MEMORIA
V I R l
M A G N I F I C I G E N E R O S I A T Q V E I L L V S T R I S
DOMINI
NICOLMBROMSEN,
EQVITIS AVRATI, CONSILIARII CAESAREI
CONSVLIS LVBECENSIS,
O CCA SIO N E O RATIONIS G Y M N A S T IC A E
DE CAROLO V CAESARVM NVLL1 SECVNDO
E X N V M M O L V B E C E N S I I P S I V S AV S P I C I I S c v s o
V V L G O
W mfcn *
D. X . IV N . A. MD C C X X I I I HL QC H A B E N D A E I N S T A V R A T A
IO HENR.‘a s e e l e n
_________ G Y M N . L V B E C . R E C T . L V B E C A E , O P E R I S G R E E N I A N I S .
- ~s$-g (°) 24**____________________ a
<3? <3? <3? <3? <3? ° <2? ^ ^ ? <&? <£? <&?
§. I.
Nter Viros fplendidis honoribus, perinfigni- busque meritis confpicuos, quos magno n u mero protulit generofo familia Bromfeniana, eminet M C O L A Y S a BRoM SEN, quifaecu- lo decimo fexto magniiica Confulis Lubecen- lis dignitate luit llluftris. Operae idcirco pretium omnino exi- ftimaui, eius memoriam quodammodo inftaurare* Quamuis enim perfe&a & omnibus numeris abfoluta vitae ipfius ac rerum geftarum defcriptio hoc quidem tempore, ob documentorum de
fectum , dari nequeat , varia tamen memoratu digna de eo ex idoneis monumentis licet cognofcere.
§. 11.
Tres ante Xoftrum iam vixere N IC O L A I, gentis Brom- fenianae ornamenta, quorum mentionem a \ . Cl. io« Henr, Biittnero ( i) inie£tam videmus. Nofter vero N1C O LA V S IV licet tempore fuerit inferior , munerum tamen ac dignitatum fplendore reliquis fuperior extitit. Patre natus eft HENRICO a BRoM SEN, viro, qui in ciuili pariter ac litteraria republica permagno fuit honore ac nomine, adeoque cum generis nobili
tate do&rinae virtutumque nobilitatem feliciflime coniunxit.
Cum enim Bononiae litteras ftrenue excoluiflet, ibidemquenon folum I. V . Licentiatus elTet creatus, verum etiam fplendidilli- ma Ue£loris Academiae munia fumma cum laude adminiftraffet, circa an. 1 4 7 2 concelTit Lubecam, a cuius almae ciuitatis Con- feriptis Patribus an. 1 4 7 7 Senator , & , aliquo temporis fpatio in
teriero , Conful ele&us, falutis Lubccenfis vsque ad an. i>02.
d. 25* Mai., quo die vitam cum morte permutauit (2), fuitftu- diofiiTimus. Matre gauifus eft Matrona & generis & virtutum fplendore illuftri, E L 1S A B E T H A , IOANNIS W ESTPH A L1I, Confulis Lubecenfis,filia,& W ILHELMI W ESTPH A L1I , Epis-
):C 2 copi
(i) Gcncalog. Patrie. Luneb.
(z) M elliiGrundl.Nachr, von Liibeck p. 48. Buttner. 1. c.
