1
IS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I —
... ...
1/1. R elacja \ l
I/2. Dokum enty (sensu slriclo) do tyczą ce osoby relalora - —
I/3. In n e rrłałerialy dokum entacyjne d o tyczące osoby rela lo ra —
II. M ateriały uzupełniające relację —
111/1 - Materiały dotyczące rodziny relalora —
III/2 - Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939
lłl/3 - Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) łłl/4 - Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r. —
III/S - inne... n / ' i ' '
IV. Korespondencja V a f
V. Nazwiskowe karty informacyjne \ /
2
3
T Ia
< 1(1(06
KOWALSKA ZOFIA z d. Majewska (1885-1938), nauczycielka
Urodziła się 18 września 1885 r. w Babach pow. Wolbórz. Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, wywodzącej się z kresów wschodnich, dzisiejszej Białorusi.
Szkołę średnią ukończyła w Piotrkowie Trybunalskim, następnie podjęła pracę w szkole. Aktywna działaczka społeczna i polityczna, zaangażowana w walkę o polską szkołę w zaborze rosyjskim. Wyszła za mąż za Tadeusza Kowalskiego, urzędnika, później dyrektora banku, działacza niepodległościowego. Po wybuchu 1. wojny światowej wstąpiła do Ligi Kobiecej Pogotowia Wojennego, a jej mąż do Legionów Polskich, był redaktorem pisma Legionów Dziennika Narodowego. Jej mieszkanie w Piotrkowie Trybunalskim (ul. Krakowska 13) było domem, z którego gościnności korzystali legioniści, nazywając go Hotelem pod Niepodległością i określając, że jego ściany rozszerzały się w miarę napływu gości. W latach dwudziestych rodzina przeniosła się do Sosnowca, a w 1936 r. do Krakowa. Zofia Kowalska należała do aktywnych działaczek Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. Miała trójkę dzieci: Zofię Dobrochnę (1912) - ppor. AK, łączniczka sztabowa w Inspektoracie ZWZ Kraków i Obszarze ZWZ-AK Warszawa, radca prawny; Wiktora (1914) i Annę (1921), którzy zmarli przed wojną.
Zofia Kowalska zmarła nagle 22 stycznia 1938 x , pochowana w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim.
K. Wojt., luty 2006 r.
4
5
6
7
8
27 I X 1939 R O K U W W A R S Z A W I E , N A K I L K A N A Ś C I E G O D Z I N P R Z E D K A P I T U L A C J A , G R U P A W Y Ż S Z Y C H O F I C E R Ó W Z G E N . M . K A R A S Z E - W I C Z - T O K A R Z E W S K I M W R A Z Z P R E Z Y D E N T E M S T O L I C Y S T E F A N E M S T A R Z Y Ń S K I M , W Y K O N U J Ą C R O Z K A Z M A R S Z A L K A E D W A R D A R Y D Z A - Ś M I G L E G O , Z A W I Ą Z A Ł A K O N S P I R A C Y J N Ą O R G A N I Z A C J E W O J S K O W Ą O N A Z W I E S Ł U Ż B A Z W Y C I Ę S T W U P O L S K I . O R G A N I Z A C J A T A S T A N O W I Ą C A Z A S A D N I C Z E O G N I W O P Ó Ź N I E J S Z E J A R M I I K R A J O W E J , P O M O S T P O M I Ę D Z Y W O J S K I E M P O L S K I M I I R Z E C Z Y P O S P O L I T E J A A R M I Ą P O L S K I E G O P A Ń S T W A P O D Z I E M N E G O ,
SIŁY ZBROJNE
T E G O Z B R O J N E G O R A M I E N I A P O D Z I E M N E G O P A Ń S T W A B Y L I : O D I X 1939 D O I i 9-10 — G E N . D Y W . M I C H A Ł K A R A S Z E W I C Z - T O K A R Z E W S K I
„ T O R W l D “ ( A R E S Z T O W A N Y N A G R A N I C Y P R Z E Z N K W D I I I 1940, O P U Ś C I Ł R O S J E Z A R M I Ą G E N . W Ł A D Y S Ł A W A A N D E R S A , Z M A R Ł N A E M I G R A C J I 1964) O D X I 1939 D O V I 1940 — G E N . B R O N I K A Z I M I E R Z S O S N I C O W S K I „ G O D Z I E M - N A E M I G R A C J I 1969) O D V I 1940 D O G E N . D Y W . S T E F A N R O W E C K I
