Bezpłatny dodatek do „Głosu Wąbrzeskiego'4 poświęcony zagadnieniom rolniczym.
Nr. 20 Wąbrzeźno, dnia 4 lipca 1931 r. Rok 3
Walne zebranie P. T. R.
powiatu wąbrzeskiego.
Zebranie prezesów Kółek.HGFEDCBA
Zebranie Zarządu Powiatawego i Prezesów Kółek Rol
niczych P. T,K, pow. wąbrzeskiego odibyio się w dniu 2o-go czerwca br, w Wąbrzeźnie w hotelu pod Orłem.
Wa zebranie przybyli z zarządu powiatowego P. T. R.:
prezes pow. p. iiojecki, wiceprezes p. Prabucki i członko wie: p. biarosta, p. Klimek i p. Kowalski.
Zebranie o godz. 1-szej zagaja p. prezes Sojecki, witając obecnych i odczytując następujący porządek dzienny:
1. Zagajenie.
2. Sprawdzenie listy obecnych.
3. Przygotowanie rezolucji na walne zebranie.
4. Wolne wnioski.
Po sprawdzeniu listy obecnych p. prezes przystępuje do odczytania przygotowanych rezolucyj.
Walne zebranie pow. wąbrzeskiego P. T. R. stwierdza:
I. Ze obecna stopa procentowa na Pomorzu, a więc i w naszym powiecie jest niemożliwie wysoka i musi być obni
żona do granic 5-—6 proc, w stosunku rocznym, przede- wszystkiem w bankach rządowych i kasach komunalnych.
Ze bez skonwentowania dotychczasowych zadłużeń krót
koterminowych na choćby średnioterminowe nie może być mowy o uzdrowieniu rolnictwa. Wobec powyższego walne zebranie P. T. R. pow. wąbrzeskiego wzywa Zarząd Główny do poczynienia odnośnych kroków, celem zmienienia obec
nych anormalnych stosunków kredytowych.
II. Walne zebranie P. T. R, pow. wąbrzeskiego stwier
dza, że tylko nikła część rolników, abonuje gazety fachowe rolnicze, a że jednym z głównych czynników podniesienia oświaty rolniczej są gazety, walne zebranie P. T. R. pow.
wąbrzeskiego gorąco nawołuje wszystkich rolników do zwiększenia poczytności pism rolniczych i książek facho
wych.
IZI. Walne zebranie Pom. Tow. Roln. pow. wąbrzeskie
go uchwala i poleca Zarządowi Głównemu zwrócić się do odpowiedzialnych władz z prośbą o wydanie doraźnych za
rządzeń zmieniających obecne niemożliwe do utrzymania świadczenia socjalne w myśl projektu Rady Naczelnej Orga
nizacji Ziemiańskiej. Dotychczasowe świadczenia przewyż
szające parokrotnie podatki państwowe, stoją w odwrotnym stosunku do cen ziemiopłodów.
V . Walne zebranie P. T. R. pow. wąbrzeskiego za po
średnictwem Zarządu Głównego zwraca się do czynników miarodajnych o przebudowę systemu podatkowego przez równomierne rozłożenie ciężarów podatkowych na jaknaj- szersze warstwy społeczeństwa.
V . Walne zebranie P. T. R. pow. wąbrzeskiego zwraca się do Zarządu Głównego o poczynienie starania u czynni
ków miarodajnych, celem zrównoważenia cen produktów rolnych proporcjonalnie do cen produktów przemysłowych, a w szczególności obniżenia ceny opału i nawozów sztucz
nych.
V I. Walne zebranie P. T. R. pow. wąbrzeskiego stwier
dza, że norma podatku 65,— zł. do kotła parowego jest za wysoka i winna być obniżona do 25,— zł.
tWalne zebranie r. 1'. K.
Walne zebranie P. T. R. pow. wąbrzeskiego odbyło się dnia 26 czerwca 1931 r. na sali w hotelu pod „Białym Or łem" w Wąbrzeźnie z udjziałem wicedyrektora P. T. R. p.
Zdrojewskiego, p. starosty Sucheckiego i p. naczelnika Łl- rzędu Skarbowego Grzywacza.
Porządek dzienny:
1. Zagajenie.
2. Powitanie obecnych przez prezesa pow. p, Sojeckiego.
3. Sprawdzenie listy obecnych,
4. Sprawozdanie za rok 1930 przez p. prezesa pow. So
jeckiego.
5. Sprawozdanie za rok 1930 przejz instruktora rolnego p. Malkiewicza.
6. Przemówienie wicedyrektora P. T. R. Zdrojewskiego.
7. Odczytanie i uchwalenie rezolucji.
8. Wolne wnioski.
O godz. 11,30 prezes pow. P. T. R. p. Sojecki zagaił ze branie, witając licznie przybyłych prezesów, delegatów i go ści (około stu) poczem sprawdził listę obecnych.
Po sprawdzeniu listy obecnych prezes pow. p. Sojecki złożył szczegółowe sprawozdanie zdziałalności Zarządu Po
wiatowego P, T. R. za rok 1930,
Ze sprawozdania wynika, że Zarząd Powiatowy P. T. R.
w roku 1930 składał się z następujących panów: Sojeckiego jako prezesa pow. i Prabuckiego jako wiceprezesa, jako członków z pp.: Taczanowskiego, Kowalskiego, Klimka, Szałacha i p, starosty Sucheckiego. Powiat podzielony jest na sześć okręgów, na czele którychstoją członkowie Zarzą du Powiatowego P. T, R.
