0$ 0 $7 7 (5 ( 5, ,$ $é é< < 6( 6 (6 6< <- -1 1( (
3RPRUVND%LEOLRWHND&\IURZD
LQWHUQHWRZDVNDUEQLFDZLHG]\LLQIRUPDFML
9, 9 ,, , 6( 6 (6 6- -$ $ 0 0( (7 7 2' 2 '< <& &= =1 1$ $
PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA W GDAēSKU im. GdaĔskiej Macierzy Szkolnej
80-401 GdaĔsk, Al. Gen. J. Hallera 14, tel./fax: (0-58) 344-01-68
0$7(5,$é<6(6<-1(
9,,6(6-$0(72'<&=1$
3RPRUVND%LEOLRWHND&\IURZD
LQWHUQHWRZDVNDUEQLFDZLHG]\LLQIRUPDFML
*GDìVNOLVWRSDGDU
3HGDJRJLF]QD%LEOLRWHND:RMHZ´G]ND
LP*GDìVNLHM0DFLHU]\6]NROQHM
Z*GDìVNX
2UJDQL]DFMDVHVML
3HGDJRJLF]QD%LEOLRWHND:RMHZ´G]NDZ*GDìVNX
%LEOLRWHND*ê´ZQD3ROLWHFKQLNL*GDìVNLHM
3DWURQDWVHVML
0DUV]DêHN:RMHZ´G]WZD3RPRUVNLHJR
-HJR0DJQLILFHQFMD5HNWRU3ROLWHFKQLNL*GDìVNLHM
(XURSHMVNL5RN.UHDW\ZQRþFLL,QQRZDFML
,661
5HGDNFMD
+DOLQD0HQHJRQ.R]HO
.DWDU]\QD3RGRELìVND
%HDWD6\PERU
0DêJRU]DWD=LHQNLHZLF]
5HGDNFMDQLHSRQRVLRGSRZLHG]LDOQRþFL]DPHU\WRU\F]QÆWUHþÈDUW\NXê´Z
LDSDUDWSRPRFQLF]\SXEOLNRZDQ\FKPDWHULDê´Z
:\GDZFD
3HGDJRJLF]QD%LEOLRWHND:RMHZ´G]NDZ*GDìVNX
*GDìVN$O*HQ-+DOOHUDWHOID[
ZZZSEZJGDSO
63,675(ý&,
0$7(5,$é<6(6<-1(
7ZRU]HQLHLRUJDQL]DFMDELEOLRWHNF\IURZ\FKPRēOLZRþFLZVS´êSUDF\
5H 5 HP PL LJ JL LX XV V] ] / /L LV V%LEOLRWHNDýOÆVND
,QWHJUDFMD]DVRE´ZUR]SURV]RQ\FKELEOLRWHNF\IURZ\FKĠG]LDêDQLD
Z3ROVFHLZ(XURSLH
0D 0 DU UF FL LQ Q : :H HU UO OD D3R]QDìVNLH&HQWUXP6XSHUNRPSXWHURZR6LHFLRZH
7HFKQRORJLF]QHZ\]ZDQLDELEOLRWHNLF\IURZHM
SURIGUKDELQē% %R RJ JG GD DQ Q : :L LV V] ]Q QL LH HZ ZV VN NL LGULQē0 0D DU UL LX XV V ] ] 6 6] ]Z ZR RF FK K:\G]LDê
(OHNWURQLNL7HOHNRPXQLNDFMLL,QIRUPDW\NL3ROLWHFKQLND*GDìVND
,GHD3RPRUVNLHM%LEOLRWHNL&\IURZHM
5R 5 RE E HU H UW W 6 6] ]F F] ]R R GU G UX XF FK K%LEOLRWHND*ê´ZQD3ROLWHFKQLNL*GDìVNLHM
.ROHNFMH3RPRUVNLHM%LEOLRWHNL&\IURZHM
.U . U] ]\ \ V] V ]W WR RI I 6 6R RO OL Lì ìV V NL N L%LEOLRWHND*ê´ZQD3ROLWHFKQLNL*GDìVNLHM
8G]LDê3HGDJRJLF]QHM%LEOLRWHNL:RMHZ´G]NLHMZ*GDìVNXZ3RPRUVNLHM
%LEOLRWHFH&\IURZHM
0D 0 Dê êJ JR RU U] ]D DW WD D . .ê êR RV V( (Z ZD D 3R 3 RG GX XP P LV L V3HGDJRJLF]QD%LEOLRWHND:RMHZ´G]ND
Z*GDìVNX
0$7(5,$é<72:$5=<6=Å&(
:DKDGêR)RXFDXOWDQDþZLHFLHLZ3ROLWHFKQLFH*GDìVNLHM
GUKDELQē% %R RJ JX XV V êD ê DZ Z . . XV X V] ]:\G]LDê)L]\NL7HFKQLF]QHML0DWHPDW\NL
6WRVRZDQHM3ROLWHFKQLND*GDìVND
0$7(5,$é<32'6802:8-Å&(
2SUDFRZDQLHDQNLHW\HZDOXDF\MQHM9,,VHVMLPHWRG\F]QHMħ3RPRUVND
%LEOLRWHND&\IURZDĠLQWHUQHWRZDVNDUEQLFDZLHG]\LLQIRUPDFMLĦ
.D . DU UR RO OL LQ QD D + +H HU UP PD DQ QQ Q3HGDJRJLF]QD%LEOLRWHND:RMHZ´G]NDZ*GDìVN
5HODFMD]SU]HELHJX9,,VHVMLPHWRG\F]QHMħ3RPRUVND%LEOLRWHND&\IURZD
ĠLQWHUQHWRZDVNDUEQLFDZLHG]\LLQIRUPDFMLĦ
.D . DU UR RO OL LQ QD D + +H HU UP PD DQ QQ Q+ +D DO OL LQ QD D 0 0H HQ QH HJ JR RQ Q . .R R] ]H HO O= =G G] ]L LV Vê êD DZ ZD D : :R Rđ đQ QL LD DN N / /L LS SL Lì ìV VN ND D
3HGDJRJLF]QD%LEOLRWHND:RMHZ´G]NDZ*GDìVNX