P A Ń S T W O P O L S K I E , O D R O D Z O N E P O S T U D W U D Z I E S T U T R Z E C H L A T A C H N I E W O L I J A K O I I R Z E C Z P O S P O L I T A , N I E P R Z E S T A Ł O I S T N I E Ć P O A G R E S J I N I E M I E C K I E J I R A D Z I E C K I E J W E W R Z E Ś N I U 1939 R O K U . B E Z P R A W N Y C Z W A R T Y R O Z B I Ó R Z I E M R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J O R A Z C Z A S O W A J E J O K U P A C J A N I E Z N I O S Ł Y S U W E R E N N O Ś C I P A Ń S T W A I U T R Z Y M A Ł Y C I Ą G Ł O Ś Ć W Ł A D Z P O L S K I C H N A C A Ł Y M J E G O O B S Z A R Z E . W L A T A C H 1939— !945 P A Ń S T W O P O L S K I E T R W A Ł O J A K O P A Ń S T W O P O D Z I E M N E K I E R O W A N I : — Z W O L N E J Z I E M I S O J U S Z N I K Ó W — P R Z E Z W P E Ł N I L E G A L N E W Ł A D Z E N A C Z E L N E : P R E Z Y D E N T A , R Z Ą D I N A C Z E L N E G O W O D Z A O R A Z I C H K R A J O W E
WŁADZE CYWILNE
P R Z E D S T A W I C I E L S T W A I W N A J T R U D N I E J S Z Y C H W A R U N K A C H O B U O K U P A C J I I B E Z P R Z Y K Ł A D N E G O T E R R O R U W Y P E Ł N I A Ł O N I E O M A L W S Z Y S T K I E P R Z Y P I S A N E M U F U N K C J E : W Ł A D C Z E , O R G A N I Z A T O R S K I E , W O J S K O W E I O P I E K U Ń C Z E . N A J W Y Ż S Z Ą W Ł A D Z E W P A Ń S T W I E P O D Z I E M N Y M S P R A W O W A Ł D E L E G A T R Z Ą D U N A K R A J , O D M A J . * 1944 R O K U W R A N -
9
D Z E W I C E P R E M I E R A K I E R U J Ą C Z A K O N S P I R O - W ANYA1 a p a r a t e m a d m i n i s t r a c j i C Y W I L N E J D E L E G A T U R Y R Z Ą D U N A S Z C Z E B L U C E N T R A L N Y M , W W O J E W Ó D Z T W A C H I P O W I A T A C H , N I E Z A L E Ż N I E O D S Z T U C Z N Y C H G R A N I C J A K I M I O K U P A N C I P O D Z I E L I L I Z I E M I E II R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J . D E L E G A T A M I R Z Ą D U N A K R A J B Y L I : O D X I I 1939 D O V I I I 1942
— C Y R Y L R A T A J S K I „ W A R T S I C I " ( Z M . 19 X 1942), O D V I I I 1942 D O I I 1943 — J A N P I E K A Ł K I E W I C Z
„ J U L I A Ń S K I " ( A R E S Z T O W A N Y P R Z E Z G E S T A P O 19 I I 1943, Z A M O R D O W A N Y N A P A W I A K U 19 VI 1943), O D I I 1943 D O I I I 1945 — J A N S T A N I S Ł A W J A N K O W S K I „ S O B O L " , P R E Z E S K R A J O W E J R A
D Y M I N I S T R Ó W ( A R E S Z T O W A N Y P O D S T Ę P N I E P R Z E Z " N K W D 2 7 / 2 3. I I I 1945 W. P R U S Z K O W I E , S Ą D Z O N Y W M O S K W I E W „ P R O C E S I E S Z E S N A S T U ' ' Z M A R Ł W S O W I E C K I M W I E Z I E N I U 13 111 1953), O D I I I 1945 D O V I 1915 — S T E E A N I C O U B O Ń - S K I „ Z I E L I Ń S K I " ( Z M . N A E M I G R A C J I 23 I V 19S9).
P O D Z I E M N Y M P A R L A M E N T E M — R E P R E Z E N T A C J Ą N A J W I Ę K S Z Y C H S T R O N N I C T W : S T R O N N I C T W A L U D O W E G O , P O L S K I E J P A R T I I SO- C J A L I S T Y C Z N E J , S T R O N N I C T W A N A R O D O W E G O I S T R O N N I C T W A P R A C Y B Y Ł Y K O L E J N O — P O L I T Y C Z N Y K O M I T E T P O R O Z U M I E W A W C Z Y ( I I 1940 — V I I I 1943), K R A J O W A R E P R E Z E N T A C J A P O L I T Y C Z N A ( V I I I 1943 — I I 19^4), R A D A J E D N O Ś C I N A R O D O W E J ( I I I 1944 — V I 1945). T A O S T A T N I A S K U P I A Ł A P O N A D T O P R Z E D S T A W I C I E L I : Z J E D N O C Z E N I A D E M O K R A T Y C Z N E G O ; C H Ł O P S K I E J O R G A N I Z A C J I . „ W O L N O Ś Ć - R A C L A - W I C E " , O R G A N I Z A C J I „ O J C Z Y Z N A " ; K O Ś C I O Ł A K A T O L I C K I E G O O R A Z R U C H U S P Ó Ł D Z I E L C Z E
G O . D E L E G A T U R A R Z Ą D U N A K R A J , S K Ł A D A - J A C A S I E Z O S I E M N A S T U D E P A R T A M E N T Ó W , W Z N A C Z N Y M S T O P N I U K I E R O W A Ł A Ż Y C I E . ‘.i.