4
copi Lubecenfis, forore, an. 1497 defun£U (5). De vita Noftriin iuuentute transa&a nihil quidem memoriae proditum reperio, non eft tamen dubium, quin, laudatiflimis maiorum exemplis incitatus , in fcholis, tam inferioribus, quam fuperioribus , ad praeclariflimarum litterarum ftudia ftrenue incubuerit (4). Vnde etiam honoribus maximis dignus fuit iudicatus* Nobiliflimum amplilTimumque ordinem Senatorium Lubecenfem an* 1 5 1 4 fe
licibus aufpiciis ingreffus (5 ), tam prudenter, tam dextre, tam praeclare res adminiftrauit publicas, vt fafces obtinendo Confu- lares ad fummum honoris in hac Republica faftigium afcende- ret. Quo anno hoc contigerit, non aufim definire. Nominant quidem aliqui an. 15 27 . Sed non video, qua ratione cum hoc calculo verba Chytraeana, deinceps adducenda, queant conci
liari. Quare etiam celeberrimus nofter Meilius, rerum olim Lu- becae geftarum longe peritilTimus, annum Confulatus Bromfe- nii noftri primum tacet. Commemorabilis fa£ta eft honorum acceflio per auguftiflimum Caefarem, CARO LVM V , qui No * ftrum creauit Equitem , eidemque inter Confiliarios intimos lo
cum benignillime conceflfit* Hanc dignitatem demonftrat E p i
taphium , infra adducendum ; illam vero CAROLI Diploma, dignum , quod ex rarillimo & in perpaucorum tantum manibus verfante libro (6) hic legatur. Ita vero habet:
^Diploma, quo Diuus Imperator C A K O L V S V T^icolaum de Brdmbfen Militem Gquitem
fecit. Bruxellae
CA R O LV S Q V IN T V S etc. Nojlro et Imperii facri fideli dileElo N i
colao Bromfe militi ac Equiti aurato , gratiam nofiram Caefaream et emne bonum. Dignum et Caefareae celjitudini conjentaneum arbitra-
• f mur,
(3 ) Biittn. 1. c.
( 4 ) I. V . Doctorem eum appellat Io . M ollerus in Ifag. ad Hift. Cherfon.
Cim br. p. 446.
(5 ) Meli, 1. c. p. 51.
(6) Verzeichnifs von denen Adelichen Fam ilien der Zirckel - Gefellichafft ia Liibeck. 168$). 4. Diploma Caroli legitur p. 105 f<j.
mur, vt qui vitae fuae ornamentis & fingulari quapiam virtute ceteris
jpraejiant, tff in Nojlris acfacri Imperii rebus omni jludio fe exercent,
fideliaque praejiant obfequia, Nojlra etiam munificentia et auEloritate decorentur. Quapropter cupientes tuam Jingularem fidem & devotio
nem in Nos ct facrum Imperium, et alia opera virtuofa, ex animi nobi
litate jlrenuitate provenientia , quibus te ornatum tam fide digno
rum tejlimoniis, quam argumentis infallibilibus edocli fum us, aliquo munificentiae nojlrae munere profe qui, ac praemio virtuti debito inuita- r e, vt feruentius in officioperfeueres. "Tepraefatum Nicolaum Bromb- fe militem et Equitem fecimus, creauimus & conjlituimus, & milita
ribus fafcibus, militarisque cinguli decore infigniuimus, & tenore prae- fentium facim us, creamus, injlituimus & infignimus gratiofe* Decer
nentes autloritate nojlra Romana Caefarea et edi flo firmisfimo jlatuen- tes, vt de cetero vbique locorum terrarum omnibus & fingulis exer
citiis , aElibus & fu d i is, ac illis honoribus, officiis, iuribus^infignibus,
priuilegtis, praerogatiuis , gratiis libertatibus tam reatibus, quam perfonalihus ,Jiue mixtis, gaudeas C7 fru a ris, quibus coeten milites a nobis et facro Imperio huiusmodi ornamentis infigniti gaudent et f ruun
tur quomodo libet confuetudine vel de iure, absque alicuius contradi- flione et impedimento. Mandantes et ferio praecipientes omnibus et fin- gulis f acri Romani Imperii Principibus , ecclefiafricis, quamfecu-
laribus, Archiepiscopis, Episcopis , Ducibus, Marchionibus, Comiti
bus, Baronibus, Militibus, Clientibus, Capitaneis, VicedominissPra.e- fc c lis, officialibus, ciuium Magijlris, Indicibus, Confuhbus, heroal- dis Caduceatoribus, Ciuibus, Communitatibus & denique omnibus no- Jlris et Imperii facri fidelibus dileElis , cuiuscunque flatus, gradus aut conditionis fuerint, i/f quam tibi largiti fum us, dignitate i j prae- rogatiuis ac infignibus eius qualicunque de jure vel confuetudine f e r ventur per totum Romanum Imperium , e f vbique locorum fru i iD gau
dere permittant, quantum gratiam nofram charam exijlimant, ef
?iam viginti marcharum auri puri pro medietate fifco Nojlro Caefareo,
reliqua vero parte iniuriam pajfi vfibus applicandarum euitare volue
rint♦ Harum tejlimonio literarum Sigilli Nojlri appenfione munitarum.
