Bronisław Panek
Synod Rzymski
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 5/1-2, 231-268
S P R A W O Z D A N I A R E C E N Z J E K O M U N I K A T Y
SYNOD RZYMSKI
S łu s z n ie i n ie b e z p o d s ta w n ie m o ż n a n a z w a ć S y n o d R zy m sk i s y n o d e m w z o rc o w y m . J e s te ś m y w p r a w d z ie p r z y z w y c z a je n i s p o g lą d a ją c n a R zy m w id z ie ć ta m p r z e d e w s z y s tk im P a p ie ż a - Z a s tę p c ę C h r y s tu s a n a z ie m i, G ło w ę w id z ia ln ą K o śc io ła K a to lic k ie g o i n ie w s z y sc y u ś w ia d a m ia ją so b ie , że k a ż d o ra z o w y O jc ie c św . j e s t ró w n o c z e ś n ie b is k u p e m - - O r d y n a r iu s z e m d ie c e z ji rz y m s k ie j. J e ż e li z w y k li ś m ie r te ln ic y w K o ś c ie le K a to lic k im m o g ą te g o n ie d o s trz e g a ć , to z c a łą p e w n o ś c ią O r d y n a r iu s z e c a łe g o ś w ia t a k a to lic k ie g o i ic h K u r ie D ie c e z ja ln e b a c z n ie śle d z ą p o s u n ię c ia i p r a c e te g o O r d y n a r iu s z a O r d y n a r iu s z y s z u k a ją c ta m słu s z n ie w z o ru i z a c h ę ty do sw o ic h p rz e d s ię w z ię ć .
S y n o d e m R z y m s k im in t e r e s u j ą s ię w s z y sc y k s ię ż a , bo w ie d z ą , że to co z o s ta ło p o w ie d z ia n e w R z y m ie o d b ije się ja k im ś e c h e m w e w s z y s t k ic h K u r ia c h D ie c e z ja ln y c h , a o d u c h o w ie ń s tw ie sy n o d m ó w ił d u żo , ch o ć n ie z a w s z e n o w e rz e c z y . U s ta w o d a w s tw e m s y n o d a ln y m w in n i się in te r e s o w a ć n ie ty lk o d u c h o w n i, a le i św ie c c y k a to lic y , c h o ć b y ty lk o w m y ś l p o w ie d z e n ia „ n o s t r a r e s a g i t u r ” , a le n ie ty lk o d la te g o . W n a s z y c h c z a s a c h ty l e się m ó w i o r o li la i k a t u w K o śc ie le , że ju ż ż a d e n p r a w o d a w c a k o ś c ie ln y n ie o d w a ż y się m ilc z e n ie m p o m in ą ć g ło só w w y d o b y w a ją c y c h się z „ k a to lic k ic h d o łó w ” . N ie b ę d z ie w ię c b e z p o ż y tk u z a ró w n o d la d u c h o w n y c h j a k i d la św ie c k ic h k a to lik ó w p o ls k ic h b liż sz e z a p o z n a n ie się z n ie k tó r y m i u c h w a ła m i s y n o d u rz y m s k ie g o i to ty m b a rd z ie j, że sa m t e k s t s y n o d u n ie je s t je s z c z e ła tw o d o s tę p n y d la w s z y s tk ic h .
Przygotow ania i ogłoszenie Synodu
O d rę c z n y m p is m e m sw o im z d n ia 16 s ty c z n ia 1960 r . P a p ie ż J a n X X I I I w y z n a c z y ł p o c z ą te k I S y n o d u D ie c e z ji R z y m s k ie j n a d z ie ń 24 s ty c z n ia te g o ż r o k u w b a z y lic e L a t e r a n e ń s k ie j. C e le m sy n o d u m ia ło b y ć o ż y w ie n ie w ia r y k a to lic k ie j w W ie c z n y m M ieście, p o g łę b ie n ie m o r a ln o ś c i c h r z e ś c ija ń s k ie j o ra z u m o c n ie n ie w k a r n o ś c i d u c h o w n y c h i św ie c k ic h k a to lik ó w i d o s to s o w a n ie je j do w s p ó łc z e s n y c h p o trz e b . S y - n a d z o s ta ł u p r z e d n io d o b rz e p rz y g o to w a n y . J u ż b o w ie m 18 lu te g o 1959 r o k u P a p ie ż u s ta n o w ił s p e c ja ln ą K o m is ję , k t ó r a p o d jeg o o s o b is ty m k i e
232
K S . B R O N I S Ł A W P A N E K[2] ro w n ic tw e m m ia ła p rz y g o to w a ć m a t e r i a ł do u c h w a ł sy n o d a ln y c h . N a s tę p n ie z o s ta ło u tw o rz o n y c h o sie m p o d k o m is ji, k t ó r e m ia ły p rz y g o to w a ć p r o j e k ty ty c h u c h w a ł, k a ż d a w sw o im z a k re s ie , w z a le ż n o śc i je d n a k od k o m is ji c e n tr a ln e j. W y n ik i p r a c p o d k o m is ji z o s ta ły p r z e s ła n e p r z e b y w a
ją c y m w H zym ie k a r d y n a ło m , k ie r o w n ik o m ró ż n y c h w y d z ia łó w K u r ii R z y m sk ie j, w y ż sz y m p rz e ło ż o n y m z a k o n n y m , p ro b o s z c z o m , p rz e ło ż o n y m lic z n y c h k o le g ió w itp . W szy scy o n i m ie li n a p iś m ie zło ży ć s w o je s p o s trz e ż e n ia i d e z y d e r a ty . A b y z a ś te n w y s iłe k lu d z k i n ie p o s z e d ł n a m a r n e z a r z ą d z ił P a p ie ż p o w s z e c h n e m o d ły z w ła sz c z a od 10 do 16 s ty c z n ia . S y n o d z a c z ą ł się 24 s ty c z n ia 1960 r. w b a z y lic e L a te r a n e ń s k ie j , a z a k o ń c z o n y z o s ta ł 27 s ty c z n ia w b a z y lic e św . P io tr a . N a s tę p n ie p o le c ił P a p ie ż o p ra c o w a ć o s ta te c z n y te k s t u c h w a ł s y n o d a ln y c h z u w z g lę d n ie n ie m te g o w s z y s tk ie g o co z o sta ło p o w ie d z ia n e z a ró w n o p rz e c iw p r o je k to m u s ta w , j a k i te g o co b y ło z n im i zg o d n e. T a k i d o k ła d n ie p r z y g o to w a n y i w ję z y k u ła c iń s k im w y d a n y te k s t u c h w a ł s y n o d a ln y c h P a p ie ż z a tw ie r d z ił i p ro m u lg o w a ł K o n s ty tu c ją a p o s to ls k ą „ S o llic itu d o o m n iu m E c c le s ia r u m ” w d n iu 29 c z e rw c a 1960 r. z ty m , że m o cy w ią ż ą c e j n a b ie r a ły one d o p ie ro z d n ie m 1 lis to p a d a 1960 r . T e re n o w o u c h w a ły s y n o d u rz y m s k ie g o o b o w ią z u ją w c a łe j d ie c e z ji R z y m s k ie j, w b a z y lic e św . P io tr a i w P a ń s t w i e W a ty k a ń s k im . U c h w a ły S y n o d u rz y m s k ie g o p o d z ie lo n e są n a tr z y k s ię g i: I. Ό o so b a c h a r t . 19— 220. I I . O d u s z p a s te r s tw ie a r t . 221— 709. I I I . O d o b r a c h k o ś c ie ln y c h a r t . 710— 755. T e tr z y k s ię g i p o p rz e d z o n e s ą p rz e p is a m i o g ó ln y m i a r t . 1— 18. Zasady ogólne P a p ie ż ja k o b is k u p r z y m s k i i je d y n y p r a w o d a w c a n a sy n o d z ie z n ió s ł w s z y s tk ie u s ta w y d ie c e z ja ln e n ie z g o d n e z u c h w a ła m i te g o s y n o d u , n ie n a r u s z a ją c je d n a k p r z y w ile jó w i w y ją tk ó w u z n a n y c h p rz e z p r a w o p o w s z e c h n e a lb o u d z ie lo n y c h p rz e z S to lic ę A p o s to ls k ą . G d y b y je d n a k w te j m a t e r i i z o s ta ły w p ro w a d z o n e ja k ie k o lw ie k z m ia n y lu b p o p r a w k i, t o o b o w ią z u ją o n e ty lk o w d ie c e z ji rz y m s k ie j.
W e w s z y s tk ic h w ą tp liw o ś c ia c h n a le ż y się z w ra c a ć n a p iś m ie do u s ta n o w io n e j p rz e z P a p ie ż a K o m is ji, k tó r e j w y ja ś n ie n ia z a tw ie r d z o n e p rz e z P a p ie ż a b ę d ą u m ie sz c z o n e w d ie c e z ja ln y m c z a so p iś m ie R im s ta
D io cesa n a . O d u c h w a ł s y n o d u rz y m s k ie g o w p o sz c z e g ó ln y m w y p a d k u
m o ż e d y s p e n s o w a ć K a r d y n a ł W ik a riu s z , z w o ln ie n ia o g ó ln eg o lu b n a s ta łe m oże u d z ie lić ty lk o sa m P a p ie ż .