0 0 $ $ 7 7 ( ( 5 5 , , $ $ é é < <
6 6 ( ( 6 6 < < - - 1 1 ( (
7ZRU]HQLHLRUJDQL]DFMDELEOLRWHNF\IURZ\FKPRĪOLZRĞFLZVSyáSUDF\
5H 5 HP PL LJ JL LX XV V ] ] / /L LV V
%LEOLRWHNDĝOąVND
7ZRU]HQLHLRUJDQL]DFMDELEOLRWHNF\IURZ\FK
PRĪOLZRĞFLZVSyáSUDF\
Tworzenie i organizacja bibliotek Tworzenie i organizacja bibliotek cyfrowych
cyfrowych
mo
moz zliwo liwos sci wsp ci wspó ól lpracy pracy
Remigiusz Lis Remigiusz Lis Biblioteka
Biblioteka SlSlaaska ska ––SlSlaaska Biblioteka Cyfrowa ska Biblioteka Cyfrowa
Specyfika biblioteki cyfrowej Specyfika biblioteki cyfrowej
aspekt bran
aspekt branz zowy owy
(gromadzenie, opracowanie, udoste(gromadzenie, opracowanie, udostepnianie,pnianie, zachowaniezachowanie))
aspekt technologiczny
aspekt technologiczny
(rozwó(rozwój instalacji informatycznej)j instalacji informatycznej)aspekt spo
aspekt spol leczny eczny
(wewn(wewneetrzny trzny --kooperacja i zewnkooperacja i zewneetrzny trzny –– uuzzytkownicy)ytkownicy)
aspekt ekonomiczny
aspekt ekonomiczny
(obniz(obnizanie kosztanie kosztóów tworzenia BC)w tworzenia BC)5HPLJLXV]/LV
Nauka
Nauka Promocja Promocja Dydaktyka
Dydaktyka … …
BC BC
„
„realna realna ” ” instytucja „ instytucja „ realna” realna ” instytucja instytucja
„realna „ realna ” ” instytucja instytucja
tres tre sci ci tres tre sci ci tre tres sci ci tres tre sci ci tres tre sci ci tres tre sci zewn ci zewne etrzne trzne tre tre sci zewn s ci zewne etrzne trzne
Biblioteka cyfrowa = komunikacja Biblioteka cyfrowa = komunikacja
,QQH%&
,QQH%& ,QQH%& ,QQH%&
Rozprosz
Rozproszenie enie zasó zas ób bó ów w
(potrzeba koordynacji, mechanizm y (potrzeba koordynacji, mechanizmy pozyskiwania, zasobypozyskiwania, zasoby „„zewnHzewnHtrznetrzne””))
Ró R ó] ] ne przygotowanie potencjalnie ne przygotowanie potencjalnie zainteresowanych
zainteresowanych
(potrzeba wsparcia i ci(potrzeba wsparcia i ciDDggOOej edukacji)ej edukacji)BC BC – – nowe obszary dziaO nowe obszary dzia O aQ a Q
(prawo, koordynacja) (prawo, koordynacja)“
“Resortowo ResortowoVF VF” ” Vrodowiska V rodowiska
(bibliotekarze publiczni, (bibliotekarze publiczni, akademiccy, etc.)akademiccy, etc.)
PrzeO Prze O amywanie instytucjonalizmó amywanie instytucjonalizm ów w
(szybka (szybkawsp
wspóóOOpraca mipraca miHHdzyinstytucjonalna dzyinstytucjonalna „„niskiego poziomuniskiego poziomu””))
:\]ZDQLD
:\]ZDQLD
7ZRU]HQLHLRUJDQL]DFMDELEOLRWHNF\IURZ\FKPRĪOLZRĞFLZVSyáSUDF\
Jak z gulaszu Jak z gulaszu
zrobi
zrobi ü ü krow krow Ċ Ċ ? ?
:W\PVWDQLHU]HF]\
:W\PVWDQLHU]HF]\
SRGVWDZRZHZ\]ZDQLHNRRSHUDW\ZQHMGLJLWDOL]DFML
SRGVWDZRZHZ\]ZDQLHNRRSHUDW\ZQHMGLJLWDOL]DFML
LWZRU]HQLD%&WDN
LWZRU]HQLD%&WDNĪ ĪHZ3ROVFH HZ3ROVFH
Jak nauczy Jak nauczy c c
j j a a nowych nowych sprawno
sprawno s s ci? ci?
