ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XXIII, Z. 1, WARSZAWA 1972
W OJCIECH N IE D B A Ł A , JERZY RO H LO FF
PORÓW NANIE RÓŻNYCH METOD W YPŁASZANIA
ROZTOCZY (A C A R I ) GLEBOWYCH
Zakład M orfologii Z w ierząt U n iw ersy tetu A. M ick iew icza w P ozn an iu
K ierow n ik — prof. dr J. R afalsk i
Najczęściej używ anym i w k ra ju ek strak to ram i, w k tórych zw ierzęta
czynnie w ydobyw ają się z próbki glebow ej, są: a p a ra t T ullgrena (opis
k o n stru k cy jn y i zasada działania — [2]), a p a ra t M u rp h y ’ego [1] i ek strak -
to r do w ypłaszania faun y glebowej M PCS [3].
Z dwóch aparató w — T ullgrena i M PCS — bardziej w y d ajny dla
w szystkich grup roztoczy glebow ych okazał się M PCS [3]. Spraw dzenia
w ydajności obu ty ch aparató w dokonaliśm y jedn ak tylko na podstaw ie
prób glebow ych pobranych w jednym środow isku.
W celu p otw ierdzenia otrzym anych w yników porów naliśm y w y d aj
ność w ypłaszania obu ty ch aparató w z próbek pobranych na dwóch po
w ierzchniach w innym środow isku, a m ianow icie w K am pinoskim P a rk u
N arodow ym (tab. 1 i 2). Jednocześnie dokonaliśm y porów nania w y d aj
ności w ypłaszania w ym ienionych ap arató w z aparatem M u rp h y ’ego. W
ty m celu um ieszczaliśm y rów nocześnie w każdym z porów nyw anych apa
ratów bliźniacze próbki glebowe, pobierane w tere n ie tuż obok siebie.
P róbki glebowe pobieraliśm y d w u k ro tn ie (2.X.1969 i 28.X.1969 r.) w
K am pinoskim P a rk u N arodow ym z pow ierzchni w oddziale 84 i 161
(tab. 3 i 4). Dla każdego z trzech aparatów pobraliśm y z obu pow ierzch
ni po 36 próbek glebow ych (18 próbek — 2.X i 18 próbek — 28.X). O bję
tość próbek um ieszczanych w MPCS i aparacie T ullgrena była identyczna
i w ynosiła 40,7 cm 3, nato m iast objętość próbek w aparacie M u rp h y ’ego —
73,5 cm 3. P róby pobieraliśm y w alcow atym i cylindram i o różnej średnicy
w ciskając je w glebę na głębokość 5 cm. Próby były um ieszczane w każ
dym z ap arató w bez naruszan ia n atu ra ln e j s tru k tu ry glebow ej.
Uzyskane w yniki w skazują, że dla w szystkich roztoczy glebow ych
MPCS jest ponad d w uk ro tnie bardziej w y d ajn y od obu porów nyw anych
Z d j ę c ie f i t o e o c j o l o g i c z a e n r 1 P h y t o s o c io lo g ic su rv e y No. 1
T a b e l a 1
Symbol p ł a t u - o d d z . 84 N a d le śn ic tw o Kromnów P a tc h sym bol - S e c tio n 8 4 ,
F o r e s t D i s t r i c t Kromnów D a ta - D ate J O .V I I .1969 r .
Symbol p ł a t u - cdtiz..84 S<*il*ś a i c Cwo Kromnów P a tc h symbol - S e c t i o n è 4 ,
F o r e s t D l a t r i c t Kromnôw D a ta - D ata 3O .V I I .i 909 r* Z w a rc ie w arstw y drzew w % - T ree l a y e r d a n e ! ty In # 70 Z w a rc ie w a r s t *y krzewów w % - Sch ru b la y a r d e a a i t y i n % 20 P o k r y c ie w arstw y ru n a w % - Herb l a y e r c o v e r in g i n f> 10 P o k r y c ie w arstw y m s z y s te j w % - Поев l a y e r c o v e r in g i n % 90 P o w ie rz c h n ia z d j ę c i a - S u rv ey a r e a 1 P ln u e s i l v e s t r i e a 4 .5 Q uercue r o b u r ♦ B e t u la v e r r u c o s a + .1 B e t\ila v e r r u c o s a ♦
