Typy kultury
Wprowadzenie Przeczytaj
Ilustracja interaktywna Sprawdź się
Dla nauczyciela
Pojęcie kultury w naszej cywilizacji jest wszechobecne. Stykamy się z nim często, nie zawsze je
rozumiejąc. Dlatego część z nas wielokrotnie zadaje sobie pytanie: czym jest kultura? I czemu ona służy?
Czy jest zawsze taka sama, czy też wręcz przeciwnie – mamy do czynienia z szeroką różnorodnością kulturową? Problemu nie rozwiązuje definicja tego pojęcia, ponieważ umożliwia ona wiele możliwości interpretacyjnych. Inaczej postrzega to zagadnienie historyk, etnograf, socjolog lub kulturoznawca. I co najważniejsze, każdy z nich będzie miał rację. Współcześnie kulturę najczęściej utożsamia się
z działaniami artystycznymi w dziedzinie muzyki, malarstwa, literatury, filmu lub innej dziedziny sztuki.
Twoje cele
Wyjaśnisz znaczenie pojęcia kultura. Przedstawisz typy współczesnej kultury.
Scharakteryzujesz różnorodność kulturową i wskażesz jej rodzaje: kultura masowa, wysoka, narodowa, ludowa, uniwersalna.
Przeanalizujesz na wybranych przykładach cechy kultury masowej.
Typy kultury
Źródło: licencja: CC 0.Przeczytaj
Definiowanie pojęcia
Próbując dojść do genezy znaczenia słowa kultura, musimy się cofnąć do czasów starożytnego Rzymu, gdzie mianem cultus agri określano uprawę roli. Z czasem jednak rozumienie tego pojęcia zmieniło się na szeroko rozumianą działalność człowieka oraz wytworzony w ten sposób dorobek cywilizacyjny, który dzielimy na materialny i duchowy. Taki sposób klasyfikowania kultury wywodzi się z XIX wieku; znalazł on bardzo szerokie zastosowanie. Współcześnie wyróżniamy nowe podejście do pojęcia kultury i jego definiowania. Najpowszechniejsze metody wyznaczania tego pojęcia są następujące:
opisowa
Autorstwa Edwarda Tylora, który uważa, że kultura, czyli cywilizacja, jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa.
historyczna
Zwraca ona uwagę na przekazywanie dziedzictwa kolejnym pokoleniom, co w swojej definicji zawarł Stefan Czarnowski, pisząc, że kultura jest dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem, owocem twórczego i przetwórczego wysiłku niezliczonych pokoleń.
normatywna
Autorstwa Alfreda Kroebera i Talcotta Parsonsa, zakładająca, że kultura to przekazane i wytworzone treści i wzory wartości, idei i innych symbolicznie znaczących systemów, będące czynnikami kształtującymi ludzkie zachowania oraz wytwory stanowiące produkt zachowania.
psychologiczna
Autorstwa Stanisława Ossowskiego; zakłada, że kultura jest pewnym zespołem dyspozycji psychicznych przekazywanych w łonie danej zbiorowości przez kontakt społeczny i uzależniony od całego systemu stosunków międzyludzkich.
Przytoczone przykłady definiowania kultury świadczą o złożoności problemu, jaki stwarza samo pojęcie.
Nie jest to jednak katalog wyczerpany, bowiem kulturę można też podzielić na:
materialną, na którą składają się wszystkie wytwory materialne cywilizacji ludzkiej;
duchową, zwaną też symboliczną, która składa się z wytworów myśli ludzkiej, religii, filozofii, literatury, sztuki;
społeczną, czyli ogół norm i zwyczajów określających stosunki międzyludzkie;
osobistą, która składa się z zachowań, poglądów jednostki;
polityczną, składającą się z wiedzy na temat polityki, uznawanego systemu wartości i wzorców zachowań politycznych.
Johann Go ried von Herder
Nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo kultura.
“
Wawel w Krakowie
Zastanów się, jakiej kultury jest on przykładem.
Źródło: Sharx, licencja: CC BY-SA 2.5.