C h a r a k te r y s ty c z n y m j e s t to, że m o c w ią ż ą c ą p o sz c z e g ó ln y c h u c h w a ł s y n o d a ln y c h tr z e b a ro z p o z n a ć z b r z e m ie n ia ic h sa m y c h , b o n ie z aw sze
[3]
S Y N O D R Z Y M S K I233
są o n e n a k a z a m i lu b z a k a z a m i, a le ,b a r d z o c zęsto p o d a n e są w fo r m ie z a c h ę ty i r a d y , w s z y s tk ie j e d n a k n a le ż y p r z y j ą ć z u le g ło śc ią . O b o w ią z u ją o n e w g ra n ic a c h .d ie c e z ji rz y m s k ie j, a w ię c z a c h o w y w a ć je m a ją : 1. w s z y sc y d u c h o w n i, k tó r z y p o d le g a ją w ła d z y K a r d y n a ła W ik a riu s z a , ta k ż e i ci, k tó r z y m u p o d le g a ją z r a c ji z a m ie s z k a n ia s t a łeg o lu b ty m c z a so w e g o w R zy m ie, a w p o sz c z e g ó ln y c h w y p a d k a c h ta k ż e i p o d ró ż n i n a w e t w p rz e je ź d z ie ty lk o b a w ią c y w R z y m ie . 2. w s z y sc y z a k o n n ic y , n a w e t w y ję c i z p o d w ła d z y O r d y n a r iu s z a , c h y b a , że co in n e g o w y r a ź n ie sy n o d sta n o w i. 3. w s z y sc y c z ło n k o w ie s to w a r z y s z e ń o ż y c iu w sp ó ln y m o ra z in s t y tu t ó w ś w ie c k ic h . 4. k le r y c y s e m in a rió w i ci w sz y sc y , k tó r z y w ja k im k o lw ie k c h a r a k te r z e p r o w a d z ą ży cie r e lig ijn e w in s ty tu ta c h i k o le g ia c h k a n o n ic z n ie e ry g o w a n y c h w R zym ie. 5. w ie r n i n a le ż ą c y do d ie c e z ji r z y m s k ie j. 6. w sz y sc y u rz ę d n ic y K u r ii r z y m s k ie j, k tó r z y n a m o cy p r z y w ile ju są w y ję c i z p o d j u r y s d y k c ji s w o ic h o r d y n a r iu s z y , o ra z w sz y sc y b is k u p i i o r d y n a r iu s z e p r z e b y w a ją c y w R zym ie. 7. W ik a r iu s z o w i K a r d y n a ło w i p o d le g a ją ta k ż e d u c h o w n i, z a k o n n ic y i św ie c c y w ie r n i o b r z ą d k u w sc h o d n ie g o , p rz e b y w a ją c y w R z y m ie , a ty m s a m y m z o b o w ią z a n i są do z a c h o w y w a n ia u s t a w s y n o d a l n y c h z w y ją tk ie m p rz e p is ó w litu r g ic z n y c h .A u te n ty c z n y te k s t w ję z y k u ła c iń s k im a lb o z a tw ie rd z o n e tłu m a c z e n ie u s t a w s y n o d a ln y c h m u s z ą p o s ia d a ć w s z y sc y d u c h o w n i, w s z y s tk ie u r z ę d y S to lic y A p o s to ls k ie j, ja k ie k o lw ie k z a k ła d y s z k o le n ia re lig ijn e g o , k a p it u ły , s e m in a r ia , k o le g ia , d o m y z a k o n n e , s z p ita le o ile ta m p r a c u j ą o so b y z a k o n n e , o d d z ia ły A k c ji K a to lic k ie j i in n y c h o rg a n iz a c ji o c h a r a k t e r z e a p o s to ls k im .
Rzymska Kuria Diecezjalna
W d r u g im t y t u le p rz e p is ó w o g ó ln y c h p o d a n e są z a s a d y o rg a n iz a c ji rz y m s k ie j K u r ii d ie c e z ja ln e j. D o d ie c e z ji rz y m s k ie j n a le ż y .W ik a r ia t m i a s t a R z y m u , P a ń s tw o W a ty k a ń s k ie i b a z y lik a św . P io tr a . K u r ię w ik a r i a t u m ia s ta R z y m u s ta n o w i K a r d y n a ł W ik a riu s z , je g o z a s tę p c a i o d p o w ie d n ie u rz ę d y , z w ła sz c z a s e k r e t a r i a t i są d . K a r d y n a ł W ik a r iu s z m a w ła d z ę z w y c z a jn ą z a s tę p c z ą , k tó r ą o g r a n ic z y ć m o ż e ty lk o s a m p a p ie ż i k t ó r a n ie w y g a s a S e d e v a c a n te ; s p r a w u je on p o z a ty m p e łn ię w ła d z y k a p ła ń s k ie j.
T a k ą s a m ą w ła d z ę w z a le ż n o śc i je d n a k od K a r d y n a ła W ik a r iu s z a s p r a w u j e je g o z a s tę p c a , m ia n o w a n y p rz e z p a p ie ż a i p ia s tu j ą c y g o d n o ść a r c y b is k u p ią . D o p o m o c y K a r d y n a ło w i W ik a riu s z o w i są p r z y d a n i b i
234
K s . Br o n i s ł a w' p a n e k[4]
s k u p i p o m o c n ic z y , a z a k re s ic h w ła d z y z a le ż y od K a r d y n a ła W ik a riu s z a . O d c z a su do c z a su d la s p r a w n ie js z e g o k ie r o w a n ia d ie c e z ją K a r d y n a ł W ik a r iu s z m a z w o ły w a ć ty c h w s z y s tk ic h sw o ic h p o m o c n ik ó w i u r z ę d n ik ó w n a n a r a d y . O n te ż m a w y d a ć z a p r o b a t ą p a p ie s k ą o d p o w ie d n ie s t a t u t y o k r e ś la ją c e z a k re s w ła d z y i o b o w ią z k i p o sz c z e g ó ln y c h u rz ę d ó w . W p a ń s t w i e w a ty k a ń s k im ju r y s d y k c ję p e łn i W ik a riu s z G e n e r a ln y m i a n o w a n y p rz e z p a p ie ż a , a b a z y lik a św . P io t r a p o d le g a z g o d n ie z t r a d y c j ą K a r d y n a ło w i A rc h ip r e z b y te ro w i. K S I Ę G A P I E R W S Z A S e k c ja p ie r w s z a O d u c h o w n y c h d i e c e z j i r z y m s k i e j w o g ó l n o ś c i Przynależność do diecezji rzym skiejD o d u c h o w n y c h d ie c e z ji r z y m s k ie j z a lic z a się te g o k to o tr z y m a ł tó n - s u r ę z p o le c e n ia K a r d y n a ła W ik a r iu s z a , a lb o z o s ta ł in k a r d y n o w a n y n a p o d s ta w ie w y r a ź n e j i p is e m n e j je g o z g o d y . S a m p o b y t w R zy m ie c h o ć b y i b a rd z o d łu g i z r a c j i s tu d ió w ja k ic h k o lw ie k lu b p ia s to w a n e g o u r z ę d u w b r e w p rz e p is o m k a n . 114 n ie s tw a r z a ty m sa m y m a n i n a w e t n ie d a j e p o d s ta w y do u b ie g a n ia się o p rz y n a le ż n o ś ć d o d ie c e z ji r z y m s k ie j. Z a c h o w u je s w o ją m oc k a n o n 641 o d u c h o w n y c h z a k o n n y c h s e k u la - r y z o w a n y c h .
Życie w ew nętrzne duchownych
P rz e z f a k t p r z y ję c ia ś w ię c e ń k a p ła ń s k ic h p r z e s ta j e k a p ła n n a le ż e ć d o sie b ie sa m e g o lu b d o k r e w n y c h czy p r z y ja c ió ł i m u s i p a m ię ta ć , że w s łu ż b ie B ożej n ie m o że s z u k a ć d o c z e sn y c h k o rz y ś c i, a g d y b y się u b ie g a ł o s ta n o w is k a k o ś c ie ln e d o w o d z iłb y ty lk o s w o je j n ie z d a tn o ś c i d o ic h o tr z y m a n ia . A b y u tr z y m a ć w so b ie n a d p rz y ro d z o n e g o d u c h a k a p ła n p o w in ie n p ie lę g n o w a ć n a b o ż e ń s tw o d o T ró jc y P r z e n a jś w ., do N a jś w . E u c h a r y s tii, D z ie c ią tk a J e z u s , C h r y s tu s a U k rz y ż o w a n e g o , N a jś w . S e rc a J e z u s o w e g o , P rz e n a jd ro ż s z e j K rw i, Im ie n ia J e z u s , D u c h a Ś w ię te g o , N a jś w . M a r y i P a n n y , św . J ó z e fa , św . A p o s to łó w P io t r a i P a w ła itd . P u n k te m c e n tr a ln y m k a p ła ń s k ie g o d n ia m a b y ć M sz a św ., k t ó r ą p o w i n ie n k a p ła n o d p r a w ia ć b e z p o ś p ie c h u , g ło s e m d o n o śn y m , z a c h o w u ją c w s z y s tk ie r u b r y k i — w n o r m a ln y c h w a r u n k a c h n ie p o w in ie n sz y b c ie j o d p r a w ia ć j a k 25 m in u t, p o ś w ię c a ją c o d p o w ie d n ią ilo ść c z a su n a p r z y g o to w a n ie się do M szy św . i d z ię k c z y n ie n ie p o n ie j.
[5]
S Y N O D f i Z Y M S K I235
W z a k r y s tii n ie c h p a n u je m ilc z e n ie , a g d y ju ż tr z e b a coć p o w ie d z ie ć to sz e p te m .
Z w ie lk im s z a c u n k ie m i o s tro ż n o ś c ią n a le ż y się o d n o sić do s z a t, b ie liz n y i n a c z y ń litu r g ic z n y c h .
K a p ła n c e le b r u ją c y w R z y m ie m o że o d p r a w ić w o ty w n e M sze św . w I C z w a r te k „ I u r a v i t ”, w I P ią t e k „ C o g ita tio n e s ” i w I S o b o tę „ G a u d e n s g a u d e b o ” o N ie p o k a la n y m P o c z ę c iu lu b „ A d e a m u s ” o N ie p o k a la n y m S e rc u N .M .P . — i w te d y z y s k u je o d p u s t z u p e łn y , k t ó r y n ie z a le ż n ie od M szy św . m o ż e o fia ro w a ć za z m a r ły c h .
A c z k o lw ie k w p r y w a tn y m o d m a w ia n iu m o ż n a m ó w ić b r e w ia r z w d o w o ln y m c z a sie i m ie js c u , to je d n a k r a d z i się, a b y go o d m a w ia ć p r z e d N a jś w . S a k r a m e n te m . W s z y s tk im d u c h o w n y m p r z e b y w a ją c y m z ja k ie g o k o lw ie k p o w o d u w R z y m ie n a k a z u je s ię ( „ p r a e c ip i tu r ”) c o d z ie n n e r o z m y ś la n ie a p o n a d to z a le c a się in n e p r a k t y k i d u c h o w n e j a k n a w ie d z a n ie N a jś w . S a k r a m e n tu , r ó ż a n ie c itd . w r ó ż n y c h — p rz y k ła d o w o p o d a n y c h — in te n c ja c h . K a p ła n i św ie c c y i z a k o n n i p o w in n i m ie ć s ta łe g o s p o w ie d n ik a i cz ę s to u n ie g o się sp o w ia d a ć . R a d z i się n a z w is k o s p o w ie d n ik a p o d a ć do w ia d o m o ś c i W ik a r ia t u g d y ch o d z i o k a p ła n ó w d ie c e z ja ln y c h , a do K u r ii p r o w in c jo n a ln e j g d y c h o d z i o k a p ł a n a z a k o n n e g o . S y n o d z a le c a b a rd z o le k t u r ę P is m a św . i in n y c h k s ią g r e l ig i jn y c h — z w ła s z c z a ż y w o ty ś w ię ty c h w R z y m ie n ie g d y ś p r a c u ją c y c h .