S P O Ł E C Z E Ń S T W A P O L S K I E G O , A D O J E J G Ł Ó W N Y C H Z A D A Ń N A L E Ż A Ł O : — T A J N E S Z K O L N I C T W O , O B E J M U J Ą C E P O N A D M I L I O N M Ł O D Z I E Ż Y : N A K O N S P I R A C Y J N Y C H K O M P L E T A C H S Z K Ó Ł Ś R E D N I C H O G Ó L N O K S Z T A Ł C Ą C Y C H P O P R Z E Z T A J N E W Y K Ł A D Y W S Z K O Ł A C H Z A W O D O W Y C H I N A U C Z A N I E R U G O W A N Y C H Z E S Z K Ó Ł P O W S Z E C H N Y C H P R Z E D M I O T Ó W O J C Z Y S T Y C H — J E Ż Y K A P O L S K I E G O , H I S T O R I I I G E O G R A F I I . W L I C E A C H W Y D A N O K I I . K A N A Ś C I E T Y S I Ę C Y M A T U R . T A J N E W Y Ż S Z E U C Z E L N I E D Z I A Ł A Ł Y W W A R S Z A W I E , K R A K O W I E , W I L N I E I L W O W I E . T A J N Y U N I W E R S Y T E T Z I E M Z A C H O D N I C H P O Z A C E N T R A L Ą W W A R S Z A W I E M I A L F I L I E W K I E L C A C H , J Ę D R Z E J O W I E , C Z Ę S T O C H O W I E I W M I L A N Ó W K U . N A U C Z E L N I A C H T Y C H W Y D A N O K I L K A T Y S I Ę C Y D Y P L O M Ó W , W T Y M K I L K A S E T D O K T O R A T Ó W . T A J N E Z A K Ł A D Y W Y D A W N I C Z E D O S T A R C Z A Ł Y W I E L E E G Z E M P L A R Z Y : P O D R Ę C Z N I K Ó W S Z K O L N Y C H I S T U D E N C K I C H S K R Y P T Ó W . K O N S P I R A C Y J N E N A U C Z A N I E , O I i E J ? . l U J . \ C N I E M A L C A Ł Y K R A J , P O Z W O L I Ł O W D U Ż Y M S T O P N I U U Z U P E Ł N I A Ć K A D R Y P O L S K I E J I N T E L I G E N C J I , M O R D O W A N E J I W Y W O Ż O N E J T A K P R Z E Z N I E M C Ó W J A K I R O S J A N . — W S F I E - R A N I E P O L S K I E J K U L T U R Y ; I J E J T W Ó R C Ó W P O P R Z E Z O R G A N I Z O W A N I E Ż Y C I A K U L T U R A L N E G O W P O S T A C I K O N S P I R A C Y J N Y C H K O N C E R T Ó W I P R Z E D S T A W I E Ń T E A T R A L N Y C H , W Y D A W A N I E K S I Ą Ż E K Z Z A K R E S U L I T E R A
T U R Y I P O E Z J I , I T P . — O P I E K O W A N I E S I E D Z I E Ć M I I M Ł O D Z I E Ż Ą , O R G A N I Z O W A N I E P O Ż Y W I E N I A T W Y P O C Z Y N K U W R A M A C H D Z I A Ł A L N O Ś C I R A D Y G Ł Ó W N E J O P I E K U Ń C Z E J .
— R A T O W A N I E P R Z E Ś L A D O W A N Y C H , W T Y M T A K Ż E Z A G R O Ż O N Y C H C A Ł K O W I T Ą Z A G Ł A D A Ż Y D Ó W P O L S K I C H . S P E C J A L N I E P O W O Ł A N A R A D A P O M O C Y Ż Y D O M „ Ż E G O T A " O R G A N I Z O W A Ł A P O M O C Ż Y W N O Ś C I O W Ą , F I N A N S O W Ą , J A K I L E G A L I Z A C Y J N Ą D L A Ż Y D Ó W , Z A R Ó W N O Z A M K N I Ę T Y C H P R Z E Z N I E M C Ó W W G E T T A C H , J A K I U K R Y W A J Ą C Y C H S I E W M I A S T A C H I W S I A C H . — O R G A N I Z O W A N I E W Y M I A R U S P R A W I E D L I W O Ś C I I J E G O W Y K O N A W S T W O . Z A J ADOWA Ł O S I E T Y M K I E R O W N I C T W O W A L K I C Y W I L N E J ( B Ę D Ą C E W Y D Z I E L O N Y M O R G A N E M D E L E G A T U R Y ) W R A Z Z C Y W I L N Y M I S Ą D A M I S P E C J A L N Y M I I P A Ń S T W O W Y M K O R P U S E M B E Z P I E C Z E Ń S T W A ( P O D Z I E M N A P O L I C J A ) . S Ą D Z O N O K O L A B O R U J Ą C Y C H Z O K U P A N T E M I W Y M I E R Z A N O S A N K C J E ( O D B O J K O T U , C H Ł O S T Y , N A Ł O Ż E N I A K O N T R Y B U C J I A Ż P O W Y R O K I Ś M I E R C I ) . S Ą D Z O N O T A K Ż E I W Y D A W A N O W Y R O K I Z A P R Z E S T Ę P S T W A P O S P O L I T E . — P R O W A D Z E N I E P R Z E Z D E P A R T A M E N T Y S T A Ł Y C H S T U D I Ó W N A D R O Z W O J E M I R O Z B U D O W Ą W Y Z W O L O N E J P O L S K I . S T U D I A O B E J M O W A Ł Y R Ó W N I E Ż R E P O L O N I Z A C J E O D Z Y S K A N Y C H Z I E M Z A C H O D N I C H I P Ó Ł N O C N Y C H .