I. Okręg; prezes powiatowy P. T. R, p. Sojecki należał do Kółek: Orzechowo, Ryńsk, Mlewo i Dębowałąka.
II. Okręg: Wiceprezes pow, P. T. R. p. Prabucki: Golub, Hamer, Lipnica,Łobdowo i W. Radowiska.
III. Okręg: Członek Zarządu pow. P. T. R. p. Taczanow
ski: Zaskocz, Łopatki, Książki, Niedźwiedź i Wąbrzeźno IV. Okręg: Członek Zarządu pow. P. T. R, p. Szałach:
Rychnowo, Kowalewo i Bielsk.
V > Okręg: Członek Zarządu Pow. P, T. R. p. Kowalski:
Płużnica, Przydwórz i Król. Nowawieś.
VI. Członek Zarządu Pow. P. T. R. p. Klimek: Zieleń, Ostrowite, Kiełpiny i Czystochleb,
Zebrań Zarządu Pow. P. T. R. odbyło się w roku spra
wozdawczym 4.
Kółek czynnych w roku ubiegłym było 24, z ogólną licz
bą członków 805.
Kółko w Zaskoczu(założono w lipcu 1930 r.
w roku 1926 — 745 członków, w roku 1927 — 745 członków, w roku 1928 — 905 członków, w roku 1929 — 746 członków,
Najliczniejszem było Kółko w Orzechowie z liczbą 65
C złonków , n ajm n iej liczn e K ó łk o w C zy sto ch leb iu z liczb ą p u jące eekcje P rzy sp o so b ien ia R o lniczeg o :
12 człon k ów , W K o w alew ie: 1) u p raw y b u rak ó w p astew n y ch , 2 faso li;
N a zebran ia m iesięczn e u częszczało 65 p ro c, człon k ó w w ro k u u b ieg ły m 67 p ro c, czło n k ów , w ro k u 1928 74 p ro c, czło n k ó w , z czeg o n ajw y ższy p ro cen t p rzyp ad a d la K ó łk a R y ch n o w o — 86 p ro cen t u częszczający ch , n ajm n iejszy p ro cen t, b o ty lk o 30 p ro c, w y k azało K ó łk o K siążk i, R o zrach u n
k u z C en tralą n ie d o k o n ały K ó łk a: M lew o , R y ń sk , P rzy - d w ó rz i C zysto ch leb .
N ie n ad esłały sp raw ozd ań ro czn y ch K ó łk a; Ł o p atk i, K iełp in y , N ied źw ied ź. P o 12 zeb rań m iesięczn y ch m iały K ó łk a: R y ch n o w o i 2 n ad zw y czajn e; B ielsk 12 i 3 n ad zw y czajn e; K . N o w aw ieś, L ip n ica, W ąb rzeźn o i O rzech to w o po 12-cie.
P o zo stałe K ó łk a m iały m niej zeb rań . Je st to o g ro m n y sp ad ek w p o ró w n an iu z ro k iem zeszły m , w k tó ry m to p ra
w ie w szy stk ie K ó łk a o d b y ły p o 12 zeb rań .
K asy S tefczy k a są p rzy K ó łk ach : R y ch n o w o , K siążk i, L ip n ica, D ęb o w ałąk a, Z ieleń , O rzech o w o , B ielsk (w C h eł- m o n iu ), P łu żn ica i H am er.
D o k on ano w sp ó ln y ch zak u p ó w : 3 w ag o n y w ap n a, 34 w a
g o n ó w w ęg la, 7 w ago n ó w sztu czn ych n aw o zów .
R azem 44 w ag o n y ; 1926 r, 60 w ag o n ów , 1927 r, 111 w ag., 1928 r. 165 w ag o n ó w , 1929 f. 178 w ag o n ów w czem 44 w a
g o n y n aw o zów sztu czn y ch .
K o ła g o sp o d yń w iejsk ich p rzy K ó łk u w K o w alew ie. S ta
cje b u h aji zaro d o w y ch O stro w ite, O rzech o w o , R y ch n o w o , L ip n ica, W ąb rzeźn o , Z ieleń , B ielsk . S tacje k n u ró w : R y ń sk , O stro w ite, R y ch n o w o , B ielsk i G o lu b .
B ib ljo teczk i p o siad ają w szy stk ie K ó łk a za w y jątk iem R y ń sk a, M iew a i K iełp in . K ó łk o D ęb o w ałąk a p o siad a n aj
liczn iejszą b ib ljo tek ę zło żo n ą z 88 to m ó w .
A p araty rad jo w e p o siadają K ó łk a: R y ch n o w o i P łu żn ica, Z w iązek elek tryfik acyjn y w P łu żn icy .
„K ło sy " p ren u m eru ją 156 czło n k ó w ; w ro k u 1929 — 158 czło n k ów .