K a p ła n i d ie c e z ja ln i s ą z o b o w ią z a n i do p ię c io d n io w y c h re k o le k c ji c o ro c z n ie p rz e z p ie r w s z y c h p ię ć l a t a p o te m p r z y n a jm n i e j co tr z y la ta . O d p o w ie d n i d o k u m e n t m a ją p r z e s ła ć do W ik a r ia tu . Z a k o n n ic y p o d ty m w z g lę d e m z a c h o w u ją w ła s n e p rz e p is y . B a rd z o się z a le c a m ie s ię c z n e s k u p ie n ie . P rz y p o m in a ta k ż e sy n o d i z a le c a tr a d y c y jn e n a b o ż e ń s tw a i p r a k t y k i p o b o ż n e : n a b o ż e ń s tw o c z te rd z ie s to g o d z in n e , s t a c je w ie lk o p o s tn e itp . S p e c ja ln ie u p o m in a , b y k a p ła n i n ie z a p o m n ie li o d w ie d z ić c m e n ta r z w d z ie ń z a d u s z n y lu b w c z a sie n a s tę p n e g o ty g o d n ia . D la z a p e w n ie n ia so b ie d u c h o w n y c h k o rz y ś c i k a p ła n i p o w in n i się z a p is a ć do I I I z a k o n u , lu b ja k ie g o ś s to w a r z y s z e n ia re lig ijn e g o .
K a p ła n i c h o r u j ą c y p o w in n i p o s t a r a ć się o z e z w o le n ie n a k a p lic e d o m o w e lu b o d p r a w ia n ie M szy św . sie d z ą c o , a w p r z y p a d k a c h c ię ż sz y c h ' z a p e w n ić so b ie p rz e z p o ro z u m ie n ie się z p ro b o s z c z e m s ta łe u c z e s tn ic tw o w S a k r a m e n ta c h św . W sz y sc y k a p ła n i p o w in n i p a m i ę ta ć o c h o ry c h k o le g a c h p rz y c h o d z ą c im z p o m o c ą d u c h o w ą i m a t e r i a ln ą , o ile b y te g o z a s z ła p o tr z e b a .
K a p ła n i b ę d ą c y w k a r a c h k o ś c ie ln y c h , c h o ć b y m o że i o d p a d li od K o ś c io ła , n ig d y n ie p o w in n i w ą tp ić w m iło s ie rd z ie Boże a n i d o b ro ć i lu d z k o ś ć p rz e ło ż o n y c h k o ś c ie ln y c h . I n n i k a p ła n i z w ią z a n i z n im i w ę z ła m i p r z y ja ź n i p o w in n i w n ic h b u d z ić i p o d tr z y m y w a ć t ę u fn o ś ć .
236
K S . B R O N I S Ł A W P A N E K[6J
W obec ty c h w s z y s tk ic h n ie s z c z ę śliw y c h tr z e b a sto s o w a ć z a s a d ę g ło sz o n ą p rz e z P iu s a X I „ Im m n ie j m o ż e m y m ó w ić z lu d ź m i o B ogu, ty m w ię c e j r o z m a w ia jm y z B o g iem o ty c h lu d z ia c h ” . D la te g o te ż w p o d o b n y c h o k o lic z n o śc ia c h n ie n a le ż y u n ik a ć p r z y ja c ie ls k ie j z n im i ro z m o w y , n ie o d m a w ia ć im p o c ie c h y w s t r a p ie n i u , a n i te ż p o m o c y m a t e r i a ln e j , g d y b y je j p o tr z e b o w a li. ( J a k ie ż to in n e i d a le k ie od t a k u p o rc z y w ie g ło szo n eg o p rz e z ty le w ie k ó w „ a n a th e m a s i t ” i „ v ita n d u s e s t ”).
K a p ła n p o w in ie n się s t a r a ć i o sw ó j z e w n ę tr z n y w y g lą d , u n ik a ją c je d n a k w sz e lk ie j p rz e s a d y . W R z y m ie n a m o cy z w y c z a ju o b o w ią z u je — s u ta n n a , k o łn ie rz y k , p ła sz c z lu b p e le r y n a i k a p e lu s z , o b o w ią z u je ta k ż e to n s u r a . D u c h o w n i p r z e b y w a ją c y z m ło d z ie ż ą n a o b o z a c h i k o lo n ia c h w g r a n ic a c h I t a l i i m a j ą s ta le n o sić s u ta n n ę , w p o d ró ż a c h z a g ra n ic z n y c h l u b w y c ie c z k a c h g ó rs k ic h o b o w ią z u ją lo k a ln e z w y c z a je . A c z k o lw ie k d u c h o w n i m a j ą p r a w o sz u k a ć s p r a w ie d liw o ś c i w są d z ie , to je d n a k le p ie j j e s t p rz e b a c z a ć , a n a k a ż d o ra z o w e w y s tą p ie n ie w s ą d zie ś w ie c k im w ja k im k o lw ie k c h a r a k t e r z e tr z e b a m ieć z e z w o le n ie K a r d y n a ła W ik a r iu s z a lu b P rz e ło ż o n e g o z a k o n n e g o . B is k u p i b a w ią c y w R zy m ie, P r a ła c i w y ję c i i w s z y sc y O rd y n a r iu s z e p o tr z e b u ją w ta k im w y p a d k u z e z w o le n ia sa m e g o P a p ie ż a .
W szy scy d u c h o w n i z a ró w n o d ie c e z ja ln i j a k i z a k o n n i o r a z k o ś c ie ln e o so b y m o r a ln e p o w in n y p r z y k ła d e m św ie c ić w z a c h o w a n iu u s t a w p a ń s tw o w y c h ta k ż e i ty c h , k tó r e z w ią z a n e są z o p ła ta m i n p .: czy n sze, p o d a tk i, p rz e p is y d ro g o w e itp . N a le ż y u n ik a ć w ty m ja k i e jk o l w i e k n ie u c z c iw o śc i, a g d y w y p a d n ie b ro n ić sw o ic h p r a w , tr z e b a w o b e c w ła d zy św ie c k ie j z a c h o w a ć się g o d n ie i z s z a c u n k ie m .
W szy scy ci, k tó r z y m a ją o b o w ią z e k z a o p a tr z y ć się w te k s t sy n o d u p o w in n i ta k ż e od p r o m u lg o w a n ia sunod.u z a p r e n u m e r o w a ć d ie c e z ja ln y p e r io d y k „ R iv is ta D io c e s a n a ” . J a k z je d n e j s tr o n y p o w in n i d u c h o w n i w y s tr z e g a ć się le k t u r y t a k i c h p is m , k tó r e m o g ą ic h z a ra z ić d u c h e m ś w ia ta te g o , t a k z d ru g ie j s t r o n y w in n i p r z e z le k t u r ę o d p o w ie d n ic h d z ie ł i c z a so p ism p o g łę b ia ć s w o ją w ie d z ę te o lo g ic z n ą i d u s z p a s te r s k e s p ra w n o ś c i. W c z a s o p is m a c h n ie z g o d n y c h z z a s a d a m i k a to lic k im i n ie m o g ą u m ie sz c z a ć a rty k u łó w , a n i ty c h p is m p o p ie r a ć . W ty m w s z y s tk im co łą c z y się ze s tu d ia m i w y ż sz y m i, czy to n a u n iw e r s y te ta c h p a ń s tw o w y c h , czy w z a k ła d a c h k o ś c ie ln y c h , tr z e b a z a c h o w a ć s p e c ja ln e p rz e p is y — o b e c n ie o k ó ln ik Ś w . K o n g re g a c ji do s p r a w s e m in a r ió w i stu d ió w , w y d a n y 1. 11, 1950 r . a s k ie r o w a n y do
O rd y n a r iu s z y w ło s k ic h .
P r z y w s z e lk ic h k o n ta k t a c h z lu d ź m i ś w ie c k im i, czy to w z a k ła d a c h p r a c y , czy w b u d y n k a c h m ie s z k a ln y c h , d u c h o w n i m a j ą św ie c ić p r z y k ł a d em , a p r z y w y n a g r a d z a n iu z a p r a c ę s to s o w a ć p rz e p is y w y d a n e p r z e z sy n o d .
S Y N O D R Z Y M S K I
237
Kaplan — duszpasterz
Ż a d e n k a p ła n n ie m o że z a p o m n ie ć , że p r z e d e w s z y s tk im j e s t d u s z p a s te r z e m i d la te g o n ie z a le ż n ie od w ie k u , n a ro d o w o ś c i, s ta n o w is k a itp . w p r z e c ią g u r o k u od o g ło s z e n ia s u n o d u m u s i się p o s t a r a ć o w ła d z ę do s łu c h a n ia sp o w ie d z i i g ło s z e n ia sło w a B ożego. D o ty c z y to w s z y s tk ic h k a p ła n ó w , k tó r z y p r z y n a jm n ie j je d e n r o k z a m ie r z a ją sp ę d z ić w R zy m ie, a ty m b a r d z ie j je ż e li d łu ż e j m a j ą p o z o sta ć . W szy scy k a p ła n i p o w in n i c h ę tn ie w m ia r ę s ił s w o ic h i m o ż liw o śc i p o m a g a ć w d u s z p a s te r s tw ie p rz e z o d p r a w ia n ie M szy św . w o z n a c z o n y m c zasie, g ło s z e n ie sło w a B o żeg o p r z y r ó ż n y c h o k a z ja c h , s łu c h a n ie s p o w ie d z i, n a u c z a n ie re lig ii,
o p ie k ę n a d c h o ry m i itp .
Pobyt w Rzym ie
K a p ła n i d ie c e z ja ln i i z a k o n n i, p o z a sw o im d o m e m z a k o n n y m , p r z y b y w a ją c y do R z y m u w p r z e c ią g u tr z e c h d n i m a j ą zło ży ć w W ik a r ia c ie M ia s ta p is e m n e z e z w o le n ie w ła s n e g o O r d y n a r iu s z a n a p r z e b y w a n ie p o z a d ie c e z ją .
