Dlaczego warto rozmawiać o profilaktyce nowotworów głowy i szyi
w szkołach ?
Ewa Ziemkiewicz Kierownik Oddziału Promocji Zdrowia i Oświaty
Zdrowotnej WSSE w Kielcach
Środki psychoaktywne (alkohol,
tytoń, narkotyki) i seks to czynniki ryzyka wielu nowotworów.
Młodzież coraz częściej i w coraz młodszym wieku sięga po środki psychoaktywne i wcześniej
rozpoczyna życie seksualne.
Badania Centrum Profilaktyki Społecznej KUL
Środki psychoaktywne
Między 13 a 17 rokiem życia u ponad połowy nastolatków dochodzi do
pierwszych ryzykownych zachowań związanych z używaniem środków psychoaktywnych.
Trzynastolatki sięgają po napoje energetyzujące i papierosy.
Alkohol
Co najmniej raz w tygodniu pije go 11 % gimnazjalistów i 43 % uczniów szkół
ponadgimnazjalnych (chłopcy).
Z badań wynika że co trzeci młody upił się co najmniej raz w życiu.
Alkoholem młodych jest piwo, a co piąta dziewczyna i co trzeci chłopak próbowali mocnych alkoholi takich jak wódka czy whisky.
Co siódmy nastolatek ze starszej grupy twierdzi że pije alkohol za wiedzą
i w obecności rodziców.
Papierosy
Co piąty uczeń pali papierosy.
Częściej sięga po nie młodzież z małych miejscowości głównie ze szkół
zawodowych.
Regularnie pali 14 % uczniów gimnazjum i 27 % uczniów szkół ponadgimnazjalnych.
40 % spośród palących regularnie
dziennie wypala od połowy do całej paczki papierosów
Papierosy
Wg WHO z 2014 roku prawie połowa
nastolatków w wieku 13-15 lat ma za sobą próbę palenia.
Badanie ESPAD 2011 pokazało że 57,2 % gimnazjalistów przynajmniej raz zapaliło papierosa, a 30% zrobiło to w ostatnich 30 dniach.
Sondaż UJK w Kielcach z 2011 pokazał że co dziesiate dziecko woj. świętokrzyskiego
sięgnęło po pierwszego papierosa przed ukończeniem 9 roku życia.
E-papierosy
38 % nastolatków paliło e-papierosa sądząc że nie szkodzi.
Narkotyki
Młodzież jest świadoma szkodliwości
narkotyków z wyjątkiem marihuany po którą sięgnęło 71 %, by sprawdzić jak działa.
Za legalizacją jest 68% gimnazjalistów
i 77 % uczniów szkół ponadgimnazjalnych.
Jednorazowy kontakt z narkotykami miał co trzeci uczeń klas starszych i co piąty klas
młodszych, a 7 % użyło co najmniej raz leków, aby się odurzyć.
Marihuana
Z badań WHO wynika że w rankingu 15-latków, którzy twierdząco
odpowiedzieli na pytanie, czy kiedykolwiek palili marihuanę:
I miejsce – Francja (26% dziewczyn i 29% chłopców)
II miejsce – Estonia
III miejsce – Szwajcaria
IV miejsce – Polska (22% dziewcząt i 26% chłopców)
Dopalacze
Sięgnęło po nie 2% młodych. Najwięcej w woj. śląskim 6% i 7% w łódzkim.
Między kwietniem a czerwcem 2015 roku badania w ramach projektu I-TREND’
w którym wzięło udział 1385 osób 88 % stanowiły osoby poniżej 25 lat. Ustalono
pierwszą styczność z dopalaczami przypada na wiek ok. 17 lat
Zgodnie ze zgłoszeniami do WSSE w Kielcach zatruć dopalaczami najmłodszy pacjent miał 12 lat.
Inicjacja seksualna w Polsce
Przed 15 rokiem życia inicjację seksualną przeżyło 3% dziewcząt i 10% chłopców.
Do 16 roku życia – około 19%.
Między 17 a 19 rokiem życia inicjację seksualną przeżyło 51% badanych.
Z badań Centrum Profilaktyki Społecznej z 2016 roku 69% uczniów szkół
ponadgimnazjalnych rozpoczęła kontakty seksualne.
Seks
Z badań prof. Izdebskiego wynika, że dziewczęta częściej mają jednego
partnera seksualnego 75,3%, chłopcy 46,2 %
Osoby mające jednego partnera seksualnego to uczniowie liceów
ogólnokształcących 67% i osoby z wysoką średnią ocen.
Więcej niż 4 partnerów miał co czwarty chłopiec i 5,6 % dziewcząt
Seks
Najwcześniejszy wiek inicjacji seksualnej to 13,6 lat.
Pierwsze kontakty seksualne wciąż mają głównie miejsce w czasie weekendów lub w wakacje (59 % uczniów i 30 %
studentów).
Wczesna inicjacja seksualna wypływa z procesów biologicznych, w tym
pobudzenia hormonalnego, które
przesunęło się z 14-16 lat na 11-14 lat.
WNIOSKI
Tylko edukacja dzieci i młodzieży jest wstanie powstrzymać fale ryzykownych zachowań.
Rozmowa z młodym człowiekiem i przedstawienie realnych zagrożeń wynikających z zażywania środków psychoaktywnych i ryzykownych
kontaktów seksualnych może zmniejszyć ryzyko chorób nowotworowych.