Datum in oppido jiojlro Bruxella die decima quarta menfis Augujli.
Anno Domini M. D .X X X I.bnperii MojlnXI.RegnonimNojlrorum X V I.
CAROLVS. ' ):( 3 ’ I11
- * * ■ 'o)
In deliciis Noftrum fuiile Carolo, addu£tum Diploma fatis fuperque confirmat. Merebatur fane gratiam Caefaris vir , qui ornamentis Imperii poterat accenferi. Merebatur etiam fauorem
& amorem Ciuium , de quibus bene mereri quouis modo ftu- debat. In turbis quidem Wollenweberianis , Lubecae noftrae admodum perniciofis, inter Ipfum atque nonnullos Ciues eo tempore, quo facra in hac ciuitate erant emendanda (7 ), ortae funt fimultates,ob quas Vrbe etiam excedendum fibi efle fatius putauit. Interietlis tamen aliquot annis in antiquum honoris locum magna cum gloria fuit reftitutus (8). Retinuit dignitatem,
& in ipfo demum mortis articulo honorifkentilliina munia reli
quit, Facium iftudeft an. 154 3, d. i*Nov«, docente, praeter No- Itri effigiem, publicum Confiftorii locum condecorantem, E p i
taphio, quod vti Templum Iacobaeumet Athenas noftras Lube- cenfes (9) ornat, ita etiam hanc Memoriam Bromfenianam orna
bit, His autem abfoluitur verbis, pro faeculi decimi fextiratiene expretfis : IM IAHR M D XLIII DEN I N O V E M B .IST DER W O L ED L E R ,G EST R E N G E R VND V E S T E R H .N IC LA W ES BRoM SE, R IT T E R VND K A Y SE R CAROLI V GEH EIM ER R A T H , VND B vR G E R M E IST E R DER ST A D T L v B E C K ,IN G O T T DEM HERRN V ERST O R BEN . Conferuat hoc monu
mentum Noftri memoriam, quam alia,non minus egregia,nun
quam
( 7 ) Sacrorum emendationem vrgen tib u s, diligenter expenfa hac magni m o
menti r e , N o iler aflenfit, V id. quae hanc in fententiam annotauit H ilm erus de Reform at. Lubec. p. i i. 16. 17.
(8) L eg. Nicol. Bromfen und Herm. Plonnies S c h rift, worinnen fle die Urfache ihrer Wegreife anzeigen, A. 15^1. f. pat, Add. Dav. Chytraei Chron.Saxon.
P -II. ad A. M D X X X I. p. m. 1 7 1 fqq. C o n f omnino ad A. M D X X X V . p.
m. 2^4, vbi haec extant verba : Lubecenfes intefiinis in vrbe dijjenjionibus f r a c h , ajjidue etiam mandante Imperatoris Cam era, vt veterem form am ad~
minifirationis Reip. reuocarent, tandem in conuentu duitatum Anzae eo rem deduci finebant, v t noni Senatores & ipfe Conful, Georgius Wollenwe- b e r, officio fuo fe abdicarent, dif NICOL AVS B R o M S E N , Conful, qui initio harum mutationum & tumultuum vrbe excefferat , & Senatores veteres exeunt e Jugufto , in pri/linam dignitatem rejlituerentur,
($>)P. I. pag. 118.
