Fi'anciS7Jka SZYMAKOWSKA
Nowy punkt z utworami "paleocenu" z iednosłki skolskiei w Kamienicy Dolnei i Gorzeiowei
W czasie pr.ac terenowych prowadzonych w 1959 r. 00 zachód od Brzo4 stku na terenie Kamienicy Dolnej i Gorzejowej stwierdzonQ nad war- stwami inQceramowymi występowalnie ciemnopopielatych łupków, mu-
łowców i iłołupków z licznymi egzotykami, będących odpowiednikiem
iłów babiokich z okQlic Czudoa i Babiey z Karpat R2'eszQwskich.
Wspomniane utwory znajdują się w południIOwej części jednostki skQl- skiej, w pobliŻJU czoła nasunięcia śląskiegQ. Zagadniende występowania
nów babickich na tym Qbsza,rze jest w Qpracowaniu, ale z uwagi na cie- kawe dane za,równo z punktu widzenia paleogeografii, jak i sedymentacji,
uważam za słuszne przedstawienie zebranych dotychczas materiałów 1.
UtwQry z egzotykami typu iłów babickich znane są z szeregu punktów z obszaru jednostk'i. skQlskiej i są cytowane w literaturze. PlO raz pierw- szy warstwy te zostały wydzielone i Qpisane przez B. KrOIpaczka (1917a i 1917b). Wspomniany autor zalicza je dQ dolnegQ eocenu na podstawie zebranej i QznaczQnej z tych utworów fa,uny. Nie wydziela natQmiast w ich obrębie paleocenu, jako oddziel.ł:nego poziomu.
Późniejsi 'badacze (Z. Parom, 1931; T. ChlebOwski, J. Obtulowicz, J. WdQwialrz 1937; F. Bieda, 1946; S. Wdowiarz, 1949) potwierdzili ten
pogląd, a jednocześnie wykazali, że .analogiczne utwQry występują zarów- nO' w paleocenie, jak i w dolnym eocenie, .a nawet w górnej części
warntw inoceramowych.
Z nowszych prac na szczegó1ną uwagę zasługują opracowania B. Bu- kQwegQ {1956; 1957a, 1957b), poświęcone specjalnie żagacLnieniu sedy- mentacji iłów babickich. Natomiast wiek tych utworów j'est rQzpatry- wany przez J. MlOrgiel (1959).
Z pracy S. BukowegQ (1956) wynika, że za ogólny kierunek traillS- portu obserwowany IW i'łach babicłcich należy uwa~ć kierunek północny
lub póŁnOCll1O-zachodni. Z .rozmieszczenia dQtychczas znanych na podstawie literatury przekrojów z występowaniem iłów babickich IW dbrębie jedno-
1 W dniu 17 marca 1960 r. na posledzen1u naukowym w x.a.rpaak1ej Stacj1 Terenowej I.G.
w Krakowie _tał wygłoszony referat pt. ..IłY bablok1e z Kamien1cy Dolnej - GOl'$jowej".
w kitórym zapoznano słuchaczy z nowym stanowiskiem utworów typu paleoceil.skiego w połu
dn.1owej części jednostki skolskiej.
614
Kamienica Dolna
Franciszka Szymakowska
60rząjowa
. I·
5 V"" ...c? 50 6 - - 7
100 50 o 100 lOO m
'--""----"'---'----'--"',
8
F.l.g. 1. Szk.iic geoklgiczny potoku K8J11denl'ec między Kmnienicą D.olną aGorzejową
Di.agrammatic geologie map ot Kamienilec' oreek, lWtween Kam'ienka Dolna and Gorzejawa
1 - wamtwy inoceramowe: gruboła.wlcowe p1aslrowce; 2 - warstwy Inoceramowe: pia- skowce typu IBtebD1ailsk1ego; 3 - wllil'Btwy IDoceramowe łupkowo-plaskowcowe; 4 - pia- skowce I!l okrUcham1 wvgla ze spągu Iłów baIbIcklcb; 5 - Uy babicIde l5 egzotykaInt;
6 - od!t:rywka, bieg, upad. 1 ~ upadu, hlerogllty; 7 - kJ.erunki b1arogI:Ifów prądowych
w WlaMt;wacb lnoceramowycb; 8 - punkty pobraD1a. próbek na mdkrofa.unę z warstw lnocera.mowyoh
1 - Inocera.ml&D beds: coa.rse-gral,ned sandstonea; 2 - Inoceram1a.n beds: aan.d.Btonea ot Istebna type; 3 - shaly-eandBtone Inoceram1an beds; 4 - ea.ndstonea wtth coal
!ragmen<ta, !rom the bottom ot the Bablce clays; 5 - Babloe cla.ys wtth exotlc blocs;
6 - outcrop, etrlke, dlp a.nd dLp e.ngle, h1eroglypbs; 7 - d1rectlon ot current h1eroglypbs ID Inocera.m1an bedli; 8 - localltłea of oolleotlng m1crotauna sa.mplea from the Ino- ceramlan bede
stki skolskiej widać, że zasięg tych iłów jest ograniczony głównie- do
