UCHWAŁA NR XXVII/370/2021 RADY MIEJSKIEJ W ŚWIEBODZINIE. z dnia 26 lutego 2021 r.

(1)

UCHWAŁA NR XXVII/370/2021

RADY MIEJSKIEJ W ŚWIEBODZINIE

z dnia 26 lutego 2021 r.

w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Wychodzenia z Bezdomności na lata 2021-2023”

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020r.

poz. 713 z późn. zm.) w związku z art. 17 ust. 1 pkt 1 i art. 110 ust. 10 ustawy z dnia 12 marca 2004r.

o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020r. poz. 1876 z późn. zm.)

uchwala się co następuje:

§ 1. Przyjmuje się „Gminny Program Wychodzenia z Bezdomności na lata 2021-2023” stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Świebodzina.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej

Anita Molicka

Podpisany przez:

Anita Molicka dnia 2 marca 2021 r.

(2)

Załącznik

do Uchwały nr

XXVII/370/2021

Rady Miejskiej w Świebodzinie z dnia 26 lutego 2021r.

GMINNY PROGRAM

WYCHODZENIA Z BEZDOMNOŚCI

NA LATA 2021 – 2023

(3)

SPIS TREŚCI

WSTĘP ... 3

I. REGULACJE PRAWNE ... 6

II. DIAGNOZA ZJAWISKA BEZDOMNOŚCI W GMNIE ŚWIEBODZIN ... 6

2.1. Osoby bezdomne w Gminie Świebodzin ... 8

2.2. Rodzaje i zakres pomocy osobom bezdomnym ... 10

2.3. Indywidualny Program Wychodzenia z Bezdomności ... 14

2.4. Wnioski ... 14

2.5. Priorytetowe kierunki działań w zakresie obowiązywania Programu Wychodzenia z Bezdomności na lata 2021-2023. ... 15

III. ADRESACI PROGRAMU ... 15

IV. CELE PROGRAMU ... 15

V. REALIZACJA PROGRAMU ... 17

VI. MONITORING I EWALUACJA ... 22

VII. PRZEWIDZIANE REZULTATY ... 22

VII. FINANSOWANIE PROGRAMU ... 22

UZASADNIENIE ... 23

(4)

WSTĘP

Bezdomność jest jedną z najbardziej skrajnych form wykluczenia społecznego. Zjawisko społeczne polegające na braku domu lub miejsca stałego pobytu, gwarantującego poczucie bezpieczeństwa, zapewniającego schronienie przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi oraz zaspokojenie podstawowych potrzeb na poziomie uznawanym w „danym społeczeństwie za wystarczające”.

Zgodnie z art. 6 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020r. poz. 1876 z późn. zm.) za osobę bezdomną uznaje się „osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania”.

Inaczej mówiąc, w tym rozumieniu osoba bezdomna jest osobą, która:

a. nie zamieszkuje w lokalu mieszkalnym i nie jest zameldowana na pobyt stały,

b. jest zameldowana na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania przy czym lokalem w którym nie ma możliwości zamieszkania jest w szczególności:

 lokal, który należy opuścić w związku z wyrokiem eksmisyjnym bądź sądowym zakazem kontaktowania się z dotychczasowymi współlokatorami np. (w wyniku konfliktów rodzinnych itp.),

 lokal, w którym nie można zamieszkać z powodu zagrożenia życia lub zdrowia spowodowanego złym stanem techniczny budynku.

Osoba która mimo, że nie ma stałego miejsca zameldowania, jednak mieszka w lokalu mieszkalnym nie jest osobą

bezdomną. Osobą bezdomną jest natomiast osoba, która zamieszkuje placówkę noclegową dla osób bezdomnych (schronisko, noclegownię itp.) ponieważ placówki te nie są lokalami mieszkaniowymi w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy. Osobą bezdomną jest także osoba mieszkająca poza

placówkami noclegowymi dla osób bezdomnych np. na klatce schodowej, na dworcu, na działce itp.

Złożoność przyczyn bezdomności wynika z tego, że nie jednokrotnie są one ze sobą powiązane, częstokroć trudno jest określić pierwotną przyczynę problemu. Wiele osób staje się bowiem bezdomnymi w wyniku splotu niekorzystnych zdarzeń, które występują po sobie i wzajemnie się przenikają. Osoby bezdomne i zagrożone bezdomnością borykają się z wieloma trudnościami w różnych sferach życia:

w sferze socjalno-bytowej jest to:

 brak stałego źródła dochodu lub niskie dochody (niewystarczające na utrzymanie mieszkania i pokrycie innych zobowiązań finansowych),

 brak środków na remonty lub na wynajęcie mieszkania,

 niepłacenie zobowiązań finansowych (alimentacyjnych, kredytowych).

(5)

W sferze mieszkaniowej:

 brak / utrata możliwości przebywania w dotychczasowym miejscu zamieszkania, zamieszkanie bez umowy najmu,

 zamieszkanie w warunkach substandardowych lub / i w niebezpiecznych miejscach np. w lokalach bez wygód (wody, kanalizacji itp.), domach do rozbiórki,

 brak alternatywy wobec konieczności przebywania w schronisku lub noclegowni,

 zagrożenie-utrata mieszkania (eksmisja), głównie z powodu zadłużeń czynszowych,

 trudności w utrzymaniu higieny osobistej (ograniczona dostępność do pomieszczeń umożliwiających kąpiel i utrzymanie czystej odzieży).

W sferze rodzinnej:

 zaniedbania socjalizacyjne i wychowawcze skutkujące brakiem zaradności życiowej, powielaniem rodzinnych schematów korzystania z pomocy społecznej,

 konflikty i doświadczanie przemocy w rodzinie, zerwanie lub brak więzi z rodziną (porzucenie rodziny, wieloletnie rozłąki w celach zarobkowych, pobyty w placówkach opiekuńczo – wychowawczych, szpitalach, zakładach karnych itp.),

 trudne relacje rodzinne (sytuacja po rozwodzie, po opuszczeniu zakładu karnego itd.),

 trudności opiekuńczo- wychowawcze z dziećmi.

W sferze zdrowia:

 zły stan zdrowia (w tym m.in. zaburzenia psychiczne, choroby układu krążenia, oddechowego, choroby neurologiczne, nowotworowe, skórne, reumatologiczne, zakaźne oraz inne),

 niepełnosprawność także będąca następstwem bezdomnego trybu życia (np. amputacje kończyn w wyniku infekcji czy też odmrożeń itp.),

 deficyt i schorzenia spowodowane zaniedbaniem fizycznym lub higienicznym (braki w uzębieniu, grzybica, wszawica itp.),

 niedołężność, uzależnienie od alkoholu bądź innych substancji psychoaktywnych, a także hazardu, gier komputerowych.