koordynacja koordynacja komunikacja komunikacja kompetencje kompetencje wspó wsp ól ldzia dzial lanie anie innowacyjno innowacyjnosc sc
« « RUD] RUD]« «
5HPLJLXV]/LV
%XGRZDQLHNRPXQLNDF\MQR
%XGRZDQLHNRPXQLNDF\MQRŒ ŒFL%& FL%&
'REy 'RE yUVWUXNWXU\GR]DGD UVWUXNWXU\GR]DGDĽ Ľ 6LOQ\R
6LOQ\RŒ ŒURGHNNRRUG\QDF\MQ\]WUDG\FMDPL URGHNNRRUG\QDF\MQ\]WUDG\FMDPL :]URVWOLF]E\SRWHQFMDOQ\FKZVS
:]URVWOLF]E\SRWHQFMDOQ\FKZVSy yà àWZ WZ yUF y UFy yZ Z 6LHFLNRQWDNW
6LHFLNRQWDNWy y ZORNDOQ\FK ZORNDOQ\FK 6SRVRE\SR]\VNLZDQLD]DVRE 6SRVRE\SR]\VNLZDQLD]DVREy yZ Z .RRSHUDFMD
.RRSHUDFMD
EDUG]LHMED]DUQLHNDWHGUDEDUG]LHMED]DUQLHNDWHGUD/XG]LH
/XG]LH
QLHNWyQLHNWyU]\U]\:D :DŮ ŮQH QH
6WUXNWXUD%&
6WUXNWXUD%& RSW\PDOQLH RSW\PDOQLH
NODVWURZDIRUPDRUJDQL]DFMLZVS
NODVWURZDIRUPDRUJDQL]DFMLZVSy yá áG]LD G]LDá áDQLDZLHOXLQVW\WXFML DQLDZLHOXLQVW\WXFML
LRVy LRV yE E
Z\NRU]\VWXMHIRUPDOQHLQLHIRUPDOQHSRZL
Z\NRU]\VWXMHIRUPDOQHLQLHIRUPDOQHSRZLą ą]DQLDSRPL ]DQLDSRPLĊ Ċ G]\ G]\
MHJRXF]HVWQLNDPL
MHJRXF]HVWQLNDPL
ZVSy ZVS yá áG]LHOHQLHSRVLDGDQ\FK]DVRE G]LHOHQLHSRVLDGDQ\FK]DVREy yZPRFREOLF]HQLRZD ZPRFREOLF]HQLRZD
NRPSHWHQFMH NRPSHWHQFMH
á áDWZ\WUDQVIHUWHFKQRORJLLZLHG]\XPLHM DWZ\WUDQVIHUWHFKQRORJLLZLHG]\XPLHMĊ ĊWQR WQRĞ ĞFLSRPL FLSRPLĊ Ċ G]\ G]\
XF]HVWQLNDPL
XF]HVWQLNDPL
NRRSHUDW\ZQDNRQNXUHQFMD NRRSHUDW\ZQDNRQNXUHQFMD
RWZDUWR
RWZDUWRĞü Ğü LHNRQRPLF]QDDWUDNF\MQRĞü LHNRQRPLF]QDDWUDNF\MQR Ğü
7ZRU]HQLHLRUJDQL]DFMDELEOLRWHNF\IURZ\FKPRĪOLZRĞFLZVSyáSUDF\
.ODVWHU .ODVWHU
(IHNW\ZQR
(IHNW\ZQRĞü Ğü NODVWUD NODVWUD
WDNLHSRV]HU]HQLHHNRQRPLF]QHMSRGVWDZ\
WDNLHSRV]HU]HQLHHNRQRPLF]QHMSRGVWDZ\
ZVSy ZVS yá áG]LD G]LDá áDQLD DQLDZGURG]HXGRVW ZGURG]HXGRVWĊ ĊSQLHQLD SQLHQLD
ND
NDĪ ĪGHPXXF]HVWQLNRZLZL GHPXXF]HVWQLNRZLZLĊ ĊNV]\FK]DVRE NV]\FK]DVREy yZ Z
L
LĞ ĞURGN URGNy yZQL ZQLĪ Ī WHNWy WHNW yU\PLG\VSRQRZD U\PLG\VSRQRZD áE\ á E\
G]LDá G]LD áDM DMą ąFVDPRG]LHOQLH FVDPRG]LHOQLHNW NWy yUHZHIHNFLH UHZHIHNFLH
]ZLHORNURWQLDHIHNWZVS
]ZLHORNURWQLDHIHNWZVSy yá áSUDF\ SUDF\V\QHUJLD V\QHUJLD
ZSRU
ZSRU yZQDQLX]G]LD y ZQDQLX]G]LDá áDQLHPVDPRG]LHOQ\P DQLHPVDPRG]LHOQ\P
.ODVWHU .ODVWHU
(NRQRPLF]QDSU]\VW
(NRQRPLF]QDSU]\VWĊ ĊSQR SQRĞü Ğü 2WZDUWR
2WZDUWRĞü Ğü 3RGPLRWRZR
3RGPLRWRZR Ğü Ğü LDXWRQRPLDZVSy LDXWRQRPLDZVS yá áWZ WZy yUF UFy yZ Z (IHNW\ZQDNRPXQLNDFMD
(IHNW\ZQDNRPXQLNDFMD
0HFKDQL]P\SR]\VNLZDQLD]DVREX 0HFKDQL]P\SR]\VNLZDQLD]DVREX
=DDQJD
=DDQJDĪ ĪRZDQLHSXEOLF]QR RZDQLHSXEOLF]QRĞ ĞFL FL (ODVW\F]QR
(ODVW\F]QRĞü Ğü
SYNERGIA
5HPLJLXV]/LV
Ca Cał łego regionu ego regionu
3RWHQFMDOQLZVS
3RWHQFMDOQLZVSy yá áWZ WZy yUF\]DVREX%& UF\]DVREX%&
Biblioteki publiczne, Zwi
Biblioteki publiczne, Zwią ązki wyznaniowe zki wyznaniowe akademickie
akademickie Wydawnictwa
Wydawnictwa Instytucje filmowe Instytucje filmowe Stowarzyszenia
