Zazwyczaj jest jednoniciowy.

Grupa A | strona 1 z 3

Grupa A Klasa ...

Imię i nazwisko ...

Liczba punktów ... / 30

1 Poniżej wymieniono kilka przykładowych cech człowieka.

1. opalenizna, 2. grupa krwi, 3. blizna, 4. naturalna barwa włosów, 5. odstające uszy, 6.

tatuaż, 7. praworęczność

Zaznacz zestaw, w którym zawarte są wyłącznie cechy dziedziczne A. 1, 2, 4

B. 2, 3, 7 C. 3, 4, 5 D. 4, 5, 7

( ... / 1 p.)

2 Dopasuj do opisów zastosowań genetyki nazwy odpowiednich dziedzin naukowych.

medycyna, kryminalistyka, astrologia, archeologia

A. Badanie DNA ludzi żyjących przed wiekami. ………..

B. Ustalanie tożsamości sprawców przestępstw. ………..

C. Diagnozowanie chorób uwarunkowanych genetycznie. ………..

( ... / 3 p.)

3 Oceń, które zdania dotyczą DNA, a które – RNA. Zaznacz DNA lub RNA. ( ... / 4 p.)

1. W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina,

cytozyna, guanina i uracyl. DNA RNA

2. Jest dwuniciowy. DNA RNA

3. W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina,

tymina, cytozyna i guanina. DNA RNA

4. Zazwyczaj jest jednoniciowy. DNA RNA

4 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Podstawową jednostką dziedziczności jest A. gen.

B. kariotyp.

C. chromosom.

D. nukleotyd.

( ... / 1 p.)

5 Przyporządkuj odpowiednim definicjom (A–C) właściwe pojęcia (1–4). ( ... / 3 p.)

A. Kompletny zestaw chromosomów charakterystyczny dla danego gatunku.

B. Proces tworzenia kopii DNA.

C. Odcinek DNA, który zawiera informację o budowie białka.

1. Gen

2. Komplementarność 3. Replikacja

4. Kariotyp

Grupa A | strona 2 z 3 6 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Proces tworzenia kopii DNA nazywamy A. replikacją.

B. translacją.

C. rekombinacją.

D. transkrypcją.

( ... / 1 p.)

7 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

W DNA jest zakodowana informacja o budowie A. cukrów.

B. tłuszczów.

C. kwasów.

D. białek.

( ... / 1 p.)

8 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

W wyniku podziału mitotycznego z komórki diploidalnej powstaną A. dwie komórki diploidalne.

B. dwie komórki haploidalne.

C. cztery komórki haploidalne.

D. cztery komórki diploidalne.

( ... / 1 p.)

9 Określ prawdziwość informacji. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.

( ... / 4 p.)

1. Podział mitotyczny jest sposobem rozmnażania organizmów

wielokomórkowych. P F

2. Kształt chromosomów oraz ich liczba to cechy

charakterystyczne dla każdego gatunku. P F

3. U człowieka haploidalną liczbę chromosomów mają tylko

komórki rozrodcze. P F

4. Komórki zawierające dwa zestawy chromosomów określamy

jako haploidalne. P F

10Uzupełnij tabelę. Wpisz w wolne komórki odpowiednie liczby chromosomów. ( ... / 2 p.)

Nazwa organizmu Liczba chromosomów w komórkach somatycznych

Liczba chromosomów w gametach

Łabędź 76

Mysz 20

11Przyporządkuj podanym terminom (A–C) odpowiednie wyjaśnienia (1–4). ( ... / 1 p.)

A. Fenotyp.

B. Genotyp.

C. Kariotyp.

1. Zestaw chromosomów danego osobnika.

2. Wszystkie cechy organizmu, które można zaobserwować.

3. Wszystkie geny danego organizmu.

4. Wszystkie chromosomy z wyjątkiem chromosomów płci.

12Napisz, jakie gamety wytworzy organizm o genotypie Bb. ( ... / 1 p.)