Kultura wysoka
Kulturę można klasyfikować na wiele sposobów. Jednym z podstawowych jest podział na kulturę wysoką, czyli elitarną, i kulturę popularną, czyli masową.
Teatro alla Scala w Mediolanie. Przykład miejsca, gdzie promuje się kulturę wysoką.
Źródło: Wolfgang Moroder, licencja: CC BY-SA 3.0.
Kultura wysoka to oryginalna twórczość wyrażana za pomocą sztuki, która od odbiorcy wymaga odpowiedniego przygotowania pod względem intelektualnym. Do tego rodzaju kultury zaliczamy dzieła literackie, malarskie, teatralne, muzyczne, które przez odbiorców i krytyków zostały uznane za wybitne.
Szczególne znaczenie mają w tej dziedzinie krytycy sztuki oraz instytucje, które sztukę promują i prezentują, czyli teatry, galerie, opery i temu podobne. Dzieła uznane za wybitne z czasem stają się częścią dziedzictwa narodowego danego narodu i częścią światowego dziedzictwa kulturowego.
Odbiorca kultury wysokiej jest z reguły krytyczny, gdyż w przeszłości była ona domeną warstw wyższych, arystokracji i możnowładztwa. W XIX wieku kultura wysoka zyskała nowych odbiorców w postaci
inteligencji, co utrzymuje się do dziś.
Kultura masowa
Konsekwencją postępu naukowo‑technicznego w XX wieku był rozwój środków masowego przekazu:
radia, telewizji, prasy, internetu, co przyczyniło się do powstania kultury masowej. Jej cechą jest łatwość dostępu oraz fakt, że jej odbiorca nie musi mieć żadnego przygotowania, by ją zrozumieć. Kultura masowa stała się dostępna dla wszystkich, a jej odbiorcy to ludzie o bardzo zróżnicowanym poziomie wykształcenia, odmiennych potrzebach intelektualnych i pochodzący z różnych grup społecznych.
Kultura masowa, zwana też popularną, jest często poddawana krytyce za przekaz treści o niskiej wartości artystycznej oraz intelektualnej. Zarzuca się jej, że służy wyłącznie bezrefleksyjnej rozrywce, która jest dopasowana do przeciętnych gustów jej odbiorców. Bardzo często wiąże się to z epatowaniem erotyką lub przemocą. Do kultury masowej zaliczamy prasę bulwarową, literaturę kryminalną, romanse, seriale telewizyjne, muzykę popularną, gry komputerowe, dyskoteki, programy rozrywkowe w większości stacji telewizyjnych, teleturnieje i wiele innych.
Przykład kultury masowej we współczesnym wydaniu. Zastanów się nad jej przekazem.
Źródło: licencja: CC 0.
Współcześnie grono odbiorców kultury masowej znacznie się poszerzyło, bo jej twórcy starają się sięgać do wytworów kultury wysokiej. Przykładem mogą być reprodukcje dzieł sztuki na przedmiotach
użytkowych, np. kubkach, plakatach, koszulkach czy magnesach. Twórcy kina popularnego często sięgają do dzieł klasycznych, a kompozytorzy bardzo chętnie wplatają w swoje utwory elementy muzyki
poważnej. Dzięki temu, za pomocą środków masowego przekazu, duża liczba odbiorców może zapoznać się z wytworami kultury wysokiej. Standardem są przekazywane na żywo przez sieci kin spektakle z najsłynniejszych teatrów i oper na świecie. Wiele osób nigdy nie obejrzałoby tych spektakli na żywo w teatrze, a w lokalnym kinie sztuka wysoka staje się dostępna dla każdego. Podobną rolę odgrywa telewizja i internet; w telewizji powstają nawet specjalne kanały, np. TVP Kultura, których zadaniem jest popularyzacja kultury wysokiej w masowy sposób. Prowadzi to często do zjawiska komercjalizacji sztuki, ponieważ jej podstawowym celem staje się zysk finansowy. Takim przykładem dążenia do zysku
finansowego jest przełożenie prozy Andrzeja Sapkowskiego przez Studio CD‑Projekt na świat wirtualnej gry „Wiedźmin”.