— W S P Ó Ł U D Z I A Ł W P R O W A D Z E N I U W A L K I Z W R O G I E M . S I Ł Ą Z B R O J N Ą P O D Z I E M N E G O P A Ń S T W A , K T Ó R A R E A L I Z O W A Ł A Z A D A N I A B O J O W E B Y Ł A A R M I A K R A J O W A . P O L S K I E P A Ń S T W O P O D Z I E M N E , O R G A N I Z U J Ą C O P Ó R C A
Ł E G O S P O Ł E C Z E Ń S T W A P O P R Z E Z R E A L I Z O W A N I E Z A D A Ń T Z W . W A L K I C Y W I L N E J , P O - . M A G A Ł O Z A C H O W A Ć G O D N Ą P O S T A W Ę L U D Z I N I E P O D L E G A J Ą C Y C H Z N I E W O L E N I U I W A L C Z Ą C Y C H . P O Z O S T A N I E O N O Ś W I A D E C T W E M S I Ł Y Z O R G A N I Z O W A N E G O N A R O D U 1 Z N A K I E M N I E W Y G A S Ł E J N A D Z I E I .
10
11
m j r * / a MODLITWA
ZA POLEGŁE, ZMAKŁ3 I ŻYJĄCE KOBIETY ŻOŁKIERZY ARMII ZRAJOsSBJ
Z wiarą i ufnością zwracamy się do Ciebie., Matko najświętsza, od wieków hetmanko oręża polskiego w walkach zagrażających niepodleg
łości naszej Ojczyzny, uproś u Syna swego Jezusa Chrystusa, naszego Pana i Boga zbawienie wieczne dla kobiet polskich, które w słusznej walce narażały lub oddały życie za najszczytniejsze dla narodu na
szego wartości: wiarę, honor, miłość ojczyzny i niepodległość rzecz
pospolitej Polskiej o i-ani Jasnogórska, Królowo Korony Polskiej, Os
trej Bramy Opiekunko, módl się za zmarłymi i żyjącymi*
Ciebie prosiny, wysłuchaj nas Panie0
Królowo Męcznenników, Matko Litościwa, Twemu miłosiernemu wsta
wiennictwu polecamy kobiety, które ofiarnie wspierały oddziały bo
jowe. pielęgnowały rannych i chorych, ukrywały prześladowanych, po
magały w ucieczkach, otaczały opieką jeńców wojennych i uwięzionych za co były prześladowane i ginęły w męce w więzieniach, obozach koncentracyjnych i masowych egzekucjach#
Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie*
Matko Bolesna, Ostojo na śmierć skazanych. Uproś ukojenie bólu matek, które wraz ze swymi dziećmi i mężami były żołnierzami pod
ziemnego Wojska Polskiego, a schwytane i skazane nie załamywały sic w godzinie próby, gdy w ich obecności poddawano torturom fizyczny:' i udręce moralnej członków, najbliższej rodziny, do ostatniej .chwili przed salwą plutonu egzekucyjnego, pod szubienicą i g±± gilotyną godną postawą pobudzały do wytrwania i męstwa*
Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Bogurodzico Dziewico, siło obrończyń wolności i wiary, wspomo
żenie brutalnie wyrwanych z ojczyzny. Jspomnij na rozrzucone po świecie groby poległych Polek, które walcząc szły do Ojczyzny róż
nymi drogami. Spraw, niech się zjednoczą w Królestwie Kiebieskin.
Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Matko Boska Częstochowska, Patronko Armii Krajowej, nadziejo ko
biet walczących, opiekunko sanitariuszek, lekarek, przewodniczko łączniczek, kanalarek, wspomożenie wy w i a d owe z yń. Byłaś im przez długie lata okupacji matką dobrej rady. ./staw się za poległymi w służbie.
Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie*
Stolico Mądrości, Przybytku Ducha owiętego. 7ispomnij na zasługi nauczycielek polskich, wychowawczyń młodego pokolenia, na ich uczeń nice czerpiące wiedzę z tajnego nauczania, na pracownice naukowe polskich podziemnych wyższych uczelni, niestrudzone działaczki kultury polskiej, które za podtrzymywanie ducha narodu zginęły z rąk okupanta.
Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Warszawa, 1954-r. i październik 19S8r.
