1
SPIS ZA W A R TO Ś C I TE C ZK I —
I. Materiały dokumentacyjne
1/1 - relacja właściwa \y
I/2 - dokumenty (sensu stricto) dot. osoby relatora I/3 - inne materiały dokumentacyjne dot. osoby relatora
II. Materiały uzupełnieniające relację ~-
III. Inne materiały (zebrane przez „relatora”):
II1/1- dot. rodziny relatora —
III/2 - dot. ogólnie okresu sprzed 1939 r. —
III/3 - dot. ogólnie okresu okupacji (1939 -1 9 4 5 ) —
III/4 — dot. ogólnie okresu po 1945 r. —
III/5 - inne... —
IV. Korespondencja
V. Wypisy ze źródeł [tzw.: „nazwiskowe karty informacyjne”] L
VI. Fotografie \y
2
3
A l \ u * U
1 ' Ł fn t 2 . -N- S ó t } u x J * \
Q. O b ^ W p L d a . . 5 5 3 | l A ) 5 l( ^ H arcm istrzyn i B ogusław a Janusz p s e u d . "W ilg a " u r . 11 marca 1899 r . w O strow cu
Ś w ięto k rzy sk im . Zmarła 4 sierp n ia 1984 r .
Całe życie zw iązana b y ła ze szk o łą i h a rc erstw e m . U k oń czyła Seminarium Nau
c z y c ie lsk ie w O strow cu Ś w ięto k rzy sk im . B y ła n a u c zy c ielk ą kilka lat na Górnym Śląsku^ a potem aż do e m e ry tu r y w O strow cu Ś w ię to rz y sk im .
Już w seminarium pełniła fu n k c ję d ru żyn ow ej w p ow stałej tam w r . 1918 d ru ż y n ie h a r c e r s k ie j. O rganizow ała d r u ż y n y na Ś lą sk u , a n a stęp n ie rów nież w O stro w c u . S z e r e g i h a r c e r sk ie r o z r a s ta ły się sz c ze g ó ln ie w o k re sie k ie d y b y ła hufcow ą - p osiadała^ bowiem w yjątk ow y zm ysł o r g a n iz a c y jn y , um iejętność p r z e kazyw ania ideałów h a r c e r sk ic h i p o zy sk iw a n ia m ło d zieży .
W rok u 1938 b y ło ju ż 26 d r u ż y n i grom ad z u c h o w y c h . O stro w ieck i h u fiec prom ie
niował na o k o lic e . T uż p r z e d w ybuchem w ojny zorganizow ała "P ogotow ie H a r c e r e k ".
H arcerk i o b słu g iw a ły na dw orcu kolejowym p u n k t dożyw iania dla p rz e je ż d ż a ją c e g o w o jsk a . P unkt ten c z y n n y b y ł rów nież w c za sie działań w o je n n y ch .
Po wkroesseniu Niemców h a rc erstw o w O strow cu nadal Istn ia ło . Prow adziła jo n ie
zastąp iona hu fcow a B ogusław a J a n u s z . U trzym yw ała k o n ta k ty z krajow ym i w ładza
mi h arcersk im i w Warszawie^ g d zie o d b y w a ły się zak onsp irow ane o d p ra w y d eleg a tek z te r e n u . H arcerk i o stro w ieck ie b y ły rów nież szk o lo n e na k u rsa c h sam arytan ek i łą c z n ic z e k . K u r s y te o d b y w a ły się w domach h a r c e r e k .
Mimo w ojny i za g ro ż e ń o rg a n iza cja h a r c e r s k a żylaka hufcow a u trzy m y w a ła s ta ły k ontak t z d ziew czętam i.
K iedy więc w r . 19 4 3 , na za sa d zie porozum ienia m iędzy władzami wojskowymi Armii K rajow ej, a władzami Zw iązku H arcerstw a P o lsk ieg o , pow ierzono B ogusław ie Janusz zorganizow anie na nowo sieci łą c zn o śc i oraz k an celarii S ztab u Obwodu O p atow sk iego A K f nie b y ło jej tru d n o zn aleźć odpow iednich kand yd atów do tej odpow iedzialnej p r a c y .
D zięki znajom ości h a r c e r e k , wielu h a r c e r z y i chłopców sp o za h a rcerstw a oraz ich r o d z in , zdolnościom o rg a n iza cy jn y m i c h a ry zm ie , jaką p osia d a ła , B ogusław a Janusz zorganizow ała d o b rz e d zia ła ją cą , zak onsp irow aną łą c zn o ść obw odu obejm ującego 5 podobw odów i te re n 24 gmin - rów nież okolice Gór Ś w ię to r z y - sk ich oraz o b s łu g ę k an celarii s z ta b u .
Po z a p rz y się ż e n iu h a rc e rk i o b słu g iw a ły łą c zn o ść s z ta b u z p o szc ze g ó ln y m i w y
działam i, łą c zn o ść z O k rę g ie m . C h ło p cy zapew niali łą c zn o ść z podobwodami (n a row era ch ) oraz oddziałam i le śn y m i. Ważną rolę p ełn iły p u n k ty kontaktow e zorganizow ane w m ieszk a n ia ch , s k le p a c h , zakładach u s łu g o w y c h .