W sferze psychologicznej:

 poczucie winy lęku, wstydu, krzywdy, poczucie zmarnowania swojego życia,

 brak motywacji do zmiany, wiary we własne możliwości (brak gotowości do utrzymania pracy, mieszkania, brak kontaktu z rodziną itp.),

 poczucie osamotnienia, brak zrozumienia i akceptacji, odrzucenie,

 utrata celu i sensu życia, brak poczucia bezpieczeństwa,

 utrata poczucia kontroli czy też braku wpływu na swoje życie.

W sferze zawodowej:

 brak aktywności zawodowej,

 długotrwałe bezrobocie,

(6)

 praca „na czarno” i związany z tym brak ubezpieczenia społecznego oraz ochrony prawnej,

 brak wykształcenia i kwalifikacji zawodowych lub kwalifikacje niewystarczające do podjęcia pracy,

 dezaktualizacja wiedzy oraz zanikanie nawyku pracy (poczucia obowiązku), brak nowych doświadczeń zawodowych oraz aktualizacji kwalifikacji,

 brak możliwości rozwoju zawodowego i satysfakcji z pracy.

W sferze społecznej:

 nieprzestrzeganie podstawowych norm społecznych i kulturowych, utrata zdolności lub zaniechanie wypełniania określonych ról społecznych w różnych sferach życia: zawodowej, rodzinnej, sąsiedzkiej, kulturalnej, politycznej i innej,

 brak umiejętności społecznych nawiązywania i podtrzymywania relacji, budowania pozytywnych związków z innymi ludźmi, rozwiązywania problemów i konfliktów interpersonalnych,

 stygmatyzacja lub izolacja społeczna,

 niechęć wobec innych ludzi i brak zaufania, zrywanie więzi, brak wiary w dobre intencje innych ludzi (np. pracowników instytucji pomocowych, służby zdrowia, urzędów),

 wykorzenienie z miejsca i wspólnoty (zerwanie więzi z miejscem i ludźmi, utrata wsparcia i społecznych

zasobów), w określeniu tożsamości i przynależności (stała zmiana otoczenia, kontakty ograniczone do pracowników instytucji pomocowych),

 brak zainteresowań i pasji.

Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej gmina jest zobowiązana do udzielania schronienia, zapewnienia posiłku

oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym. Obowiązek ten skłania do podejmowania działań mających na celu przeciwdziałanie temu trudnemu problemowi społecznemu oraz minimalizowanie jego skutków.

Dysfunkcyjny wpływ na życie jednostek i grup społecznych wymaga skoordynowanych działań, mających na celu rozwiązywanie problemu bezdomności. Konieczne staje się opracowanie wieloaspektowych form udzielania pomocy we współpracy samorządów i organizacji pozarządowych oraz przełamanie stereotypu, iż bezdomność to tylko problem pomocy społecznej.

Podstawą do realizacji Programu Wychodzenia z Bezdomności jest realizowana w Gminie Świebodzin Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2015–2021. Głównym zadaniem Programu jest strategiczne

rozwiązywanie problemów społecznych osób i rodzin bezdomnych lub zagrożonych bezdomnością, w celu poprawy ich statusu materialnego oraz wyrównanie szans życiowych, jak również stałe monitorowanie problemu bezdomności w gminie celem diagnozowania z wyprzedzeniem zagrożeń społecznych w tym zakresie oraz prowadzenie bieżących

działań. Celem Programu jest kreowanie nowych efektywniejszych sposobów działania w obszarze problematyki bezdomności, aktywizacji zawodowej osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością, świadczenie niezbędnej pomocy oraz motywowanie do podjęcia walki o własną niezależność i powrót do aktywnego życia.

(7)

I. REGULACJE PRAWNE

1. Program zgodny jest z następującymi aktami prawnymi regulującymi zadania w obszarze polityki społecznej:

 ustawą z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2020r. poz. 1876 z późn. zm. ),

 ustawą z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2019r. poz. 2277 z późn. zm.),

 ustawą z dnia 8 grudnia 2006r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2020r., poz. 508 z późn. zm.),

 Rozporządzeniem Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 27 kwietnia 2018r. w sprawie finansowego wsparcia na tworzenie lokali mieszkalnych, noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych, ogrzewalni i tymczasowych pomieszczeń (Dz.U. z 2018r. poz.823 z późn. zm.),

 ustawą z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jednolity:

Dz. U. z 2020r. poz. 1057),

 ustawą z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity:

Dz. U. z 2020r. poz. 1409 z późn. zm.).

2. Program wpisuje się w następujące dokumenty strategiczne:

 Strategię Rozwoju Kapitału Ludzkiego,

 Strategię Polityki Społecznej Województwa Lubuskiego,

 Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Świebodzin.

II. DIAGNOZA ZJAWISKA BEZDOMNOŚCI W GMINIE ŚWIEBODZIN

Diagnoza do Programu została opracowana w oparciu o dane pochodzące z trzyletniego okresu funkcjonowania

Programu Wychodzenia z Bezdomności na lata 2018 – 2020, z danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Świebodzinie (systemu Pomost), oraz w oparciu o dane uzyskane z Noclegowni dla Osób Bezdomnych, prowadzonej przez „Fundację

Razem” w Świebodzinie za okres 2018 – 2020r.

Złożoność przyczyn bezdomności wynika z tego, że niejednokrotnie są one ze sobą powiązane, częstokroć trudno jest określić pierwotną przyczynę problemu. Wiele osób staje się bowiem osobami bezdomnymi w wyniku splotu niekorzystnych wydarzeń, które mają miejsce po sobie i wzajemnie się przenikają. Rozwiązanie problemu i zagrożenia bezdomnością wymaga podjęcia jednoczesnych działań w zakresie prewencji, interwencji czy integracji.

1. Prewencja jest kierowana do osób zagrożonych bezdomnością oraz znajdujących się w warunkach niezabezpieczonego lub nieodpowiedniego zamieszkania tzn. mieszkających w lokalach o złych warunkach technicznych, przeludnionych, zagrożonych eksmisją. Działania prewencyjne powinny być ukierunkowane przede wszystkim na eliminowanie przyczyn bezdomności oraz zmniejszenia ryzyka stania się osobą

(8)

bezdomną. Program Wychodzenia z Bezdomności rekomenduje działania partnerstwa na płaszczyźnie prewencji m.in.: tworzenie systemu przeciwdziałania bezdomności, promowanie w społeczności lokalnej przeciwdziałania bezdomności jako najlepszego sposobu walki z nią, czy też edukacji społeczności lokalnej poprzez wzrost świadomości i wiedzy dotyczącej problemów społecznych, promowanie działań samopomocowych.