Logotyp kanału TVP Kultura
Zastanów się, czy tego typu kanały telewizyjne mogą promować kulturę wysoką.
Źródło: Kamw12, domena publiczna.
Kultura narodowa
Kulturę tego typu możemy scharakteryzować jako ogół norm, wartości, symboli, wierzeń i dzieł sztuki, które są charakterystyczne dla danego narodu. Służy ona jego identyfikacji, wpływa na poczucie więzi i tożsamość narodową. W skład kultury poszczególnych narodów wchodzą dzieła literackie, malarskie, rzeźbiarskie, filmowe, obyczaje, ale też wartości i symbole. Są one niepowtarzalne i indywidualne dla danej wspólnoty, wynikają z historii i nierozerwalnie łączą się z jej przeszłością. Znaczenie kultury narodowej nabiera szczególnego wyrazu w sytuacjach kryzysów i zagrożenia. Przykładem tego zjawiska była polska kultura narodowa w czasach rozbiorów czy też w czasie okupacji hitlerowskiej i sowieckiej.
Kultura w ramach jednego narodu może być zróżnicowana; przykładowo: język polski ma wiele dialektów, a w poszczególnych regionach kraju występują różne obyczaje. Wpływa to na jej różnorodność. Opiekę nad tym obszarem w Polsce sprawuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Logotyp Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Wskaż podstawowe zadania tego organu władzy.
Źródło: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, domena publiczna.
Kultura ludowa
Do kultury ludowej zaliczamy całokształt wartości, obyczajów i dzieł sztuki ludowej wytworzonych w ramach zróżnicowanych regionalnie społeczności wiejskich. Już w XIX wieku na ziemiach polskich
prekursorem badań nad kulturą ludową był Oskar Kolberg, którego uznajemy za ojca polskiej etnografii.
Kultura ludowa ziem polskich jest bardzo zróżnicowana pod względem zwyczajów, strojów, tradycji, tańców ludowych, muzyki. Kultura ta, nazywana też folklorem, mimo różnic regionalnych ma cechy wspólne, uniwersalne, takie jak tradycjonalizm połączony z religijnością, antyindywidualizmem oraz swoistym izolacjonizmem, będącym konsekwencją małej ruchliwości mieszkańców wsi.
Przykład kultury ludowej – łowicka kodra (wycinanka) Źródło: Armin Schönewolf, licencja: CC 0.
Kultura uniwersalna
Przeciwieństwem kultury narodowej i ludowej, które wywodzą się ze wspólnych korzeni historycznych, jest kultura uniwersalna, zwana też globalną. Ten typ kultury wywodzi się z powszechnych współcześnie postaw konsumpcyjnych i jest konsekwencją zachodzącego na świecie procesu globalizacji. Postępujący rozwój naukowo‑techniczny w II połowie XX wieku, narodziny telewizji satelitarnej, internet –
spowodowały, że świat się zmniejszył, stał się czymś w rodzaju globalnej wioski, w której wszyscy o wszystkich wszystko wiedzą. Jest to skutek szybkiego, prawie nieograniczonego obiegu informacji.
Odległość przestała być barierą, możemy, siedząc wygodnie w fotelu, obserwować wydarzenia dziejące się w tym samym czasie na innych kontynentach. Proces globalizacji kultury jest nieuchronny, ale należy zachować zdrowy rozsądek w przyjmowaniu obcych wzorów postępowania, zwyczajów, mód. Należy rozwijać własną kulturę, która jest elementem kultury globalnej.
Makdonaldyzacja kultury
Z pojęciem kultury globalnej wiąże się zjawisko makdonaldyzacji kultury, stworzone przez
amerykańskiego socjologa George’a Ritzera, który stwierdził, że współczesna kultura opiera się na zasadach, które wynikają z doświadczeń w funkcjonowaniu sieci popularnych restauracji oferujących fast food. Tymi zasadami są:
przewidywalność
Kultura musi być przewidywalna i stała.
kalkulacyjność
Liczy się zysk, nie jakość.
efektywność
Powinna zaspokajać potrzeby jak najszerszej rzeszy klientów.
manipulacja
Wszyscy powinni z niej korzystać i być zadowoleni.