Q uercub r o b u r ♦ Uelampyrum p r a t e n s e ♦
Quer e u s r o b u r b 2 .1 V accinium m y r t i l l u s ♦ B e tu la v e r r u c o s a + .1 Сamp алu l a r o t u n d i f o l i a ♦ J u n ip e r u s communis 1 .2 C arex e ric e to r u m ♦ P in u s s i l v e e t r i s ♦ S c o r z o n e ra h u m ilis ♦ V accinium v i t i s - i d a e a с 2 .1 - 3 L u z u la p i l o s a ♦ F e s tu c a o v in a 1 .2 F r a n g u la a ln u s ♦ C a llu n a v u l g a r i s ♦ .2 M alus s i l v e s t r i s r C a la m a g ro e tis a r u n d ln a c e a ♦ .2 D icranum u n d u la tu m 3*3 J u n ip e r u a communia 1 .1 E n todon S c h r e b e r i 3 .3 P in u s s i l v e s t r i s ♦ Hyxocomium s p le n d e n s 1 .3
T a b e l a 2
Z d j ę c ie f i t o s o c j o l o g i c z n e n r 2 P h y t o s o c i o l o g i ć s u rv e y No. 2 Symbol p ł a t u - o d d z .1 6 1 N a d le śn ic tw o Kromnów P a tc h sym bol - S e c t i o n 1 6 1 , Fo r e e t D i s t r i c t Kromnów D ata - D ate 3 0 .V I I.1 9 6 9 r .Symbol p ł a t u - o d d z .1 6 1 N a d le śn ic tw o Kromnów P a tc h symbol - S e c t i o n 1 6 1 ,
F o r e s t D i s t r i c t Kromnów D a ta - D ate 3 0 .V I I . 1969 r* Z w arcie w arstw y drzew w % - T ree l a y e r d e n s i t y i n % 70 Z w arcie w arstw y krzewów w % - S ch ru b l a y e r d e n s i t y i n % 30 P o k ry c ie w arstw y ru n a w % - H erb l a y e r c o v e r in g im % 60 P o k ry c ie w arstw y m s z y s te j w % - Moss l a y e r c o v e r i n g 'i n % 90 P o w ie rz c h n ia z d j ę c i a - S u rv ey a r e a 1 h a P in u s s i l v e s t r i s a 4 .5 Q u ercu s s e s s i l i ś
+
B e tu la v e r r u c o s a*
Q uercue r o b u r♦
Q u ercu s s e s s i l i s + B e t u la v e r r u c o s a P in u s s i l v e s t r i s b ♦ J u n ip e r u s communis + Q uercua e e s s i l i s 2 .1 F r a n g u la a ln u s+
Q uercue r o b u r 1*1 S o rb u s a u c u p a r i a+
B e tu la v e r r u c o s a«■
M o lin ia c o e r u le a■¥
J u n ip e r u s communis♦
L u z u la p i l o s a+
F r a n g u la a ln u s♦
C a llu n a v u l g a r i s+
S o rb u s a u c u p a ri a+
F e s tu c a o v in a+
V accinium m y r t i l l u s с5.5
E ntodon S c h r e b e r i d5*5
V acciniuD v i t i s - i d a e a 1 .1 D icranum un d u latu m 1 .3 Melampyrum p r a te n s e 1 .1 Hylocomium s p le n d e n e
+
P in u s s i l v e s t r i sW yniki a n a l i z y g le b y n a p o w io rz c h n ia c h o d d z. 84 i o d d z. 161 K am pinoskiego P a rk u Narodowego R e s u l t s o f s o i l a n a l y s i s on t h e a r e a o f s e c t i o n s 84 and 161 o f th e Kampinos N a tio n a l P a rk