2. Interwencja dotyczy wszystkich osób bezdomnych, a w szczególności tych, które przebywają w miejscach publicznych, nieprzeznaczonych do zamieszkania, takich jak: dworce, parki, ulice. Działania interwencyjne opierają się głównie na szybkiej pomocy w celu zmniejszenia zagrożenia życia i zdrowia. Ponadto interwencja związana jest z zapewnieniem natychmiastowego schronienia, posiłku, niezbędnej odzieży, oraz zorganizowanie opieki zdrowotnej osobom które takiej pomocy potrzebują. Program Wychodzenia z Bezdomności na lata

2021-2023 rekomenduje działania partnerstwa na płaszczyźnie interwencji m.in.: pomoc i wspieranie w interwencjach (np.: służba zdrowia, służby mundurowe), tworzenie i modernizacja placówek wsparcia np. schroniska.

3. Integracja dotyczy działań w zakresie szeroko pojętej integracji i reintegracji społecznej, które powinny być nie

tylko dostosowane do potrzeb, ale również i do barier osób bezdomnych zagrożonych bezdomnością.

Z tego tytułu działania integracyjne powinny być zróżnicowane i wielopoziomowe. Program Wychodzenia z Bezdomności na lata 2021 - 2023 rekomenduje działania partnerstwa na płaszczyźnie integracji m.in.: tworzenie i rozwijanie warunków lokalnych (wsparcie długofalowe - tworzenie mieszkań chronionych,

wspieranych rozproszonych, pozyskiwanie czy też remontowanie lokali przy wykorzystywaniu różnych

możliwości, np. zasobów gminy, mieszkań wynajmowanych na wolnym rynku), włączenie osób bezdomnych do społeczeństwa m.in. poprzez ich samodzielne funkcjonowanie w relacjach sąsiedzkich czy też

międzyludzkich, tworzenie i rozwijanie procesów reintegracyjnych, zatrudnienie na otwartym rynku pracy, zatrudnienie wspierane, stałe, przygotowanie zawodowe w ramach ekonomii społecznej (zakładanie spółdzielni

i przedsiębiorstw społecznych), edukacja społeczna, zawodowa i ogólnorozwojowa osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością, aktywizowanie do uczestnictwa w lokalnych uroczystościach i imprezach,

zmiana stereotypu postrzegania osoby bezdomnej przez społeczność lokalną.

Partnerstwo lokalne na rzecz rozwiązywania problemów bezdomności zainicjowane i wdrożone w ramach Programu Wychodzenia z Bezdomności na lata 2021 – 2023 jest platformą stałej i otwartej współpracy lokalnych podmiotów reprezentujących różne sfery życia społeczno-gospodarczego. Tworzenie spójnego systemu walki ze zjawiskiem bezdomności w zakresie tworzenia i popularyzowania wypracowanych systemów i narzędzi profilaktyki bezdomności, integracji społecznej oraz interwencji i pomocy podstawowej.

Jak wynika z ogólnopolskiego badania zainicjowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które zostało przeprowadzone w nocy z dnia 13 na 14 lutego 2019r. na terenie całego kraju województwo lubuskie

znajduje się wśród tych, w którym odnotowano najniższą liczbę osób bezdomnych w skali kraju. Lubuscy ankieterzy dotarli do 812 osób bezdomnych, są to niższe liczby niż w 2015r. i w 2017r. W porównaniu do 2017r. liczba osób bezdomnych spadła o 9%. W województwie Lubuskim mamy o 74 osoby bezdomne mniej w skali całego kraju to jest

ośmioprocentowy spadek. Badania wykazały, że statystyczny bezdomny to mężczyzna w wieku od 41-60 lat z wykształceniem zawodowym i korzystający ze świadczeń z pomocy społecznej.

(9)

2.1. Osoby bezdomne w Gminie Świebodzin

Zadania w zakresie pomocy społecznej dla osób bezdomnych w Gminie Świebodzin realizuje Ośrodek Pomocy Społecznej w Świebodzinie, który przy współpracy z innymi jednostkami samorządu terytorialnego, a także organizacjami pozarządowymi udziela pomocy i wsparcia osobom bezdomnym, lub zagrożonych bezdomnością. Ośrodek Pomocy Społecznej w Świebodzinie w zakresie bezdomności współpracuje również ze Służbą Zdrowia, funkcjonariuszami Policji, Gminną Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Klubami AA. Informacje o potrzebie pomocy osobom znajdującym się w trudnej sytuacji i o miejscach ich pobytu, które mogą powodować zagrożenie zdrowia i życia przekazywane są na bieżąco pomiędzy poszczególnymi jednostkami. W momencie spadku temperatury funkcjonariusze Policji często z pracownikami socjalnymi prowadzą patrole miejsc w których mogą przebywać osoby bezdomne są to m.in.: altany, klatki schodowe, piwnice. W przypadku spotkania osoby bezdomnej w jednym z wyżej wymienionych miejsc

dokonują oceny pod kątem zagrożenia zdrowia lub życia, udzielają informacji o możliwości uzyskania wsparcia w placówkach dla osób bezdomnych, proponują inną pomoc, a w uzasadnionych przypadkach wzywają Pogotowie

Ratunkowe. Osoba bezdomna w celu poprawienia swojej sytuacji socjalno-bytowej ma możliwość współpracy z pracownikiem socjalnym, wyznaczonym do obsługi osób bezdomnych, który wykonuje m.in. działania z zakresu pracy

socjalnej. Obszar tych działań obejmuje m.in.: pomoc osobie bezdomnej w złożeniu wniosku o przydzielenie lokalu mieszkalnego, rejestrację w Powiatowym Urzędzie Pracy, pomoc w złożeniu wniosku w celu wydania dowodu osobistego czy też pomoc w ustaleniu stopnia niepełnosprawności. Pracownik socjalny kieruje także osoby bezdomne do specjalistów w celu uzyskania fachowej pomocy psychologicznej, prawnej, lekarskiej lub też do osób zajmujących się

problematyką uzależnień. Osobom bezdomnym, mającym status osoby bezdomnej pomoc udzielana jest zgodnie z ustawą o pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, okresowych, celowych przeznaczonych na zaspokojenie

niezbędnych potrzeb bytowych. Pomoc przyznawana jest na podstawie decyzji administracyjnej po wcześniejszym przeprowadzeniu przez pracownika socjalnego wywiadu środowiskowego. Udzielana jest również pomoc w postaci gorącego posiłku, niezbędnego ubrania oraz w formie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Wykres 1. Osoby bezdomne w Gminie Świebodzin w latach 2018 – 2020.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS (systemu „Pomost”).

37 39

47

3 3 2

0 10 20 30 40 50

2018 2019 2020

Liczba bezdomnych mężczyzn

Liczba bezdomnych kobiet

(10)

Z danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Świebodzinie (narastająco) wynika, że w 2018r. mężczyźni stanowili 92,5% osób bezdomnych, kobiety zaś 7,5%. Natomiast w 2019r. mężczyźni stanowili 92,9% osób bezdomnych, a kobiety

7,1%, w 2020r. mężczyźni stanowili 95,9% populacji osób bezdomnych, a kobiety 4,1%. Liczba osób bezdomnych w Gminie Świebodzin w 2020r. wzrosła w stosunku do 2019r. o 14,3%, a w stosunku do 2018r. o 18,4%.