Z W ik a r ia tu o tr z y m u ją p is e m n e z e z w o le n ie n a p o b y t w R zym ie. K a p ła n , k tó r y p o u p ły w ie ty g o d n ia od w y z n a c z o n e g o te r m i n u z ło śliw ie p o z o s ta je n a d a l w R z y m ie , p o d le g a ip so fa c to s u s p e n s ie a d iv is, z a s t r z e ż o n e j K a r d y n a ło w i W ik a riu s z o w i. K a r d y n a ł W ik a r iu s z w y z n a c z y r o z tr o p n e g o k a p ła n a , k tó r y otoczy o p ie k ą i c z u jn o ś c ią w s z y s tk ic h k a p ła n ó w p rz e b y w a ją c y c h n a j a k i c h k o lw ie k s tu d ia c h w R zy m ie, a m ie s z k a ją c y c h p o z a k o le g ia m i, k tó r y te ż b ę d z ie d la n ic h u r z ą d z a ł s k u p ie n ia , d y s k u s je , z a c h ę c a ł i k ie r o w a ł ich d o p o m o c y w d u s z p a s te r s tw ie . W c z a sie f e r ii lu b w a k a c ji m o g ą oni w r a c a ć sw o b o d n ie do sw o ic h d ie c e z ji, a le n a w y ja z d g d z ie in d z ie j m u s z ą m ie ć o d p o w ie d n ie z e z w o le n ie sw o ic h o rd y n a r iu s z y . K a p ła n i o b e jm u ją c y w R zy m ie b e n e f ic ju m r e z y d e n c jo n a ln e lu b in n y u r z ą d p o w in n i zg ło sić się u K a r d y n a ła W ik a r iu s z a i tr a k to w a ć go ja k o sw eg o o r d y n a r iu s z a . N a w y ja z d y tr w a j ą c e p o n a d d w a ty g o d n ie m u s z ą m ieć z e z w o le n ie K a r d y n a ła W ik a r iu s z a lu b sw eg o o r d y n a r iu s z a , a n a w y ja z d y do k r a j ó w z a m o r s k ic h z a w sz e z e z w o le n ie K o n g re g a c ji S o b o ro w e j.
P o c h w a ły g o d n i są k a p ła n i d ie c e z ja ln i, k tó r z y p r z y n a j m n i e j ra z w r o k u w d u c h u p o s łu s z e ń s tw a p r z e d s ta w ią się K a r d y n a ło w i W ik a r iu szow i. B ez je g o z e z w o le n ia p is e m n e g o n ie m o g ą k a p ła n i o p u szczać d ie c e z ji p o n a d d n i 15. K le r y c y m a ją c y z e z w o le n ie n a p rz e b y w a n ie w e w ła s n y c h d o m a c h lu b p o z a k o le g ia m i z a w s z e m a j ą p o w dadom ić sw e g o p ro b o s z c z a ile r a z y za z g o d ą p rz e ło ż o n y c h o p u s z c z a ją R zym n a c zas d łu ż s z y od ty g o d n ia .
238
K S . B R O N I S Ł A W P A N E K[
8
]
K a p ła n i d ie c e z ja ln i i p rz y b y s z e p o w in n i o k a z y w a ć so b ie w ie le m iło ści i ży c z liw o śc i, a p ro b o s z c z a o ta c z a ć s z a c u n k ie m i w s p ie r a ć p o m o cą w d u s z p a s te r s tw ie .Odprawianie Mszy św.
W szy scy k a p ła n i, c h o c ia ż b y m ie li p rz y w ile j k a p lic y p r y w a tn e j , w n ie d z ie lę i ś w ię ta m a ją o d p r a w ia ć M szę św . p u b lic z n ie i w g o d z in a c h w y g o d n y c h d la p o sz c z e g ó ln y c h g r u p w ie r n y c h p e łn ią c y c h i w n ie d z ie lę s w o je o b o w ią z k i.
W e w s z y s tk ic h k o ś c io ła c h i k a p lic a c h m a ją b y ć s p e c ja ln e k się g i, w k tó r y c h b ę d ą z a p is y w a ć się k a p ła n i o d p r a w ia ją c y t a m M szę św ., a w y k a z ty c h k a p ła n ó w m a b y ć p r z e k a z y w a n y r a z w m ie s ią c u do W ik a r ia tu . N ie d o ty c z y to k a p ła n ó w p r z y d z ie lo n y c h do ty c h k o śc io łó w lu b k a p lic . B is k u p i zaś, P r a ł a c i w y ję c i i w sz y sc y O rd y n a r iu s z e n ie m u s z ą b y ć n ig d z ie z a p is y w a n i, a d o o łta r z a m o g ą b y ć d o p u s z c z e n i n a p o d s t a w ie d o k u m e n tu s tw ie r d z a ją c e g o ic h g o d n o ść.
W szy scy k a p ła n i p r a w n ie p r z e b y w a ją c y w R zy m ie m a j ą co t r z y l a t a o d n o w ić z e z w o le n ie n a o d p r a w ia n ie M szy św . — w y d a w a n e p rz e z W ik a r ia t M ia s ta i p rz e d ło ż y ć j e ta m g d z ie c e le b r u ją . K a p ła n o m z a k o n n y m w y s ta r c z a z e z w o le n ie ic h p rz e ło ż o n y c h , a le d a n e n a p iś m ie .
W k a p lic a c h s ió s tr a n i je d e n r a z n ie m o ż n a d o p u śc ić k a p ła n a do o łta r z a , je ż e li p r z e d te m k a p e la n lu b u p o w a ż n io n y k a p ła n n ie s p r a w d z ił je g o d o k u m e n tó w .
W ła d z a do s łu c h a n ia s p o w ie d z i i g ło s z e n ia Slow’a B ożego W ła d z ę do s łu c h a n ia s p o w ie d z i św . w c a łe j d ie c e z ji rz y m s k ie j d a je K a r d y n a ł W ik a riu s z , je g o z a s tę p c a lu b K u r ia . O ile p ro ś b a o j u r y s d y k c ję o ra z je j u d z ie le n ie b y ło p is e m n e , to o b e jm u je ono c a łą d ie c e z ję , c h y b a że d a n e b y ło z o g ra n ic z e n ie m , a w m ie js c a c h w y ję ty c h z p od j u r y s d y k c ji K a r d y n a ła W ik a r iu s z a tr z e b a u z y s k a ć z g o d ę ta m te js z e g o p rz e ło ż o n e g o . W d ie c e z ji rz y m s k ie j n ie m a re z e r w o w a n y c h c e n z u r a n i g rz e c h ó w p o z a w y ją tk ie m , g d y k a p ła n z ło ś liw ie p rz e d łu ż a sw ó j p o b y t w R zy m ie b e z z e z w o le n ia , o ra z c e n z u r a m i „ a b h o m in e ” n a m o cy k a n o n u 2247
§§ 2 i 3.
J u r y s d y k c ję o tr z y m u je się n a d w a la t a p o z ło ż e n iu p o d a n ia n a p iś m ie i « d a n y m e g z a m in ie p rz e d s p e c ja ln ą k o m is ją . O d e g z a m in u z w o ln ie n i są d o k to rz y p r a w a , te o lo g ii lu b n a u k b ib lijn y c h .
W szy scy k a p ła n i u c z e s tn ic y p ie lg rz y m e k lu b z ja z d ó w o d b y w a ją c y c h się w R zy m ie, m a ją n a m o c y u c h w a ły s y n o d a ln e j ju r y s d y k c ję do
[9]
S Y N O D H Z Y M S K I239
s p o w ia d a n ia w e w s z y s tk ic h k o ś c io ła c h i k a p lic a c h ile k ro ć z a c h o d z i te g o p o tr z e b a ze s tr o n y r e s z ty u c z e s tn ik ó w . W ła d z ę tę o tr z y m u ją oni w ta k i m sa m y m z a k re s ie , w ja k i m b y ła im u d z ie lo n a w e w ła s n y c h d ie c e z ja c h . Z a k o n n ic y i z a k o n n ic e o ra z ci w sz y sc y , k tó r z y ra z e m z n im i m ie s z k a j ą m o g ą się s p o w ia d a ć u k a p ła n a , k tó r y p rz y c h o d z i do n ic h ze M szą św . lu b in n y m n a b o ż e ń s tw e m b y le b y ty lk o m ia ł ju r y s d y k c ję do s p o w ia d a n ia i to , g d y ch o d z i o z a k o n n ic e , d la n ie w ia s t ta k ż e . M oże o n w te d y s p o w ia d a ć i n ie m ie s z k a ją c y c h w d o m a c h z a k o n n y c h je ż e li p o d e jd ą d o K o n fe s jo n a łu .
W szy scy k a p ła n i n a w e t p ie lg rz y m i n a te r e n ie d ie c e z ji r z y m s k ie j m o g ą się s p o w ia d a ć u ja k ie g o k o lw ie k k a p ła n a , b y le b y n ie b y ł on w k a r a c h k o ś c ie ln y c h i g d y b y n ie m ia ł ju r y s d y k c ji to o tr z y m u je j ą z sam e g o p r a w a , a le ty lk o do te g o p o szc z e g ó ln e g o w y p a d k u i d la te g o n ie p o w in ie n s łu c h a ć te j s p o w ie d z i w k o n fe s jo n a le , b y in n i n ie p o d c h o d z ili.
W yżsi p r z e ło ż e n i z a k o n ó w k le r y c k ic h m o g ą sw o im p o d w ła d n y m p r z y b y w a ją c y m do R z y m u u d z ie lić ju r y s d y k c ji w c a łe j d ie c e z ji n a o siem d n i n ie lic z ą c d n ia , w k tó r y m z o s ta ła u d z ie lo n a , w g ra n ic a c h i z a k re s ie ta k im sa m y m j a k ą m ie li w e w ła s n y c h d ie c e z ja c h . To sa m o m o ż e O r d y n a r iu s z w o js k o w y i je g o W ik a r iu s z G e n e r a ln y w s t o s u n k u do k a p ła n ó w so b ie p o d w ła d n y c h . Z ty m i s a m y m i o g ra n ic z e n ia m i i ty lk o n a w ła s n y m te r e n ie m o że u c z y n ić to p ro b o s z c z w s to s u n k u d o k a p ła n ó w p rz y je z d n y c h p o s ia d a ją c y c h z e z w o le n ie n a p o b y t w R zy m ie i o d p r a w ia n ie M szy św .