T a b e l a ÿ
Nr p r o f i l u P ro f i l e No. Nrod G łębokość w g le b i e pH S o i l
pH
S k ła d m ech an iczn y - M e c h a n ic a l c o m p o sitio n d z i a ł u p r ó b k iSam p l i n g d e p th cm % c z ę ś c i 2 0 -1 mm p e r c e n t % c z ę ś c i < 1 um p e r c e n t o f p a x t i c l e o ^ 1 и Grupa m e c h an ic z n a M ec h a n ic al g ro u p t i o n No. V/ - i n h2o w - i n KC1 o f p a r t i c l e s 20-1 mm 1 -0 ,5 0 , 5 -0 ,2 5 0 ,2 5 -0 ,1 0 , 1 -0 ,0 5 0 ,0 5 -0 ,-0 2 0 ,0 2 -0 ,0 0 6 0 ,0 0 6 -0 ,0 0 2 < 0 , 0 0 2 1 84 0 -5 3 ,2 7 2 ,5 3 - - - ś c i ó ł k a l i t t e r 5 -1 0 5 ,6 5 2 ,9 0 1 ,5 2 3 ,5 3 9 ,2 2 5 ,3 4 1 5 0 2 p ia s e k e ła b o g l i n i a s t y w eak ly loamy s an d 25-30 4 .5 1 4 ,3 2 1 ,1 2 0 ,7 3 9 ,7 2 8 ,6 4 1 4 1 1 p ia s e k s ła b o g l i n i a s t y
w eakly loam y san d ^ 5 -5 0 4 ,8 5 4 ,3 7 2 ,0 2 5 ,7 4 6 ,7 2 3 ,6 1 1 1 0 1 p i a s e k lu ź n y lo o s e san d 7 5 -8 0 5 ,2 5 4 ,8 4 8 ,0 4 9 ,5 3 9 ,2 1 0 ,3 0 0 1 0 0 p i a s e k lu ź n y lo o s e san d 140-145 5 ,8 3 4 ,8 0 0 ,5 1 9 ,5 5 9 ,5 2 0 ,0 0 0 0 1 0 p ia s e k lu ź n y lo o s e san d 195-205 5 ,5 9 4 ,8 7 1 4 ,2 4 0 ,0 4 0 ,2 1 7 ,8 1 0 1 0 0 p ia s e k lu ź n y lo o s e san d 2 161 0 -6 3 ,1 5 2 ,3 7 - - - ś c i ó ł k a l i t t e r 8 -1 2 3 ,5 3 2 ,6 0 1 ,4 2 3 ,0 3 8 ,5 2 5 ,5 5 1 3 2 2 p ia s e k s ła b o g l i n i a s t y w eakly loamy s a n d 18-22 3 ,9 4 3 ,2 2 1 ,8 2 6 ,5 4 6 ,2 2 0 ,3 2 0 2 1 2 p ia s e k s ła b o g l i n i a s t y
w eakly loamy san d 25-5 0 4 , 4 3 4 ,0 5 3 ,0 2 1 ,0 4 7 ,7 2 0 ,3 6 0 2 2 1 p ia s e k s ła b o g l i n i a s t y
w eak ly loam y sand 6 5 -7 0 4 ,8 1 4 ,4 5 9 ,7 4 6 ,0 3 3 ,0 1 7 ,0 3 0 0 0 1 p i a s e k lu ź n y lo o s e s a n d 115-120 5 ,3 5 4 ,7 2 1 ,1 1 1 ,7 3 3 ,0 5 1 ,3 3 0 0 1 0 p ia s e k lu ź n y lo o s e sand 175-180 5 ,3 6 4 ,7 5 0 ,2 ______ _ . J 0 ,5 l _
..
2 1 ,7 7 ': ,? 2 0 0 1 0 p i a s e k lu ź n y lo o s e san dа) Ö a £ cd 1 cri !ъ a +> 1 1 -о i tî О г^гЧ !>i p -и ■р ,о -н о •н «и -d я aJ -р3 H 3,0 5 О § ■rł H l g 5 *3 -р* 1 . £ ■н ^ Р -н Я £ й о 0) 0) н ю >i t>Vrj О d ó r—1 Д : p rO И f t<D -р тЗ0>> ад I* ä Sо в ьо Р О •а © а . g;§ < T : 40 -Р о и О io3 Ы) ?at ość o g c o b ję to ś ć , il p o ro s i Ln v o l. % •ri й> л aJ aj Ï fi О О гН * $ 4 I s О hû О <н f-» to х * о о О Н О ■О г-4 Р О j <0\ SrH р Ы) S <н i b i i л <H <U « g ß оО N л н ^ -р :з ri •о 1> Л о (Л -гэ > О .О г-4 с; о ф я •о -Р РчгН av Д С*И «
-ri
I о х 1 « i. j * te О О Л w О сб g ^ f-л ПЛ hft tr\ o C\J tî>й в Й -H N U ■° -H ^ ■О ‘Н -10 (0 о 2 * 3 * Яfl
О Р -Н1:3 О
г-4 «Jj ■Н 0 О О > 1 °О