Ritzer uważa, że te wzory są przenoszone teraz na wszystkie dziedziny życia.
Klasyfikacja kultury według Margaret Mead
Margaret Mead była amerykańską antropolożką kultury, która wyróżniła trzy typy kultury:
kultura postfiguratywna
Opiera się na starszym pokoleniu jako przekaźniku wzorców kulturowych; istotna jest tradycja i historia oraz przestrzeganie z góry narzuconych wzorców zachowań.
kultura kofiguratywna
Opiera się na teraźniejszości; większość wzorców kulturowych jest przejmowana od rówieśników, a starsze pokolenie jest odsuwane na boczny tor; występują duże różnice i konflikty międzypokoleniowe.
kultura prefiguratywna
Daje pole do popisu młodym, którzy tworzą własne wzorce zachowań i wynalazki, często przekazując wiedzę starszym pokoleniom w ramach socjalizacji odwróconej, co dzieje się współcześnie.
Słownik
dziedzictwo kulturowe
dorobek kulturowy danego społeczeństwa lub narodu wpływający na jego funkcjonowanie etnografia
(z gr. ethnos – lud, z gr. graphein – opisywać); nauka zajmująca się badaniem i opisywaniem kultury ludowej
globalizacja
proces tworzenia się społeczeństwa globalnego pod wpływem rozwoju środków masowej komunikacji i transportu, co prowadzi do „zmniejszania się odległości” i tworzenia „globalnej wioski”
kultura
(z łac. colere – uprawiać, cultura – uprawa); całokształt duchowego i materialnego dorobku cywilizacji ludzkiej
Ilustracja interaktywna
Polecenie 1
Zapoznaj się z grafiką interaktywną i wykonaj polecenia.
Cechy kultury masowej na przykładach zjawisk kulturowych
Źródła grafik: CC0.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 1
Podaj cechy kultury masowej.
Ćwiczenie 2
Zastanów się, dlaczego kultura masowa ma charakter komercyjny. Uzasadnij swoją opinię
Ćwiczenie 3
Wymień kilka przykładów kultury masowej.
Sprawdź się
Ćwiczenie 1
Wskaż, kto był autorem opisowej definicji kultury.
Stanisław Ossowski Talcott Parsons Stefan Czarnowski Edward Tylor
輸
Ćwiczenie 2
Dopasuj definicję do typu kultury.
składa się z wytworów myśli ludzkiej, religii, filozofii, literatury, sztuki, ogół norm i zwyczajów określających stosunki międzyludzkie, brak definicji, składa się z wiedzy na temat polityki, uznawanego systemu wartości i wzorców zachowań politycznych, składają się na nią wszystkie wytwory materialne cywilizacji ludzkiej
kultura społeczna kultura materialna kultura polityczna kultura duchowa kultura ludowa
輸
Ćwiczenie 3
Zapoznaj się ze zdjęciem i wykonaj polecenie.
Źródło: Etheanna, licencja: CC BY-SA 4.0.
Podaj, z jakim typem kultury wiąże się przedstawiona fotografia.
醙
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z ilustracją i wykonaj polecenie.
Źródło: licencja: CC 0.
Wskaż, do jakiego procesu odnosi się powyższa ilustracja. Odpowiedź uzasadnij.
醙
Ćwiczenie 5
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Dokonaj charakterystyki kultury wysokiej i podaj jej przykłady.
難
Kultura masowa, czyli kultura dla wszystkich
– Jednym ze sposobów patrzenia na kulturę jest sposób hierarchizujący: wyróżnia on kulturę wyższą i niższą. Tym rozróżnieniem w pierwszej połowie XX wieku zajmował się badacz i pisarz Dwight Macdonald. Spopularyzował on termin „kultura masowa”, cechując go negatywnie – kulturę masową wartościował bowiem nisko, uważał ją za uproszczoną, nieskomplikowaną, banalną – tłumaczyła w audycji dr Ewa Klekot.
