n iep o w ierzch o w n y . T y m c za sem Ú vo d d o s tu d ia litera tu ry a in terpretace d íla ] ts \ tekstem bardzo sk o n d en so w an y m (179 stron). D okładne przed staw ien ie ró ż n o rodnych i często ró żn iący ch się od sieb ie k o n c ep c ji w tak krótkim op raco w an iu nie je s t m ożliw e. Z teg o w zględu m o żn a o d c zu w ać brak w ielu w ażn y ch faktów w k siążce H am ana. A le p rzecież au to r sw ój tek st nazw ał W stępem do... (Ú vod), usp raw ied liw iając tym sam ym je g o p rzeg ląd o w y charakter. K siążka sw e zad an ie spełniła. T ym , k tórzy w cześniej nie m ieli d o c zy n ien ia z naukam i filologicznym i, u św iadam ia, że sp o n tan iczn a i b e zre fle k sy jn a lektura ja k ie g o k o lw ie k tek stu literackiego je s t w łaściw ie czy m ś p o zb aw io n y m w ięk sz eg o sensu i czym ś n ie realnym .
A n n a Janik, O pole
K siążki nadesłane do redakcji „B ohem istyki”
PřednáSky z X L ÍI. běhu L e tn í šk o ly slo va n sk ý ch studií. I. díl P řed n á šk y z ja z y k o v ě d y , II. díl, P řed n á šk y z lite r á ř n í vědy, ku ltu ry a h isto rie,
Univerzita K arlov a v Praze. Filozofická fa ku lta, Praha 1999, 150 s., 219 s.
P ředn ášky z X L III. hěliu L e tn í šk o ly slo va n sk ých s tu d ií,
Univerzita Karlova v Praze. Filozofická fakulta, Prah a 2000, 277 s.
P ředn ášky z X L IV. běhu L e tn í šk o ly slo va n sk ýc h stu dií,
Univerzita K arlova v Praze. Filozofická faku lta, Praha 2001, 259 s.
T om y p o ch o d zą z cyklu w yk ład ó w u k azu jąc y ch się drukiem i to w a rzyszących Letniej Szkole S tudiów S ło w iań sk ich , ja k a o d b y w a się corocznie w Pradze. P ow yższe p u b lik acje ukazały się pod re d a k c ją Ja n a K uklika. Z aw ierają artykuły czo ło w y ch czesk ich ję z y k o zn a w c ó w , literatu ro zn aw có w i historyków . P rezen tu ją b o g atą ofertę w ykład ó w , p ro p o n o w a n y ch u czestnikom letnich k u r sów ję z y k a i kultury czeskiej.
František Č e rm á k , J a zy k a ja z y k o v ě d a . Un iverzita Karlova v Praze. N ak la d atel st ví K arolin u m , Pra h a 2001, 341 s.
P om yslem do n ap isan ia tej książki był k u rs lingw istyki dla stu d en tó w skan- d y n aw istyki i g erm anistyki na W ydziale F ilo zo ficzn y m U n iw ersytetu K arola w Pradze. Z tego w zg lęd u zn ajd ziem y w niej krótki, ale d o b rze przem yślany, p rzegląd teorii jęz y k o zn a w c zy c h , a także preze n tację d y scyplin n au k o w y ch zaj m ujących się języ k iem . I ch o ciaż au to r pre ze n tu je w niej sy stem aty czn y w ykład, to je d n a k nie m a on ch arak teru w stępu do lingw istyki. U k ształto w a n ie m ateriału
b ow iem spraw ia, że czy teln ik m usi p o siad ać p e w n ą w ied zę, k tó rą w w yniku le ktury J a zy ka a ja z y k o v ě d y u zupełni o ra z u system atyzuje.
K siążk a o d zn acza się jas n y m i k laro w n y m sp o so b em p rezen tacji m ateriału. A u to r kładzie w niej n acisk na sy n ch ro n iczn y opis zjaw isk języ k o w y c h , uzu p ełn iając go licznym i przykładam i. Z w rac a rów nież u w ag ę, że lingw istyka nie je s t to żsam a z gram atyką.