н Х> X) ■о r> CJ V QU& <H « S 'S o i й о о Рн W o 'o rH а Э •N PQ а>. pi а tf \ МгН Л ° Й Рн «со I й - я' О* со гЧ о О -Р м о -4 <{ •н -Г^Л о cd Р4 г= N QV о •Н 0) О См 00 Й О р м гм i я <D 3 Э Р tu a> M Рч Й a, s о о • О . й О M fi'd • çd ^ ü со о 3 • aJ .ÆJ о > а о • м н а w jd О сц < И ;oM 1 84 Ао 1 3 1 ,0 4 1 3 ,3 2 7 0 ,9 4 7 ,2 < 2 0 2 2 ,0 3 2 ,7 6 1,320 2 4 ,7 А1 А2 5 -1 5 3 ,7 5*4 3 5 ,9 1 ,3 7 2 ,1 4 3 5 ,9 3 1 ,4 < 5 h 1 0 ,8 2 ,6 9 2 1 ,8 7 0 ,4 4 ,2 4 ,3 1 ,2 2 0 ,0 8 4 1 4 ,5 В1 2 0 -3 0 3 ,1 4 ,9 2 5 ,8 1 ,6 4 2 ,2 1 2 5 ,8 2 0 ,9 1 ,1 5 " 4 ,0 0 ,6 3 5 ,9 4 1 ,1 1 .7 1 ,6 0 ,7 0 0 ,0 4 9 ! 4 , 5 вг 4 0 -5 0 4 ,2 6 ,7 3 1 ,9 1 ,6 3 2 ,3 9 3 1 ,9 25,2 15" 3 ,4 0 ,4 4 3 ,4 3 1 ,6 2 ,5 1 ,6 о ,ю 0 ,0 5 6 1 7 ,9 В5 7 0 -8 0 2 ,5 4 ,0 3 3 ,1 1 ,6 2 1 2 ,4 2 3 3 ,1 2 9 ,1 12” 2 ,1 0 ,1 7 1 ,4 9 0 ,5 0 ,9 0 ,7 В/С 100-110 2 ,6 4 ,2 3 3 ,2 1 ,6 1 2 ,4 1 3 3 ,2 29,0 12" 2 ,1 0 ,1 5 0 ,9 9 0 ,7 2 ,5 1 ,1 в /с 1 40-150 3 ,9 6 ,2 4 6 ,8 1 ,0 2 2,50 4 6 ,8 4 0 ,2 31" 1 ,9 0 ,1 4 0 ,9 9 0 ,7 2 ,5 3 ,2 2 161 Ао 1 5 6 ,4 1 8 ,1 8 1 0 2 ,0 4 ,0 < 2 0 2 6 ,0 4 9 ,0 7 1 ,8 2 0 2 6 ,8 А1 7 -1 5 9 ,2 7 ,8 3 4 ,6 1 ,3 8 2 ,1 1 3 4 ,6 2 6 ,8 3 ,5 1 9 ,6 3 ,8 6 3 0 ,5 1 0 ,5 0 ,5 4 ,3 1 ,2 6 0 ,0 5 6 2 2 ,5 А2 1 6-22 4 ,9 7 , 4 3 3 ,5 1 ,5 5 2 ,3 3 3 3 ,5 2 6 ,1 45" 7 ,9 1 ,1 6 1 2 ,6 9 0 ,6 2 ,5 1 ,1 0,55 0 ,0 2 8 1 9 ,8 В1 2 2-45 7,п 1 1 ,8 2 6 ,9 1 ,6 4 2 ,2 3 2 6 ,4 1 4 ,6 < 5" 9 ,2 1 ,1 6 1 3 ,0 9 2 ,2 2 ,5 2 ,4 1 ,0 5 0 ,0 4 9 2 1 ,4 В2 6 5 -7 5 1 ,0 1 .7 2 9 ,4 1 ,7 7 2 ,5 1 2 9 ,4 2 7 ,7 12" 2 ,9 0 ,1 7 1 ,4 9 0 ,5 1 ,7 0 ,4 i CjG 100-110 2 ,3 3 ,9 3 4 ,3 1 ,6 3 2 ,3 9 3 1 ,8 2 7 ,9 3 0 м 2 ,1 0 ,1 7 1 ,4 2 0 ,4 3 ,4 0 ,7 c2g j 150-160 2 0 ,0 3 , 9 3 2 ,4 1 ,6 9 2,50 3 2 ,4 !.. _,
1 8 ,6 G" г* ? 0 ,1 7 ! i 1 ,2 4 ! 0 г4 i. 4 ,2 0 ,7 Wyniki a n a l i z chemicznych i f i z y c z n y c h na po w ie rzc hn iac h oddz. 34 i oddzb 161 Kampinoskiego Pariai Narodowego R e s u l t s o f che mica l and p h y s i c a l a n a l y s e s c f th3 arcus o f fractions СЛ and ICI o f th e Kampinos L-ational ParkP o ró w n a n ie m etod w y p ła sza n ia roztoczy
3 9 7
ap aratów — T ullgren a i M u rph y ’ego (tab. 8). W stosunku do poszczegól
nych grup roztoczy M PCS jest także w ydajniejszy, choć w niejed n ako
w ym stopniu.
T ak więc dla Trom bidiform es M PCS jest najbardziej w y d ajn y (ponad
2,5 raza w yd ajn iejszy od a p a ra tu T ullgrena i 3 razy od a p a ra tu M ur
p h y ’ego, tab. 8)
W stosunku do Mesostigmata M PCS jest w yd ajniejszy o ok. 1,5 raza
w p orów naniu z aparatem T ullgrena i praw ie 2 razy w porów naniu z apa
ratem M u rp h y ’ego (tab. 8).
Oribatei zostały w ypłoszone w M PCS z praw ie dw ukrotn ie w iększą
w ydajnością niż w aparacie T ullgrena i ponad d w uk rotnie w iększą w y
dajnością niż w aparacie M u rp h y ’ego (tab. 8).
W ypłaszanie w szystkich stadiów larw aln y ch Oribatei zachodzi n a j
tru d n iej z p róbek w aparacie M u rp h y ’ego. W ypłaszają się z około trz y
kro tnie m niejszą liczebnością niż w MPCS. W aparacie T ullgrena nato
m iast z dw uk ro tn ie m niejszą liczebnością niż w MPCS (tab. 8).