Stowarzyszenia Muzea
Muzea
Instytucje muzyczne Instytucje muzyczne Archiwa
Archiwa
Osoby prywatne Osoby prywatne Szko
Szkoł ły y Samorz Samorzą ądy dy Redakcje gazet Redakcje gazet
Ca Cał łego regionu ego regionu
5RG]DMH]DVRE 5RG]DMH]DVREy yZ Z
Zasoby w Zasoby wł łasne asne Dokumenty filmowe
Dokumenty filmowe Tw Twó órczo rczoĞü Ğü
(od przedszkola do uniwersytetu) (od przedszkola do uniwersytetu)
Dokumenty Dokumenty muzyczne muzyczne Publikacje Publikacje bibliofilskie bibliofilskie
Tw Twó órczo rczoĞü Ğü Pami Pamią ątki rodzinne tki rodzinne niepe
niepeł łnosprawnych nosprawnych Szkolne konkursy
Szkolne konkursy Bibliografie Bibliografie Dok. osobiste Wydawnictwa
Dok. osobiste Wydawnictwa
promocyjne i projektowe promocyjne i projektowe
7ZRU]HQLHLRUJDQL]DFMDELEOLRWHNF\IURZ\FKPRĪOLZRĞFLZVSyáSUDF\
6WUXNWXUDRUJDQL]DF\MQR
6WUXNWXUDRUJDQL]DF\MQR RSHUDF\MQD RSHUDF\MQD
3R]LRPLQVW\WXFMRQDOQ\
3R]LRPLQVW\WXFMRQDOQ\
3R]LRPRSHUDF\MQ\
3R]LRPRSHUDF\MQ\
ELEOLRWHNDU]H
ELEOLRWHNDU]H±±LQIRUPDW\F\LQIRUPDW\F\SURJUDPLĞSURJUDPLĞFLFL
.RPXQLNDFMDPL
.RPXQLNDFMDPLĊ ĊG]\8F]HVWQLNDPL G]\8F]HVWQLNDPL SU]\N SU]\Ná áDG DG
5HPLJLXV]/LV
6SRVRE\SR]\VNLZDQLD]DVREX
6SRVRE\SR]\VNLZDQLD]DVREX
)UDNWDOH )UDNWDOH
Uczestnik 1:
Uczestnik 1:
zbiory w zbiory włłasneasne
Uczestnik n:
Uczestnik n:
tylko tylkozbiory zbiory w
włłasneasne
Uczestnik 2:
Uczestnik 2:
zbiory w zbiory włłasneasne
Os. prywatna:
Os. prywatna:
zbiory w zbiory włłasneasne
Instytucja Instytucja
zbiory w zbiory włłasneasne
Os. prywatna:
Os. prywatna:
zbiory w zbiory włłasneasne
Os. prywatna:
Os. prywatna:
zbiory w zbiory włłasneasne
.RQWDNW\LQVW\WXFMRQDOQHLSU\ZDWQH .RQWDNW\LQVW\WXFMRQDOQHLSU\ZDWQH
BC BC
6WXGLXPSU]\SDGNX 6WXGLXPSU]\SDGNX
:\GDZQLFWZR8
:\GDZQLFWZR8ĝĝLZ\F]HUSDQ\QDNLZ\F]HUSDQ\QDNááDGDG
7ZRU]HQLHLRUJDQL]DFMDELEOLRWHNF\IURZ\FKPRĪOLZRĞFLZVSyáSUDF\
6WXGLXPSU]\SDGNX 6WXGLXPSU]\SDGNX
:\GDZQLFWZDZ :\GDZQLFWZDZááDVQHDVQH Z\GDZQLFWZD
Z\GDZQLFWZD
SRNRQNXUVRZH
SRNRQNXUVRZH
RSUDFRZDQLD
RSUDFRZDQLD
UHJLRQDOQH
UHJLRQDOQH
MXELOHXV]RZH MXELOHXV]RZH
6WXGLXPSU]\SDGNX
6WXGLXPSU]\SDGNX
]DVRE\
]DVRE\ÄÄ]HZQ]HZQĊĊWU]QHWU]QH´´
5HPLJLXV]/LV
6WXGLXPSU]\SDGNX
6WXGLXPSU]\SDGNX
6WRZDU]\V]HQLH
6WRZDU]\V]HQLH
Ä
Ä5RG]LQD3ROLF\MQD5RG]LQD3ROLF\MQD´´
6WXGLXPSU]\SDGNX 6WXGLXPSU]\SDGNX
.URQLNLV]NROQH .URQLNLV]NROQH
=ZL
=ZLąą]HN*]HN*yyUQRUQRĞĞOOąąVNLVNL
7ZRU]HQLHLRUJDQL]DFMDELEOLRWHNF\IURZ\FKPRĪOLZRĞFLZVSyáSUDF\
:VS
:VSy yá áSUDFD]F]\WHOQLNDPL SUDFD]F]\WHOQLNDPL
IRUXP%LEOLRWHND
IRUXP%LEOLRWHND
6WXGLXPSU]\SDGNX 6WXGLXPSU]\SDGNX
]DVRE\ZQLHVLRQHSU]H]F]\WHOQLN
]DVRE\ZQLHVLRQHSU]H]F]\WHOQLNyyZSDSLHURZRLF\IURZRZSDSLHURZRLF\IURZR
5HPLJLXV]/LV
Federacja Bibliotek Cyfrowych Federacja Bibliotek Cyfrowych