B is k u p i z a ró w n o r e z y d u ją c y w R z y m ie ja k i n ie , je ż e li o tr z y m a li ju r y s d y k c ję od K a r d y n a ła W ik a r iu s z a — i to b e z e g z a m in u —· z a tr z y m u ją ją n a z a w sz e . N a to m ia s t P r a ł a c i R z y m sc y w y ję c i, w sz y sc y O rd y n a riu s z e , p e n it e n c ja r z e c z te re c h b a z y lik rz y m s k ic h , k a n c le rz , oficjał» e g z a m in a to r z y , sę d z io w ie i r e k to r z y s e m in a rió w i k o le g ió w o tr z y m u ją ju r y s d y k c ję ta k ż e b e z e g z a m in ó w n a czas tr w a n i a ic h u rz ę d u .
P ro b o s z c z o w ie m a ją ju r y s d y k c ję w c a łe j d ie c e z ji n a cz a s tr w a n i a ic h u rz ę d u . W szy scy p o s ia d a ją c y p o z a R z y m e m z w y k łą w ła d z ę d o s łu c h a n ia s p o w ie d z i m o g ą w R z y m ie s p o w ia d a ć n ie ty lk o sw o ic h p o d d a n y c h , a le i o b c y c h o ile o to p o p ro s z ą .
K a p ła n , k tó r y z ło ż y ł e g z a m in w R z y m ie d la u z y s k a n ia ju r y s d y k c ji n ie m o że b y ć e g z a m in o w a n y p rz e z ż a d n e g o O rd y n a riu s z a , c h y b a ty lk o n a m o cy k a n o n u 877 § 2 tz n . g d y b y te n w ą tp ił, że k a p ła n je s z c z e je s t z d a tn y do s p o w ia d a n ia .
O w ła d z ę g ło s z e n ia s ło w a B ożego tr z e b a ta k ż e s k ła d a ć p o d a n ie d o K a r d y n a ła W ik a r iu s z a i p o d ty m i sa m y m i w a r u n k a m i j a k p r z y j u r y s d y k c ji do sp o w ie d z i. Z a z w y c z a j o b y d w ie w ła d z e są u d z ie la n e ró w n o c z e ś n ie tz n . w ła d z a d o s p o w ia d a n ia z a w ie r a w so b ie ta k ż e g ło s z e n ie sło w a B ożego, w ty c h «gam ych g ra n ic a c h .
2 4 0 K S - B R O N I S L A W P A N E K j ^ Q j
Karność kościelna
Z w ie lk im s z a c u n k ie m o d n o sić się w in n i k a p ła n i n ie ty lk o do p a p ie ż a a le i do c a łe j K u r ii R z y m s k ie j. J e ż e li k to ś p o d ty m w z g lę d e m b y ł w in n y i u p o m n ia n y n ie p o p r a w ił się, to m o że b y ć u k a r a n y i w y d a lo n y z R zy m u .
T a k ż e p r a w o w ite j w ła d z y ś w ie c k ie j tr z e b a o k a z y w a ć n a le ż n y s z a c u n e k i p o s łu s z e ń s tw o . U s to s u n k o w a n ie się k a p ła n a do k o b ie t w in n o być n a c e c h o w a n e p o w a g ą i ro z tro p n o ś c ią . N a w e t k r e w n y c h p o w in ie n k a p ła n u s u n ą ć ze sw eg o m ie s z k a n ia , o ile u tr a c il ib y d o b r ą sła w ę .
N iech k a p ła n n ie p rz y w ią z u je się do b o g a c tw a a n i z a ży c ia , a n i n ie c h go n ie z o s ta w ia p o śm ie rc i. D o b rz e b ę d z ie p a m ię ta ć sło w a z t e s t a m e n t u Ś w . P iu s a X „ u b o g i się u ro d z iłe m , u b o g i ż y łe m , u b o g i c h c ę u m ie r a ć ” .
D u c h o w n y p o w in ie n się w y s tr z e g a ć te g o w sz y stk ie g o co tr ą c i h a n d le m i z y sk ie m , n ie p o w in ie n z a p is y w a ć się do ż a d n y c h o rg a n iz a c ji p o lity c z n y c h a n i do s t o w a r z y s z e ń . czy sto ś w ie c k ic h , c h o ć b y o n e m ia ły d o b re c e le i s łu s z n e z a ło ż e n ia .
J e ż e li k a p ła n m u s i w z a k r e s ie sw e g o u r z ę d u p e r t r a k t o w a ć z w ła d z ą czy to k o ś c ie ln ą czy św ie c k ą n ie c h p a m ię ta , że n ig d y d o b re g o c e lu n ie o s ią g a się z ły m i ś r o d k a m i n p . k ła m s tw e m lu b n a r u s z e n ie m p r a w c u dzy ch . W m ie js c o w o ś c ia c h n a d m o r s k ic h i k u r a c y jn y c h n a te r e n ie d ie c e z ji rz y m s k ie j o b o w ią z u ją s p e c ja ln e p rz e p is y , p o z a d ie c e z ją n a le ż y z a c h o w a ć p r z e p is y m ie js c o w e g o O rd y n a riu s z a . N ie w o ln o d u c h o w n y m k u p o w a ć i p ro w a d z ić p o ja z d ó w m e c h a n ic z n y c h b e z z e z w o le n ia K a r d y n a ła W ik a r iu s z a d a n e g o n a p iś m ie , n ie w o ln o te ż b ez p r a w d z iw e j k o n ie c z n o śc i je ź d z ić r a z e m z k o b ie ta m i, a z a k o n n ic o m z m ę ż c z y z n a m i. D u c h o w n y m w sz e lk ie g o r o d z a j u n ie w o ln o b r a ć u d z ia łu w ja k i c h k o l w ie k w id o w is k a c h p u b lic z n y c h n ie z a tw ie rd z o n y c h p rz e z W ła d z ę K o ś c ie ln ą , a n a w e t i w te d y , g d y im p re z y te są z a le ż n e i z a tw ie r d z a n e p rz e z W ła d z ę K o ś c ie ln ą , t r z e b a m ie ć n a to s p e c ja ln e z e z w o le n ie z W ik a r ia t u m ia s ta . Z r a d i a i te le w iz ji w d o m u tr z e b a k o r z y s ta ć ro z tr o p n ie i z u m ia re m . D u c h o w n y w in n y p r z e k r o c z e n ia p o w y ż sz y c h z a k a z ó w , o ile b y ł teg o ś w ia d o m b ę d z ie o b ło żo n y k a r a m i„ f e r e n d a e s e n t e n ti a e ” w e d łu g u z n a n ia K a r d y n a ła W ik a riu s z a . D u c h o w n y w y ż sz y c h św ię c e ń c h o ć b y r a z ty lk o b y ł w te a t r z e , k in ie lu b c y r k u n ie z a a p ro b o w a n y m p rz e z w ła d z ę k o ś c i e l n ą . p o d le g a ip so fa c to s u s p e n s ie „ a d iv is ” n ik o m u n ie z a s trz e ż o n e j. G d y b y ta m p o s z e d ł u b r a n y p o św ie c k u , z w ię k s z a sw o ją w in ę i s u ro w ie j m a by ć u k a r a n y , n a w e t w y d a le n ie m z R z y m u n a s ta łe . P r z y n a d a w a n iu ja k ic h k o lw ie k b e n e fic i ó w i u rz ę d ó w w d ie c e z ji rz y m s k ie j n a le ż y b r a ć p o d u w a g § u s to s u n k o w a n ie się k a p ła n a do
[11]
S Y N O D R Z Y M S K I241
z a rz ą d z e ń s y n o d a ln y c h z w ła sz c z a d o ty c z ą c y c h re k o le k c ji, s łu c h a n ia sp o w ie d z i, g ło s z e n ia s ło w a B ożego i w s z e lk ie j p r a c y d u s z p a s te r s k ie j. K a p ła n u c h y b ia ją c y w c z y m k o lw ie k p o d ty m w z g ę d e m n ie m o że b y ć a w a n s o w a n y .
S e k c j a I I
O p o s z c z e g ó l n y c h d u c h o w n y c h K apituły
M a ją się p rz y c z y n ia ć do u b o g a c e n ia k u l t u B ożego, a ic h c z ło n k o w ie św ie c ić p r z y k ła d e m k a p ła ń s k ic h c n ó t n ie u c h y la ją c się od g ło s z e n ia sło w a B ożego i s łu c h a n ia s p o w ie d z i św . z w ła s z c z a g d y k a p it u ła m a so b ie p o w ie rz o n e d u s z p a s te rs tw o .
Proboszczowie
P a r a f ie są ja k b y z a w ia s a m i, n a k tó r y c h o p ie r a się i o b r a c a c a ły d u s z p a s te r s k i w y s iłe k d ie c e z ji. A b y p a r a f i a to z a d a n ie w y p e łn iła w in ie n j ą o ży w ić n a d p rz y r o d z o n y d u c h je d n o ś c i o p a r t y n a m o c n e j w ie rz e , a w s z y s tk ie je j p o c z y n a n ia p o w in n y się ro d z ić z m iło ś c i, k t ó r a n a g li do s z u k a n ia z a g in io n y c h , a n ie ty lk o z a d a w a la się ra d o ś c ią z n a j w i e r n ie js z y c h . D o ty c h z a ło ż e ń n a d p rz y r o d z o n y c h tr z e b a d o sto so w a ć m e to d y i ś r o d k i n o w o c z e sn e g o a p o s to ło w a n ia .