Z porów nań tych w ynika, że także a p a ra t T ullgrena jest ekstrak to rem
nieco bardziej w ydajniejszym od a p a ra tu M u rp h y ’ego dla w szystkich grup
roztoczy.
Ponadto dośw iadczenia nasze potw ierdzają [1] fakt, że a p a ra t M ur
p h y ’ego jest najbardziej w y d ajn y dla Mesostigmata, a najm niej dla T r o m
bidiformes.
Po dokonaniu analizy intensyw ności w ypłaszania poszczególnych ga
tun ków m echow ców okazało się, że w szystkie g atunki w ypłaszają się licz
niej w MPCS niż w aparacie T ullgrena. Spraw dza się jed n ak znana zależ
ność, że im g atun ek większy, ty m m niejsza jest liczebność w ypłaszanych
osobników w MPCS w porów naniu z ap aratem T ullgrena [3].
W iększość gatunków m echowców w ypłaszana jest liczniej w MPCS niż
w aparacie M u rp h y ’ego, nieliczne tylko z rów ną w ydajnością. N atom iast
Oppia longilamellata (Michael), Galumna lanceta (Oudemans) i Nothrus
biciliatus C. L. Koch liczniej ek strahow ane są z próbek w aparacie M ur
p h y ’ego niż w MPCS (tab. 5 i 6).
A p arat M u rp h y ’ego, m im o że jest m niej w y d ajn y dla większości ga
tunków m echowców niż a p a ra t T ullgrena, jest w ydajniejszy dla takich
gatunków , jak Oppia m in us (Paoli), Brachychthonius im maculatus Forss-
lund, Chamobates borealis (Trägardh), Licnodameus pulcherrimus (Paoli),
Oppia longilamellata (Michael) i grupa Ptyctim a (tab. 5 i 6).
W iększa w ydajność MPCS w porów naniu z dw om a pozostałym i w y
nika z zalet k o n stru kcy jnych a p a ra tu i jego zasady działania [3].
M niejsza w ydajność a p a ra tu T ullgrena w stosunku do MPCS pochodzi
stąd, że na proces w ypłaszania w aparacie T ullgrena wTpływ a w ilgotność
Wydajność w y p ła s z a n ia porównywanych a p arató w z p o w ie rz c h n i o d d z. 84 K am pinow skiego P a rk u Narodowego /w l i c z b i e o so b n ik ó w /
F lu s h in g e f f e c t o f th e d e v ic e s com pared from th e a r e a o f s e c t i o n 84 o f t h e Kampinos N a tio n a l P ark /s p e c im e n num ber/
T a b e l a 5 MFCS T u l lg r e n 1" " Murphy O g ó łe m G e n e ra l to ta l ON u> H OJ cr> \X> и cô (V raz e m to ta l ч> И OJ H Я raze m | to ta l ONvO M 04 ON VO M CO OJ raz e m to ta l B ra c h y c h th o n iu s im m a c u la tu s F o r s s lu n d 360 72 432 87 16 103 240 36 276 811 O p p ia m inus / P a o l i / 267 41 308 57
51
108 162 87 249 665 O ppia nova /O udem ans/ 77 130 207 121 83 204 117 82 199 610•TectocepheuB s p . 67 133 200 67 83 150 95 64 16 509
Сhämob a t e s b o r e a l i s /T r ä g a r d h / 35 70 105 9 41 50 60 48 108 263 L io c h th o n iu s p e r p u s i l l u s / B e r l e s e / 88 19 107 28 6 34 44 28 72 213 R l i y s o t r i t i a s p . 1 156 157 4 5 9 13 12 25 191 S u c to b e lb a a c u t i d e n s F o r s s lu n d 14 48 62 33 29 62 28 28 56 180 L icnodw aeeus p u lc h e rrim u s / P a o l i / 52 26 78 17 5 22 28 39 67 167 S u c to b e lb a s u b c o r n ig e r a F o r s s lu n d 11 21 32 23 24 47 27 13 40 119 Q u a d ro p p ia q u a d r i c a r i n a t a / M ic h a e l/ 53 53 37 37 17 8 25 115 N o th ru s s i l v e s t r i e H i c o l e t 6 27 33 3 57 60 7 2 9 102 T e c to c e p h e u s c u s p i d e n t a t u s K n ü lle 7 23 30 10 12 22 21 15 36 88 P h t h i r a c a r u s sp . 9 16 25 10 10 21 17 38 73 S c h e l o r i b a t e s l a t i p e s /C .Ł . K och/
8
7 15 3 5 8 15 21 36 59 S c h e l c r i b a t e s l a e v i g a t u s /C .L . K och/ 6 24 30 10 10 13 5 18 58 S u c to b e lb a i n t e r m e d i a W illm ann 1 18 19 12 12 14 11 25 56 C e r a t o z e t e s th ie n n e m a n i W illm ann 3 3 19 22 41 4 5 9 53 Galumna s p . 4 6 10 2 12 14 13 8 21 45 A d o r i s t e s p o p p e i /O udem ans/ 9 4 13 5 11 16 8 4 12 41 B u p elo p s t a r d u s /C .L . K och/ 3 3 6 7 7 13Gymnodamaeus bicostatue /C.L. Koch/ 1 1 2 2 2 6 Ô 11
Be l b a sp. 2 2 8 8 10
Camisia biurus /Hermann/ 1 2 3 3 3 1 1 7
H o p lo p h th ir a c a ru a s p . 1 1 3 2 5 6