Modlitwę ułożyły:
ś«p. Jadwiga iucha1ska-Kowa1ska "Agnieszka” kpt. AK Wanda Turkowska "Grażyna" poi’. AK
12
Warszawa, dnia : paź&aaernika 1.987 r.
Drogie Koleżanki !
2 ogromną radością zawiad a m i a m yt że, d s i ę k i składkom Koleżanek, a.«stał wykonany grot w postaci, orła pewiackiego do zwieńczenia d r z e w c a sztandaru PWK,
Płat sztandaru, został złożony w Sanktuariu Sarodu na Jasnej Górze przez delegację instruktorek PWK w dniu 26 lutego 1987 r.
G r o t do sztandaru PWK delegacja instruktorek PWK w*dniu 4 paździor nika 1,987 z:, przekazała 0.0. Paulinom, którzy obiecali, umieścić
sztandar PWK w Sali Rycerskiej przed najbliższym okresem pielgrzymek.
Jednocześnie delegacja przekazała, ofiarowany przez P. Marię W i t te' * Komendantkę Naczelną O r g anizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet,
*ł«ty sygnet ł wyrytym w szafirze orzełkiem P W K r który otrzymała od cxonkiń Organizacji PWK w 1834 r., podczas Walnego Zjazdu Organizacji
i
odbywającego się w Warszawie.
0.0* Paulini, oceniając wysoko otrzymane dary, zapewnili, że w intencji wszystkich PewiaGzek zastanie odprawiona M s z a Sw. na Jasnej Gćcze, Załączamy kopię zawiadomienia « terminie Mszy Sw,
Czujemy się zobowiązane poinformować o orientacyjnych, bo jeszcze nie zakończonych, kosztach związanych z renowacją sztandaru PWK,
Ze. składek wpłynęło 57 000 zł
Oólny koszt około 52 000 zł . % t Pozostałą sumę 5 000 zł zamierzamy przekazać na fundusz tablicy paaięci kobietr-żołnierzy AK, Tablica ta zostaiiie umieszczona w kościele 0.0. Dominikanów*przy ul. Pręta w Warszawie pod tablicą gen. Stefana Rswecxiego ''Gro ta"-Komendanta Głównego Ar m i i Kra jewe j .
/-/.- Stanisława Karmaadewicz. /-/ Jadwiga Kowalska /— / Halina Korniak. % / ~ / Helena. Ratyńska
13
14
15
APEL POLtEGŁICri KOBIET ŻCŁHDDRZI
SŁUŻBI Z?rrCI|aDiVU POLSKI-ZWI^ZIGJ WALKI ZmOJłSJ-ARMII KRAJOWEJ
W przededniu tragicznej pięćdziesiątej rocznicy pogwałcenia suweren
ności Rzeczypospolitej I o 1 sicie j przez państwa sąsiadujące itfczterdzies- toc zwartą rocznice wybuchu Powstania, .7 ar szewskie go, zainicjowanego przez oddziały A m i i ^rajowej, wzywamy do apelu kobiety żołnierzy Pols
kich Sił Zbrojnych poległe w walce w Kraju i poza jego granicami.
Wzywamy do apelu:
Powołane we wrześniu w wojnie obronnej Polski: lekarki, siostry Czerwonego krzyża, pielęgniarki wojskowe, cywilne i zakonne, ochotnicz
ki sanitariuszki i ratowniczld.i członkinie: Organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet i jej Pogotowia Społecznego, zrzeszonych stowarzyszę?'/
Pogotowia Harcerek, drużyn Obrony Przeciwlotniczej, działaczki Białego - Krzyża, organizacji społecznych miast i wsi, pracowniczki Poczty Pols
kiej, Polki spod znaku Podła, członkinie Związku Zachodniego, skazane na śmierć przez Sonćergericht, wszystkie ofiarnie niosące pomoc żołnie
rzom i udręczonej ludności cywilnej„ Spełniałyście swe społeczne zada
nia pod bombami samolotów i ostrzałem artylerii wroga.
POLEGLI .NA "POLU CHWAŁY.
Kobiety żołnierzy wojska Polskiego w konspiracji: Służby Zwycięs
twu Polski-Zwiuzku walki Zbrojnej-Armii Krajowej i scalonych z nią or
ganizacji wojskowych z wszystkich oddziałów i służb* Żołnierzy w Komen
dzie GP.v.vne j , w komendach obszarów, okręgów, inspektorat ów, obwodów i placówek: białostockiego, krakowskiego, lubelskiego, lwowskiego * łódz
kiego} nowogródzkiego, poleskiego, pomorskiego, poznańskiego, radoms
ko-kieleckiego, tarnopolskiego, stanisławowskiego, warszawskiego, wiler..
kiego, wołyńskiego - ooległe lub oomordowane nodczas wełnienia służba.
k)L3GLX HA POLU CHWAŁY*
Kobiety żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, w Związku Pac siec': im i środkowym ..schodzie: pielęgniarki 2 korpusu sióstr, ochot
niczki junaczki Pomocniczej Służby Kobiet, których groby rozsiane na cmentarzach wojennych od Azji Środkowej przez Persję i Palestynę do Kon- te Casino w Surooie - wyznaczyły szlak waszej wędrówki do Ojczyzny.