A<ĄLe.cjo s i t ot 2 , 1 ^ u 05^hrt?irC/CL t łiO k w ^ . iL &
o lo i c c ~ k A l U / lt -l
4
AH i
W sw oich w spom nieniach od n io sła się w ten sp o só b do p ra c y p o d o p ie c z n y c h '
^ "N ig d y nie b y ło w y k ro c ze ń przeciw k o n sp ira cji ani in n y ch nied ociągnięć a p rze c ie ż p rz e z rę ce łączników - chłopców p rz e c h o d z iły d u że sum y p ie n ię d z y . W iększość m łodzieży b y ła harcerska^ a p o zo sta ła młodzież też b y ła d z ie ln a , wierna i oddana s p r a w ie ".
Z d a rza ły się i momenty z a g r o ż e ń . D zięki je d n a k m ą d ro ści, p rzew id yw an iu i odw adze B o g u sła w y Janusz udało się zminilizować ich s k u t k i. N ajw iększym zagrożeniem b y ła zd ra d a "M fitora" (o fic e r w zgru p ow an iu "N u rT a " - agen t g e s t a p o ) , p r z y k tó ry m / po zlikw idow aniu, znaleziono a d r e s y wielu punktów k on ta k to w y ch w O strow cu i in n y c h m iastach. Zadaniem łą c zn o śc i b y ło poczt£Valarm ową zawiadomić O k r ę g . B ogusław a Janusz z narażeniem ży cia w n o c y , po god zin ie p o licyjn ej przebywrała kilka kilom etrów , a b y p rz e k a za ć t # p o c ztę p rz e z p u n k t kon tak tow y na p rz e je ź d z ie
O
kolejowym do pociągu w k ieru n k u S k a r ż y s k a . D zięki temu udało się ocalić wiele lu d zi zaan gażow an ych w p ra c ę k o n s p ir a c y jn ą . N ie ste ty b y ły i o f ia r y . W zw iązku ze zd ra d ą "M o to r a " d o sta ł się w ręce g e sta p o a d re s p u n k tu k o n tak tow ego na podobwody^ p ro w a d zo n y p r z e z pana Karola K a n d z io r ę . Został 0 11 a reszto w a n y wraz z tró jk ą d z ie c i. N ieb ezp ieczeń stw o b y ło o lb rz y m ie , poniew aż dzieci—łą c z n ic y zn ały lu d zi i p o c z tę . Zaaresztow an e d zieci z o sta ły w yk up ione za d u że p ieniąd ze z w iezienia i w ysłan e do B o c h n i. Pan K arol K a n d zio ra , p atriota b e z g ra n ic z n ie o d d a n y p ra c y p od ziem n ej, nie w ydał n ik o g o . M altretow any zg in ą ł w obozie k o n cen tra cy jn y m w G r o s s -R o s e n .
P rzez ca ły cza s za g ro żen ia szefow a nie ro zstaw ała się z fiolkami c ja n k u . B ard ziej niż o sieb ie bała się ^w sp ółp racu jących z nią lu d z i, o d z ie w c z ę ta . W tru d n y c h sy tu a c ja c h wolała sama się n a r a z ić .
W yrazy uznania dla B o g u sła w y J a n u sz , szefow ej łą c z n o śc i w O bw odzie Opatowskim AK, p rz e k a za ł po wojnie w liście do niej k ap itan Jan W ojciechow ski za w y siłek w p ra c y k o n s p ir a c y jn e j, za zn a c za ją c , że "n a in n y c h teren a ch łą czn o ść ta rwała się c z ę s t o , a na tere n ie Obw odu O p atow sk iego AK n ig d y nie zaw iodła, d zięk i d obrej o rg a n iza cji i o d p ow ied n iem u doborow i l u d z i ."
Po wojnie ro zp o czą ł się sp o n ta n ic z n y rozwój h a r c e r s tw a . B ogusław a Janusz wróciła do zaw odu n a u c zy c ie lsk ie g o i znow u z n iesła b n ą cą e n e rg ią oddała się p ra c y
w h a r c e r s tw ie .
Jej za słu g i w tajnym h a rc erstw ie i w Armii Krajowej oraz d ziałalność pow ojenna zo sta ły uw ieńczone takimi odznaczeniam i, j a k : K rz y ż W a leczn y ch , S r e b r n y K rz y ż Zasłu gi z Mieczami, Medal Komisji E dukacji N arod ow ej, K r z y ż K aw alerski O rd eru O d rod zen ia Polski i innym i o d zn aczen iam i.
2
5
t y k
O p racow ała: A nna Sójkowa z d . K łos p s e u d . " B e t a "
s e k r e ta rk a - m a szy n istk a k ancelarii D ow ództw a O bw odu O p ato w sk ieg o A K .