Grupa A | strona 3 z 3 13Gen warunkujący odstające uszy jest dominujący (U). Gen warunkujący przylegające

uszy jest recesywny (u). Mama o przylegających uszach i tata o odstających uszach mają dziecko o uszach przylegających.

Zaznacz punkt, w którym poprawnie zapisano genotypy mamy, taty i dziecka.

A. Mama – UU, tata – uu, dziecko – UU.

B. Mama – Uu, tata – Uu, dziecko – uu.

C. Mama – Uu, tata – uu, dziecko – Uu.

D. Mama – uu, tata – Uu, dziecko – uu.

( ... / 1 p.)

14Kasia i jej mama mają prawidłową krzepliwość krwi. Tata Kasi i jej brat są chorzy na hemofilię.

Zaznacz zestaw, który właściwie przedstawia genotypy członków tej rodziny.

( ... / 1 p.)

Odpowiedź Kasia Mama Tata Brat

A. X^hX^h X^hX^h X^HY X^HY

B. X^HX^h X^HX^h X^hY X^hY

C. X^HX^h X^hX^h X^hY X^HY

D. X^HX^H X^hX^h X^HY X^hY

15Przyporządkuj podane fenotypy (1–3) odpowiednim genotypom (A–D). Pamiętaj, że symbol X^A oznacza allel prawidłowy, natomiast X^a – allel warunkujący chorobę.

( ... / 3 p.)

1. Chory mężczyzna.

2. Zdrowy mężczyzna.

3. Zdrowa kobieta, będąca nosicielką choroby.

A. X^AX^A B. X^AX^a C. X^aY D. X^AY

16Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Potomek kobiety o grupie krwi B (homozygoty dominującej) i mężczyzny o grupie krwi 0 będzie miał grupę krwi

A. A.

B. B.

C. AB.

D. 0.

( ... / 1 p.)

17Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Konflikt serologiczny może wystąpić, gdy A. matka ma grupę krwi Rh+, a płód Rh–.

B. matka i płód mają grupę krwi Rh+.

C. matka ma grupę krwi Rh–, a płód Rh+.

D. matka i płód mają grupę krwi Rh–.

( ... / 1 p.)

Grupa B | strona 1 z 3

Grupa B Klasa ...

Imię i nazwisko ...

Liczba punktów ... / 30

1 Poniżej wymieniono kilka przykładowych cech człowieka.

1. opalenizna, 2. grupa krwi, 3. blizna, 4. naturalna barwa włosów, 5. odstające uszy, 6.

tatuaż, 7. praworęczność

Zaznacz zestaw, w którym zawarte są wyłącznie cechy dziedziczne A. 2, 3, 7

B. 1, 2, 4 C. 4, 5, 7 D. 3, 4, 5

( ... / 1 p.)

2 Dopasuj do opisów zastosowań genetyki nazwy odpowiednich dziedzin naukowych.

medycyna, kryminalistyka, astrologia, archeologia

A. Diagnozowanie chorób uwarunkowanych genetycznie. ………..

B. Badanie DNA ludzi żyjących przed wiekami. ………..

C. Ustalanie tożsamości sprawców przestępstw. ………..

( ... / 3 p.)

3 Oceń, które zdania dotyczą DNA, a które – RNA. Zaznacz DNA lub RNA. ( ... / 4 p.)

1. Zazwyczaj jest jednoniciowy. DNA RNA

2. W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina,

cytozyna, guanina i uracyl. DNA RNA

3. Jest dwuniciowy. DNA RNA

4. W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina,

tymina, cytozyna i guanina. DNA RNA

4 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Podstawową jednostką dziedziczności jest A. chromosom.

B. nukleotyd.

C. kariotyp.

D. gen.

( ... / 1 p.)

5 Przyporządkuj odpowiednim definicjom (A–C) właściwe pojęcia (1–4). ( ... / 3 p.)

A. Proces tworzenia kopii DNA.

B. Odcinek DNA, który zawiera informację o budowie białka.

C. Kompletny zestaw chromosomów charakterystyczny dla danego gatunku.

1. Gen

2. Komplementarność 3. Replikacja

4. Kariotyp

Grupa B | strona 2 z 3 6 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Proces tworzenia kopii DNA nazywamy A. transkrypcją

B. rekombinacją.

C. replikacją.

D. translacją.

( ... / 1 p.)