(42 BC w Polsce) (42 BC w Polsce) Rozproszone wsp
Rozproszone wspóółłtworzenie, koordynacja digitalizacji, scalanietworzenie, koordynacja digitalizacji, scalanie w wirtualne kolekcje zasob
w wirtualne kolekcje zasobóów w systemie polskich bibliotek cyfrowych w w systemie polskich bibliotek cyfrowych --peer to peerpeer to peer
aW\VSXEOLNDFML aW\VSXEOLNDFML
2$, 2$,30+30+
2$,2$,30+30+
:LHONRSROVND%&
:LHONRSROVND%&
.XMDZVNR
.XMDZVNR3RPRUVND3RPRUVND
%&
%&
%D
%DááW\FND%&W\FND%& 0Dá0DáRSROVND%&RSROVND%&
%&8QLZHUV\WHWX
%&8QLZHUV\WHWX
:URF
:URFááDZVNLHJRDZVNLHJR ĝ
ĝOOąąVND%&VND%&
)%&
)%&
(8523($1$
(8523($1$
=DVL
=DVLĖ ĖJELEOLRWHNLF\IURZHM JELEOLRWHNLF\IURZHM
7ZRU]HQLHLRUJDQL]DFMDELEOLRWHNF\IURZ\FKPRĪOLZRĞFLZVSyáSUDF\
']L ']L Ė Ė NXMĖ NXM Ė ]D ]D
8 8 : : $ $ * * ĕ ĕ
5HPLJLXV]/LV 5HPLJLXV]/LV
%LEOLRWHND
%LEOLRWHNDőőOOććVNDVND±±őOőOććVND%LEOLRWHND&\IURZDVND%LEOLRWHND&\IURZD
,QWHJUDFMD]DVREyZUR]SURV]RQ\FKELEOLRWHNF\IURZ\FK±G]LDáDQLDZ3ROVFHLZ(XURSLH
0D 0 DU UF FL LQ Q : :H HU UO OD D
3R]QDĔVNLH&HQWUXP6XSHUNRPSXWHURZR6LHFLRZH
,QWHJUDFMD]DVREyZUR]SURV]RQ\FKELEOLRWHNF\IURZ\FK
G]LDáDQLDZ3ROVFHLZ(XURSLH
2G JUXGQLD U Z UDPDFK (XURSHMVNLHM %LEOLRWHNL &\IURZHM (XURSHDQD
KWWSHXURSHDQDHXGRVWĊSQHVą]DVRE\NLONXG]LHVLĊFLXSROVNLFKELEOLRWHNF\IURZ\FK
NWyUH VNXSLRQH Vą ZRNyá )HGHUDFML %LEOLRWHN &\IURZ\FK KWWSIEFSLRQLHUQHWSO VLHFL
3,21,(5=DVRE\WHREHMPXMąSRQDGRELHNWyZF\IURZ\FKXGRVWĊSQLRQ\FKSU]H]
NLONDVHW LQVW\WXFML NXOWXU\ L QDXNL ] FDáHM 3ROVNL :ĞUyG QLFK ]QDMGXMą VLĊ ]DUyZQR FHQQH
VNDUE\ QDV]HJR G]LHG]LFWZD QDURGRZHJR MDN L FLHNDZH UHJLRQDOLD F]\ ZVSyáF]HVQH
SXEOLNDFMH QDXNRZH L HGXNDF\MQH =GHF\GRZDQD ZLĊNV]RĞü SXEOLNDFML GRVWĊSQD MHVW GOD
ZV]\VWNLFKLQWHUQDXWyZEH]ĪDGQ\FKRJUDQLF]HĔ
(XURSHDQD MHGQD ] IODJRZ\FK LQLFMDW\Z .RPLVML (XURSHMVNLHM
WR SRUWDO LQWHUQHWRZ\ VWDQRZLąF\ SXQNW GRVWĊSX GR F\IURZHM ZHUVML
NXOWXURZHJR L QDXNRZHJR G]LHG]LFWZD (XURS\ 3RUWDO WHQ GRVWĊSQ\
MHVW RG OLVWRSDGD URNX = FKZLOą RILFMDOQHJR XUXFKRPLHQLD
SR]ZDODá RQ QD GRWDUFLH GR RNRáR PLOLRQyZ RELHNWyZ F\IURZ\FK
UR]SURV]RQ\FK SR FDáHM (XURSLH : JUXGQLX U SR SU]\áąF]HQLX
SROVNLFK ELEOLRWHN F\IURZ\FK OLF]ED RELHNWyZ Z (XURSHDQLH
SU]HNURF]\áD PLOLRQyZ ] F]HJR RNRáR SRFKRG]L ] 3ROVNL :J DNWXDOQ\FK SODQyZ
UR]ZRMXGROLSFDURNX(XURSHDQDPDRVLąJQąüSR]LRPPLOLRQyZRELHNWyZ3RUWDO
WHQ SHáQL QLH]Z\NOH ZDĪQą UROĊ Z XGRVWĊSQLDQLX L SURPRFML G]LHG]LFWZD NXOWXURZHJR
NUDMyZ HXURSHMVNLFK L GODWHJR LVWRWQH MHVW DE\ 3ROVND E\áD Z QLP RGSRZLHGQLR V]HURNR
UHSUH]HQWRZDQD
$JUHJDWRUHPSROVNLFK]DVREyZF\IURZ\FKGOD(XURSHDQ\MHVW3R]QDĔVNLH&HQWUXP
6XSHUNRPSXWHURZR6LHFLRZH KWWSZZZPDQSR]QDQSO RSHUDWRU VLHFL 3,21,(5 RUD]
)HGHUDFML%LEOLRWHN&\IURZ\FK
)HGHUDFMD %LEOLRWHN &\IURZ\FK )%& LQWHJUXMH VLHü IXQNFMRQXMąF\FK Z 3ROVFH