północnej (z. PaOOi-o 1931, T. Chlebowski, J. Obtulowicz, J. Wdowiarz 1937) i półnOcno-wschodniej części tej jednJOStki (T. Wiśruowski, 1908;
L. Horwitz, 1927; W. Sikora., 1956 "S'prawozdame w Kałt'packiej Stacji Terenowej"). Obserwowany dziś zasięg Rów babickich pozostaje w ści
sł~ związku z obszarem źródłowym, z którego ren materiał pochodził,
a który, jak jU2: wcześniej ZElIZIlaczono, położony był w północnej lub pół
nocno-zachodniej części basenu sedymen!f;acyjnego dzisiejszej jednostki skolskiej. Natomiast punkty z Uamibaibic'kimi w Kamienicy Dolnej i Go-
Nowy pundd; z utworami "paleocenu" z jedno6t.k:i. skolskiej 615
rzejowej znajdują się w zachodniej części .jednostki skolskiej i są najdalęj wysunięte ku południowi (tuż u czoła nasunięcia śląskiego, po zachodniej .stronie uskoku brzosteckiego). Kierunki transportu są tu także inne niż
na obszarac'h poprzednio omówionych. Zarówno w Kamienicy Dolnej, jak i w Gorzejowej, w mwteriale egzotycznym zaznacza Solę rozrzut kierunków
obejmujący wachlrarz od SW do SE. Te dwa kierunki w iłach bab:ickdch i im podobnych utworach, tj. z NW (w części północnej i- północno
-wschodniej jednostki skolskiej) oraz z SE lub SW (w części pOludnio-- wej - Kamienica Dolna - Gorzej owa) , wskazują lIla istnienie dwóch
różnych źródeł, które mniej więcej W tym samym okresie czasu były
.aktywne i dost8Jrczyły materiału do sedymentacji iłów babick:ich . . Jak już wcześniej zaznaczono, na terenie Kamienicy Dolnej i Gorze- jowej na górnych warstwach in~cerarnowych leżą iły typu babickiego.
Są to jasno i ciemnopopielate łupki margliste i mułowce w spągu, które ku stropowi przechodzą w iłołupki piasrezyste barwy ciemnopopielatej .do czarnopopielatej z dużą ilością mal1:er'iału egzotycznego. Najlepiej od-
słonięty przekrój przez omawianą serię warstw występuje w dolinie potoku Kamieniec na odcinku między Kamienicą Dolną (SW) a Gorzejo-
wą (NE).
W 8Jrstwy inoceramowe ukazujące się we wspomnianym potoku są
wtórnie sfałdowane (fig. 1 i 2). W dwóch głębszych synklinach, tj. w Ka- nrienicy Dolnej i Gorzejowej, zachowały się utwory typu iłów b8Jbickich,
głównie niższa ich część. Szczególniie dobrze jest to widoczne w Gol"Zejo- wej, gdzie iły ·babickie odsłaniają się na przestrzeni około 130 m. W dnie potoku lub tuż noo nim widoczny jest bezpośredni kontakt stropowej
części warstw inoceramowych górnych z iłami typu ,babickiego. W poło
wie tego 130-!IIleińrowego odsłonięcia w!i.dać dodatkowe, wtórne sfOOiowa- nie, które spowodowało, że spod utworów typu .b8Jbickiego w środkowej części wspomnianego odsłonięcia ukazuje się kon,takt iłów habilC'kich z warstwami inoceramowymi.
s /IlE
100m 50m o mm 200m
Fig. 2. Przekrój geollOgic.zny wrtAiłuż potoIru Kamieniec na oddnlkIu między Kamienicą Dolną a Gomejową
Geologl!cal seCtlon along Kamieniec creek on. sector between Kamien!ioa Dol-na and Gorzejowa
1 - sfałdowane warstwY inooere.mowe; 2 - ła.wica piaskowca z węglem .l1le 1IPłI!~ Iłów
ba.btckicb; 3 - iły babicltie 111 egzotl'kam1
l - i'olded Inooere.m1an beds; 2 - thlok ea.ndstone beci with. coal 1'1'om the bottom ot
the Bablee claye; 3 - Ba.bice cla.ys with exotłoa .
W ·Kamienrey Dolnej synklina z wy:peŁniającymi ją utworami typu
iłów babickich jest znacznie węższa, jak również zasięg tych utworów po rozciągłości jest nmiejszy. Iły tb.aibickie.odsłarrlają Się tu na przestrzeni
.około 60 m.
616 Fra:nciS'zka. Szyma.kowska
W budowie geologicznej okolic Kamienicy Dolnej i Gorzejowej na omawianym odcinku biorą udział dwie serie warstw, tj. warstwy ino- ceramowe - jako ogniwo starnze orll!z utwory typu iłów babiekich - jako ogniwo młodsze.