(o ) S-<H" 1
quam finent interire. Propagare coeperat fplendidam fuam familiam per vxo- rem laudatiflimam M A R G A R E T .A M , 1ID E M A N N I B E R C K fl, Conf. Lubec.
filiam , ex qua ei H E N R IC V S , qui caelebs o b iit: E L IS A B E T H A , vxo r primum H E R M A N N I M E Y E R I , deinceps H IE R O N . L V N E B V R G II , Conf. Lubee:
C A T H A R IN A , vxo r primum IO A N N IS H A K E R S , Senat. L u n e b u rg ., deinde H IE R O N Y M I G L o D E N , Senat. Luneb: et M A R G A R E T A , vxo r G O T T - H ARD I ab H o V E L N , Senat. Lubec. nafcebantur ( io ) . V iget vero hodieque (faxit D e u s, perpetuo! ) generofa ipfius ftirps tum in a liis, tum in V iro n o b iliflim o, gen erofo, prudentiflimoque D N . H E N R IC O a B R o M S E N , qui dum hoc tempore Senatoris & Praetoris munia fumma cum laude obit, felicis- fimus priftinorum in noftram Rempublicam meritorum Brom fenianorum in- ftaurator ac conferuator iure meritoque eft dicendus, eiusque profapia, cuius felicitatem iubeat Numen efle confummatam ! Viget ipfius nomen in aliis rebus, aeterna dignis memoria,quarum duas non pofTiim non attingere. Prima eft h eroi
ca illa a ftio , qua G V S T A V V M , SueciaeRegem , a Chriftierno II, Daniae Rege, captum regno reftituit. Dignum iudico fadtum, quod idonei teftis , Davidis C h ytra ei, teftimonio com probetur, & probatifiimi huius hiftorici verbis re- cenfeatur. Sic vero ille ( i l ):P o ftea (1518 ) Chriftierno I I , Daniae Regi^ nomi- natim ipfum et Collegas obfides pctentt, in Damam pro captiuo abduEltis , ac in cttjlodia arcis luticae Kalo retentus eft. E x qua paulo pofl mutato habitu ela- pfus , cum magnis itineribus Lubecam peruenijfet (1519 ) ^ftatim eum praefeflus arcis Kaloenfls , Ericus B an n er, cuius cuftodiae a Rege Chriftierno commijfusfue
rat , fecutus eft , cumque Regi Daniae reftitui popofcit. Sed cum fe hofpite?n, turi Lubecae coram Senatu fiftendi faluum conduElum Goftauus p eteret, nec fe captiuum vnquam fu ijfe , fe d pro ipfo Rege datum obftdem , iniufte ex regno Sue- ciae fuiffe aiicctuin teftaretur, aequitate et patrocinio N IC O LsiI B R O M SII, C011- f u li s , cuius praecipua tum in Vrbe aufloritas e ra t, cum plerique in Senatu D a
niae Regi reftituendum fu ad eren t, Goftauus tum defenfus, atque ita ex carcere Danico ad regnum Sueciae potentijfimum , non fecus ac veteres illi amplijjtmo- rum Imperiorum conditores, Cyrus, Rom ulus, Deioces , patrum memoria M atthias H uniades, ex adflittijfimis in itiis , defperata pene fortuna , diuinitus eut Eius eft. Nam pofl aliquot m enfes, de conftlio Nicolai Bromfti, clam ceteris ciuibus Lubecae confcenfa naui oneraria, cum mercatoribus in finum Caltnar-
• nienfem vettus , & cimba in littus ad Stenzb expofttus , pedes Calmarniam a Sue- cis adhuc defenfam occulte (ig . Mai.') ingrejfus ^ benigne a Ioannis Magni vidu a, arcem feu d i loco tenente, exceptus , cum indignam captiuitatem & mirandam liberationem fuam ipft & aliis expofuijfet, £? vicijjlm eorum querelas & gemitus de m iferabili fe r ui tute , qua patria opprimebatur , audiuijfrt, ciues, Sue cos que milites adhortatur , ne vllo patto vrbem , v e l arcem Chriftierno dedant. Altera r e s , Brom fenii noftri memoriam ab interitu feliciter vindicans, eft N um m us, ipfius aufpiciis lignatus , qui idcirco Thalerus Bromfenianus vulgo appellatur.