C ar a b o d es forsslundi Sellnick 2 1 3 3
Galumna lanceata /Oudemans/ 2 2 2
Hicrerenue brevipes /Michael/ 1 1 1 1 2
Cymberemeus cymba / S i c o l e t / 1 1 1
Сa r a b o dee m in u s c u lu s Berleso 1 1 1
E u p h t h ir a c a r u a sp* 1 1 1 Le j t wу O r i b a t e i O r i b a t e i la r v a e 196 268 464 144 202 346 163 144 307 1117 t e s c 3 t i g m a t a 36 59 95 46 21 67 63 54 117 279 Oro m b id ifo rm es 3 84 418 802 233 164 397 317 162 479 1678 Razem I c a r i - T o t a l A c a r l 170З 1596 З 299 968 876 1844 3504 902 2406 7549 Kazem O r i b a t e i - T o t a l O r i b a t e i 1283 1119 2402 « 9 691 1380 1 1 2 4 686 1810 5592
T a b e l a 6
Wydajność w y pł a s z a ni a porównywanych aparat óv/ z pow ierzchn i oddz# 161 Kampinoskiego ParkuNarodowego /w l i c z b i e osobników/
V.Lushing e f f e c t o f th e d e v i c e s compared from th e area o f s e c t i o n 161 o f t h e Kampinos N a t io n a l Park / i n specimen number/
MPCS T u l l g r e n Murphy O g ó łe m G e n e ra l to ta l ON \D t4 f\J 28 . X . 6 9 ra z e m to ta l ONvD И (M ON Ю и 00 cvl ra s e m to ta l ONvD И. o3 on vO • И oô CVJ ra z e m to ta l E r a c h y c h th o n iu s im m a c u la tu s F o r s s lu n d 323 169 492 70 32 102 242 52 294 888 O p p ia no v a /O udem ane/ 157 125 282 83 234 317 150 83 233 832 T e c to c e p h e u e s p . 99 241 340 23 127 150 133 I34 267 757 B r a c h y c h th o n iu s m a rg in a tu s /P o rsslu n c U 79 243 322 12 101 113 131 42 173 60S O p p ia m inus / P a o l i / 126 68 I94 56 64 120 148 112 260 574 3 v s t ö b e l b a s u b c o r n ig e r a F o r s s lu n d 42 65 107 38 32 70 84 29 113 29О S j.c to b e lb a a c u t i d e n s F o r s e lu n d 51 45 96 51 25 76 56 27 83 255 O ppia l o n g i l a m e l l a t a / M ic h a e l/ 19 27 46 21 12 33 74 74 148 227 L icncdam aeua p u lc h e r r im u s / P a o l i / 30 26 56 9 9 18 84 29 113 187 C e r a t o z e t e e th ie n n e m a n i W i l l mann 53 2 55 6 3 9 39 9 48 112 P h t h i r a c a r u s s p . 14 11 25 13 3 16 16 7 23 64 R iiia c t r i t i a s p . 18 18 7 7 10 27 37 62 C arab o d e s l a b y r i n t h i c u s /M i c h a e l / 9 9 7 7 4 26 30 46 T e c to c e p h e u s c u s p i d e n t a t u s K n ü lle 8 12 20 6 3 9 5 7 12 41 A d o r i s t e s p o p p e i /O udem ans/ 6 6 3 3 17 13 30 39 Galum na l a n e e a t a /O udem ans/ 5 1 6 3 1 4 19 7 26 36 N o th ru s b i c i l i a t u s C*L. Koch 4 2 6 5 5 18 2 20 31 Q u a d ro p p ia q u a d r i c a r i n a t a /M i c h a e l / 9 9 13 6 19 28 S u c to b e lb a s p . 10 3 13 13 E u p e lo p s t a r d u s /C «L . K och/ 4 4 5 5 4 4 13 S u c to b e lb a in te r m e d i a W illmann 5 5 5 5 10 C arab o d e s s i n u e c u l u e B e r l e se 4 4 1 4 5 9 P u r c o r i b a t u l a f u r c i l l a t a /H o rd * / 1 1 2 2 5 5 8
O ppia o r n a t a /O udem ans/ 1 1 3 3 2 2 6
H o p lo p h th ir a c a r u s sp . 1 1 5 5 6
Сa m is ia b i u r u e /H erm ann/ 1 1 1 1 2 2 4'
O r i b a t u l a t i b i a l i s / B i c o l e t / 2 2 2 2 4 C a m isia s p i n i f e r /C .L . Koch/ 1 1 1 Cymberemeus cymba / H i c o l e t / 1 1 1 Larwy O r i b a t e i O r i b a t e i l a r v a e 289 323 612 104 171 275 235 119 354 1241 M eso stig m a ta 97 54 151 87 20 107 100 17 117 375 T ro m b id ifo rm es 615 492 1107 181 154 335 442 85 527 1969 Razem A c a r i - T o t a l A c a r l 2047 1931 3978 796 1006 1802 2034 923 2957 8737 Bazem O r i b a t e i - T o t a l O r i b a t e i 1335 1385 2720 528 832 1360 I492 821 2313 6393
4 0 0
W. N ied b ała, J. R oh loff
i tem p e ra tu ra otoczenia. A p arat ten działa w układzie otw artym . P ró bk a
glebow a w ysycha od pow ierzchni w głąb próbki. Zw ierzęta glebowe reag u
jące głównie na zm niejszającą się w ilgotność grom adzą się w ew nątrz prób
ki glebowej i giną nie m ając możności opuszczenia jej. P onadto zainstalo
w ane w aparacie lejki zw iększają straty.