M aszy n y d o w sp ó ln eg o u ży tk u p o siadają K ó łk a: K siążk i, try jer i w ag ę; H am er: siew n ik , g rabiark ę i w ałek ; O rzech o
w o : try jer i b ro n y d o n iszczen ia ch w astó w ,
D o szk ó ł ro ln iczy ch u częszczało d zieci: z Ł o b d o w a — 2, W . R ad o w isk a — 1, O stro w ite — 1, R y ń sk — 2, P rzy d w ó rz
— 4, K o w alew o — 20 (6 do żeń sk iej, 14 d o m ęsk iej), B ielsk
— 7, razem 37. W ro k u 1927 — 24.
W zo ro w ą rachu n k o w o ść p ro w ad ziło czło n k ó w 9.
S ztan d ary p o siad ają k ó łk a: K . N o w aw ieś, L ip n ica, D ęb o w ałąk a, G o lu b , W ąb rzeźn o i Z ieleń,
P rzep isow y ch tab lic n ie m ają: M lew o, P rzy d w ó rz, Ł o b - d o w o , H am er.
W d alszy m ciąg u referu je p rezes p o w . p , S o jeck i sp raw ę o b ecn eg o k ry zy su i zab ieg i Z arząd u P o w , zw iązan e z ce
lem p rzezw y ciężen ia n ad w y raz tru d n ej sy tu acji ro ln ik ó w w p o w iecie p rzez w y jed n y w an ie k red y tó w o raz in trw en jo - w an ia w ciąg le p o w tarzający ch się p rzy m u so w y ch licy ta
cjach .
P o referacie p . p rezesa złoży ł szczeg ó ło w e sp raw o zd a
n ie in stru k to r ro ln y P . T . R . p . M alk iew icz z d ziałaln o ści In stru k torjatu i S ek retarjatu P . T . R . p o w . w ąbrzesk ieg o za ro k u b ieg ły . Z n in iejszeg o sp raw o zd an ia w y n ik a, iź za p o średn ictw em in stru k to ra zo rg an izo w an o n a ro k 1931 n astę-
w E lg iszew ie: 3) w y ch o w u k u r, 4) u p raw y m arch w i p astew n ej; w K ró l. N o w ejw si; 5) w y ch o w u k u r, 6) u p raw y k u k u ry d zy , 7) p szen icy ; w K siążk ach : 8) u p raw y jęczm ien ia, 9) p szen icy ; w M . R ad o w isk ach : 10) jęczm ien ia; w Jaran to w i- cach : 11) w y ch o w u k ró lik ó w ; w W . R ad ow iskach : 12) w y ch o w u św iń ; w M lew ie: 13) u p raw y jęczm ien ia; w ^ ielu b iu : 14) u p raw y p szen icy ; w P rzy d w o rzu : 15) u p raw y p szen icy .
W ro k u 1930 zam k n ięto 13 n astęp u jący ch sekcy j: w B iel
sk u : u p raw y p szen icy (4 u czestn ik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a
— 33,6 ; w C zy sto ch leb iu; u p raw y ży ta (6 u czestn ik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a — 24,8 q; w G o lu b iu : u p raw y ży ta (4 u- czestn ik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 ra — 28,6 q i u p raw y ziem n iak ó w (6 u czestn ik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a — 33,5 q; w W . R ad ow iskach : u p raw y ży ta (6 u czestn ik ó w w y n ik p rzeć, z 1 h a — 34,4 q i u p raw y b u rak ó w (6 u czestn ik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a — 1.236 q; w K ciążk ach : u p raw y b u rak ó w (5 u czestn ik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a — 1.080 q; w Z ielenin : u- p raw y b u rak ó w (6 u czestn ik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a — 1.254 q i u p raw y ziem n iak ó w (7 u czestn ik ó w ) w y n ik prz.ec.
z 1 h a — 357 q; w H am erze: u p raw y ziem n iak ó w (9 u czest
n ik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a — 262 q; w K o w alew ie: u p raw y ziem n iak ó w (8 u czestnik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a — 388 q;
w K ró l. N o w ejw si: u p raw y ziem n iak ó w (7 u czestn ik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a — 309 q; w W ąb rzeźn ie: u p raw y ziem n ia
k ó w (6 u czestnik ó w ) w y n ik p rzeć, z 1 h a — 288 q.
N astęp n ie p . w iced y rek to r Z d ro jeck i refero w ał sp raw y : k ry zy su o g ó ln ego , sp raw ę ceł, św iad czeń so cjaln y ch i p o d atk o w y ch . Z referatu p. Z d ro jew sk ieg o w y n ik a, że P. T . R . d o ło ży ło w szelk ich m o żliw y ch starań u czy n n ik ó w m iaro d ajn y ch d o u lżen ia ro ln ictw u P o m o rza w w alce z o b ecn y m k ry zy sem . Z n aczn e u stęp stw a n a rzecz ro ln ictw a d zięk i za
b ieg o m P . T . R . i p o k rew n y m o rg an izacjo m u zy sk an o w M i
n isterstw ie S k arb u p rzy sp łacie zaleg ły ch i b ieżący ch p o d atk ó w n a rzecz P ań stw a jak ró w n ież su k ces o siąg n ięto w u lg ach d la o sad n ictw a z p o w ojenn y ch p ań stw o w y ch p arce- lacy j p rzez p o w o łan ie k o m isji szacu n k o w ej p rzy O . U . Z ., k tó ra d o k o n u je k o n tro li szacu n k u p o szczeg óln y ch o sad , w y m ierzając cen ę p ierw o tn ą szacu n k u d o 50 p ro c. N astęp n ie z referatu p. Z d ro jeck ieg o w y n ik a, iż M in isterstw o R efo rm R o ln y ch d zięk i zab ieg o m P . T , R . i in n y ch p o k rew n y ch o r- g an izacy j sk reśliło o sad n ik o m jed n o p ro cen to w y d o d atek ad m in istracy jn y, zn iżając p rzy tem o d setk i o d cen y k u p n a 25 n a 3. M em o rjał zło żo n y w M in isterstw ie R efo rm R o ln y ch p rzez P . T . R . d o ty czący 5 lat w o ln y ch o d w szelk ich p ła t
n o ści n a rzecz sk arb u p ań stw a p o w p row ad zen iu o sad n i
k ó w w p o siad an ie o sad y jest w to k u ro zw ażań i n ie u leg a w szelk iej w ątp liw o ści, że zo stan ie p rzy ch y ln ie załatw io n y .