Ipfum ( 10 ) Biittner. 1. c.
(n) Chrou, Saxon, P, I. L. VI. ad A. MDXX, p. 651 f *
8
Ipfum num m um , hodie rariffim um , in fronte huius fcriptim alui accurate ex«
pre{fum fiftere, quam p ro lix e , poft viros dodlos ( 1 2 ) , hac opera iam defun
ctos , defcribere.
$- III.
Quemadmodum vero hic nummus nihil habet non com m em orabile, ita.
expendi in prim is m eretur elogiu m , quo Im perator Carolus V Caefarum nulli fecundus fummo iure vocatur. Aggrefiiis eft hunc laborem iu u en is, qui lau
dabiliter eo contendit, vt commilitonum nulli eflet fecundus, et tam elegan- tiffimae ac fuauiffimae Mulices p e ritia , quam optimarum litterarum cogni
tione efflorefceret,
IO A N N ES IACO BVS SoLLING, Griininga - Halberftadienf
V iri admodum reuer. & praeclarifif. D N .IA C O B I S o L L IN G , Paftoris hodie N eo-M archico-N itzovienlis m eritiffim i, bonae fpei filius, & chori noftri fyin- pheniaci ha&enusPraefeftus.Laudanda in eo,praeter alia ,eft conflantia, qua per lexennium ,& quod fupereft,coetui noftro Gymnaftico interfuit. Cum vero tan
dem adeflet tem pus, quo Patris iulfu Lipfienfis Academia ab eo petenda, fub ipfum etiam abitum commilitonum nulli volu itefle fecundus, fed laudabilem quoque folemni a&u dicentium vale ritum obferuare. Publici fennonis argu
mentum ipfi fuppeditauit perinfignis nummus Brom fenianu s, fcilicet
CARO LVM V Caefarum nulli fecundum.
Argum entum , quo dignius vix inueniri poterat, in q u o , fiiuueniles interdum vires deficiant, quis prudens m irabitur ? C A R O L IN A enim praeftantia n on iu - venilem , fed fe n ile m , imo perfedtam eloquentiam poftulat, Tentauit tamen n o fter, & in grauiffim o argumento vires experiri voluit. Aufcultate igitur craftino d ie , enixe rogo V o s , M A G N IF IC I D N N . C O N S V L E S , Patres Patriae optim i, perilluftris D N . P R A E P O S IT E , generofifi*. D N D E C A N E , fumme re- ver. atque excellentiff. D N . S V P E R IN T E N D E N S , nobiliff. confultiff. et expe*
rientiff. D N N . S Y N D IC E ac D O C T O R E S , admodum reuer. & praeclarifT.
D N N . S E N I O R , P A S T O R E S atque SY M M Y S T A E , nobilifT. generof. pruden- tiff. & ampliff. D N N . S E N A T O R E S , P R O T O N O T A R IE ac S E C R E T A R II, nec non omnes C A R O L IN A E maieftatis admiratores , oratorem noftrum, licet eius labor in folo conatu confiftat, & precibus m eis, imo ipfo C A R O L IN O
nomine , quo nullum illu ftriu s, fplendidius, aqguftius, com m oti, oltendite , quod beneuolentia nulli fitis fecundi.
P. P. Lubecae. d .IX .Iu n . A . M D C C X X III.
(iz ) M ellium in Spec. Syllog. N um m or. ex Argento V ncial.p . 13 fqq. Auctor, der Hamb. H iftor. Remarq. 17 0 2 . p. 17 fqq. I11 Verzeichn. von denen Adel.
Fam. in Lub. p. 45 de Brom fenio noftro, eiusque N um m o, leguntur fequen- tia : Da hat er ais altefler Burgermeifier Reichsthalerfchlagen laffen^da a itf einer Seiten effigies Caroli V Imperatoris , auffder andern Seiten fein e eigene Terfohn , ivie er kniend in vollem Kurifs zu R itter gefchlagen , und ikmt dtr oedoppelte A dlcr durchs Wapengezogen worden.
