Nauczyciel: Magdalena Bruzda Przedmiot: język polski
Klasa: 1 TBP
Temat lekcji: Sztuka średniowiecza Data lekcji: 24.04.2020
Wprowadzenie do tematu:
Jakkolwiek ustalenie dokładnych ram czasowych średniowiecza jako formacji cywilizacyjnej jest trudne (a właściwie niemożliwe), to ustalenie czasu narodzin sztuki średniowiecznej nie przedstawia żadnego problemu. Nie istnieje bowiem coś takiego, jak sztuka antyczno-średniowieczna i w sztuce antyku nie ma żadnych zapowiedzi sztuki średniowiecza. Proto-średniowiecza nie było, bo być nie mogło. Wynika to z istoty sztuki średniowiecznej.
Cała kultura średniowiecza związana jest z narodzinami i rozwojem chrześcijaństwa, rozumianego nie tyle jako nowa, monoteistyczna religia (oczywiście to też), ale jako rewolucyjnie nowe, uniwersalne spoiwo społeczności. Po raz pierwszy w historii ludzkości pojawiło się kryterium przynależności do wspólnoty, niezależne od urodzenia, rasy, przynależności etnicznej i stanu majątkowego, a więc czynników
najczęściej od człowieka niezależnych. Tym kryterium był świadomy i dobrowolny (a w początkach chrześcijaństwa często heroiczny) wybór pewnego systemu wartości.
Instrukcje do pracy własnej:
Zapoznaj się z treścią- link poniżej:
https://slideplayer.pl/slide/1219025/
Praca własna:
Zapisz w zeszycie lub wydrukuj i wklej:
• Sztuka średniowieczna służyła głoszeniu chwały Boga.
• Źródłem były różne kultury (także pogańskie) scalone w duchu chrześcijańskim.
• Motywy religijne.
• Symboliczna wymowa zastosowanych elementów i kolorów.
• Ukazywanie wzorców do naśladowania (charakter parenetyczny).
• Twórczość często anonimowa.
• Style w architekturze: romański i gotycki.
• Popularne motywy (pojawiają się też w literaturze): danse macabre, ars moriendi, Stabat Mater Dolorosa, deesis.
Styl romański
• masywne budowle z kamienia
• grube mury i małe okna
• półkoliste łuki
• proste i regularne kształty znakiem harmonii wszechświata
• klasztory, kościoły, budowle obronne
• kościoły na planie krzyża i rotundy na planie koła
• kamienna rzeźba jako element architektury
• malarstwo płaskie, ścienne (freski), tablicowe (ikony), mozaiki
• zakłócone proporcje postaci
• brak perspektywy i ograniczona paleta barw
• wyraźnie zaznaczone kontury
Styl gotycki
• wysokie budowle o lekkiej konstrukcji wykonane z cegły
• cienkie ściany, duże okna zdobione witrażami, rozety
• ostre łuki
• strzelistość, smukłość symbolizująca uduchowienie i dążenie ku Bogu
• katedry, kościoły, ratusze miejskie, zamki rycerskie, kamienice
• rzeźba kamienna, drewniana, Madonny, piety
• malarstwo przestrzenne, ścienne i tablicowe (wieloskrzydłowe ołtarze), witraże, miniatury
• smukłe postacie naturalnych rozmiarów
• początki perspektywy i żywe barwy
Popularne motywy Danse macabre
Śmierć, zwykle ukazywana jako ludzki szkielet, prowadzi w tańcu przedstawicieli wszystkich stanów i zawodów.
Każdego zaprasza do tańca.
Malowidło ścienne w kościele w Hrastovlje na Słowienii, 1490 r.
Ars moriendi
Ukazanie, jak godnie umierać i dobrze przygotować się do tej chwili. Umierający przebywa w otoczeniu bliskich, a także aniołów i diabłów oraz świętych.
Mistrz E.S., ilustracja do Ars moriendi, ok. 1460 r.
Stabat Mater Dolorosa
Wizerunek Matki Boskiej cierpiącej i rozpaczającej pod krzyżem.
Fragment ołtarza z Isenheim Matthiasa Grünewalda, ok. 1515 r.
Deesis
Motyw pośrednictwa w modlitwie – wierni poprzez Maryję i Jana Chrzciciela kierują prośby do Jezusa. Nie mają śmiałości, aby bezpośrednio zwracać się do Syna Bożego.
Grecka ikona, XV w
Informacja zwrotna: wyślij zdjęcie notatki na maila magbru@vp.pl do 27.04.2020 r