W d y sk u sji n ad referatam i zab rali g ło s: 1) W ilam o w sk i
— Z ieleń ; 2) T o m aszew sk i — Ł o p atk i; 3) G aszy ń sk i — W ą
b rzeźn o ; 4) W y lazło w ski — B ielsk .
P o w y czerp an iu d y sk u sji p rzeczy tan o rezo lu cje, p o d an e p rzez zebran ie p rezesó w K ó łek , R ezo lu cje jed n o g ło śn ie zo
stały p rzy jęte. W w o ln y ch g ło sach p, p rezes P . T . R . ap e
lo w ał do zeb ran y ch o u d zielen ie d o raźn ej p o m o cy o sad n i
k o m w H am erze, p rzed staw iając ich sk rajn ą n ęd zę.
Z am y k ając zeb ran ie p . p rezes S o jeck i p o d zięk o w ał za liczn e p rzy b y cie d eleg ato m K ó łek : M . R ad o w isk a, Z ieleń
i W ąb rzeźn o , (-)
Jedwab to złoto!
SadliBj przeto morwę, hj mor hodowat jedwabniki!
Ż ycie g o sp o darcze z tru d em się p o su w a. K ry
zys g o sp o d arczy n ap ro w ad za n as n a n o w ą g ałąź p rzerń y słu .
Jed n ą z tak ich n o w y ch zd o b yczy ek o n om icz n y ch jest h o d o w la jed w ab n ik ó w .
Zapotrzebowanie jedwabiu jest, jak wszędzie, tak i w Polsce, Niemczech itd. olbrzymie.
P raw d ziw y jed w ab jest n iezb ęd n y d la w ielkiej liczb y p rzed sięb io rstw p rzem y sło w y ch , a nigdy n ie d a się zastąp ić tk an in ą p o ły sk o w ą, w y rab ian ą z celu lo zy , t. zw . jed w ab iem sztuczn y m .
O b ecn em u w ielk iem u zap o trzeb o w an iu jed w a
b n ik ó w m ogą ty lk o częścio w o n iew ielu tak p o l
sk ich jak i n iem ieck ich h o d o w có w sp ro stać. N ie
stety d ziesiątk i m iljonów zło ty ch ro czn ie id ą za
g ran icę n a zak u p jed w ab iu su ro w eg o . Isto tn ie
zn aczn ie k o rzy stn iej p rzed staw iałb y się stan go
sp o d arczy k raju , gdyby te o lb rzym ie sum y w k ra
ju p o zo stały .
Korzystne zarobki mogliby osięgnąć ziemianie, rolnicy, osadnicy, jak i wszyscy inni ludzie o m a
ły ch d o ch o d ach , gdyby zech cieli zająć się h o d o w lą jed w ab n ik ó w . T ak że dla siero ciń có w , dom ów starcó w , zak ładó w w y ch o w aw czy ch b y łab y h o d o w la jed w abn ik ó w id ealnem źró d łem zaro b k o w a
nia.
W aru n k i k lim aty czn e w P o lsce są d la hodow li jed w ab n ikó w w p ro st w y m arzo n e. R o ślin y m o r
w ow e, n iezb ęd n y p o k arm d la jed w ab n ik ó w , u d ają się w n aszy m k lim acie zn ak o m icie,
N iem cy sto ją dziś n a czele w szy stk ich k rajó w , p ro d u k u jący ch jed w ab ; co do jak o ści jed w ab n ie-
m ie c k i n ie w ątp liw ie g ó ru je n a d w sz y stk im i in n y m i. Ja k o c h a rak te ry sty cz n y p rz y k ła d n ie c h p o słu ż y fa k t, że n ić n a jle p sz e g o w ło sk ie g o k o k o n u jed - w a b nic ze g o o sięg a z a led w ie 8 0 0 m e tró w d łu g o ści, p o d c z a s g d y n ie m ie ck i k o k o n je d w ab n icz y w y k a
z u je p rz ec iętn ie 3 0 0 0 m e tró w d łu g o ści.