ELEOLRWHN F\IURZ\FK NWyUH V\VWHPDW\F]QLH
SRZVWDMąRGURNX)%&XUXFKRPLRQD]RVWDáDZF]HUZFXURNXSU]H]3R]QDĔVNLH
&HQWUXP 6XSHUNRPSXWHURZR6LHFLRZH 2EHFQLH )%& GDMH PRĪOLZRĞü SU]HV]XNLZDQLD
RSLVyZ SRQDG W\VLĊF\ RELHNWyZ F\IURZ\FK 3R]D W\P MHVW WR UyZQLHĪ
UR]EXGRZDQD ED]D LQIRUPDFML R SROVNLFK ELEOLRWHNDFK F\IURZ\FK D WDNĪH NOXF]RZ\
HOHPHQW UR]SURV]RQHJR V\VWHPX ZVSLHUDMąFHJR NRRUG\QDFMĊ GLJLWDOL]DFML Z SROVNLFK
ELEOLRWHNDFK:DUWRSRGNUHĞOLüĪHPLHVLĊF]QLHZELEOLRWHNDFKF\IURZ\FKSU]\áąF]RQ\FKGR
0DUFLQ:HUOD
)%& XGRVWĊSQLDQH MHVW RNRáR QRZ\FK RELHNWyZ ']LĊNL QDZLą]DQLX WUZDáHJR
SRáąF]HQLD )%& ] (XURSHDQą RELHNW\ WH EĊGą OHSLHM ZLGRF]QH L SURPRZDQH QD FDá\P
ĞZLHFLH
:V]\VWNLFK]DLQWHUHVRZDQ\FKUR]ZRMHPELEOLRWHNF\IURZ\FKZ3ROVFH
]DSUDV]DP\QDVWURQĊKWWSGOSVQFSO
ȋ̻ǤǤȌ
×Ï
ÑǦ
INTEGRACJA ZASOBÓW ROZPROSZONYCH BIBLIOTEK CYFROWYCH
,QWHJUDFMD]DVREyZUR]SURV]RQ\FKELEOLRWHNF\IURZ\FK±G]LDáDQLDZ3ROVFHLZ(XURSLH
Ï ×
Ó
ŷ
× 9 ͚͡͡ ͛͜͟
ǣ 9 ͙͡ 9 ͚͛
ǣȀȀ ǤǤǤȀ ȀǦ
ή
ǡ
¸
ǣȀȀ ǤǤǤȀ ȀǦ
0DUFLQ:HUOD
à
¦¦ ¦ ¦
à
Ï×
×
à
¸ ä ×
×
à
¸Ă×
ǡ Ï
×
Ϧ
,QWHJUDFMD]DVREyZUR]SURV]RQ\FKELEOLRWHNF\IURZ\FK±G]LDáDQLDZ3ROVFHLZ(XURSLH
ÏĂ
à ä
×
à Ï Ăä©
à ¦ Ϧ
Ăä© Ă ×Ă ¦Ñ
×
͚͜Ϧ ͜¦
Ă
0DUFLQ:HUOD
¸͚͚ ͚͘͘͟
à ǣȀȀ ǤǤǤȀ
à
¸
à
ȋȌ
à
Ï
×
à
¦
ä
Ó
,QWHJUDFMD]DVREyZUR]SURV]RQ\FKELEOLRWHNF\IURZ\FK±G]LDáDQLDZ3ROVFHLZ(XURSLH
ȋȌ
à
¸× ×
à
×Ă ¸
Ȃ Ă
à
Ȃ ×Ă ǡ
à
Ƿdz Ȃ ×Ă
ÏȂ Ă
×Ă ȋǤǤǡ
Ȍ
ſƀ
ǣĂ
à ä×Ï ¸ ¦
¦ ¸ ¦
à ͚×
à ¸
ǥ
ǣ ͚͘͘͟Ȃ ͚͘͘͡
ǣ͘͡ ×
à ǡ
}×Ïǣ
ǣǣȀȀǤȀ
0DUFLQ:HUOD
ſƀ
à
͚͘͘͠
à
Ñ ¦
¦Ă×
Ă ä©
à
¸
¸
ä© × ͜¦
¦× Ï× ǣ
à
͙Ǥ͘Ȃ ×
à
Ȃ ×
Ï
Ï ¦¦ ¸
à
ø
à
×Ï
à
¦
¸¦ ä
à
,QWHJUDFMD]DVREyZUR]SURV]RQ\FKELEOLRWHNF\IURZ\FK±G]LDáDQLDZ3ROVFHLZ(XURSLH
à Ǧ Ǥ
à Ǧ
à Ǧ ±° ±
à Ǧ
à Ǧ
à Ǧ ° ±
à Ǧ
à Ǧ
à Ǧ
à Ǧ
à ǡ
à °
à Ǧ ǯǡ
à Ǧ
à Ǧ Ó
à Ǧ ǡÓ
¦ ¦ ¦ ¦
à
à
à à
à ǥ
0DUFLQ:HUOD
à
à ǣ͛ȋ ͚͘͘͠Ȃ ͚͙͙͘Ȍ à ǣ©
à ǣȀȀ Ǥ
à
¸ Ă
¦¦
Ï×
à ¸Ăä
Ă ä
¸ Ï
à
× ¸¦
© ¸ ¦
,QWHJUDFMD]DVREyZUR]SURV]RQ\FKELEOLRWHNF\IURZ\FK±G]LDáDQLDZ3ROVFHLZ(XURSLH
0DUFLQ:HUOD
ŝ
×
à
ȋǣȀȀǤ ǤȀȌ
àȋǣȀȀǤǦǤȀȌ
à
Ȁ ȋǣȀȀǤ ǤȀȀȌ
àȋǣȀȀǤǤȀȌ
Ϧ ä
×
¸ Ï
¦
¸¸ ¸Ǩ
ȋ̻ǤǤȌ
śŵŵŜŜŵ śŵŵŜŜŵ śŵŵ ŜŜŜŵ
INTEGRACJA ZASOBÓW ROZPROSZONYCH BIBLIOTEK CYFROWYCH
7HFKQRORJLF]QHZ\]ZDQLDELEOLRWHNLF\IURZHM
SURIGUKDELQĪ% % RJ R JG GD DQ Q : :L LV V ]Q ] QL LH HZ ZV VN NL L
GULQĪ0 0D DU UL LX XV V] ] 6 6] ]Z ZR RF FK K
:\G]LDá(OHNWURQLNL7HOHNRPXQLNDFMLL,QIRUPDW\NL
3ROLWHFKQLND*GDĔVND
7HFKQRORJLF]QHZ\]ZDQLDELEOLRWHNLF\IURZHM
Gdansk, 2009/11/04 1
Politechnika Gdanska
Wydzial Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Katedra Inzynierii Wiedzy
Wyzwania technologiczne bibliotek cyfrowych
Mariusz Szwoch & Bogdan Wiszniewski
Gdansk, 2009/11/04 2
Wyzwania technologiczne bibliotek cyfrowych
Strategia lizbonska UE (marzec 2000)
...e-Inclusion: eEurope 2005 has the ambitious
objective of achieving “an Information Society
for All”...