Wzrost liczby osób bezdomnych nastąpił z powodu opuszczenia zakładów karnych (3 osoby) w wyniku utraty prawa

do lokalu mieszkalnego (2 osoby) i otrzymania zakazu sądowego zbliżania się do rodziny (2 osoby).

Liczba kobiet bezdomnych w 2020r. spadła o 1 osobę w stosunku do lat ubiegłych 2018-2019. Można zauważyć, iż w Gminie Świebodzin na przestrzeni lat 2018-2020 dominującą grupą osób bezdomnych są mężczyźni.

Wykres 2. Osoby korzystające ze wsparcia z powodu bezdomności w latach 2018 -2020.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS (systemu „Pomost”).

Z danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Świebodzinie (narastająco) wynika, że w latach 2018-2020 liczba osób objętych wsparciem z powodu bezdomności ma tendencje wzrostową i w 2018r. z 40 osób wzrosła w 2019r. do

42 osób, a w 2020r. do 49 osób. Największy wzrost liczby osób bezdomnych objętych wsparciem nastąpił w 2020r., a najmniejsza liczba osób bezdomnych korzystających ze wsparcia była w 2018r. Liczba osób korzystających z pobytu w noclegowni w 2018r. stanowiła 27 osób, w 2019r. 28 osób, a w 2020r. 26 osób i na przestrzeni analizowanych lat

ulegała niewielkim wahaniom. Poza tym w schroniskach na terenie kraju z Gminy Świebodzin w 2018r. przebywało 8 osób bezdomnych (w tym 2 kobiety), w 2019r. 6 osób bezdomnych (w tym 3 kobiety), a w 2020r. 7 osób

bezdomnych (w tym 2 kobiety). Najwięcej osób bezdomnych przebywało w schroniskach na terenie kraju w 2018r.

W latach 2019-2020 liczba osób bezdomnych korzystających ze wsparcia w postaci schronienia utrzymywała się na tym samym poziomie co w latach minionych. Ogółem z noclegowni i ze schronisk na terenie kraju w 2018r.

korzystało 35 osób, w 2019 r. 33 osoby, a w 2020r. 33 osoby.

40 42

49

35 33 33

0 10 20 30 40 50 60

2018 2019 2020

Osoby korzystające ze wsparcia z powodu bezdomności

Liczba osób bezdomnych

Liczba osób,którym zapewniono schronienie

(11)

2.2. Rodzaje i zakres pomocy osobom bezdomnym

W latach 2018-2020 do najczęstszych powodów udzielania pomocy i wsparcia dla osób bezdomnych można

zaliczyć m.in.: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwałą chorobę, uzależnienia, a także trudności w przystosowaniu do życia osób opuszczających zakłady karne. Formy udzielanej pomocy były podobne jak w analizowanych latach. Bezdomni korzystali ze świadczeń pieniężnych tutejszego Ośrodka w postaci zasiłków stałych,

okresowych, czy też celowych (np.: na zakup opału, żywności, dofinansowania do wykupu leków). Udzielana była

również pomoc w formie świadczeń niepieniężnych m.in.: zapewniając gorący posiłek, odzież, koce, kołdry oraz w formie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, finansowanym ze środków publicznych. Wśród korzystających z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej osób bezdomnych zdecydowaną większość stanowiły osoby prowadzące

jednoosobowe gospodarstwa domowe.

Wykres 3. Przekrój wiekowy osób bezdomnych korzystających ze świadczeń Ośrodka Pomocy Społecznej w Świebodzinie w latach 2018 – 2020.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS (systemu „Pomost”

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS (systemu „Pomost”)

0 0

6 10

13 8

0 1

0 1 1

0

0 2 4 6 8 10 12

0-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61+

rok 2018

Mężczyźni Kobiety

0 3

3

10 13

10

0 1

0 2

0 0

0 2 4 6 8 10 12 14

0-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61+

rok 2019

(12)

0 2

8

12 14

11

0 0 0 0

2 0

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

0-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61+

rok 2020

Największą grupę osób bezdomnych w Gminie Świebodzin (narastająco) stanowią osoby w wieku od 51 - 60 lat. W 2018r. liczba osób bezdomnych w przedziale wiekowym 51-60 lat stanowiła 13 osób, w 2019r.

stanowiła 13 osób, natomiast w 2020r. stanowiła 14 osób i miała tendencje wzrostową. Z przeprowadzonej analizy

wynika, że dominującym przedziałem wiekowym osób korzystających ze świadczeń na przestrzeni 2018-2020r.

u mężczyzn był przedział między 51 a 60 rokiem życia, natomiast u kobiet przedział wiekowy był pomiędzy 41-50 rokiem życia i 51-60 rokiem życia (gdzie wahania wzrostu lub spadku, odnotowano w niewielkim zakresie w liczbie od jednej do dwóch osób). W przedziale wiekowym 60 lat i więcej, nastąpił wzrost w stosunku do lat poprzednich. Mając na uwadze wiek osób bezdomnych można stwierdzić, że w badanych grupach przeważają osoby w średnim wieku bądź starsze.

Niepokojąca jest stosunkowo wysoka liczba osób bezdomnych w przedziale wiekowym 41-50 lat (są to najczęściej

kawalerowie z niskim wykształceniem, o znacznym stopniu degradacji spowodowanej uzależnieniem od alkoholu, z przeszłością kryminalną, często wchodzący w konflikt z prawem).

(13)

2019

16

21

5 0

5 10 15 20 25

Zdrowi Chorzy Chorzy przewlekle

2020

19

22

8

0 5 10 15 20 25

Zdrowi Chorzy Chorzy przewlekle

Wykres 4. Stan zdrowia osób bezdomnych korzystających ze świadczeń Ośrodka Pomocy Społecznej w Świebodzinie w latach 2018 – 2020.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS (systemu „Pomost”) 2018

17

7 16

0 5 10 15 20

Zdrowi Chorzy Chorzy

przewlekle

(14)

Analizując stan zdrowia osób bezdomnych w Gminie Świebodzin w latach 2018-2020 wynika, że w 2018r. wśród osób bezdomnych było 57,5% osób chorych, w tym 16 osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności oraz 3 osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności. W 2019r. problemy zdrowotne miało 60,5% osób bezdomnych, z orzeczonym umiarkowanym stopniem niepełnosprawności 21 osób i 2 osoby ze znacznym

stopniem niepełnosprawności. Natomiast w 2020r. problemy zdrowotne miało 61,2% osób bezdomnych. W tej grupie 22 osoby posiadały orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności i 2 osoby miały znaczny stopień

niepełnosprawności. W analizowanych latach nastąpił wzrost osób chorych, natomiast procent osób z niepełnosprawnością wahał się w granicach od 70% do 80% w badanym okresie. Najczęstszym problemem

zdrowotnym w tej grupie osób jest uzależnienie od alkoholu, co przyczynia się do szeregu negatywnych następstw

zdrowotnych. Czas pozostawania w bezdomności jest bardzo istotny dla zdrowia tej grupy osób, które często żyją w skrajnych warunkach wyniszczających organizm.