Ź ró d ła :
- Relacja B o g u sła w y Janusz o h isto rii H ufca H a rc ersk ieg o w O strow cu Św iętok rzysk im (re la c ja znajdu je sie w In s ty tu c ie H istorii Polskiej Akadem ii N a u k , co p o tw ierd za inform acja w k sią żc e "H a r c e r k i ' 1 9 3 9 -1 9 4 5 " s t r . 1 0 8 , 1 0 9 , 1 9 2 , 4 6 2 ) .
- Relacja B o g u sła w y Janusz o p ra c y w AK jako s z e fa r e f . V Ł ączn ość Obw odu O p atow sk iego (zn a n a mi o s o b iś c ie ) ,
- W ojciech B o r z o b o h a ty : J od ła, s t r . 1 9 0 , 1 9 9 , 2 0 0 ,2 0 1 ,
- Marian T a d e u sz Mazur "B o ń c z a ".'S z u m ia ły nam Ś w ięto k rzy sk ie J o d ły , s t r . 2 5 , 10 8 , 1 0 9 -1 1 5 .
-
3
-6
7
8
O D Z N A K A ż o łn ie r z y A r m ii K r a j o w e j b. O k r ę g u R a d o m s k o -K ie le c k ie g o
w skład którego wchodziły:
SZTAB OKRĘGU
In s p e k to r a ty :
Radomski, Starachowicki, Sandomierski, Kielecki, Częstochowski
O b w o d y :
Radomski, Kozien cki, Iłżecki, Konecki, Sandomierski, Opatowskii, Kielecki, Buskowski,
Jędrzejowskli, Włoszczowski, Częstochowski, Radomszczański.
O d d z ia ły p a r ty z a n c k ie w :
obwodach i inspektoratach oraz
„Zgrupowanie Partyzancklie Ponury"
Korpus Kielecki:
2 Dywizja Piechoty Legionów z pułkami:
2 ppleg., 3 ppleg., 4 ppleg.
7 Dywizja Piechoty z pułkami:
27 pp. i 74 pp.
72 pp.
SH l
A — 4 0 0
LEGITYMACJA NR
im.ę ... Bogusławą...
Nazwisko ...J a H U S Z ... ...
"Sowa" "W ilg a "
Pseudonim ... .... rL. ...
Przydział organizacyjny w latach wojny
Obwód Opatów.
Wyżej wymieniony był żołnierzem Armii Krajowej na terenie Okręgu
Radomsko-Kieleckiego
i jest uprawniony do noszenia Odznaki Okręgu
WOJCIECH BORZOBOHA b. Szef Sztabu Okręgu
„Wojan”' ppłk. dypl.
9
© A & * o A a C e > c
w ? ^ N« l l h
VaTC^ . K a ^ Ł t ę .
‘I
Dz. III, zał. 63. W ojsk. Druk. w Łodzi, zam. 872
z27.03.65. .CW-66225
J /V a
M I N I S T E R S T W O O B R O N Y N A R O D O W E J
D E P A R T A M E N T K A D R
Z A Ś W I A D C Z E N I E o o d z n a c z e n i u
10
dnia
V ? ' I • '
•» H •• • Z A Ś W I A D C Z E N I E
NrK D/ 8138A
I
w a r s z a w a
3 1 i p o a 1 9 .7 0 -.
_______________________________ ł t i ''
Zaświadcza się, że O b y w a ł e I
JANUSZ Bogusława
(nazwisko i lml$)
... ę.Józefą...
(imię ojca)
za udzi ał
w w a lk a c h z hitlerow skim o k up antem w la ta c h 1 9 3 9 - 1 9 4 5 zo s tał p r z e z ko m p ete n tn e w ła d z e
o d z n a c z o n y S rel& royjn . . ^
z Mleczami
11
(£ M \
u l > fi? H W < \ y O ^ '•I 1>
\
Dz. III, zał. 63. W ojsk. Druk. w Łodzi, zam. 872
Z
27.03.65. CW-66225
M I N I S T E R S T W O O B R O N Y N A R O D O W E J
D E P A R T A M E N T K A D R
' :'V’
W'
Z A Ś W I A D C Z E N I E o o d z n a c z e n i u
: % ± ;
12
Z A Ś W I A D C Z E N I E N r . D K / 8 0 2 .6/ W
WARSZAWA
d n i a ... 3 . l i p c ą ... 1 9 T Q . . r .
M H P 1
. ... ... '' : ■ ... ... . '
Zaśw iadcza się, źe O b y w a t e l
J A N U S Z B o g u s ł a w a (nazwisko i Imię) c . J ó z e f a
(imię ojca)
za udzi ał
w w a lk a c h z hitlerow skim oku p an tem w la ła c h 1 9 3 9 - 1 9 4 5 zo s tał p rz e z k o m p ete n tn e w ła d z e
o d z n a c z o n y
K r z y ż e m W a l e c z n y c h
PARTAMENTU KADR MON