SURIGUKDELQĪ%RJGDQ:LV]QLHZVNLGULQĪ0DULXV]6]ZRFK
GdaĔsk, 2009/11/04 3
Oczekiwania
repozytoria wiedzy
→
ponad 4000 lat dorobku cywilizacyjnego ludzkoĞci
organizacje wirtualne
→
geograficzne rozproszenie uczestników
→
nie-algorytmiczne procesy decyzyjne
→
struktura dynamiczna (ad-hoc)
sieci społecznoĞciowe
→
współdzielenie dokumentów
→
odkrywanie wiedzy
Wyzwania technologiczne bibliotek cyfrowych
GdaĔsk, 2009/11/04 4
Wyzwania technologiczne bibliotek cyfrowych
DostĊp do treĞci
Odsyłacze dwukierunkowe i wielokrotne Identyfikatory obiektów cyfrowych
Adnotacje dynamiczne Transkluzja dokumentów Personalizacja
Nowe media biblioteczne
7HFKQRORJLF]QHZ\]ZDQLDELEOLRWHNLF\IURZHM
GdaĔsk, 2009/11/04 5
DostĊp do treĞci
rozproszenie zasobów (wszystkie dokumenty na dany temat w jednym miejscu?)
podejĞcie „portalowe” (wyszukiwarka):
→
prawa dostĊpu do odległych dokumentów
→
prawa dostĊpu do usług odległych systemów
→
przekaz wyników zwracanych przez zdalne funkcje
wirtualna biblioteka cyfrowa
→
lokalne referencje do odległych zasobów
Gdansk, 2009/11/04 6
Dostep do tresci
Automatyczne wydobywanie tresci (rozpoznawanie obrazów)
→
pismo odreczne
→
pismo drukowane i odreczne w martwych jezykach
→
pismo zapisane na nietypowych lub zniszczonych nosnikach (papirus, skóra, liscie palmowe, plyty metalowe i gliniane)
→
drukowana i odreczna notacja muzyczna
→
muzyka instrumentalna i wokalna
→
jezyk naturalny (nagrania dzwiekowe)
→
obrazy, zdjecia, filmy wideo
SURIGUKDELQĪ%RJGDQ:LV]QLHZVNLGULQĪ0DULXV]6]ZRFK
GdaĔsk, 2009/11/04 7
Odsyłacz jednokierunkowy:
→
łatwa identyfikacja wszystkich dokumentów do których dany dokument siĊ odwołuje
→
trudna identyfikacja wszystkich dokumentów odwołujących siĊ do danego dokumentu Odsyłacze dwukierunkowe
?
Gdansk, 2009/11/04 8
Odsylacze wielokrotne
Jeden odsylacz - jeden dokument
→
odsylacz z jednego dokumentu równoczesnie do wielu
→
równoczesna modyfikacja wielu odsylaczy do
jednego dokumentu
7HFKQRORJLF]QHZ\]ZDQLDELEOLRWHNLF\IURZHM
GdaĔsk, 2009/11/04 9
Identyfikatory obiektów cyfrowych
Trwała i unikatowa identyfikacja obiektów cyfrowych (ang. Persistent Identifiers, PID)
url: <1>
Gdansk, 2009/11/04 10
Identyfikatory obiektów cyfrowych
Trwala i unikatowa identyfikacja obiektów cyfrowych (ang. Persistent Identifiers, PID)
url: <1>
url: <2>
Blad 404:
Nie znaleziono obiektu
SURIGUKDELQĪ%RJGDQ:LV]QLHZVNLGULQĪ0DULXV]6]ZRFK
GdaĔsk, 2009/11/04 11
Identyfikatory obiektów cyfrowych
Trwała i unikatowa identyfikacja obiektów cyfrowych (ang. Persistent Identifiers, PID)
url: <1>
Baza PID Baza PID
Gdansk, 2009/11/04 12
Identyfikatory obiektów cyfrowych
Trwala i unikatowa identyfikacja obiektów cyfrowych (ang. Persistent Identifiers, PID)
url: <1>
url: <2>
Baza PID Baza PID
7HFKQRORJLF]QHZ\]ZDQLDELEOLRWHNLF\IURZHM
GdaĔsk, 2009/11/04 13
Identyfikatory obiektów cyfrowych
Persistent Uniform Resource Locator (PURL)
→
OCLC, Online Computer Library Center
Uniform Resource Name (URN)
→
MACE, Middleware Architecture Committee for Education
urn:isbn:3-938616-59-8namespace
identifer namespace specifc string
GdaĔsk, 2009/11/04 14
doi:10.1000/ISBN1-900512-44-0
Identyfikatory obiektów cyfrowych
Digital Object Identifer (DOC)
→
IDF, International DOI Foundation
eXtensible Resource Identifier (XRI) Archival Resource Key (ARK)
prefix suffix
registered organization number
alphanumeric string provided by the Registrant
SURIGUKDELQĪ%RJGDQ:LV]QLHZVNLGULQĪ0DULXV]6]ZRFK
GdaĔsk, 2009/11/04 15
Adnotacje dynamiczne
Załączanie własnych dokumentów dowolnego typu do obcego dokumentu
GdaĔsk, 2009/11/04 16
Transkluzja dokumentów
Składanie dokumentów z fragmentów innych dokumentów bez kopiowania
7HFKQRORJLF]QHZ\]ZDQLDELEOLRWHNLF\IURZHM
GdaĔsk, 2009/11/04 17
Personalizacja
Sterowanie zawartoĞcią stron
→
moĪliwoĞü doboru wyĞwietlanych komponentów
Interfejs
→
wybór jĊzyka, palety kolorów, stylu itp.