POLEGŁY HA POLU CHWAŁY*
Kobiety żołnierzy Dywizji Kościuszkowskiej, 1 i 2 Armii Wojska Polskiego, poległe na szlaku bojowym od Lenino do Berlina, na wiślanym brzegu warszawy, na .tale Pomorskim.
POLEGLI HA POLU CHWAŁY*
Kobiety członkinie podziemnych organizacji bojowych, w ich szere
gach oddałyście życie za wspólnej. sprawę niepodległości. Ginęłyście wraz z waszymi dziećmi i mężami w ogniu palonych domostw, na szubienicach, zamęczone w obozach*
POLEGLI HA POLU CHWALI.
Żołnierzy-więźniarki obozów koncentracyjnych, które mimo wydanego na was wyroku śmierci podejmowałyście dalszą konspiracyjną służbę, or
ganizowały pomoc humanitarna;, dla współwięźniarek* Odważnie do końca gi
nęłyście na szubienicach, od kul plutonów egzekucyjnych, zastrzyków fenolu, w komorach gazowych.
POLEGLI HA POLU CHWALI*
Kobiety żołnierzy podziemnej służby zdrowia: lekarki, farmaceutki, pielęgniarki^ medyczki, sanitariuszki orxganizujące pomoc w więzieniach i obozach koncentracyjnych, rabujące rannych w bitwach party z anc kie h , akcjach dywersyjnych, w walkach powstańczych w getcie i p r z e z 63 dni Powstania Warszawskiego. Do końca nie odstępowałyście powierzonych wasz.
16
2. opiece chorach, gonac wraz z nimi w bombardowanych szpitalach.
POLEGŁY HA POLU CHWAŁY.'
Kobiety żołnierzy ze służb łączności: łączniczki wszystkich szcze
bli dowodzenia, bojowe łączniczki oddziałów partyzanckich i formacji Powstania Warszawskiego, kurierki krajowych i dalekich zagranicznych tras samotnie wykonujące swą odpowiedzialną służbę, żołnierzy obsługi technicznej, obsługi radiowej, szyfrantki, archiwistki, pracowniczki konspiracyjnych biur wojskowych.
POLEGŁY NA POLU CHWAŁY.
Kobiety żołnierzy służb wywiadu i kontrwywiadu, pełniące w całko
witym odosobnieniu swe niebezpieczne funkcje w kraju oraz w sieci wy
wiadowczej dalekiego zasięgu, aresztowane, ginęłyście w męczarniach za ochronę tajemnicy pod gilotyną, rozstrzelane, zamęczone w śledztwie.
Polskie strażniczki więzienne skazane na śmierć za ofiarną pracę w kontr
wywiadzie i pomoc więźniom. - POLEGŁY NA POLU CH.7AŁY.
Kobiety żołnierzy z formacji dywersji i sabotażu, minerki, magazy- nierki tajnych składów broni, laborantki wytwórni środków bojowych i dywersyjnych, aresztowane, rozstrzelane lub zamęczone w śledztwie, po
ległe w akcjach bojowych i w Powstaniu ..arszawskim.
POLEGŁY NA POLU CHWAŁY .
Kobiety żołnierzy w służbie informacji, propagandy i Pomocy Żoł
nierzowi, kolporterki prasy, instrukcji i druków wojskowych, druków dy
wersji psychologicznej akcji 1ki”, redaktorki, łączniczki drukarń pod
ziemnych, nieustannie zagrożona łapankami ulicznymi i rewizjami w po
ciągach. B y ł y ś c i e wytrwałe i odważne zarówno w służbie, jak i w obli
czu śmierci,
xyyrtz^-cv a T>rrTT r* urn a -z ~t
Wzywamy do apelu kobiety bezimienne, żołnierzy nieznanych, po
ległe i zamordowane, których miejscem wiecznego spoczynku są
mogiły znajdujące cię nie tylko na ziemi eolskiej.
POLEGŁY NA POLU CHWAŁY.
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI i
Warszawa, 1984r. i październik 19S8r.
Apel przygotowały:
ś.p. Jadwiga luchalska-Kowalska "Agnieszka" kpt. AK Wanda Turkowska "Grażyna" por. AK
17
18
Wirtualna Polska - www.wp.pl Strona 1 z
lirj i
- W irtu aln a Polska
W y d ru k o w a n e z e s tro n : p o c z ta .w p .p l
D a ta :P ią te k , 31 M a rc a 2 0 0 6 1 4 :2 6
O d :F u n d a c ja AK (fa p a k ) < fa p a k @ w p .p l> U fi D o :k ry s ty n a _ w o jto w ic z <
T e m a t:
D ro g a Pani K ry s ty n o ,
O trz y m a ła m od D o ro ty K ro m p m a te ria ły , k tó re p rz e k a z a ła Pani Pani P re fe s o r po d c za s s w o je g o p o b y tu w T o ru n iu . Pani K ry s ty n o c h c ia ła m p o d zię k o w a ć p. Z o fii K o w a ls k ie j i p. W ła d y s ła w ie R ze c ze c k ie j za
p rz e k a z a n e za Pani p o ś re d n ic tw e m m a te ria ły do n a s ze g o A rc h iw u m W S K i p o rtre t M a tk i p. K o w a ls k ie j do M u z e u m W S P . C zy m o ż e Pani p o d a ć m i a d re s y obu Pań?