P ro b o s z c z w in ie n p a m ię ta ć , że p rz e d e w s z y s tk im j e s t d u s z p a s te rz e m i to w R z y m ie , k u k tó r e m u z w r a c a ją się oczy c a łe g o ś w ia ta . M ia n o w a n y p rz e z p a p ie ż a , p o m a g a on Z a s tę p c y C h r y s tu s a w w y k o n y w a n iu b is k u p ie g o u rz ę d u . D la w ła s n e g o p o ż y tk u i a b y p r a c e je g o n ie b y ły b e z o w o c n e p o w in ie n p ro b o s z c z d o b rz e p rz e m y ś le ć to co o d n o si się d o d u s z p a s te r s tw a a z a w a r t e j e s t w p a p ie s k ic h p o u c z e n ia c h , w p r a w ie k a n o n ic z n y m lu b sy n o d a ln y m . Z a n im o b e jm ie u r z ą d m u s i zło ży ć p rz e p is o w y e g z a m in , a ju ż po o tr z y m a n iu n o m in a c ji m a o d p ra w ić k ilk u d n io w e r e k o le k c je . P o w in ie n k ie r o w a ć się m iło ś c ią i ro z tr o p n o ś c ią w w y k o n y w a n iu sw eg o u rz ę d u , a w sz c z e g ó ln o śc i s trz e c się w in ie n k r y t y k i s w o ic h p o p rz e d n ik ó w i n ie w y d a w a ć z a rz ą d z e ń c a łk o w ic ie s p rz e c z n y c h z d o tą d o b o w ią z u ją c y m i. A b y n ie p o p e łn ił b łę d ó w w y n ik a ją c y c h z b r a k u ro z w a g i i n a ty c h m ia s to w e j r e a k c j i, n ie c h się s t a r a p o z n a ć r e l ig i jn y i m o r a ln y p o z io m p o w ie rz o n eg o so b ie ś r o d o w is k a . N ie m o ż e p o m in ą ć t a k b a r d z o p o m o c n e g o w te j d z ie d z in ie ś r o d k a , ja k i m j e s t k a r t o t e k a p a r a f ia l n a , a le te ż n ie m o ż e z a p o m n ie ć , że n a jw ię c e j z d z ia ła p rz e z o so b isty k o n ta k t z p a r a fia n a m i.
242
K S . B R O N I S Ł A W P A N E K[12]
G d y b y k a r t o te k i p a r a f ia l n e j n ie b y ło , to z a p ro w a d z i j ą j a k n a j r y c h le j z g o d n ie z i n s tr u k c j ą W ik a r ia t u M ia s ta i u tr z y m a j ą w ta k im s ta n ie , a b y b y ła p o m o c ą w d u s z p a s te r s tw ie . S p e c ja ln ą tr o s k ą d u s z p a s te r s k ą o to c z y d ziec i, b ie d n y c h i c h o ry c h . S a m z a ś u m iłu je k o n f e s jo n a ł i ta b e r n a k u lu m , p rz e d k tó r y m b ę d z ie m ó w ił b r e w ia r z , a o d o m B oży t a k się b ę d z ie s t a r a ł , b y m ó g ł z g o d n ie z p r a w d ą p o w ie d z ie ć „ D ile x i d e c o re m d o m u s t u a e ” . W ie lk a ilo ść i ró ż n o ro d n o ś ć p a r a f ia n a ró w n o c z e ś n ie n ie w y s t a r c z a ją c a ilo ś ć k a p ła n ó w , s t a w i a j ą p ro b o s z c z a w o b e c w ie lu tr u d n o ś c i i d la te g o ,a b y u n ik n ą ć d e c y z ji n a g ły c h i n ie p r z e m y ś la n y c h , do k o ń c a p a ź d z ie r n ik a u ło ż y o n n a p iś m ie w r a z ze sw y m i w s p ó łp r a c o w n ik a m i p la n p r a c y n a r o k n a s tę p n y . R e a liz u ją c z a ś te n p la n b ę d z ie r o b ił k o n ie c z n e p o p r a w k i i n o to w a ł s p o s trz e ż e n ia g o d n e u w a g i. Z g o d n ie z u c h w a ła m i sy n o d u z o rg a n iz u je n a u c z a n ie w ia r y d la d ziec i, m ło d z ie ż y i d o ro s ły c h , a g d z ie to m o ż liw e b ę d z ie c z u w a ł n a d r e l ig ijn ą fo r m a c ją d z ie c i w sz k o ła c h p o d s ta w o w y c h i ś r e d n ic h . P o n ie w a ż sa m n ie b ę d z ie m ó g ł w s z y s tk ie m u p o d o ła ć n ie c h k o r z y s ta z r a d i w s k a z a ń in n y c h b io r ą c u d z ia ł w z e b r a n ia c h o rg a n iz o w a n y c h w r a m a c h c a łe j d ie c e z ji. P ro b o s z c z m a p r a w o i o b o w ią z e k u d z ie la ć w ie r n y m s łu s z n ie go o to p ro s z ą c y m S a k r a m e n tó w św . — z a c h o w u ją c w y d a n e w te j m a t e r i i p r z e p is y K o d e k s u P r a w a K a n o n ic z n e g o i S y n o d u i c z u w a ją c b y to sa m o c z y n ili je g o w ik a r iu s z e lu b k a p ła n i p o m a g a ją c y m u w d u s z p a s te r s tw ie . C z u w a ć m a b a rd z o n a d ty m ta k ż e , a b y w ie r n i z w ła sz c z a w n ie d z ie lę i ś w ię ta m o g li i u c z e s tn ic z y li w e M szy św . w e w c z e s n y c h g o d z i n a c h , p r z y jm o w a li S a k r a m e n ta św . N ie c h im p o z w o li o g lą d a ć sw eg o p ro b o s z c z a m o d lą c e g o się w K o śc ie le i z a c h ę c a sło w e m i p r z y k ła d e m do c z y n n e g o u d z ia łu w e M szy św . P ro b o s z c z m a o b o w ią z e k d o p iln o w a ć , a b y z m a r li p a r a f ia n i e m ie li p e łn y p o g rz e b k a to lic k i a k r e w n y m z m a rłe g o o k a ż e o jc o w sk ie w s p ó ł c zu cie. P ro b o s z c z o w i z a s trz e ż o n e 'j e s t p o ś w ię c a n ie m ie s z k a ń w o k re s ie w ie lk a n o c n y m . C h o c ia ż n ie j e s t o p ie k u n e m p o sz c z e g ó ln y c h g r u p A k c ji K a to lic k ie j lu b in n y c h o r g a n iz a c ji re lig ijn y c h , to je d n a k m a c z u w a ć p ro b o s z c z n a d d u c h o w ą f o r m a c j ą c z ło n k ó w ty c h ż e o rg a n iz a c ji, bo o n i p o m o g ą m u p o d n ie ś ć d u c h o w o c a łą p a r a f ię . W k a ż d y m m ie s ią c u z w o ła p ro b o s z c z r a d ę p a r a f ia ln ą , do k tó r e j z u r z ę d u w c h o d z ą w s z y s c y p r z e w o d n ic z ą c y p a r a f ia l n y c h o rg a n iz a c ji re lig ijn y c h , a b y o m ó w ić b ie ż ą c e s p r a w y p a r a f ia l n e lu b d ie c e z ja ln e i s p r a w d z a ć u rz e c z y w is tn ia n ie p o w z ię ty c h z a m ia ró w . A b y u ła tw ić w ie r n y m sp o w ie d ź w ie lk a n o c n ą u rz ą d z i p ro b o s z c z p o z a r e k o le k c ja m i o g ó ln y m i n a b o ż e ń s tw a s ta n o w e , a p r z y n a jm n ie j co 10 l a t u rz ą d z i m is je p a r a f ia ln e .[13]
S Y N O D R Z Y M S K I243
P ro b o s z c z n ie m o że o p u sz c z a ć p a r a f ii b e z o d p o w ie d n ie g o z a s tę p c y a n a w y ja z d d łu ż s z y od je d n e g o ty g o d n ia m u s i m ie ć p is e m n e z e z w o le n ie z W ik a r ia tu . P o z a u rlo p e m n ie m o ż e o p u sz c z a ć p a r a f ii w d n i ś w ią te c z n e b e z w a ż n e j i n ie s p o d z ie w a n e j p rz y c z y n y . P o w in ie n u c z e s tn ic z y ć w k a ż d o m ie s ię c z n y m s k u p ie n iu o rg a n iz o w a n y m d la p ro b o s z c z ó w w R z y m ie i c o ro c z n ie o d p ra w ić re k o le k c je . W p a r a f ia c h , k tó r e K a r d y n a ł W ik a r iu s z u z n a za o d p o w ie d n ie do te g o , p ro b o s z c z , je g o w ik a r iu s z e i in n i k a p ła n i w in n i p ro w a d z ić życie W spólne d la w ła s n e g o p o ż y tk u i d o b re g o p r z y k ł a d u w o czach w ie rn y c h . W te d y n ie m o g ą w c h o d z ić w r a c h u b ę ż a d n i k r e w n i, c h y b a za w y ra ź n y m z e z w o le n ie m K a r d y n a ła W ik a riu s z a .W ik a r iu s z y sw o ic h , z w ła sz c z a m ło d y c h , o to czy p ro b o s z c z o jc o w sk ą t r o s k ą i m iło ś c ią p a m i ę ta ją c , że m a z n im i w s p ó ln e k a p ła ń s tw o i że oni są je g o p o m o c n ik a m i. P o w in ie n n im i k ie r o w a ć , słu ż y ć r a d ą i d o b r y m p r z y k ła d e m , n a w e t g d y k o r z y s ta ze s w o je j w ła d z y n ie c h się o k a ż e b a r d z ie j b r a t e m i p rz y ja c ie le m , n ie c h o m a w ia z n im i s p r a w y p a r a f ia l n e i z a p r a s z a ic h n a r a d ę p a r a f ia l n ą . G d y c h o d zi o w y n a g r o d z e n ie w ik a riu s z y , n a le ż y z a c h o w a ć p o s ta n o w ie n ia sy n o d u w te j m a te r ii. P ro b o s z c z m a p ro w a d z ić d o k ła d n y in w e n ta r z rz e c z y p a r a f ia l n y c h a b a rd z o się r a d z i, b y p is a ł ta k ż e k ro n ik ę . G d y b y K a r d y n a ł W ik a r iu s z z a m ie r z a ł z m ie n ić g ra n ic e p a r a f ii, p ro b o s z c z m o że w y ra z ić s w o je z d a n ie , p o d d a się je d n a k je g o d e c y z ji. W k a ż d e j p a r a f ii rz y m s k ie j r a z w r o k u z a rz ą d z i p ro b o s z c z n a b o ż e ń s tw o ż a ło b n e za z m a r łe g o sw e g o p o p r z e d n ik a z u d z ia łe m p a r a f ia n i z a c h ę c i ic h do m o d litw y . G d y b y p ro b o s z c z z d a n ie m K a r d y n a ła W ik a r iu s z a s ta ł się n ie z d o ln y do s p r a w o w a n ia n a d a l p o w ie rz o n e g o m u u rz ę d u , p o w in ie n z n ie g o z re z y g n o w a ć , u f a ją c , ż e n ie z o s ta n ie o n bez o p iek i i ś r o d k ó w do ży cia .