Źródło: Kultura masowa, czyli kultura dla wszystkich, 6.10.2018 r., dostępny w internecie: polskieradio.pl [dostęp 29.07.2020 r.].
“
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Omów, w jaki sposób kultura prefiguratywna wpłynęła na proces socjalizacji.
難
Kultury prefiguratywne w życiu młodzieży
Kultura prefiguratywna wydaje się najbardziej zagadkowa. Nie sposób bowiem przewidzieć przyszłości, jaka czeka najmłodsze pokolenie. Bo to najmłodsi mają najwięcej do powiedzenia, oni kształtują kulturę, a starsi mogą jedynie przyglądać się zmianom wprowadzanym przez młodych i próbować dopasować się do nich.
Dlaczego tak się dzieje? Bo świat zmienił się na tyle, że już tylko młode pokolenie potrafi go zrozumieć do końca i poruszać się w nim bezproblemowo. Margaret Mead, która pisała swą książkę na przełomie lat sześćdziesiątych
i siedemdziesiątych, widziała dokładnie różnicę między pokoleniem rodziców wychowanych przed II wojną światową i dzieci, które przyszły na świat
w całkowicie zmienionych warunkach. Niezwykły rozwój technologii, mediów, zmiany w społeczeństwie – erozja rodziny, feminizm i wyzwolenie kobiet, rewolucja seksualna wyznaczały nową rzeczywistość, której brak było tak charakterystycznej dla kultur postfiguratywnych stabilności i ciągłości. Świat zmieniał się tak szybko, że kierunku zmian nie sposób było przewidzieć. Jedynie elastyczne młode umysły młodego pokolenia mogły za tymi zmianami podążać. Jedyną pewną rzeczą w tym niestabilnym, stale zmieniającym się i nieobliczalnym świecie było to, że przyszłość, jakakolwiek będzie, będzie inna niż przeszłość, że młodych czeka życie zupełnie inne, niż życie ich dziadków i ojców.
Źródło: Kultury prefiguratywne w życiu młodzieży, 13.05.2013 r., dostępny w internecie: cestakzivotu.eu [dostęp 29.07.2020 r.].
“
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Wskaż polską ikonę kultury masowej XXI wieku rozpoznawaną na całym świecie.
難
Pac-Man, czyli „jeść kłapiąc ustami"
Od 40 lat dosłownie każdy może bawić się jedną z gier wszech czasów –
Pac‑Manem. Takimi grami zawsze były „Chińczyk”, „Domino”, a w początkach gier komputerowych nieśmiertelny „Tetris”. Jednak w tychże początkach powstała także ta kultowa gra – dokładnie 22 maja 1980 roku – japońska korporacja Namco Ltd.
wydała grę o nazwie „Puck‑Man”. Z racji różnych niezręcznych skojarzeń językowych, szczególnie na rynkach anglojęzycznych, nazwę zmieniono na
„Pac‑Man”. Jej twórcą w głównej mierze był Tōru Iwatani – japoński projektant gier komputerowych i wieloletni pracownik firmy (…) Pac‑Man stał się swoistą ikoną kultury masowej drugiej połowy XX wieku. Na jego kanwie powstały dwa seriale animowane oraz jeden film fabularny. Powstawały także piosenki i teledyski z motywami tej gry, z wykorzystaniem oryginalnych dźwięków oraz całej ścieżki dźwiękowej. W kolejnych latach gra doczekała się swojej wersji komputerowej oraz na nowoczesne pla ormy gier. Ogromne rzesze graczy zawsze z nostalgią do niej wracali i choć te kolejne wersje nie były już takim objawieniem jak przed
czterdziestu laty, dawały jednak wiele rozrywki i dobrej zabawy. (…)
Źródło: Pac-Man, czyli „jeść kłapiąc ustami", 22.05.2020 r., dostępny w internecie: polskieradio.pl [dostęp 29.07.2020 r.].
“
Ćwiczenie 8
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Wyjaśnij, jakie zagrożenia dla kultury narodowej niesie proces globalizacji.