H o d o w lę je d w ab n ik ó w u p ra w ian o w k ra ja c h e u ro p ejsk ic h ju ż d a w n iej. Je d n ak ż e , g dy w la ta ch o k o ło 1 8 7 0 i 1 8 8 0 u b ie g łe g o stu le c ia , w sk u tek p rz e d w cz e sn e g o z w ięk sz en ia p ro d u k c ji w e W sch o
d n iej A zji, c e n y je d w a b iu p o w o li a ż d o jed n ej trz e
ciej sp a d ły , h o d o w c y e u ro p e jsc y z a p rz e sta li h o d o w a n ie je d w a b n ik ó w . D ziś je d n a k sto su n k i u k sz ta ł
to w a ły się c a łk ie m in a c z ej. P o p y t n a je d w a b ie w z ró sł b a rd z o z n a c zn ie , a w śla d z a n im p o d sk o c z y ły ta k ż e i cen y . P o n a d to istn ieją d ziś z a k ła d y h o d o w la n e, k tó re d o sta rc za ją w o ln e o d z a ra z y ja j
k a , ta k , że e p id e m ic z ne p o ja w ie n ie się n ie p o ż ąd a
n e j c h o ro b y p la m iste j, k tó ra w d z ie w ię tn a ste m stu le c iu c a łe h o d o w le z n isz c zy ła , je st w y k lu c z o n e .
W re sz c ie n ie p a n o w a ł w E u ro p ie w la ta ch p o ro k u 1 8 7 0 ta k i b ra k p ra c y . W sk u te k teg o w X X w ie k u h o d o w la je d w ab n ik ó w w stę p u je p o n o w n ie w św ie tn y o k re s ro z k w itu , ja k i ju ż o sią gn ę li lic z
n i h o d o w cy.
H o d o w la je d w ab n ik ó w je st n a d e r p ro sta i n ie n a strę c za ż a d n y c h sz cz e g ó ln ie jsz y c h tru d n o śc i.
K a ż d y u c z eń sz k o ln y m o że je d w a b n ik i k a rm ić.
H o d o w la ty c h że je st k u ltu rą d o m o w ą i z u p e łn ie w o ln ą o d w sz elk ic h o b jaw ó w , ja k szm e ry i n ie p rz y je m n a w o ń . M o ż n a ją u p ra w ia ć w k a ż d y m p o k o ju , ró w n ież d o b rz e n a d a je się d o te g o c e lu k a ż d e in n e p o m ie sz c ze n ie ja k sie ń , p o dd a sz e itp . S to ły ja k i sta re re g a ły w k ą c ie p o k o ju u sta w io n e w y sta rc z ą ju ż d la m n iejszej h o d o w li. D la ty sią ca w y ro sły c h je d w ab n ik ó w p o trz e b a p o w ie rz c h n i o - k o ło je d n e g o m e tra k w a d ra to w e g o . N a tej p o w ie rz c h n i n a le ż y je d w ab n ik i w e d łu g w sk a zó w e k k a rm ić a ż d o o siąg n ię cia n a leż y teg o w z ro stu , ta m że m o ż n a je sw o b o d n ie p o z o staw ić , a lb o w iem n ie o p u szc z ają o n e sw eg o p a stw isk a .
S p o sób h o d o w a n ia je st n a stę p u ją cy :
N a leż y sp ro w a d z ić ja jk a je d w ab n ik ó w , k tó re w c z a sie n o rm a ln e j te m p e ra tu ry le tn ie j d o p ro w a
d z a się d o w y lęg u . P o d o k o n a n e m w y k łu c iu się je d w a b n ik i ro sn ą, ro z w ija ją się 5— 6 ty g o d n i, w k tó ry m to c z a sie n a le ż y je o d p o w ie d n io p ie lę g n o w a ć i k a rm ić liśćm i m o rw o w e m i, P o c z e m je d w a b n ik i się w p rz ęd ą i u tw o rz ą ta k z w a n e k o k o n y , k tó re z a w ie rają c e n n y je d w a b . W e w n ę trz u k o k o n u p rz e o b raż a ją się je d w a b n ik i. P o c z w ark i n a le ży u śm ierc ić , czeg o d o k o n a ć m o ż n a w su sz a rn i o - w o c u lu b w p o d o b n y sp o só b . T u k o ń c z y się w ła śc iw a c z y n n o ść h o d o w cy . T e raz ju ż ty lk o p o zo - sta je m u sp ie n ię ży ć g o to w e, w y sc h łe k o k o n y , k tó re sk u p uje m y .
G łó w n ą z a sa d ą h o d o w li je d w ab n ik ó w je st d o b ra p la n tac ja m o rw y , ja k ró w n ież u ż y w a n ie w y - so k o c en n y c h ja je k . S a d ze n ie ro ślin m o rw o w y c h m o żn a u sk u te cz n ia ć n a je sień lu b w zim ie w d n i b e z m ro ź n e , lu b te ż n a w io sn ę. N ajlep iej sa d zić ro ślin k i w rz ęd a c h , w o d stę p ac h 3 0 cm ., ta k , że n a m e tr b ie żą c y trz y ro ślin k i p rz y p a d n ą . R ó w n o
leg le tw o rzy się rz ą d d ru g i, trz e c i itd ., aż d o z a
p e łn ien ia p rz e z n a c z o n e j p rz e strz e n i. M ię d zy rz ę d a m i n a le ży p o z o sta w ić w o lne śc ie ż k i. Z e sk u t
k ie m d o d a tn im m o żn a ro ślin k i i w e w ię k sz y c h o d stęp a c h sad zić, a b y w te n sp o só b z b ie g ie m la t w o ln o -sto jąc e k rz ew y lu b d rz e w a w y h o d o w ać .