Definicja własnego profilu
→
zainteresowania, preferencje, przynaleĪnoĞü do redefiniowanych grup uĪytkowników
Tworzenie indywidualnych kolekcji wirtualnych
→
własna półka z ksiąĪkami
Serwis społecznoĞciowy
→
kontakt z innymi uĪytkownikami
Rozbudowa repozytorium
→
tworzenie adnotacji
Gdansk, 2009/11/04 18
Nowe media biblioteczne
Email SMS
instant messaging blogi
wiki
...?
SURIGUKDELQĪ%RJGDQ:LV]QLHZVNLGULQĪ0DULXV]6]ZRFK
GdaĔsk, 2009/11/04 19
Pomorska Biblioteka Cyfrowa
wirtualna półka z ksiąĪkami Personalizacja
mikrofilmy, nagrania, fotografie cyfrowe Nowe media biblioteczne
dalsza rozbudowa funkcjonalnoĞci (w perspektywie)
Transkluzja dokumentów
odrĊczna indeksacja obrazów i nagraĔ Adnotacje dynamiczne
wspólny katalog elektroniczny Identyfikatory obiektów cyfrowych
dalsza rozbudowa funkcjonalnoĞci (w perspektywie)
Odsyłacze dwukierunkowe i wielokrotne
wirtualizacja zasobów Pomorza DostĊp do treĞci
sposób realizacji wyzwanie
,GHD3RPRUVNLHM%LEOLRWHNL&\IURZHM
5R 5 RE EH HU UW W 6 6] ]F F] ]R RG GU UX XF FK K
%LEOLRWHND*áyZQD3ROLWHFKQLNL*GDĔVNLHM
,GHD3RPRUVNLHM%LEOLRWHNL&\IURZHM
Projekt współfinansowany przez UniĊ Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budĪetu paĔstwa i samorządu województwa pomorskiego.
%LEOLRWHNL&\IURZHZ3ROVFH
%LEOLRWHN&\IURZ\FK
Ł
5HJLRQDOQ\FK%LEOLRWHN&\IURZ\FK 'RVWĊSQ\FK3XEOLNDFML
%&Z)%& 3ODQRZDQ\FK3XEOLNDFML
%&Z)%& :LHONRSROVND%LEOLRWHND&\IURZDU SXEOLNDFML
.XMDZVNR3RPRUVND%LEOLRWHND&\IURZDU SXEOLNDFML
32/21$± &\IURZD%LEOLRWHND1DURGRZDU SXEOLNDFML
%LEOLRWHND&\IURZD8QLZHUV\WHWX:URFáDZVNLHJRU SXEOLNDFML
0DáRSROVND%LEOLRWHND&\IURZDUSXEOLNDFML
ĝOąVND%LEOLRWHND&\IURZDUSXEOLNDFML
ħUyGáRKWWSIEFSLRQLHUQHWSO
Projekt wspólfinansowany przez Unie Europejska z Europejskiego Fund uszu Rozwoju Regionalnego oraz z budzetu panstwa i samorzadu województwa pomorskiego.
3RPRUVND%LEOLRWHND&\IURZD
ORNDOL]DFMD6HUZHURZQLD&,7$6.RVUGLJLW3ROLWHFKQLND*GDQVND8QLZHUV\WHW
*GDQVNL%LEOLRWHND*GDQVND3$1&HQWUXP0RELOQH REZR]Q\VNDQHU
5REHUW6]F]RGUXFK
%LEOLRWHND*lyZQD3ROLWHFKQLNL*GDnVNLHM
•%LEOLRWHNL&\IURZHZ3ROVFHLQD3RPRU]X
•Ä)LODU\´ 3URMHNWX«
•2IHUWD3%&«
•"""
•6WUXNWXUDSURMHNWX«
•,,F]esc SURMHNWX3%&«
•,GHD3URMHNWX«
•6NaGPDP\SLHQLaG]H"
5REHUW6]F]RGUXFK
Projekt współfinansowany przez UniĊ Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budĪetu paĔstwa i samorządu województwa pomorskiego.
%LEOLRWHNL&\IURZH² ZRM3RPRUVNLH
:HMKHURZVND%LEOLRWHND&\IURZDSXEOLNDFML
%DáW\FND%LEOLRWHND&\IURZD;,,SXEOLNDFML
%LEOLRWHND&\IURZD%LEOLRWHNL*GDĔVNLHM3ROVNLHM$NDGHPLL
1DXN,9SXEOLNDFML
%LEOLRWHND&\IURZD3ROLWHFKQLNL*GDĔVNLHMSXEOLNDFMH
Ł 7KH8QLYHUVDO'LJLWDO/LEUDU\RNSXEOLNDFML
*UXG]LHĔ
3RPRUVND%LEOLRWHND&\IURZD
KWWSZZZSEFJGDSO
Projekt wspólfinansowany przez Unie Europejs ka z Europejskiego Fund uszu Rozwoju Region alnego oraz z bu dzetu panstwa i s amorzadu województwa pomorskiego.
3DUWQHU]\3URMHNWX
¾Politechnika Gdanska
¾ Uniwersytet Gdanski
¾ Biblioteka Gdanska Polskiej Akademii Nauk
¾ Akademia Sztuk Pieknych w Gdansku
¾ Gdanski Uniwersytet Medyczny
¾ Akademia Morska W Gdyni
¾ Akademia Muzyczna w Gdansku
¾ Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdansku
¾ Województwo Pomorskie
¾Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Gdansku (+ 13 filii)
¾Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Slupsku (+ 4 filie)
¾ Starostwo Powiatowe w Kartuzach
¾Biblioteka Pedagogiczna w Kartuzach
¾ Muzeum Pismiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie 8PRZD3DUWQHUVWZDGODUHDOL]DFMLSURMHNWX
Ä3RPRUVND%LEOLRWHND&\IURZD´
OLSFDU