P ro b o s z c z o w ie m ia s ta R zy m u tw o r z ą k o le g iu m , k tó r y m k ie r u je K a r d y n a ł W ik a r iu s z a n a z e b r a n ia c h o g ó ln y c h m o ż e p rz e w o d n ic z y ć je g o d e le g a t.
P a r a f i e rz y m s k ie p o łą c z o n e są w p r e f e k tu r y , n a czele k tó r y c h sto i p ro b o s z c z z w a n y p r e f e k te m . J e s t o n m ia n o w a n y n a 3 la t a p rz e z K a r d y n a ła W ik a r iu s z a , a p r z y s łu g u ją m u p r a w a i o b o w ią z k i d z ie k a n a .
P re f e k c i tw o r z ą R a d ę i w y b ie r a j ą z p o ś ró d sie b ie je j p r e z e s a i s e k r e ta r z a z w y k łą w ię k s z o ś c ią g ło só w , w y b ó r te n m u s i b y ć z a tw ie r
d z o n y p rz e z K a r d y n a ła W ik a riu s z a .
W ikariusze parafialni
S ą oni m ia n o w a n i i p rz e n o s z e n i p r z e z K a r d y n a ła W ik a r iu s z a z g o d n ie z p o s ta n o w ie n ia m i K o d e k s u P r a w a K a n o n ic z n e g o . P o n o m in a c ji w ik a r iu s z p o w in ie n się p r z e d s ta w ić K a r d y n a ło w i W ik a r iu s z o w i i z a r a z
244
K S . B R O N I S Ł A W P A N E K[14]
zg ło sić się u n o w e g o p ro b o s z c z a , a b y p o d ją ć p ra c ę . W ik a r iu s z e z r a c j i p r z y ję te g o o b o w ią z k u p o w in n i p o m a g a ć p ro b o s z c z o w i w p r a c y , p o k o n y w a ć r a z e m z n im tr u d n o ś c i, po b r a t e r s k u d z ie lić z n im r a d o ś c i i b ó le, b r a ć u d z ia ł w z e b r a n ia c h p rz e z n ie g o o rg a n iz o w a n y c h . P ro b o s z c z a n ie c h t r a k t u j ą ja k o k ie r o w n ik a i o jc a , k o c h a ją go i b ę d ą m u p o s łu sz n i. O d c z a su do c z a su r e f e r o w a ć b ę d ą p ro b o s z c z o w i w y n ik i sw o ic h p o c z y n a ń ,n a p o ty k a n e p rz y ty m tr u d n o ś c i, a je g o r a d y i n a p o m n ie n ia c h ę tn ie p rz y jm ą .
W szy scy w ik a r iu s z e m u s z ą w z ią ć r a z w m ie s ią c u u d z ia ł w z e b r a n ia c h d la n ic h o rg a n iz o w a n y c h p rz e z K a r d y n a ła W ik a r iu s z a , a ta k ż e w k u r s a c h d la n ic h u r z ą d z a n y c h .
Bez w ie d z y p ro b o s z c z a n ie m o g ą p o d e jm o w a ć ż a d n y c h z o b o w ią z a ń n a w e t d u s z p a s te r s k ic h p o z a g r a n ic a m i p a r a f ii. J e ż e li u c z ą r e lig ii w sz k o le p u b lic z n e j n ie c h p a m i ę ta j ą , że j e s t to d o p e łn ie n ie i u z u p e łn ie n ie k a te c h e z y p a r a f ia ln e j, że m a j ą o k a z ję z e tk n ą ć się z m ło d z ie ż ą , k tó r e j m o że n ie s p o ty k a ją w ż y c iu p a r a f ia ln y m .
W ik a riu s z o w i p r z y s łu g u je m ie się c z n y u r lo p i w p o ro z u m ie n iu z p ro b o s z c z e m m o ż e go w y k o r z y s ta ć n a r a z lu b w d o w o ln y c h c z ę śc ia c h . R ektorzy kościołów M ia n o w a n i są p rz e z K a r d y n a ła W ik a r iu s z a .zgodnie z p rz e p is a m i K o d e k s u P r a w a K a n o n ic z n e g o . P o w in n i p a m ię ta ć , że n ie m o g ą w y s tę p o w a ć w r o li p ro b o s z c z ó w , a n i u m n ie js z a ć ic h p r a w lu b szk o d zić p a r i a f i a ln e m u d u s z p a s te r s tw u . Z p ro b o s z c z e m p o w in ie n u z g o d n ić p o r z ą d e k n a b o ż e ń s tw j a k n a jw y g o d n ie js z y d la w ie rn y c h . K a ż d y r e k t o r z a g łó w n y sw ó j o b o w ią z e k p o w in ie n u w a ż a ć p o m a g a n ie w d u s z p a s te r s tw ie p a r a f ia ln y m . W p o ro z u m ie n iu z p ro b o s z c z e m s t a r a ł s i ę b ę d z ie r e k to r , a b y w je g o k o ś c ie le n ie b r a k o w a ło lu d z io m sło w a B ożego. K o ś c io łe m sw 'oim z a w sz e b ę d z ie s łu ż y ł p ro b o s z c z o w i ile r a z y z e c h c e o n ta m c e le b ro w a ć ja k ie ś n a b o ż e ń s tw o . P o w in ie n b r a ć u d z ia ł w z e b ra n ia c h , k tó r e o r g a n iz u je p ro b o s z c z d la u z g o d n ie n ia d u s z p a s te r s k ic h p o c z y n a ń . O fia r y ze z b ió r e k n a k a z a n y c h p rz e z W ik a r ia t m a o d s y ła ć d o p ro b o s z c z a , a n ie w o ln o m u z b ie r a ć o fia r p u b lic z n ie i p o z a k o śc io łe m b e z z e z w o le n ia W ik a r ia tu .
K apelani
K a p e la n ó w i p rz e w o d n ic z ą c y c h ró ż n y c h o r g a n iz a c ji r e lig ijn y c h m i a n u je z g o d n ie z p rz e p is a m i K o d e k s u P r a w a K a n o n ic z n e g o K a r d y n a ł W ik a riu s z . O b o w ią z k ie m ic h j e s t . c z u w a ć , a b y c z ło n k o w ie ty c h s to w a rz y s z e ń p o g łę b ia li s w o ją w ie d z ę r e l ig i jn ą i św ie c ili p r z y k ła d e m c h r z e
[15]
S Y N O D R Z Y M S K I245
ś c ija ń s k ie j m iło ści. O c h o tn ie p o w in n i p o m a g a ć p ro b o s z c z o m i c z u w a ć n a d ty m , a b y c z o łn k o w ie ic h o rg a n iz a c ji brali* u d z ia ł w ż y c iu p a r a f i a l n y m , a s a m i n ie c h u c z e s tn ic z ą z a w sz e w z e b r a n ia c h o rg a n iz o w a n y c h p r z e z p ro b o s z c z a w s p r a w a c h d u s z p a s te rs k ic h .
Z n o sz ą c o g ó ln e z a s a d y p r a w a p o w sz e c h n e g o sy n o d z e z w a la K a r d y n a ło w i W ik a riu s z o w i n a u d z ie la n ie k a p e la n o m s z p ita li i p o d o b n y c h z a k ła d ó w n a s tę p u ją c y c h u p r a w n ie ń :
1. m o g ą w k a p lic y p o s ia d a ć c h rz c ie ln ic e i c h rz c ić dzieci ta m u r o d z o n e lu b p r z e b y w a ją c e , z a w ia d a m ia ją c ty lk o p ro b o s z c z a o d o k o n a n y m c h rz c ie . 2. m o g ą b ie r z m o w a ć p o d w a r u n k a m i i w g r a n ic a c h ta k i c h sa m y c h j a k p ro b o sz c z . 3. m o g ą s p o w ia d a ć i u d z ie la ć ju r y s d y k c ji w p o sz c z e g ó ln y m w y p a d k u k a p ła n o m a p ro b o w a n y m p rz e z ja k ie g o k o lw ie k o rd y n a r iu s z a . 4. m o g ą u d z ie la ć c h o ry m w ia ty k u św . 5. m o g ą z a ła tw ia ć w s z y s tk ie s p r a w y z w ią z a n e z S a k r a m e n te m m a ł ż e ń s tw a i b ło g o s ła w ić s a m ślu b , je ż e li je d n a ze s tr o n je s t w d a n y m z a k ła d z ie , a le d la g o d z iw o śc i te g o ż p o z a n ie b e z p ie c z e ń s tw e m śm ie rc i m a j ą p o d a ć do W ik a r ia t u n a p iś m ie p rz y c z y n y d la k t ó r y c h m a łż e ń s tw o m a b y ć z a w a r te w s z p ita lu . 6. m o g ą u d z ie la ć c h o ry m n a m a s z c z e n ia . 7. m o g ą o d p r a w ia ć w s z y s tk ie c e re m o n ie p o g rz e b o w e z m a r ły m w z a k ła d z ie . 8. p o z a ty m m o g ą p o ś w ię c a ć m ie s z k a n ia w c z a sie w ie lk a n o c n y m , p o św ię c a ć w o d ę c h rz c ie ln ą , u r z ą d z a ć p r o c e s je itd .