Tabela 1. Okres pozostawania w bezdomności w latach 2018-2020 z podziałem na płeć.

Okres pozostawania w bezdomności 2018

do 1 roku 1-3 4-6 7-9 powyżej 10 ogółem

Kobiety 0 1 1 0 0 2

Mężczyźni 0 13 19 5 1 38

Ogółem 0 14 20 5 1 40

Kobiety 0 2 1 0 0 3

Mężczyźni 1 10 16 11 1 39

Ogółem 1 12 17 11 1 42

Kobiety 0 2 1 0 0 3

Mężczyźni 3 13 17 10 3 46

Ogółem 3 15 18 10 3 49

W Gminie Świebodzin w latach 2018-2020 największa liczbę bezdomnych stanowiła grupa z 5-letnim stażem pozostawania w bezdomności. Bezdomność była wynikiem konfliktów rodzinnych, uzależnienia od alkoholu, narkotyków oraz wynikiem eksmisji. Osoby bezdomne z Gminy Świebodzin korzystają najczęściej z placówek interwencyjnych typu noclegownia oraz schronisk. Długotrwała bezdomność sprzyja adaptacji do określonych warunków oraz minimalizacji potrzeb, wiąże się z niechęcią do uczestnictwa w formach aktywizacji zwłaszcza zawodowej. Im krótszy jest czas

(15)

pozostawania w bezdomności, tym większe są szanse na skuteczną i trwałą poprawę sytuacji życiowej, a w konsekwencji wyjście z bezdomności. Ogółem w latach 2018-2020 w Gminie Świebodzin do dyspozycji osób

bezdomnych było 30 miejsc noclegowych w Noclegowni w Świebodzinie prowadzonej przez „ Fundację Razem”, z którą Gmina ma podpisaną umowę. Z uwagi na brak zaplecza dla bezdomnych kobiet oraz mężczyzn, wymagających całodobowego schronienia z powodu złego stanu zdrowia, kieruje się osoby bezdomne z Gminy Świebodzin do schronisk m.in.: w Nowogrodzie Bobrzańskim, Bogatyni czy w Zielonej Górze. Gmina Świebodzin nie posiada własnych placówek zapewniających schronienie typu schroniska, ogrzewalnie czy mieszkania chronione.

2.3. Indywidualny Program Wychodzenia z Bezdomności

Metodą pracy z osobami bezdomnymi może być zastosowany m.in. indywidualny program wychodzenia z bezdomności, który polega na szerokim wsparciu osoby bezdomnej np.: w udzielaniu wsparcia prawnego, psychologicznego, informacyjnego oraz finansowego. Jest to długofalowa metoda pracy, która ma służyć usamodzielnieniu się osoby bezdomnej. Osoba bezdomna może zostać objęta programem wychodzenia z bezdomności polegającym na wspieraniu osoby bezdomnej w rozwiązywaniu jej problemów życiowych, a w szczególności rodzinnych i mieszkaniowych oraz pomoc w uzyskaniu zatrudnienia. Program opracowuje pracownik socjalny ośrodka pomocy społecznej wraz z osobom bezdomną i podlega on zatwierdzeniu przez kierownika ośrodka. W sytuacji gdy osoba

bezdomna przebywa w schronisku program może być opracowany przez pracownika socjalnego zatrudnionego w tej placówce. Realizatorem indywidualnego programu jest wówczas schronisko dla osób bezdomnych.

Program jest działaniem długofalowym oraz mocno motywującym osoby bezdomne do zmiany stylu życia, przez co daje

szanse na wyjście z bezdomności. Liczba osób objętych indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności w 2018r. stanowiła 3 osoby bezdomne. Kolejną metodą stosowaną przez pracowników socjalnych do pracy z osobami

bezdomnymi jest kontrakt socjalny, który określa uprawnienia, ale i zobowiązania stron w ramach wspólnie podejmowanych działań w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej osoby bezdomnej. W latach 2018-2020 zawarto kontrakty socjalne z 8 osobami bezdomnymi.

2.4. Wnioski

Wśród osób bezdomnych zdecydowaną większość stanowią osoby samotne, w większości mężczyźni posiadający co najwyżej wykształcenie zawodowe. Przerwa w zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu, brak umiejętności w poszukiwaniu pracy utrudniają w sposób znaczący powrót na otwarty rynek pracy. Choroba alkoholowa jest jednym z najbardziej dotkliwych problemów towarzyszących bezdomności. Terapia alkoholowa w związku z charakterem i specyfiką problemu powinna być obowiązkową częścią procesu integracyjnego zarówno w sferze społecznej jak i zawodowej. Widoczny jest proces starzenia się oraz niepełnosprawność osób bezdomnych co pozwala na stwierdzenie,

że w niedługim czasie głównymi odbiorcami pomocy kierowanej do osób bezdomnych staną się niepełnosprawne osoby w podeszłym wieku, wymagające często całodobowej opieki. Największe szanse na wyjście z bezdomności mają osoby młode w dobrym stanie zdrowia, które w bezdomności przebywają krótki czas od 1-3 lat, uczestniczą w aktywnej integracji społecznej, pracują zarobkowo lub posiadają inne źródła dochodu i nie mają długów, głównie zadłużeń alimentacyjnych.

Stosowane dotychczas rozwiązania posiadają charakter interwencyjny i akcyjny, służą bardziej radzeniu sobie

(16)

z problemem bezdomności, a nie z jego trwałym rozwiązaniem. Widoczna jest potrzeba tworzenia mieszkań chronionych objętych instytucjonalnym i środowiskowym wsparciem.

2.5. Priorytetowe kierunki działań w zakresie obowiązywania Programu Wychodzenia z Bezdomności na lata 2021-2023.

Podjęcie zintensyfikowanych działań na rzecz odzyskania pełnej samodzielności przez osoby bezdomne poprzez:

 zintegrowanie systemu pomocy dla osób bezdomnych w Świebodzinie,

 motywowanie i zachęcanie osób bezdomnych do podejmowania działań dotyczących wychodzenia z ubóstwa,

 nabycie lub zwiększenie umiejętności samodzielnego funkcjonowania i zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych wśród osób bezdomnych,

 nabycie umiejętności w zakresie kontaktów społecznych i zawodowych wśród osób bezdomnych,

 wzrost poziomu kompetencji interpersonalnych poprzez indywidualną współpracę z bezdomnymi,

 rozpoznanie zasobów i kompetencji przez bezdomnych, co zwiększy motywację do podjęcia przez nich pracy,

 podjęcie działań zindywidualizowanych w stosunku do osób bezdomnych, realizowanych w ramach indywidualnego programu wychodzenia z bezdomności z uwzględnieniem m. in. pomocy w nawiązywaniu kontaktów z rodziną oraz możliwości uczestnictwa w szkoleniach i warsztatach mających na celu integrację społeczną i zawodową,

 zainicjowanie powstawania sieci współpracy w zakresie wyżej wymienionej problematyki na poziomie lokalnym oraz wzmocnienie współpracy i partnerstwa między sektorowego i międzywydziałowego (mieszkalnictwo, zdrowie, edukacja, rynek pracy), wypracowanie standardów usług oferowanych dla osób bezdomnych.

