konceptyzm – przedstawienie treści utworu w sposób zaskakujący; ważny był pomysł (koncept), dzięki któremu utwór zaskakiwał odbiorcę, wzbudzał w nim zachwyt; efekt zaskoczenia pomagała osiągnąć celna puenta
Informacja zwrotna: Zdjęcia notatki prześlij na maila magbru@vp.pl do 07.05.2020r
Pozdrawiam Magda Bruzda