Z a lec a się ró w n ie ż d w u rzę d o w e sa d z e n ie ja k o ż y w o p ło t n a o k o ło d o m u , o g ro d u itp . T e d w a rz ę d y sa d z i się w o d stęp a c h 2 5 — 3 0 cm ,, d ru g i rz ą d n a lu k ę p ie rw sz eg o . T a k i ż y w o p ło t m o rw o w y je st w y so ce o zd o b n y , k tó ry z c z a se m z u p e łn ie się z ro śn ie; d o sta rcz a o n ro k ro c zn ie c e n n y c h liści ja k o p o k a rm d la je d w ab n ik ó w w p rz ec iw ie ń stw ie d o in n y ch o g ro d ze ń , k tó re p o łą cz o n e są z w y so k ie m i k o sz tam i n a u trz y m a n ie .
O d n o śn ie d o ja k o śc i ziem i je st m o rw a b e z p re
te n sjo n aln a i u d a je się p ra w ie w szę d z ie . W o g ó l
n o ści u w a ża się z a re g u łę : ta m g d zie k rz ew y p o rz e cz k o w e się u d a ją, ta m u d a się ró w n ież m o rw a.
H o d o w la je d w a b n ik ó w z y sk iw a ć b ę d z ie so b ie c o raz w ię k sz e z n a c z e n ie . W sk u te k d o sta rc zo n y c h
Sienkiewicz mówi!
Kto sadzi jedno drzewko morwowe,
ten rzuca garść złota do krajowego skarbca!“
z a p a só w m o rw y w k ra ju je ste śm y w stan ie n ie- ty lk o o b y ć się b e z w w o z u z z a g ran ic y i te m sa - m em o lb rz ym ie su m y w k ra ju z a trz y m a ć , p rz ec iw n ie , m o żem y ta k ż e w y w o zić n p . d o A m e ry k i, co w y jd zie n a k o rz y ść n a sz e g o b ila n su h a n d lo w e g o . S ta n y Z je d n o c z o n e P ó łn o c n e j A m e ry k i z u ż y w a ją w sw y m o g ro m n ie ro z w in ię ty m p rz e m y śle je d w a b iu su ro w eg o p o n a d 7 0 % o g ó ln ej p ro d u k c ji św ia
to w e j (co ró w n a się p rz esz ło 7 m iljard ó w zł.), a n ie są w sta n ie w sk u te k n ie k o rz y stn y c h w a ru n k ó w k lim aty c z n y c h — ja k n p , o g ó ln ie z n a n e fa le u p a łó w — sa m e h o d o w ać je d w a b n ik i. H o d o w la je d w a b n ik ó w w y św ia d cz a w ię c p a ń stw u n a jw ięk sz e p rz y słu g i, z czeg o m a o n o sam o w ie lk ie k o rz y ści, g d y ż h o d o w la je d w a b n ik ó w p rz y n o si z n a cz n e d o ch o d y. Z n o w o z a sa d z o n y c h ro ślin m o rw o w y ch ,
p rz y n a jm n ie j 2 -letn ic h ze sz k ó łe k , m o ż n a ju ż w n a stę p n y m ro k u u z y sk a ć liście n a p o k a rm d la je d w a b n ik ó w . K rz ew y m o rw y p o d ra stają n a tu ral
n ie z ro k u n a ro k i stają się c o ra z z a so b n ie jsz e w liśc ie i te m b ard z iej w a rto śc io w e .
L ic zą c w e d łu g św iato w y c h cen ry n k ow y c h 3 0 zł. z a k ilo g ra m su ch y c h k o k o n ó w , m o ż e h o d o w ca, p o sia d ają c d o b rą p la n ta cję m o rw y , © się
g n ąć ze sw ej h o d o w li w p rz ec ią g u 5 — 6 ty g o d ni z jed n ej m o rg i 2 5 0 0 zł. i w ięcej.
K to n ie p o sia d a w łasn e j ziem i n a z ało ż e n ie p la n ta c ji m o rw y , m o że ją ła tw o u z y sk a ć z a k ilk a
— —GFEDCBA
z ło ty c h w d r o d z e d z ie r ż a w y . K to n ie p o s ia d a ś r o d k ó w n a z a ło ż e n ie w ię k s z e j p la n ta c ji, m o ż e r o z p o c z ą ć h o d o w lę n a m n ie js z ą s k a lę . K a p ita ł o b r o to w y p o c z ą w s z y o d 6 5 , 1 0 0 d o 2 0 0 z ł., w y s ta rc z y ju ż n a z a k u p s a d z o n e k m o r w y , ja je k je d w a b n ik a itd . n a m n ie js z ą h o d o w lę .
Z a z n a c z y ć je s z c z e w y p a d a , ż e m o r w a ,,M o r u s - A lb a " , n a te r y to r ju m P o ls k i b a r d z o d o b r z e s ię p r z y jm u je , w y tr z y m u je n a w e t n a js iln ie js z e m r o z y .