7 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

W DNA jest zakodowana informacja o budowie A. kwasów.

B. białek.

C. cukrów.

D. tłuszczów.

( ... / 1 p.)

8 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

W wyniku podziału mitotycznego z komórki diploidalnej powstaną A. cztery komórki diploidalne.

B. cztery komórki haploidalne.

C. dwie komórki haploidalne.

D. dwie komórki diploidalne.

( ... / 1 p.)

9 Określ prawdziwość informacji. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.

( ... / 4 p.)

1. U człowieka haploidalną liczbę chromosomów mają tylko

komórki rozrodcze. P F

2. Komórki zawierające dwa zestawy chromosomów określamy

jako haploidalne. P F

3. Dzięki mitozie zwiększa się liczba komórek i następuje wzrost

organizmu. P F

4. Kariotyp człowieka zawiera 46 chromosomów tworzących 23

pary. P F

10Uzupełnij tabelę. Wpisz w wolne komórki odpowiednie liczby chromosomów. ( ... / 2 p.)

Nazwa organizmu Liczba chromosomów w komórkach somatycznych

Liczba chromosomów w gametach

Pies 78

Owca 54

11Przyporządkuj podanym terminom (A–C) odpowiednie wyjaśnienia (1–4). ( ... / 1 p.)

A. Kariotyp.

B. Fenotyp.

C. Genotyp.

1. Zestaw chromosomów danego osobnika.

2. Wszystkie cechy organizmu, które można zaobserwować.

3. Wszystkie geny danego organizmu.

4. Wszystkie chromosomy z wyjątkiem chromosomów płci.

12Napisz, jakie gamety wytworzy organizm o genotypie Aa. ( ... / 1 p.)

Grupa B | strona 3 z 3 13Gen warunkujący odstające uszy jest dominujący (U). Gen warunkujący przylegające

uszy jest recesywny (u). Mama o przylegających uszach i tata o odstających uszach mają dziecko o uszach przylegających.

Zaznacz punkt, w którym poprawnie zapisano genotypy mamy, taty i dziecka.

A. Mama – uu, tata – Uu, dziecko – uu.

B. Mama – Uu, tata – uu, dziecko – Uu.

C. Mama – Uu, tata – Uu, dziecko – uu.

D. Mama – UU, tata – uu, dziecko – UU.

( ... / 1 p.)

14Ania i jej mama prawidłowo odróżniają kolory. Tata Ani i jej brat są daltonistami.

Zaznacz zestaw, który właściwie przedstawia genotypy członków tej rodziny.

( ... / 1 p.)

Odpowiedź Kasia Mama Tata Brat

A. X^DX^D X^dX^d X^DY X^dY

B. X^DX^d X^dX^d X^dY X^DY

C. X^DX^d X^DX^d X^dY X^dY

D. X^dX^d X^dX^d X^DY X^DY

15Przyporządkuj podane fenotypy (1–3) odpowiednim genotypom (A–D). Pamiętaj, że symbol X^A oznacza allel prawidłowy, natomiast X^a – allel warunkujący chorobę.

( ... / 3 p.)

1. Zdrowa kobieta niebędąca nosicielką choroby.

2. Chora kobieta.

3. Zdrowy mężczyzna.

A. X^AX^A B. X^aX^a C. X^aY D. X^AY

16Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Potomek kobiety o grupie krwi A (homozygoty dominującej) i mężczyzny o grupie krwi 0 będzie miał grupę krwi

A. 0.

B. AB.

C. B.

D. A.

( ... / 1 p.)

17Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Konflikt serologiczny może wystąpić, gdy A. matka i płód mają grupę krwi Rh–.

B. matka ma grupę krwi Rh–, a płód Rh+.

C. matka i płód mają grupę krwi Rh+.

D. matka ma grupę krwi Rh+, a płód Rh–.

( ... / 1 p.)