Z p o z d ro w ie n ia m i A nia W a n k ie w ic z
Z w ie d z a j z n a m i E u ro p ę! O fe rty na W ie lk ą M a jó w k ę - k lik n ij i z o b a c z :
h ttp ://k |ik .w p .p l/? a d r = h t tp % 3 A % 2 F % 2 F p a s a z .w p .p l% 2 F lin k i_ 2 .h tm l& s id = 7 1 3
O A R M O W E Bilard, snooker, m ahjong, poker, tysiąc, kości, szachy, d ia m e n ty ... jliB
G r y O n L I n e E M L J 7
O firm ie | In fo rm acje prasowe | Reklam a | Biznes z WP | Skontaktuj się z WP | Praca | Prywatność | Polityka antyspam ow a
Zobacz wszystkie serwisy
Copyright © 1 9 9 5 -2 0 0 6 W irtu a ln a Polska
http://stara-poczta.wp.pl/d614/drukuj ,html?u=l &wid=9666 06-03-3119
Wirtualna Polska - www.wp.pl I Strona 1 z 1
K
/a*
-
W irtu aln a Polska
* i '
W y d ru k o w a n e ze s tro n : p o c z ta .w p .p l
D a ta :P ią te k , 31 M a rc a 2 0 0 6 2 1 :1 1
Od: < ry s ty n a _ w o jto w ic z • §&>
D o :F u n d a c ja AK (fa p a k ) < fa p a k @ w p .p l>
A d re s z w r o tn y : k ry s ty n a w o ito w ic z • T e m a t : R e :
W ita j F u n d a c ja ,
W T w o im liście d a to w a n y m 31 m a rc a 2 0 0 6 ( 1 4 : 2 6 : 5 4 ) m o ż n a p rz e c z y ta ć : F A f> D ro g a Pani K ry s ty n o ,
F A f> O trz y m a ła m od D o ro ty K ro m p m a te ria ły , k tó re p rz e k a z a ła Pani Pani F A f> P re fe s o r p o d cza s s w o je g o p o b y tu w T o ru n iu . Pani K ry s ty n o c h c ia ła m F A f> p o d zię k o w a ć p. Zo fii K o w a ls k ie j i p. W ła d y s ła w ie R ze c ze c k ie j za
F A f> p rz e k a z a n e za Pani p o ś re d n ic tw e m m a te ria ły do n a s ze g o A rc h iw u m W S K i FA f> p o rtre t M a tk i p. K o w a ls k ie j do M u z e u m W S P . C zy m o ż e Pani p o d a ć mi F A f> a d re s y obu Pań?
FA f> Z p o z d ro w ie n ia m i FA f> A nia W a n k ie w ic z
F A f > --- ---
FA f> Z w ie d z a j z n a m i E u rop ę! O fe rty na W ie lk ą M a jó w k ę - k lik n ij i z o b a c z :
FA f> h ttp ://k lik .w p .p l/? a d r = h ttp % 3 A % 2 F % 2 F p a s a z .w p .p l% 2 F lin k i_ 2 .h tm l& s id = 7 1 3
K o chana A niu! P o d a ie a d re s v : Z o fia K o w a ls k a , 3 1 - 5 6 6 K ra k ó w , ul.
m g r W ła d y s ła w a K ry s ty n a R ze p e c k a ,
3 0 - 5 4 0 K ra k ó w , ul. ! S e rd e c z n ie
P o zd ra w ia m K ry s ty n a W o jto w ic z
JARMOWE Bilard, snooker, m ahjong, p o k e r , tysiąc, kości, szachy, d ia m e n ty. . . ( "/» ’ *
GryOnLme Fm T
O firm ie | In fo rm a c je prasowe | Reklam a | Biznes z WP | Skontaktuj się z WP | Praca | Prywatność | Polityka antyspam ow a
Zobacz wszystkie serwisy
Copyright © 1 9 9 5 -2 0 0 6 W irtu a ln a Polska
http ://stara-poczta. wp ,pl/d614/drukuj .html ?u= 1 & wid=9669 06-04-0320
F U N D A C J A
ARCHIWUM I MUZEUM POMORSKIE ARMII KRAJOWEJ U___________ORAZ WOJSKOWEJ SŁUŻBY POLEK__________
B IU R O F U N D A C J I • 8 7 -1 0 0 T O R U Ń • UL. W IE L K IE G A R B A R Y 2 • T E L . (0 -5 6 ) 8 5 -2 2 -1 8 6 h ttp ://w w w .u m .torun.pl/A K , e-m ail: A K @ u m .to ru n .p l, fa p a k @ w p .p l
KO N TO : W IE L K O P O L S K I B A N K K R E D Y T O W Y S A W TO R U N IU - NR R A C H U N K U 82 1090 1506 0 0 0 0 00 00 50 02 02 44
Toruń, dnia 6.04.2006 r.
tv/|2>
Pani Zofia Kowalska ul.