Uodowia jedwabnika oiai korzyści i niej.
A b y ja s n o p r z e d s ta w ić k o r z y ś c i, p ły n ą c e z h o d o w li je d w a b n ik a w p o r ó w n a n iu z in n e m i g a łę z ia m i g o s p o d a r c z e m i, n ie c h p o s łu ż y f a k t, ż e n a W ę g r z e c h d a w n ie j n a ju b o ż s z e o k r ę g i p o z a p r o w a d z e n iu h o d o w li je d w a b n ik a , s ta ły s ię n a jz a m o ż n ie j-
s z e m i.
D la u n a o c z n ie n ia n ie c h a j s łu ż y n a s tę p u ją c e o - b lic z e n ie z y s k u , k t ó r y u m y ś ln ie n ie je s t w y s o k o
w z ię ty .
J e d n a 3 - le tn ia r o ś lin k a m o r w y d o s ta r c z a p r z y n a jm n ie j 2 5 0 g r . liś c ia , s ta rs z e r o ś lin y s to s u n k o w o w ię c e j.
J e d e n je d w a b n ik z u ż y w a p o d c z a s k a r m ie n ia , tr w a ją c e g o 2 8— 3 6 d n i, o k o ło 2 5 g r a m ó w liś c ia .
K a ż d y je d w a b n ik d o s ta r c z a p r a w e m n a t u r a l - n e m je d e n k o k o n je d w a b n ic z y .
N a je d n ą m o r g ę r o li, 2 .5 0 0 m e tró w k w a d r a t o w y c h , w y s a d z a s ię 4 0 0 0 r o ś lin m o r w y .
J e d n a 3 - le tn ia r o ś lin a u ź y w i 1 0 je d w a b n ik ó w . J e d n a k m o r g a u ż y w i 4 0 .0 0 0 je d w a b n ik ó w c z y li 9 0 k g . k o k o n ó w . Z a je d e n k g . o tr z y m u je m y 3 0 z ł., a w ię c z a 9 0 k g . — 2 .7 0 0 z ł.
P o n ie w a ż m o r w a , r a z z a s a d z o n a , d a ls z y c h n a k ła d ó w p ie n ię ż n y c h n ie w y m a g a , n a le ż y k o s z ta p r z e d s ię b io r s tw a o b lic z y ć n a 1 0 % ja k o d o s t a t e c z n e .
D o c h ó d b r u t t o ... 2 .7 0 0 z ł.
W y d a tk i 1 0 % ... 2 7 0 z ł.
Z a te m c z y s ty z y s k . . . . 2 .4 3 0 z ł.
Ku uwadze;
P o d c z a s g d y P . T . z je d n e j m o r g i p r z y ś w i e t
n y m u r o d z a ju o k o ło 4 0 0 z ł. o s ię g n ie , m o ż n a , u p r a w ia ją c h o d o w lę je d w a b n ik ó w , n a ta k ie j s a m e j p o w ie rz c h n i o k o ło 2 .4 3 0 z ł. z y s k a ć , a w ię c 6 r a z y w ię c e j n iż p r z y u p r a w ie z b ó ż , i to je s z c z e p r z y m n ie js z y m n a k ła d z ie i lż e js z e j p r a c y .
Jedwabniki są Waszym ratunkiem!
Sadźcie zatem wszędzie morwę!
Hodujcie jedwabniki!
Jedwab to złoto!
Informacji udziela bezpłatnie Hodowla Jedwabni
ków i Morwy w Golubiu ul. 17 Stycznia pow. wąbrzeski.
Zdrowotność na wsi.
C z ę s to s ły s z y s ię w m ie ś c ie , ja k w y b la d ły , w y n ę d z n ia ły r o b o tn ik , c z y u r z ę d n ik , k in ie n a c z e m ś w ia t s to i n a w a r u n k i ż y c ia m ie js k ie g o p o d w z g lę d e m z d r o w o tn y m . T w ie rd z i o n , ż e d o p ie r o n a w s i o d z y s k a łb y s iły i z d r o w ie .
J e s t w te m is to tn ie d u ż o p r a w d y , g d y ż ż y c ie p r a w d z iw ie h ig je n ic z n e ( t. j. z d r o w e ) d a le k o ł a tw ie j je s t p r z e p r o w a d z ić n a w s i, n iż w m ie ś c ie , c h o c ia ż b y z e w z g lę d u n a p o w ie tr z e , ja k o ś ć n ie - s f a łs z o w a n y c h p r o d u k tó w s p o ż y w c z y c h itd .
A le i t u i ta m z d r o w ie z a le ż y g łó w n ie o d s a m e g o c z ło w ie k a , o d s p o s o b u je g o ż y c ia i o d u m ie ję t
n e g o w y s tr z e g a n ia s ię c h o r ó b , t a k z a k a ź n y c h ( z a r a ź liw y c h ) , ja k i z w y k ły c h , p o w s ta ją c y c h n a jc z ę ś c ie j w s k u te k n ie o d p o w ie d n ie g o ż y c ia .