M niejsza w ydajność a p a ra tu M u rp h y ’ego polega praw dopodobnie na:
— niedostatecznej cyrkulacji pow ietrza przez otw ory w en tylacy jne;
przy znacznej długości a p a ra tu otw ory te nie zapew niają w ystarczającej
w ym iany ciepła w otoczeniu próbki glebowej,
— g rad ien t te m p e ra tu ry i w ilgotności m iędzy dolną i górną częścią
próbki glebow ej jest zbyt niski,
—■
pew ien procent stra t zw iązany jest z lejkam i.
A p arat M u rp h y ’ego w ydaje się być także ek strak to rem bardziej selek
tyw ny m niż MPCS i a p a ra t Tullgrena. Po przeprow adzeniu dodatkow ych
badań może się on okazać ap aratem przy d atn y m do zyskiw ania pew nych
określonych grup faun y glebow ej.
Należy jed n ak zaznaczyć, że o m niejszej w ydajności a p a ra tu M ur
p h y ’ego zadecydow ać m ogły dodatkow e czynniki, a m ianowicie:
— fakt, że próbki instalow ane były w inny sposób niż zw ykle p rzy
jęto przy badaniach za pom ocą tego a p a ra tu ; um ieszczano je w całości
bez rozdzielenia na poziom y glebowe,
— objętość próbek w aparacie M u rp h y ’ego była w iększa niż norm al
nie (73,5 cm 3), została bow iem dostosow ana do głębokości pobieranych
próbek dla dw u pozostałych aparatów , w których objętość w ynosiła
40,7 cm 3.
Dlatego na podstaw ie powyższych badań nie m ożna z całą pew nością
uważać a p a ra tu T ullgrena za bardziej w y d ajn y od a p a ra tu M u rp h y ’ego,
natom iast na podstaw ie uzyskanych w yników m ożna tw ierdzić, że MPCS
znacznie góruje sw ą w ydajnością nad obu porów nyw anym i aparatam i.
Obok m etodycznego celu pracy interesu jące w ydaw ało się także po
rów nanie fau n y roztoczy obu fitosocjologicznie nieco odm iennych po
w ierzchni, oddalonych od siebie o ok. 10 km.
Na podstaw ie zdjęć fitosocjologicznych oba w yróżnione zbiorow iska
roślinne mogą być określone jako bór św ieży — Leuconiecobryo-Pine-
tu m Mat. 1962, z tym że p łat oddziału 161 zbliżony jest do boru m iesza
nego P ineto-Qiiercetum Kozł. 1925. W oddziale tym w yraźnie zaznacza się
przew aga Vaccinium i jest to p łat fitosocjologicznie trochę bogatszy.
Jedn akże w yniki analiz glebow ych, fizycznych i chem icznych nie w y
k azują żadnych w yraźnych różnic (tab. 3 i 4). N atom iast analiza fau ny
roztoczy w ykazała różnice zarów no jakościowe, jak i ilościowe (tab. 7).