難
Anna Dudziak
Kultura narodowa w dobie globalizacji
4. Proces globalizacji a miejsce kultury narodowej
I tak jak globalizacja rodzi wśród jej przeciwników obawy o suwerenność państw narodowych, tak niepewność wzbudza przyszłość ich kultur. W dobie globalizacji znaczenie kultury narodowej zyskuje bowiem inny wymiar. Podobnie jak zmienia się funkcjonowanie ponadnarodowych korporacji, których zasięg działania wykracza poza granice państwowe, przeobrażeniom ulega również płaszczyzna kulturowa.
Obserwacja nowej rzeczywistości skłoniła R. Kapuścińskiego do stwierdzenia: nikt nie pyta, czy książka jest dobra, czy dany film jest wybitny. Ważne, ilu obejrzało go widzów, jaką zrobił kasę. Globalizacja niesie więc propozycję zmian w sposobie postrzegania i miejsca kultury narodowej. Pojawiają się wątpliwości, czy świat stanie się – przywołując słowa McLuhana – „globalną wioską” w każdym wymiarze, a więc także tym kulturowym.
Źródło: Anna Dudziak, Kultura narodowa w dobie globalizacji, dostępny w internecie: repozytorium.amu.edu.pl [dostęp 29.07.2020 r.].
“
Dla nauczyciela
Autor: Justyna Szymańska
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie Temat: Typy kultury
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
II. Różnorodność kulturowa. Uczeń:
6) analizuje na przykładach zjawisk kulturowych cechy kultury masowej;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia znaczenie pojęcia kultura;
rozróżnia typy współczesnej kultury;
charakteryzuje różnorodność kulturową i wskazuje jej rodzaje: kultura masowa, wysoka, narodowa, ludowa, uniwersalna;
analizuje na wybranych przykładach cechy kultury masowej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
śniegowa kula;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji Faza wstępna:
1. Zaciekawienie tematem. Uczniowie podczas dyskusji przedstawiają własne interpretacje opinii Johanna Gottfrieda von Herdera: „Nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo kultura”.
2. Wprowadzenie uczniów w temat lekcji: „Typy kultury” i omówienie celów zajęć.
Faza realizacyjna:
1. Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują odpowiedź na pytanie: „Jak według was brzmi definicja kultury?”. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstanie ogólnoklasowa odpowiedź.
2. Następnie weryfikują i uzupełniają klasową definicję o informacje zawarte w e‑materiale.
3. Podział klasy na grupy. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:
gr. 1 – kultura wysoka;
gr. 2 – kultura masowa;
gr. 3 – kultura narodowa;
gr. 4 – kultura ludowa;
gr. 5 – kultura uniwersalna.
Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.
3. Zaspół klasowy wraz z nauczycielem rozmawia na temat makdonaldyzacji kultury oraz klasyfikacja kultury według Margaret Mead. Wybrane osoby przedstawiają wnioski i podsumowanie.
4. Uczniowie zapoznają się z medium w sekcji „Ilustracja interaktywna”. Tworzą notatkę w formie mapy pojęć. Następnie wykonują polecenia i ćwiczenia dołączone do materiału.
5. Dyskusja na temat: „Czy kultura masowa wypiera inne typy kultur? Czy jest dla nich zagrożeniem?”.
Uczniowie przedstawiają swoje argumenty, kontrargumenty i opinie. Na zakończenie chętna/wybrana osoba dokonuje podsumowania.
Faza podsumowująca:
1. Zespół klasowy rozwiązuje ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.
2. Wybrana/chętna osoba ponownie odczytuje temat lekcji, następnie podsumowuje zajęcia, wskazując, czego się dowiedziała.
Praca domowa:
1. Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.
Materiały pomocnicze:
Kultury prefiguratywne w życiu młodzieży, 13.05.2013 r., cestakzivotu.eu.
Pac‑Man, czyli „jeść kłapiąc ustami”, 22.05.2020 r., polskieradio.pl.
Słownik kultury, red. K. Maniak, Kraków 2016.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Ilustracja interaktywna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.