L ud m ila Z im ová, Z p ů so b y v y ja d řo v á n í větných člen ů v textu. K on k u re n ce
p o jm e n o v á n í, p ro n o n ú n a liza c e a e lize, Ústí nad L abem 1994, 189 s. A u to rk a zajm u je się p ro b lem aty k ą sp o so b u realizacji po zy cji sy n taktycznych w zdaniu za p o m o cą n astęp u jący ch śro d k ó w języ k o w y c h : zaim ki o sobow e, zaim ki w skazujące i przysłów ki z aim k o w e w skazujące. R o zw ażan ia o d n o szą się do zag ad n ień h ip erskładni (su p e rsk lad n i), w ram ach której z d an ie je s t opisyw ane i an alizo w an e ja k o część sk ład o w a tekstu. A uto rk a w sk azu je na zależność sp o so bu w y rażan ia c zło n ó w zd an ia od k o n tek stu jęz y k o w e g o i sy tu acy jn eg o , w jak im dane zdanie w y stęp u je w tekście. S zc zeg ó ło w o a n alizu je n astęp u jące zależne od k o ntekstu sposoby p o w ierzch n io w ej realizacji pozycji syntak ty czn y ch : prono- m inalizacja. elizja o raz z asto so w an ie w y rażen ia p ełn o zn aczn eg o .
Neil Berm el, R eg ister V ariation a n d L a n g u a g e S ta n d a rd s in C zech, Slavic Linguistics 13, L incom Eu ropa 2000 , 132 s.
Jest to p raca am ery k ań sk ie g o bohem isty, p racu jąc eg o na U niw ersytecie w Sheffield. A u to r op isu je w niej ro zw arstw ien ie ję z y k a czeskiego. W sw oich ro zw ażan iach w y ch o d zi od defin icji ję z y k a (p o d k reśla z w łaszc za je g o charakter ja k o m edium , re je str i kod), w sk azu jąc na ak tu aln ą w ję z y k u czeskim diglosję. N astęp n ie p rzed staw ia krótki rys h isto ry czn y tego ję z y k a , który p osłużył m u do tego, aby w yjaśnić po w stan ie dw u od m ian c zesk ieg o ję z y k a p o to czn eg o (obecná i h o vo ro vá češtin a ) o raz p o w stan ie stan d ard o w y c h i n iestan d ard o w y ch form w czeszczyźnie. W dalszej części a u to r charak tery zu je p o szczeg ó ln e poziom y g ram aty czn e i op isu je ich aplikację w tek sta ch Ivana K lim y, L enki Procházkovej o raz Pavla K ohouta. A nalizę u z u p ełn ia au to r w ie lo m a tab elam i i w ykresam i, k tó re zn ajd u ją się alb o w tekście, albo w aneksie.
K o n ec a za čá tek v ja z y c e a litera tu ře. S b o rn ík z m e z in á ro d n í kon feren ce,
red. Dob ra va M old anov á, Acta Univ ersi tatis P u r k y n ia n a e 71, Ústí nad Lab em 2001, 378 s.
P raca ta zaw iera referaty p rz ed staw io n e na k o n fe re n cji, zorganizow anej w dniach 5 - 7 w rześn ia 20 0 0 r. p rz ez K ated rę B oh em isty k i U n iw ersytetu Jana
E vangelisty P u rk y n ieg o w Ú stí nad L abem . A rty k u ły zo stały pod zielo n e n a dw ie g ru p y : ję z y k o z n a w c z ą o ra z h isto ry czn o - i teo re ty c zn o literack ą. N astęp n ie w ob rębie tych g ru p w y d z ielo n o p o d g ru p y tem aty czn e. C z ęść jęz y k o z n a w c z a o b ejm u je 49 artykułów , u ło żo n y ch w p odgrupy: og ó ln e z ag a d n ie n ia tekstu, zag ad n ien ia gram atyczne (fo n o lo g ia, m o rfo lo g ia ), lek sy k o lo g iczn e i lek sy k o g raficzn e, p ro blem y o nom astyki i sty listy k i czeskiej (k o n iec i p o c zą te k w poszczeg ó ln y ch sfe rach kom unikacji). W czę ści dru g iej, literatu ro zn aw czej, zam ieszczo n o 30 arty kułów z zakresu: p ro b lem aty k i m itu, e sc h ato lo g ic zn y c h w izji stw o rzen ia św iata itp., p eriodyzacji w literatu rze, cezu r p o czątk u i k o ń ca ep o k literackich, literatury lat czterd ziesty ch i p ięć d ziesiąty ch X IX w., a tak że literatury m o d ern izm u ja k o now ego fen o m en u arty sty czn eg o .