I tu ta j t r z e b a s tw ie rd z ić , ż e lu d n o ś ć w ie js k a je s t n a o g ó ł, p o d w z g lę d e m z n a jo m o ś c i p o d s ta w o w y c h w y m a g a ń z d r o w o tn o ś c i i u m ie ję tn o ś c i w a lk i z w s z e lk ie g o r o d z a ju c h o r o b a m i, n ie p o r ó w n a n ie b a r d z ie j c ie m n a i z a c o f a n a , n iż n a jb ie d n ie js z a n a w e t lu d n o ś ć w ie lk o m ie js k a .
G łó w n y m w r o g ie m z d r o w ia i s p r z y m ie r z e ń c e m c h o ró b je s t b r u d , n ie c h lu js tw o o r a z b r a k ś w ia tła i p o w ie tr z a . > W m ie ś c ie b ie d a k o m d o ś ć tr u d n o je s t w a lc z y ć z ty m w r o g ie m , z w ła s z c z a z b r a k ie m ś w i a t ł a i p o w ie tr z a , — a le n a w s i, p r z y o d r o b in ie b o d a j d o b r e j w o li a p r z y w ie lk ie j o b f ito ś c i w o d y , ś w ia tła i n ie s k a ż o n e g o p o w ie tr z a , m o ż n a p r z e c ie ła tw o u tr z y m a ć w c z y s to ś c i iz b ę , n a c z y n ia k u c h e n n e i ja d a ln e , o r a z o d z ie n ie i s p r z ę ty . O c z y w iś c ie , n a le ż y p a m ię ta ć r ó w n ie ż o c z y s to ś c i r ą k i c a łe g o c ia ła , a t a k ż e n ie ż a ło w a ć m ie s z k a n io m p o w ie tr z a i p r z e w i e t r z a ć je ja k n a jc z ę ś c ie j.
J e ż e l i c h o d z i o c h o ro b y z a k a ź n e , to lu d n o ś ć w ie js k a z a w s z e p a m i ę t a ć p o w in n a , iż c h o ro b y te b a r d z o ła tw o p r z e n o s z ą s ię n a lu d z i z d r o w y c h o d c h o r y c h . P r z e to c h o r e je d n o s tk i n a le ż y n ie z w ło c z n ie o d d z ie la ć o d z d r o w y c h . O w a d y d o m o w e (a z w ła s z c z a m u c h y , k o m a r y ) o r a z in s e k ty ( p c h ły , w s z y i p lu s k w y ) n a le ż y tę p ić b e z lito ś n ie , g d y ż o n e to n a jc z ę ś c ie j p r z e n o s z ą c h o r o b ę z a k a ź n ą . R ó w n ie ż w o b c o w a n iu z e z w ie r z ę ta m i d o m o w e m i n a l e ż y z a c h o w a ć d u ż ą o s tr o ż n o ś ć .
P r z e d z n a c z n ą ilo ś c ią c h o r ó b z a k a ź n y c h m o ż n a z a b e z p ie c z y ć s ię z a p o m o c ą s z c z e p ie ń o c h r o n n y c h , t a k m a ło je s z c z e r o z p o w s z e c h n io n y c h n a w s i, — a le to n a le ż y ju ż d o z a k r e s u d z ia ła n ia l e k a r z y , a m y p o r u s z a m y t u ty lk o n a jo g ó ln ie js z e i p o d s ta w o w e w s k a z ó w k i z d r o w o tn o ś c io w e .
N a le ż y w ię c p a m ię ta ć je s z c z e o te m , ż e o g r o m n ą r o lę p r z y u tr z y m a n iu z d r o w ia o d g r y w a r o z s ą d n y s p o s ó b o d ż y w ia n ia . P r z e d e w is z y s tk ie m n ie w o ln o je ś ć i p ić p o n a d m ia rę , s p o ż y w a ć p r o d u k tó w n a d p s u ty c h lu b n ie p e w n y c h , ’p ić n ie ś w ie ż e j i z a n ie c z y s z c z o n e j w o d y , p o s iłk o w a ć s ię p r z y je d z e n iu b r u d n e m i p a lc a m i itp .
P o z a te m w k a ż d e j w s i a n a w e t w k a ż d e j w io s c e p o w in n a b y ć je d n a lu b k ilk a a p t e c z e k d o m o w y c h z a o p a tr z o n y c h w n a jb a r d z ie j n ie z b ę d n e l e k a r s tw a o r a z ś r o d k i o p a tru n k o w e i d e z y n f e k c y j
n e ( o d k a ż a ją c e ) , D o ś r o d k ó w t a k i c h n a le ż ą b a n d a ż e , g a z a h ig r o s k o p ijn a i s te r y liz o w a n a , g a z a jo - d o f o r m iw a , p l a s t r y g o ją c e , jo d y n a , a m o n ja k , w o d a u tle n io n a , k w a s b o m y , n a d m a n g a n ja n p o ta s u , o r a z n a jb a rd z ie j z n a n e l e k a r s tw a : a s p ir y n a , c h in in a , tr i- g e m in a , k r o p le w a le r ja n o w e , k r o p le I n o z ie m c o w a , o le j r y c y n o w y , m a ś ć c y n k o w a itd .
L u d n o ś ć w ie js k a w in n a z r o z u m ie ć , ż e l e k c e w a ż e n ie g łó w n y c h w a r u n k ó w z d r o w o tn y c h p r z y n o s i je j n ie o b lic z a ln e s z k o d y m a te r ja ln e i m o r a ln e .
v W it.