31 - 566 Kraków
Szanowna Pani,
Dziękuję bardzo za cenne materiały o Pani Matce Zofii Kowalskiej z d.Majewskiej, które otrzymaliśmy za pośrednictwem p. Krystyny Wojtowicz, naszej krakowskiej przedstawicielki Memoriału Generał Marii Wittek.
1. Portrecik Matki Zofii Kowalskiej z d. Majewskiej 2. Kserokopia mowy powitalnej Józefa Mączki
3. Kserokopia modlitwy za poległe, zmarłe i żyjące kobiety - żołnierze AK 4. Apel poległych kobiet-żołnierzy, Warszawa 1984, 1988 (kseorkopia)
5. Kopia listu z 29.10.1987r. o przekazaniu grotu do sztandaru PW K oo. Paulinom na Jasnej Górze
6. Zawiadomienie oo. Paulinów o odprawionej mszy św. w dniu 11.11.1987 r.(kopia) 7. Kserokopia legitymacji Odznaki Weterana Walk o Niepodległość, W arszawa 1995r.
8. Kserokopia dyplomu mianowania na stopień podporucznika WP p. Zofii Kowalskiej, Kraków 15.05.2001 i zaproszenie na uroczystość mianowania
9. Kserokopia artykułu - Polskie Państwo Podziemne 1939 - 1945 (brak daty i miejsca wydania)
Portret Pani Matki został zinwentaryzowany w naszym Muzeum Wojskowej Służby Polek, a w oparciu o pozostałe dokumenty (kserokopie) została założona teczka osobowa na nazwisko Kowalska Zofia z d. Majewska o numerze inwentarzowym 3719/WSK.
Wiem także, że Pani była łączniczką sztabową w Inspektoracie ZWZ - AK Kraków i ZWZ - AK Warszawa. Bardzo proszę o przesłanie swojej relacji z wojennej służby. Dla ułatwienia załączam schemat, według którego proszę napisać swój życiorys, wtedy będziemy mogli także Pani założyć w naszych archiwum teczkę.
Przesyłam Pani materiały informacyjne o naszej Fundacji i działającym w jej ramach „Memoriale Generał Marii W ittek”. Już wkrótce Fundacja przeniesie się do
L . o
21
nowego budynku przy ul. Podmurnej 93, przekazanego nam przez władze Miasta Torunia.
Uroczyste otwarcie Fundacji i Muzeum Wojskowej Służby Polek nastąpi pod koniec maja br., wówczas wyeksponujemy również portrecik Zofii Kowalskiej. W związku z tym otwarciem pilnie poszukujemy jeszcze dalszych eksponatów do naszego, wciąż ubogiego Muzeum. Może Pani mogłaby nam jakoś w tym pomóc?
Z poważaniem
F~in i, (?t,Ó i 1^1
Anna Wankiewicz
D okum entalistka działu: A rchiw um W SK
Zał.
!. Folder na X V -le c ie Fundacji 2. B iuletyn 2 /2 0 0 5
^ “'*1 {Q_J- - -I -
i, U M U
22
30-049 Kraków, Poland
te ł.+48 (
m gr Krystyna Wojtowicz
j ' j
Dary Zofii Kowalskiej dla Muzeum W SK w Toruniu
P. Zofia Kowalska przekazuje dla Muzeum Wojskowej Służby Kobiet w Toruniu niż wym. dary:
1. portrecik matki Zofii Kowalskiej z d. Majewskiej;
2. mowa powitalna Józefa Mączki, legionowego poety, wygłoszona przez niego na powitanie ks. biskupa Władysława Bandurskiego. Mowa została własnoręcznie przepisana przez Zofię Kowalską - matkę (ksero);
3. Modlitwa za poległe, zmarłe i żyjące kobiety - żołnierzy Armii Krajowej Warszawa 1984 i październik 1988 r. (ksero);
4. Apel poległych kobiet - żołnierzy, Warszawa 1984 i październik 1988 (ksero);
5. Komunikat o przekazaniu grotu do Sztandaru PWK oo. Paulinom na Jasnej Górze (kopia);
6. Zawiadomienie oo. Paulinów z Jasnej Góry o mszy św. odprawionej w dniu 11.XI. 1987 r. (kopia);
7. Legitymacja Odznaki Weterana Walk o Niepodległość, Warszawa 1995 r. (ksero);
8. Dyplom mianowania na stopień podporucznika WP Zofii Kowalskiej, Kraków, 15 05 2001 r. oraz zaproszenie na uroczystość mianowania (ksero);
9. Polskie Państwo Podziemne 1939 — 1945 - niewiadomo skąd to pochodzi (ksero);
Kraków, marzec 2006 r.
23
24
25
26