Franz Keipe r, D ie tsc h e ch isch en O rtsn a m en d es K re ise s K ó n ig in h o f an der
E lb e, Hrgs. E rnst Eich ler, E rtrág e B o m is c h -M á h r is ch er Fors ch ungen,
Bd. 5, Lit V erlag, M i i n s t e r - H a m b u r g - L o n d o n 2001, 122 s.
Pracę ro zp o czy n a k ró tk a p rz ed m o w a prof. E rn sta E ichlera, w której red ak to r w yjaśnia cel w y d a w a n ia z aró w n o tej, ja k i innych teg o typu prac, u k azu jący ch się w ram ach serii „E rtrag e B o m isch -M áh risc h er F o rsch u n g en ". P on ad to znajduje się w niej k ró tk a c h ara k te ry sty k a n iem iec k o -cz esk ic h b adań naukow ych w zak re sie onom astyki.
W części w stępnej z n ajd u je się o k reślen ie o bszaru, u w ażanego p rzez F. K ai- pera za K o n ig in h o f B ezirk, co stanow i p o d staw a w łą cz e n ia po szczeg ó ln y ch nazw m iejscow ych do analizy. W yniki sw o ich b adań K a ip er przed staw ia w dw u d al szych częściach. W części p ierw szej a u to r a n alizu je n azw y m iejsco w e pod kątem tradycji, ob o w iązu jącej w n a ze w n ictw ie na tym teren ie, ich z n aczen ia oraz h isto rii zasiedlenia (i m ig racji) ty ch ziem . D ru g ą część w y p e łn ia a n a liz a ję z y k o z n a w - cza. N iem ieck i o n o m asta o p isu je sp o só b tw o rzen ia n azw m iejsco w y ch n a o m a w ianym ob szarze w ro zb iciu na nazw y czesk ie i n azw y niem ieckie, a następnie opisuje ich ję z y k o w y c h ara k te r (stru k tu rę, form anty, w pły w y jęz y k o w e itp.).
Marie C e ch o v á , Karel Oliva , Petr N eje d ly, H rá tk y s češtin ou / /. , ISV n ak ladat elství, Pra h a 2001, 245 s.
H rátky s č eštin o u II. są d ru g ą c z ę śc ią w y d a n y ch dużo w cześniej ćw iczeń, m ających za zad an ie p o g łęb ien ie w ied zy o ję z y k u czeskim . W szystkie zaw arte w niej (zaró w n o w części pierw szej, ja k d ru g iej) ć w iczen ia p o c h o d zą z o lim piady jęz y k a czesk ieg o , z o rg an izo w an ej p rzez M arię Ć e c h o v ą i K arla 0 1ivę (o raz B o
żenę K raflovą) po raz pierw szy w roku 1972 i do dziś c o ro czn ie p rzeprow adzanej. K siążka ta (H rá tk y s češtin o u II.) z aw ie ra ćw icz e n ia d o ty czące różnych p o z io mów ję z y k a (fo n o lo g iczn eg o , sło w o tw ó rczeg o , fleksyjnego, syntak ty czn eg o , le
ksy k aln eg o , frazeologicznego, o n o m asty czn eg o ), a także z zakresu ortografii i stylistyki. Jest p o m y ślan a ja k o p o m o c dla nau czy cieli o raz dla tych, k tórzy chcą sam o d zieln ie poćw iczy ć pow yższe z ag ad n ien ia ję z y k o w e (z tego w zględu zn aj d u ją się w niej ró w n ież ro zw iązan ia p rz ed staw io n y ch zadań), dlateg o naw iązuje do p lanów nauczania, ob o w iązu jący c h w czesk ich szkołach.
