a) Internet także jako źródło błędów językowych
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Uczeń zna:
• pozytywne i negatywne strony internetu,
• zasady poprawności językowej (typy błędów).
ii. b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• ocenić tekst pod względem poprawności językowej (wskazać, nazwać i poprawić błąd),
• zastosować w praktyce zasady poprawności językowej,
• komentować tekst niepoprawny językowo,
• wskazać i uargumentować zalety oraz wady internetu.
b. 2. Metoda i forma pracy
ćwiczenia powtórzeniowe i utrwalające, korekta tekstu niepoprawnego językowo.
c. 3. Środki dydaktyczne
ksero z wypracowaniem uczniowskim proponowanym w internecie
d. 4. Przebieg lekcji
Nauczyciel pyta uczniów:
- o wnioski z poprzedniej lekcji dotyczącej pozytywów internetu;
- czy uczniowie dostrzegają jakieś zagrożenia płynące z internetu; (krótka pogadanka)
- o sposób, w jaki najczęściej przygotowują się do pisania wypracowania. (np. gromadzą materiały, podkreślają najistotniejsze rzeczy w książce (jeśli jej dotyczy praca) itp.)
Nauczyciel prosi o przypomnienie typowych błędów językowych (nazwanie ich, podanie przykładów).
Uczniowie zapisują na tablicy znane im już różne rodzaje błędów językowych (można posłużyć się Słownikiem poprawnej polszczyzny, jeśli uczniowie nie będą pamiętać wszystkich przykładów typowych błędów językowych).
Błędy językowe:
a) błędy słownikowe – używanie wyrazu w niewłaściwym znaczeniu; mylenie znaczeń wyrazów;
które brzmią podobnie (np. efektowny i efektywny); nadużywanie wyrazów modnych (np.
generalnie);
b) błędy frazeologiczne – niepoprawne użycie związku frazeologicznego, np. zmiana jego formy (krowa zamiast słoń, w związku słoń nadepnął komuś na ucho) czy też użycie frazeologizmu w niewłaściwym znaczeniu (pięta Achillesa w znaczeniu mocna strona);
c) błędy słowotwórcze – zastosowanie nieodpowiedniego formantu (np. mądrota zamiast mądrość);
d) błędy fleksyjne – niewłaściwe formy odmiany wyrazów (np. lubiał zamiast lubił);
e) błędy składniowe – niewłaściwe stosowanie związku zgody, rządu; niewłaściwe stosowanie imiesłowowego równoważnika zdania; błędne stosowanie wyrażeń przyimkowych;
niepoprawny szyk;
f) błędy ortograficzne i interpunkcyjne.
Nauczyciel rozdaje uczniom tekst zatytułowany Streszczenie lektury „Mały Książę”. Prosi uczniów o odnalezienie, nazwanie i skorygowanie błędów językowych. Należy również zwrócić uwagę na kompozycję i spójność tekstu. Uczniowie mają spróbować ocenić tekst (stwierdzić, czy tekst oddaje przesłanie książki, czego – być może – w nim zabrakło) i umieć uzasadnić ocenę.
Nauczyciel weryfikuje prace uczniów i wyjaśnia wątpliwości. Następnie informuje uczniów skąd pochodzi tekst.
e.
f. 5. Bibliografia
1. Słownik poprawnej polszczyzny, red. A. Markowski, PWN, Warszawa 2000.
2. Streszczenie lektury „Mały Książę” (według własnego pomysłu, przygotowane na podstawie wybranych stron internetowych).
g. 6. Załączniki
a) Karta pracy uczniaSTRESZCZENIE:
„Zmuszony przez awarię samolotu pilot – narrator utworu – pszymusowo ląduje na pustyni Sahara.
Mając zapas wody zaledwie na osiem dni, możliwie szybko próbuje naprawić awarię silnika. Pewnego dnia wieczorem zasypia na piasku o tysiąc mil od zamieszkałych terenów. O świcie budzi go maleńki człowieczek – Mały Książę.
Człowieczek ów prosi pilota o narysowanie baranka. Niestety, pilot nie potrafił dobrze rysować, gdyż dorośli ludzie pozbawieni wyobraźni zniechęcili go do zajmowania się sztuką. Ku zdziwieniu i na szczęście dla pilota, po kilku nieudanych prubach, nieznajomy zadowolił się rysunkiem skrzynki, w której właśnie ukrył się baranek.
Z rozmów z Małym Księciem pilot wywnioskował, że przybysz mieszka na maleńkiej planecie, niewiele większej od zwykłego domu. Na planecie księcia (prawdopodobnie B-612) rosła róża, którą Mały Książę bardzo starannie pielęgnował, zabawiał rozmowami i pokochał. Róża jednak bywała niezadowolona, więc książę opuścił ją. Podróżując odwiedzał kolejne planety.
Mały Książę spotkał m.in. Króla, który wydawał wciąż rozkazy, chociaż... nie miał ani jednego poddanego, Próżnego oczekującego wyłącznie oklasków i uznania, Pijaka, który pił, ponieważ wstyd mu było, że pije, Bankiera, bezustannie liczącego gwiazdy i uważającego je za swoją własność, Latarnika, zapalającego i gaszącego co minutę latarnię - tak szybko następował tam dzień po nocy. Na szóstej planecie Mały Książę spotkał uczonego geografa doradzającego księciu zwiedzenie Ziemi.
Na Ziemi Małemu Księciu przytrafiło się kilka interesujących spotkań. Żmija obiecała mu pomóc w powrocie na jego planetę. Z lisem rozmawiał o polowaniu, oswajaniu i innych ważnych sprawach.
Rozmawiał z kwiatem, Kupcem i Zwrotniczym. Znalazł ogród z pięcioma tysiącami róż, lecz żadna nie przypadła do serca księciu.
Po kilku dniach spotkań z pilotem wybrał się na poszukiwanie studni. Znaleźli ją w końcu na pustyni (zresztą może w żeczywistości nie istniała???). Mały Książę ostatecznie zrozumiał, że kocha tylko swą różę. Postanowił wracać. Pomogła mu w tym Żmija, kąsając go w nogę. Zasypiając mówił, że tylko jego ciało zostanie na Ziemi, jest bowiem zbyt ciężkie, by wziął je tak daleko.”
h. b) Zadanie domowe
O plusach i minusach internetu – napisz krótkie wypracowanie.
i. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Lekcja dla II klasy gimnazjum. Uczniowie znają już różne typy błędów językowych. Jest to lekcja utrwalająca ich wiedzę. Poprzednia lekcja dotyczyła zalet internetu.
