Muzyka opowiada 1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Zapoznanie uczniów z pojęciem muzyki ilustracyjnej. Wskazanie jej miejsca w kontekście historii muzyki. Rozpoznanie kompozytorów tworzących w tym kierunku. Percypowanie i rozróżnianie dzieł muzyki programowej, takich kompozytorów jak: Antonio Vivaldi, Mikołaj Rimski-Korsakow, Edward Grieg. Wyróżnianie brzmienia i środków wykonawczych zastosowanych w dziełach wymienionych kompozytorów. Wskazanie funkcji muzyki programowej oraz jej treści symboliczno – programowych.
Wyjaśnić różnicę między muzyką programową a absolutną.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Wyjaśnić pojęcie muzyki ilustracyjnej.
2. Wskazać miejsce muzyki ilustracyjnej w historii muzyki.
3. Rozpoznać kompozytorów tworzących w nurcie muzyki programowej.
4. Rozróżnić - omawiane na lekcji - dzieła muzyki programowej i wskazać kompozytorów danych utworów.
5. Wskazać funkcje muzyki programowej oraz jej treści symboliczno – programowe.
6. Umiejętnie rozpoznać nastrój, ekspresję percypowanego utworu.
7. Wskazać różnice między muzyką programową a absolutną.
2. Metoda pracy
Lekcja przeprowadzona metodą pogadanki oraz z elementami percepcji muzycznej. Opis.
3. Środki dydaktyczne
1. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4-6.
2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.
3. Odtwarzacz płyt.
4. Nagrania utworów:
a) Antonio Vivaldi - Cztery pory roku – część I Wiosna.
b) Mikołaj Rimski Korsakow – Lot trzmiela.
c) Wojciech Kilar – Orawa.
5. Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza - przywitanie
- sprawdzenie obecności
- sprawdzenie zadania domowego - podanie tematu lekcji.
(5 min)
b) Faza realizacyjna
1. Metodą pogadanki, zapoznanie uczniów z pojęciem muzyki ilustracyjnej. Omówienie jej zastosowania i formy przedstawiającej sytuację programową. Wskazanie elementów dzieła muzycznego składających się na cechy charakterystyczne przedstawiania muzycznej opowieści.
2. Wysłuchanie i percepcja I części koncertu skrzypcowego „Wiosna” Antoniego Vivaldiego z cyklu „Cztery pory roku”. Omówienie cech brzmieniowych, kolorystycznych, agogicznych, dynamicznych mówiących o programowości muzyki i jej ilustracyjności.
3. Wspólne konstruowanie definicji muzyki programowej.
4. Zapisanie definicji podanej przez nauczyciela.
Notatka
Muzyka ilustracyjna – utwory przedstawiające za pomocą środków muzycznych - fabułę literacką, obraz, ideę. Muzyka programowa wywołuje u słuchacza określone skojarzenia wywołane za pomocą tytułu, komentarza do utworu lub motta podanych czasem przez kompozytora, w połączeniu z odpowiednimi sugestiami dźwiękowymi, na przykład w zestawieniu z motywami przewodnimi czy naśladowaniem zjawisk akustycznych (szum wiatru, śpiew ptaków). Muzyka programowa pełni funkcję ekspresywną.
5. Wysłuchanie i percepcja utworu Mikołaja Rimskiego Korsakowa – „Lot trzmiela”. Wskazanie, metodą pogadanki, cech charakterystycznych dla muzyki ilustracyjnej w tym utworze.
Wskazanie tych elementów dzieła muzycznego, które określają ilustracyjność muzyki.
6. Wysłuchanie i percepcja „Orawy” Wojciecha Kilara. Objaśnienie programu utworu oraz omówienie - metodą pogadanki - odczuć i emocji związanych z wysłuchaniem utworu.
7. Wyjaśnienie pojęcia muzyka absolutna. Wskazanie różnicy między muzyką programową i muzyką absolutną.
(35 min)
c) Faza podsumowująca
Zapisanie notatki przez uczniów do zeszytów.
Notatka:
Muzyka absolutna – jest to muzyka, która nie posiada tytułu ani programu. Utwory wyzwalają w słuchaczach różne, często odmienne, uczucia i obrazy. Jednak obrazy te zależą tylko i wyłącznie od wyobraźni ludzi i ich wrażliwości.
(5 min)
5. Bibliografia
1. Janusz Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia.
2. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4-6.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
Wyjaśnianie najważniejszych zagadnień z zakresu muzyki programowej.