K a p e la n i m a ją o b o w ią z e k p ro w a d z ić k s ię g i o c h rz c z o n y c h , b ie r z m o w a n y c h i z m a r ły c h , ro b ić ta m p r a w e m p r z e w id z ia n e a d n o ta c je i w y d a w a ć o d p o w ie d n ie ś w ia d e c tw a , g d y k to ś o n ie p o p ro s i. A k ta m a łż e ń s tw z a w a r ty c h w z a k ła d z ie n a le ż y w p o d w ó jn y m e g z e m p la r z u o d e sła ć do m ie js c o w e g o p ro b o s z c z a , a b y t e n d o p e łn ił f o r m a ln o ści p rz e w id z ia n y c h p r a w e m k o d e k s o w y m , k o n k o rd a to w y m lu b z a r z ą d z e n ie m W ik a r ia tu . K a p e la n i s z p ita ln i tr o s k liw ie c z u w a ć w in n i n a d c h o ry m i i p o m a g a ć c a łe j s łu ż b ie z d ro w ia b a c z ą c p iln ie b y je d n i i d r u d z y z w ła sz c z a w o k re s ie w ie lk ie jn o c y p r z y s tą p il i do S a k r a m e n tó w św . P o w in ie n z a c h o w a ć łą c z n o ść z p ro b o s z c z e m i in fo rm o w a ć go o sw o ic h p o c z y n a n ia c h , a c h o ry c h t a k u s ta w ia ć b y i w s z p ita lu u c z e stn ic z y li w ż y c iu p a r a f ia l n y m o fia r o w u ją c n p . sw e c ie r p ie n ia za p a r a f ię . K a p e la n i in t e r n a t ó w m ło d z ie ż o w y c h m ia n o w a n i p rz e z K a r d y n a ła W ik a r iu s z a p o w in n i się u w a ż a ć z a w ik a r iu s z y m ie js c o w e g o p ro b o s z c z a i tro s z c z y ć się o to , a b y w d n i ś w ią te c z n e b y ła M sz a św . z k a z a n ie m , a b y w d o g o d n y c h g o d z in a c h b y ła o k a z ja do sp o w ie d z i, b y w o k re s ie w ie lk a n o c n y m w s z y sc y p r z y ję li k o m u n ię św ., a b y b y ła d o b rz e p r o w a d z o n a n a u k a re lig ii, p rz y g o to w a n ie do I K o m u n ii św . i do b ie r z m o w a
-246
K S . B R O N I S Ł A W P A N E K[16]
n ia . Z ta k t e m i u p rz e jm o ś c ią o d n o sić się b ę d ą d o w y c h o w a w c ó w i k ie r o w n ik ó w in t e r n a t ó w a k a p ła ń s k ą tr o s k ą o to c z ą ta k ż e w s z y s tk ic h ta m p r a c u ją c y c h .
K a p e la n i r o b o tn ik ó w i o rg a n iz a c ji sp o łe c z n y c h m ia n o w a n i są p rz e z K a r d y n a ła W ik a r iu s z a ja k o w s p ó łp r a c o w n ic y p ro b o s z c z a w ty m w s z y s t k im co się o d n o si do ż y c ia r e lig ijn o - m o r a ln e g o w z a k ła d a c h p r a c y i i n n y c h in s ty t u c ja c h u ż y te c z n o ś c i p u b lic z n e j. P o w in n i św ie c ić p r z y k ła d e m z w ła s z c z a b a h a te r s k i e j w s tr z ę m ię ź liw o ś c i. Ic h g łó w n y m z a d a n ie m je s t t r o s k a o p o g łę b ia n ie w ie d z y r e lig ijn e j , sp o łe c z n e j i ż y c ia m o r a ln e g o u lu d z i p r a c y o r a z z a c h ę c a n ie ic h do S a k r a m e n tó w św . z w ła sz c z a w o k re s ie w ie lk a n o c n y m . S a m i m u s z ą u s ta w ic z n ie p e łn ić r o lę s tró ż ó w s p r a w ie d liw o ś c i i p o k o ju . R o b o tn ik ó w i u r z ę d n ik ó w p o w in n i p ro w a d z ić u m ie ję t n ie d o u c z e s tn ic tw a w ż y c iu p a r a f ia ln y m . K a p e la n i w ię z ie n n i r o z u m ie ją c d o b rz e w ie lk o ś ć sw eg o z a d a n ia n ie c h b u d z ą w s k a z a n y c h w ie lk ą u fn o ś ć k u O jc u N ie b ie s k ie m u i z a c h ę c a ją d o c h rz e ś c ija ń s k ie g o p o g o d z e n ia się z c ie r p ie n ie m . N ie c h o to c z ą ic h s w ą tr o s k ą k a p ła ń s k ą i z a p e w n ią w y s ta r c z a ją c ą ilo ś ć sp o w ie d n ik ó w c h o ć b y w k a ż d y m ty g o d n iu . A s y s te n c i k o ś c ie ln i C z ło n k o w ie A k c ji K a to lic k ie j lu b in n y c h o rg a n iz a c ji m a ją so b ie p z y d z ie lo n e g o p rz e z K a r d y n a ła W ik a r iu s z a k a p ła n a - d y r e k t o r a , d o ra d c ę czy a s y s te n ta . J e g o g łó w n y m z a d a n ie m j e s t c z u w a ć , a b y c z ło n k o w ie ty c h o r g a n iz a c ji b y li s t a l i w e w m ie r z e i le g li w ła d z y k o ś c ie ln e j, a b y p o g łę b ia li sw e ży cie w e w n ę tr z n e i d o k ła d n ie z a c h o w y w a li p r a w a k o śc ie ln e .
M a o n b r a ć u d z ia ł w z e b r a n ia c h , p o d a ją c z a w sz e n a n ic h coś a k t u a ln e g o z z a k r e s u ż y c ia re lig ijn e g o . P o w in ie n to ro b ić p ro b o sz c z , m oże je d n a k w y rę c z y ć się in n y m k a p ła n e m , w y z n a c z o n y m p rz e z K a r d y n a ła W ik a riu s z a .
K a p ła n a s y s te n t p o w in ie n k ie r o w a ć w s z y s tk o i w s z y s tk ic h do u c z e s t n ic tw a w ż y c iu p a r a f ia l n y m , d o p o d p o r z ą d k o w a n ia się w y ty c z n y m u s t a n o w io n y m p rz e z p ro b o s z c z a . N iech się tro s z c z y b y n o w y c h z d o b y w a ć c z ło n k ó w , a ta k ż e z a c h ę c a ć ic h do u d z ia łu w o rg a n iz a c ja c h d ie c e z ja l n y c h b e z u s z c z e r b k u je d n a k d la ż y c ia p a r a f ia ln e g o . K a p ła n i a s y s te n c i s to w a r z y s z e ń o rg a n iz o w a n y c h w k o le g ia c h t a k p o w in n i u r a b i a ć u m y s ły c z ło n k ó w , a b y ci b y li z d o ln i n ie ś ć p o m o c o rg a n iz a c jo m p a r a f ia ln y m . K a r d y n a ł W ik a r iu s z m i a n u je g o d n eg o k a p ła n a , k tó r y b ę d z ie je g o d e le g a te m od s p r a w A k c ji K a to lic k ie j.
[17]
S Y N O D R Z Y M S K I247
C z ę ś ć II O Z a k o n n ik a c h Z a k o n y m ę s k ie Z a k o n n ic y , d o b ro w o ln ie z o b o w ią z a w sz y s ię do ż y c ia d o sk o n a lsz e g o , s k r u p u la tn i e w in n i z a c h o w y w a ć to co s y n o d o n ic h s ta n o w i. W sz y s tk o co d o ty c z y ż y c ia d u c h o w n y c h w o g ó ln o śc i o d n o si się ta k ż e i do n ich . J e ż e li p e łn ią o b o w ią z k i p ro b o s z c z ó w , w ik a r iu s z y , re k to r ó w , k a p e la n ó w itp . — w s z y s tk ie p r z e p is y w y d a n e w te j m a t e r i i m u s z ą i o n i z a c h o w a ć , o ile -w y raźn ie n ie j e s t coś in n e g o p o s ta n o w io n e .N a z a ło ż e n ie n o w e g o d o m u z a k o n n e g o p o tr z e b n e je s t z e z w o le n ie K a r d y n a ła W ik a r iu s z a z z a c h o w a n ie m o d p o w ie d n ic h k a n o n ó w K o d e k s u P r a w a K a n o n ic z n e g o . Z e z w o le n ie u d z ie lo n e n a z a ło ż e n ie n o w eg o d o m u z a w ie r a w so b ie i d ru g ie z e z w o le n ie n a p ro w a d z e n ie d z ie ł w ła ś c iw y c h d a n e m u z a k o n o w i. N ie w o ln o b ez s p e c ja ln e g o z e z w o le n ia b u d o w a ć sz k ó ł lu b in n y c h z a k ła d ó w o d łą c z o n y c h od d o m u z a k o n n e g o , a n i p r z y j m o w a ć p e n s jo n a r iu s z y . P rz e ło ż o n y p o w in ie n d ą ż y ć , b y ja k n a jw ię c e j sw y c h w s p ó łb r a c i- k a - p ła n ó w s k ie ro w a ć do d u s z p a s te r s tw a . D la u z g o d n ie n ia i u s p r a w n i e n ia te j d z ia ła ln o ś c i w y ż s i p rz e ło ż e n i b ę d ą p a m ię ta ć , a b y p ro b o s z c z z a k o n n y b y ł z a ra z e m w ' m i a r ę m o żn o ści p rz e ło ż o n y m d o m u . Z a k o n n ic y p r a c u ją c y w d u s z p a s te r s tw ie w e w s z y s tk im z a c h o w u ją p r a w o d ie c e z ja ln e i a b y u n ik n ą ć z g o rs z e n ia „ je d n o m y ś ln ie b ę d ą c h w a lić B o g a ” . I n a c z e j n iż s ta n o w i k a n o n 621 § 1 n a z b ie r a n ie k w e s ty w R zy m ie, w s z y s tk ie z a k o n y m u s z ą m ie ć z e z w o le n ie W ik a r ia t u d a n e n a p iś m ie . N ie w o ln o j e s t k w e s to w a ć w m ie js c a c h p u b lic z n y c h — n p . u lic e , u r z ę d y , ja d ł o d a jn i e , b iu r a itp . W s z y s tk ie u d z ie lo n e z e z w o le n ia są c o fn ię te , a n ie p r z e s tr z e g a ją c y ty c h p rz e p is ó w b ę d ą k a r a n i. S p o so b e m b y c ia i z a c h o w a n ia się p o w in n i z a k o n n ic y s ta ć się u s t a w ic z n y m w y r z u te m i u p o m n ie n ie m d la ty c h , k tó r z y h o łd u j ą s ła b o śc io m lu d z k im i w y g o d z ie ży c ia . Z a k o n y ż e ń sk ie
Z a k o n n ic e n ie c h p a m i ę ta j ą , że c a łe ic h ży cie m a b y ć a p o s to ls k ie n ie z a le ż n ie od o k o lic z n o śc i c z a s u i m ie js c a . A b y w y p e łn iły z a d a n ie p o w o ła n ia sw eg o w in n y m o d litw ą i p r a c ą o to c z y ć w s z y s tk o d o b ro i p ię k n o ja k i e B ó g -S tw ó rc a u k r y ł w lu d z ia c h i w p rz y r o d z ie .