III. ADRESACI PROGRAMU

Program kierowany jest do osób bezdomnych, które ze względu na złożoność przyczyn pozostawania w bezdomności, wymagają podjęcia na ich rzecz działań zarówno proponowanych w ramach lokalnych form pomocy jak i szerszych rozwiązań.

IV. CELE PROGRAMU

Głównym celem Programu Wychodzenia z Bezdomności na lata 2021-2023 jest rozwój i wzmacnianie partnerstwa lokalnego ukierunkowanego na zapobieganiu wykluczeniu mieszkaniowemu i bezdomności ze szczególnym uwzględnieniem mieszkalnictwa, pomocy i integracji społecznej, rynku pracy, edukacji oraz zdrowia.

(17)

Zakres 1- PROFILAKTYKA Cele szczegółowe:

1. Zapobieganie sytuacjom prowadzącym do wzrostu liczby osób bezdomnych, klientów OPS.

2. Zapewnienie wsparcia osobom/klientom OPS zagrożonym bezdomnością.

3. Stworzenie skutecznego systemu działań zapobiegających bezdomności.

Zakres 2 - INTERWENCJA Cele szczegółowe:

1. Zapewnienie bezpieczeństwa i monitoring osób bezdomnych przebywających w miejscach niezamieszkalnych (pustostany, działki, ulice, klatki schodowe, dworce PKP, PKS, piwnice).

2. Zapewnienie osobom bezdomnym korzystającym z pomocy społecznej warunków socjalno-bytowych adekwatnych do ich potrzeb.

Zakres 3 - AKTYWIZACJA Cele szczegółowe:

1. Aktywizowanie osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością w oparciu o indywidualnie dobrane formy wsparcia.

2. Reintegracja społeczna osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością.

3. Reintegracja zawodowa osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością.

Zakres 4 – USAMODZIELNIENIE Cele szczegółowe:

1. Zapewnienie wsparcia osobom bezdomnymi i zagrożonych bezdomnością w procesie usamodzielnienia.

2. Monitorowanie osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością w procesie usamodzielnienia.

3. Reintegracja społeczno-zawodowa osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością w procesie usamodzielnienia.

Zakres 5 - WSPARCIE INSTYTUCJONALNE (wyspecjalizowanie wsparcia instytucjonalnego pod kątem świadczeń usług dla osób bezdomnych)

Cele szczegółowe:

1. Umożliwienie i wspieranie podnoszenia kwalifikacji pracowników instytucji zajmujących się problematyką bezdomności.

2. Stała współpraca instytucji i organizacji pozarządowych w zakresie problemu bezdomności.

3. Standaryzacja usług oferowanych dla osób bezdomnych.

4. Określenie zasad postępowania w zakresie pomocy osobom bezdomnym pomiędzy instytucjami i organizacjami pozarządowymi.

(18)

W celu usprawnienia działań skierowanych do osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością oraz podniesienia ich jakości i efektywności niezbędne jest zbudowanie kompleksowego systemu wsparcia obejmującego:

 profilaktykę (stała diagnoza problemu, przeciwdziałania w sytuacjach zagrożenia bezdomnością),

 interwencję (monitoring miejsc niemieszkalnych, system interwencji w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia),

 osłonę (zaspokojenie podstawowych potrzeb w oparciu o wystandaryzowany system usług, specjalizacja systemu wsparcia, motywacja do zmiany),

 aktywizację (reintegracja społeczna i zawodowa oparta o aktywne formy pracy), wsparcie w wychodzeniu z bezdomności (asystowanie osobie bezdomnej, system mieszkalnictwa objętego monitoringiem, stałe

podnoszenie umiejętności społeczno-zawodowych osoby bezdomnej w procesie usamodzielniania).

Do realizacji celu głównego i celów szczegółowych prowadzi:

 zorganizowanie sprawnego systemu reagowania na zdiagnozowane zagrożenie bezdomnością,

 wypracowanie skutecznego systemu pracy z osobami zagrożonymi bezdomnością,

 dostarczenie społeczności lokalnej informacji na temat problemu bezdomności,

 standaryzacja świadczonych osobom bezdomnym usług i stałe podnoszenie ich jakości,

 organizacja procesu społecznej i zawodowej reintegracji osób bezdomnych w oparciu o zasoby Ośrodka Pomocy Społecznej w Świebodzinie i innych podmiotów działających w tym obszarze,

 stwarzanie efektywnego systemu wsparcia osób bezdomnych w procesie usamodzielniania oraz stworzenie systemu mieszkalnictwa dla osób wychodzących z bezdomności.

V. REALIZACJA PROGRAMU

1.Profilaktyka

Cel szczegółowy Działania Wskaźniki Podmioty

odpowiedzialne Termin realizacji 1. Zapobieganie

sytuacjom prowadzącym do wzrostu liczby osób

bezdomnych klientów OPS.

1. Prowadzenie stałego monitoringu osób żyjących w trudnych warunkach lokalowych,

zagrożonych eksmisją, doświadczających ubóstwa, chorych, niepełnosprawnych, uzależnionych i osób

w podeszłym wieku.

1. Liczba osób zagrożonych

bezdomnością w sytuacji zagrożenia

utraty lokalu, ilość podjętych interwencji.

Ośrodek Pomocy Społecznej w Świebodzinie,

Urząd Gminy w Świebodzinie,

Komenda Powiatowa Policji w

Świebodzinie, Sołtysi, Starostwo

Powiatowe w Świebodzinie.

2021-2023

2. Podejmowanie

działań interwencyjnych w sytuacji

zdiagnozowania zagrożenia bezdomnością takiego

jak ubóstwo, niezaradność życiowa,

przemoc domowa,

1. Liczba osób zagrożonych bezdomnością, objętych działaniami

interwencyjnymi, m.in. praca socjalna,

pomoc materialna, poradnictwo specjalistyczne.

(19)

powiększenia zadłużenia w opłatach

czy pogarszający się stan techniczny lokalu.

3. Pomoc w zamianie mieszkań nadmiernie

zadłużonych na mniejsze lub o niższym

standardzie w celu likwidacji lub zmniejszenia zadłużenia oraz uniknięcia eksmisji.