Liczebność w szystkich grup roztoczy jest nieco w iększa na pow ierzch
ni oddziału 161 niż oddziału 84. Z 20 gatunków mechowców, w spólnych
P orów n an ie m etod w y p ła sza n ia roztoczy
401
T a b e l a
L icse ^ n o ó ć / А / i z n a c z e n ie e k o lo g ic z r-з / " w " / mechowców / A c a r i , O r i b a t e i / *eb:iranych z p o w ie rz c h n i o d d z . 8 4 i o d d s . 161 K am pinoskiego P a rk u Narodowego F req u e n c y / А / and e c o l o g i c a l s i g n i f i c a n c e / w / o f A c a r i and O r i b a t e i c o l l e c t e dfro m t h e a r e a o f ( s e c tio n s 84 and 161 o f t h e Kampinos N a t i o n a l P a rk
O d d z ia ł - S e c t io n O d d z ia ł -■ S e c tio n 161 84 A V A “w" 888 1 0 ,8 811 1 0 ,7 8 J2 1 2 ,6 610 1 0 ,7 757 1 0 ,7 509 8 , 4 574 7 ,2 665 9 ,7 290 3 ,5 119 1 ,1 255 3 ,2 180 2 ,2 187 1 ,0 167 1 ,6 112 0 ,7 53 0 ,3 64 0 ,5 73 0 ,6 62 0 , 4 191 1 , 4 41 0 ,2 88 0 ,6 59 0 ,2 41 0 ,3 36 0 ,2 2 < 0 , 1 28 < 0 , 1 115 0 ,9 13 < 0 , 1 13 < 0 , 1 10 < 0 , 1 56 0 , 4 9 < 0 , 1 1 < 0 , 1 6 < 0 , 1 6 < 0 , 1 4 < 0 , 1 7 < 0 , 1 1 < 0 , 1 1 < 0 , 1 1241 1 9 ,4 1117 1 9 ,6 375 279 1969 1678 608 7 ,2 22? 2 Д 46 0 ,2 31 0 ,1 13 < 0 , 1 8 < 0 , 1 6 < 0 , 1 4 < 0 , 1 1 < 0 t l 265 3 ,6 213 1 ,5 102 0 ,9 59 0 , 4 58 0 , 4 45 0 ,3 10 < 0 , 1 11 < 0 , 1 3 < 0 , 1 2 < 0 , 1 1 < 0 , 1 B ra c h y c h th o n iu s im m a c u la tu s F o r s s lu n d O p p ia n o v a /O u d e a a n s / T e c to c e p h e u s op . O p p ia m inus / P a o l i / ß u c to b e lb a s u b c o m i g e r a F o r s s lu n d S u c to b e lb a acu& idens F o r s s lu n d Licnodam aeus p u lc h e rrim u s / P a o l i / C e r a t o z e t e a th ie n n e m a n i V illm a n n P h t h i r a c a r u s s p .
H h y s o t r i t i a s p .
T e c to o e p b e u s c u s p i d e n t a t u s K n ü lle A d o r i s t e s p o p p e i /O udem ans/ Galumna l a n e e a t a /O udem ans/ Q u a d ro p p ia q u a d r ic a r i n a t a. /M i c h a e l / B u p elo p s t a r d u e /С .L . K och/ S u c to b e lb a i n t e r m e d i a W illm ann C erab o d e s m in u s c u lu s B e r l e se E o p lo p Ä tn ir& c aru a s p . C a m isia b i u r a s /H erm ann/ Cymberemeus eymba / N i c o l e t / Larwy O r i b a t e i O r i b a t e i 1аг?-с-э J le s o s tig m a ta T ro m b id ifo rm es B ra c h y c h th o n iu s m a rg in a tu s / F o r s s l u n d / O p p ia l o n g i l a m a l l a t a / M ic h a e l/ C œ ab o d e e l a b y r i n t h i c u s /Miciu>.c-1/ N o th ru s b i c i l i a t u n C .Ł . Koch S u c to b e lb a s p . P u r c o r i b a t u l a f u r c i l l a t a / N o r d . / O p p ia o r n â t a /O udem ans/ O r i b a t u l a t i b i a l i s / N i c o l e t / Сn m is ia s p i n i f e r /C .Ł . K och/ C ham obates b o r e a l i s /T r ä g a r d h / Ł i o c h th o n iu s p e r p u s i l l u s / B e r l e s e / N o th ru s s i l v e s t r i a K i c o l e t S c h e l o r i b a t e s l a t i p e e /C .L . K och/ S c h o l o r i b a t e s l a e v i g a t u s /C .L . Koch/ Galum na s p . B e lb a s p . Gymnodamaeus b i c o s t a t u s /C .L . K och/ C arab o d e s f o r s s l u n d i S e l l n i c k M icrerem us b r e v ip e s / M ic h a e l/ E u p h t h ir a c a r u s s p .
402
W. N ied b ała, J. R o h lo ff
T a b e l a 8
W ydajność w y p ła s z a n ia o k r e ś lo n e j g ru p y r o z to c z y / A c a r i / w porównywanych a p a r a t a c h/w l i c z b i e osobników w 1 cm^ p r ó b k i /
f l u s h i n g e f f e c t o f th e d e v ic e s com pared i n a d e f i n i t e m ite / A c a r i / gro u p / i n specim en number i n 1 cm^ o f s am p le/