1. Liczba osób, które w wyniku zamiany

uniknęły eksmisji z zajmowanego lokalu

i liczba mieszkań, które zostały

zamienione.

2. Zapewnienie wsparcia

osobom bezdomnym. 1. Prowadzenie z klientami pomocy społecznej zagrożonymi

bezdomnością pracy socjalnej w kierunku

zaspokajania podstawowych potrzeb w oparciu o ich zasoby z wykorzystaniem kontraktów socjalnych.

1. Liczba osób zagrożonych bezdomnością objętych kontraktem

socjalnym.

Ośrodek Pomocy Społecznej w Świebodzinie.

2021-2023

2. Prowadzenie z klientami pomocy społecznej zagrożonymi

bezdomnością pracy socjalnej w kierunku aktywizacji zawodowej

i społecznej z wykorzystaniem kontraktów socjalnych.

1. Liczba osób zagrożonych bezdomnością objętych kontraktem

socjalnym zawierającym cele

w zakresie zawodowej aktywizacji, która

wzięła udział w pracach społecznie

użytecznych, szkoleniach zawodowych lub

innych formach aktywizacji.

3.Stworzenie skutecznego systemu działań zapobiegających bezdomności.

1. Wypracowanie sprawnego systemu współpracy podmiotów

zajmujących się przeciwdziałaniem

bezdomności.

1. Opracowanie procedur przepływu

informacji między podmiotami zajmującymi się przeciwdziałaniem

bezdomności.

.

Urząd Gminy w Świebodzinie

Komenda Powiatowa Policji

w Świebodzinie.

Sołectwa Gminy Świebodzin.

2021-2023

2. Prowadzenie działań informacyjnych zmierzających do

likwidacji miejsc niemieszkalnych (pustostany działki, klatki schodowe,

dworce PKP, PKS).

1. Liczba ujawnionych miejsc przebywania

osób bezdomnych.

2. Liczba udzielonych informacji dotyczących

możliwości

skorzystania

(20)

ze wsparcia.

3. Prowadzenie działań informacyjno- upowszechniających.

Informowanie społeczności lokalnej oraz osób bezdomnych

o możliwościach uzyskania pomocy za

pomocą ulotek, plakatów.

1. Liczba miejsc oraz liczba ulotek

i plakatów rozprowadzanych na

terenie Gminy Świebodzin.

2. Interwencja 1. Zapewnienie

bezpieczeństwa i monitoring osób

bezdomnych

przebywających w miejscach

niemieszkalnych (pustostany, działki, klatki

schodowe, dworce PKP,PKS.).

1. Monitoring miejsc niemieszkalnych ( pustostany ,działki

klatki schodowe, dworce PKP, PKS) na

terenie Gminy Świebodzin.

1. Liczba osób bezdomnych

przebywających w miejscach

niemieszkalnych (pustostany, działki,

klatki schodowe, dworce PKP, PKS) z którymi nawiązano

po raz pierwszy kontakt.

2. Liczba i częstotliwość patroli

pracowników Komendy Powiatowej

z pracownikiem socjalnym Ośrodka Pomocy Społecznej

w Świebodzinie.

w Świebodzinie,

2021-2023

2.Podejmowanie działań interwencyjnych

opartych na doraźnej pomocy osobom

bezdomnym w godzinach od 15.30

do 7.30 w sytuacji zagrożenia ich życia

i zdrowia.

pracowników Komendy Powiatowej Policji z pracownikiem socjalnym z Ośrodka Pomocy Społecznej.

w Świebodzinie, służba zdrowia, Ośrodek Pomocy

Społecznej.

3. Podejmowanie działań interwencyjnych

opartych o placówkę zapewniającą osobom

bezdomnym doraźną pomoc w porze nocnej

w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia.

pracowników Komendy Powiatowej Policji z pracownikiem socjalnym Ośrodka Pomocy Społecznej w Świebodzinie.

w Świebodzinie, noclegownia dla bezdomnych

mężczyzn w Świebodzinie,

służba zdrowia, Ośrodek Pomocy

Społecznej.

(21)

2. Zapewnienie osobom bezdomnym

korzystającym z pomocy społecznej

warunków socjalno- bytowych.

1. Zapewnienie osobom bezdomnym

podstawowej pomocy w tym schronienia.

1. Liczba osób bezdomnych z terenu

Gminy Świebodzin, które skorzystały ze wsparcia w formie

schronienia.

Noclegownia dla osób bezdomnych

w Świebodzinie, Ośrodek Pomocy

Społecznej w Świebodzinie,

Komenda

Powiatowa Policji w Świebodzinie,

2021-2023

2. Świadczenie osobom bezdomnym pomocy finansowej, prawnej, doradztwa w sprawach

lokalowych,

meldunkowych oraz w uzyskaniu orzeczenia

o stopniu niepełnosprawności.

1. Liczba osób bezdomnych, która

otrzymała pomoc finansową, prawną,

w sprawach

lokalowych oraz w uzyskaniu

orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

3. Aktywizacja 1. Aktywizacja osób

bezdomnych i zagrożonych

bezdomnością w oparciu o indywidualnie dobrane

formy wsparcia.

1. Prowadzenie pracy z osobami bezdomnymi

w oparciu o Indywidualny Program Wychodzenia

z Bezdomności i kontrakt socjalny.

1. Liczba osób bezdomnych, które

zostały objęte Indywidualnym

Programem Wychodzenia z Bezdomności-

zostały objęte kontraktem

socjalnym.

2021-2023

2. Reintegracja społeczna

osób bezdomnych. 1. Zapewnienie osobom bezdomnym szkoleń

i poradnictwa podnoszącego

kompetencje społeczne.

1. Liczba osób bezdomnych, które

skorzystały ze szkoleń podnoszących

kompetencje społeczne – liczba osób, które ukończyły

szkolenie.

Ośrodek Pomocy Społecznej w Świebodzinie, Powiatowy Urząd Pracy. Organizacje

pozarządowe.

2021-2023

2. Udzielenie osobom bezdomnym pomocy

psychologicznej.

1. Liczba osób bezdomnych, które skorzystały z pomocy

psychologicznej i specjalistycznej.

Ośrodek Pomocy Społecznej w Świebodzinie, Powiatowy Urząd

Pracy.

3. Reintegracja zawodowa

osób bezdomnych. 1. Zapewnienie osobom bezdomnym dostępu do szkoleń, poradnictwa

zawodowego i pośrednictwa pracy.

1. Liczba osób bezdomnych, które ukończyły szkolenia

z zakresu prowadzenia spółdzielni socjalnych.

Powiatowy Urząd

Pracy w Świebodzinie,

Ośrodek Pomocy

Społecznej w Świebodzinie.

Organizacje pozarządowe.

2021-2023

2. Inicjowanie

powstawania prac 1.Liczba osób

bezdomnych, które są Ośrodek Pomocy Społecznej

(22)

społecznie-

użytecznych. wzięły udział w pracach społeczno-

użytecznych.

w Świebodzinie, Centrum Integracji

Społecznej.

Powiatowy Urząd Pracy.

4. Usamodzielnienie 1. Wsparcie dla osób

bezdomnych w procesie usamodzielnienia.

1. Zapewnienie mieszkań dla osób

bezdomnych w procesie usamodzielnienia.

1. Liczba mieszkań

socjalnych i chronionych

przyznanych osobom bezdomnym

w procesie usamodzielnienia.

2. Liczba osób, którym przyznano mieszkanie socjalne

lub mieszkanie chronione.

Podmioty wchodzące do systemu współpracy

podmiotów zajmujących się przeciwdziałaniem

bezdomności.

2021-2023

2. Stały kontakt pracowników pomocy społecznej w procesie usamodzielnienia.

1. Liczba osób bezdomnych

w procesie usamodzielnienia

objętych pracą pracowników pomocy

społecznej.

2. Liczba usamodzielnionych osób bezdomnych.

Ośrodek Pomocy Społecznej w Świebodzinie, noclegownia dla osób bezdomnych

w Świebodzinie.

3. Stały pomiar realizacji założeń

Indywidualnego

Programu Wychodzenia z Bezdomności /

kontraktu socjalnego zawartego z osobami

bezdomnymi w procesie

usamodzielnienia.

1. Liczba Indywidualnych

Programów Wychodzenia z Bezdomności zawartych z osobami

bezdomnymi w procesie usamodzielnienia.

2. Liczba kontraktów socjalnych zawartych

z osobami bezdomnymi

w procesie usamodzielnienia.

Powiatowy Urząd Pracy.

(23)

WSPARCIE INSTYTUCJONALNE

1. Wyspecjalizowanie wsparcia instytucjonalnego pod kątem świadczeń usług

dla osób bezdomnych.

1. Stała współpraca instytucji i organizacji

pozarządowych w zakresie problemu

bezdomności.

2. Standaryzacja usług oferowanych dla

osób bezdomnych.

3. Określenie zasad postępowania w zakresie pomocy osobom bezdomnym pomiędzy instytucjami

i organizacjami pozarządowymi.

1. Liczba szkoleń.

2. Liczba osób uczestniczących

w szkoleniach.

3. Wypracowane standardy.

4. Liczba utworzonych dokumentów.

Urząd Gminy w Świebodzinie, Powiatowy Urząd Pracy, organizacje

pozarządowe działające na rzecz osób bezdomnych.

2021-2023

VI. MONITORING I EWALUACJA

Gminny Program Wychodzenia z Bezdomności jest dokumentem otwartym i długofalowym. Będzie podlegał ewaluacji w zależności od występujących potrzeb rozpoznawanych i ustalanych przez podmioty zajmujące się sprawami bezdomności. Monitoring będzie polegał na pozyskiwaniu informacji i danych od podmiotów realizujących poszczególne zadania, co umożliwi wgląd w zakres podejmowanych działań, ich analizę oraz ocenę skuteczności. Analiza zebranych informacji pozwoli na planowanie dalszych działań oraz doskonalenie dotychczas ustalonych. Ocenę poszczególnych

działań będzie dokonywał Burmistrz Gminy Świebodzin, po przedłożeniu przez Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej w Świebodzinie stosownego sprawozdania z realizacji programu na koniec miesiąca marca każdego roku

kalendarzowego.

VII. PRZEWIDZIANE REZULTATY

Wprowadzenie programu pozwoli w sposób bardziej efektywny pomagać osobom zagrożonym bezdomnością oraz wyjść tej grupie osób z trudnej sytuacji życiowej i ponownie zintegrować się ze środowiskiem lokalnym.

VIII. FINANSOWANIE PROGRAMU

Zakłada się, że działania określone w Programie finansowane będą:

 ze środków własnych gminy,

 ze środków budżetu państwa,

(24)

 ze środków zewnętrznych pozyskiwanych przez gminę (między innymi z Unii Europejskiej oraz w ramach programów rządowych),

 ze środków zewnętrznych pozyskiwanych we współpracy z organizacjami pozarządowymi.

UZASADNIENIE

Zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020r. poz.1876 z późn. zm.), pomoc osobom bezdomnym należy do zadań własnych gminy. Bezdomność z uwagi na skalę zjawiska, jego złożone

przyczyny oraz szczególnie dotkliwe społeczno-ekonomiczne skutki jest kwestią społeczną o zasięgu i znaczeniu globalnym mającą swoje specyficzne, regionalne i lokalne uwarunkowania. Problem bezdomności dotyka również Gminę Świebodzin, w związku z czym należy podjąć stosowne kroki mające na celu przeciwdziałanie powstawaniu zjawiska bezdomności. Ze względu na złożoność przyczyn pozostawania w bezdomności, osoby bezdomne wymagają różnorodnych działań na rzecz zaspokojenia ich potrzeb oraz włączenia do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Główne działania obejmują profilaktykę mającą na celu zapobieganie poszerzaniu się zjawiska bezdomności, osłonę poprzez zastosowanie standardowych rodzajów i form świadczeń pomocy społecznej z wykorzystaniem dostępnych środków oraz podstawowych elementów pracy socjalnej, jak również aktywizację zmierzającą do wyprowadzenia z bezdomności, której podstawowym założeniem jest przede wszystkim Indywidualny Program Wychodzenia z Bezdomności – opracowany wspólnie przez osobę bezdomną i pracownika socjalnego, a jego realizacja wymaga

aktywnego współdziałania ze strony osoby bezdomnej w rozwiązywaniu własnych problemów życiowych.

Głównym celem Programu jest zapewnienie osobom bezdomnym bezpieczeństwa socjalnego oraz warunków do pełnienia właściwych i adekwatnych do ich potrzeb i możliwości ról społecznych.

(25)

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020r.

poz. 1876 z późn. zm.) zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym jest tworzenie programów pomocy społecznej w tym profilaktyki i rozwiązywania problemów, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka.

Gminny Program Wychodzenia z Bezdomności na lata 2021-2023 stanowi kontynuację i rozwinięcie działań zawartych w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Świebodzin na lata 2015-2021.

Dokument ma na celu stworzenie systemu profilaktyki bezdomności i wczesnej interwencji, a także przeciwdziałania istniejącemu zjawisku bezdomności poprzez szeroko pojęte uaktywnienie osób bezdomnych w zakresie poprawy ich sytuacji życiowej, integracji ze środowiskiem oraz pomoc w tworzeniu warunków do samodzielnej egzystencji. Opisane działania realizowane będą w ramach wzajemnej współpracy samorządu, funkcjonujących w Gminie instytucji i organizacji pozarządowych. Wobec powyższego zasadne jest przyjęcie przedmiotowej uchwały.