WARSTWY INOCERAMOWE
Warstwy inoceramowe występujące w omawianym przekroju repre-
z·entują wyższą część tego poziomu. NajbaiI'dziej k.ompletny przekrój tej serii, o łącznej miąższości około 130 m, widoczny jest w dollnie potoku Kamieniec na odcinku między szosą JasJo - Pilzno (SW) a pierwszym
odsłonięciem iłów babickich w Kamienicy Dolnej (NE - fig. 1).
Waxstwy iIllOCeramowe wykształcone są jako gTuboławiooWle i średnio
ławicowe piaSkowce drobnoziarniste i zlepieńcowate w ławicach od 20 do 50 cm. Piaskowce te są twaiI'de i wapniste o brunatnej korze wietrzennej.
Na świeżym przclamie są barwy jasno- i ciemnopopielatej, na, tle której
widll!Ć pojedyncze ziarn.a glaukonitu. Poszczególne ławice piaskowca lub
całe pakiety piaskowca. rozdzielają .cienkie wkładki łupkowe. Są to mięk
kie wapniste lupki o blaszkowym. pokroju, barwy ciemnopopielatej lub cienmostalowej. W obrębie omawianych warstw występują także pia- skowce frakcjonalnie warstwowane w łll!wicach do 30 cm. Piaskowce te
są słabo spoiste, wapniste. na świeżym przełamie barwy bladozi'elonawej.
Na podstawie zróżnicowania gru-
bośd ziarna w obrębie ławicy moż
na wydzielić trzy strefy (fig. 3).
Dolną część ławicy stanowi zlepie- niec grubozialI'!llisty baiI'wy rdzawo- czerwone/j, złożony z grubego bia- 30cm. lego kwarcu oraz z kwarcu jasno- i dernnopopielaitego o średnicy
ziarn do 1 cm. Ponadto widoczne
są także u:łamki ciemnych łupków.
pojedyncze ziarna kwaiI'cu różowe
go i bezbaiI'wnego, ułamki filitów
Fig. 3. Fl'Iaklcjon!fllne wars·1lwowaIllie w ła
Wicy piaslrowca typu istebniańskie
go z tomiku na terenie Kamienicy Dolnej
Graded bedddng in sandsItone thlck bed of .Istebn!fl type, observed in smaH quarry in .region of Kamie- nlica Dolna
i piaskowca. kwa'rcytowego !barwy czarnej. Ro~piętość w wielkości śl'lednicy :marn wynosi od 1 mm do 2 cm. Część środkowa ławicy cha- rakteryzuje się nieco drohniejszym,
materiałem o barwie różowopopie-·
latej, a wreszcie część górna jest drobnoziarnista. o barwie żółto
rdzawej.
Wśród opisanych wyżej odmian piaskowcowych występują także.
wkładki piaskowca zlepieńcowatego o wyglądzi'e zbliżon.ym do piaskow- ców z W:aI!'Stw istelbniańskich serili śląskIiej. PiaskOlWce te, pod:obn:i.e jak i w serii śląskiej, zawierają wkładki z detrytusem roślinnym. Jedyna-
różnica. w stosunku do serii śląskiej to brak skaleni, w które tak .obfitują
piaskowce istebniańskie.
Nowy punkt z utworami "paleocenu" z jednootk:i sko.lsltiej 617
Ku stropowi w warstwach inoceramowych zaznacza się zanik. grubo-
ławicowych piaskowców na kQlI'zyść piraskowców cienkolawicawych o ła
wicach do 10 cm grubości. Są to piaskowce twarde, wapniste, skorupowe i mikowe ba,rwy niebieskopopielatej. Występują także obok nich pia- skowce płytowe, nieco gru'bsze. Poszczególne ławice rozdzielają różnej grubości pakiety łupkowe, które w części stropowej prawie zupeln.i.e za-
stępują piaskowce. Są to łupki barwy czarno i niebieskopopielart;ej, mięk
kie i wapniste. Na ,powierzchniach oddzielności sporadycznie spotykane
są drobne fukoidy pod postacią grubych, krótktCh, drzewkowatych roz-
gałęzień.
Z opisanych łupków pobrano dwie próbki na, mikrofaunę w odległości
10 m od siebie. Próbka pierwsza, pobrana niżej, pochodzi z łupków sza'ro- popielatych, wapnistych, średnio twardych, o pokroju blaszkowym. Na- tomiast próbka druga, pobrana wyżej, pochodza. z l5-centymetrowej w'ldadki łupków barwy czarnopopielatej o odcieniu stalowym. Lupki te
są miękkie, o blaszkowej oddzielności i matowym przełamie, wapniste.
W próbce pierwszej stwierdzono po przeszlamowaniu następujący zespół mikrofauny:
Dendrophrya excelsa G r z y b.
Recurvoides sp.
Dorothia (stadium młodociane)
Lenticulina rotulata L a m a rek N odosaria Sip. (ułamek)
4 okazy 1
1 "
"
1 "
2 "
1
"
1 "
3 "
4 "
Gii.mbelina globulosa (E h r e n b.) Pseudotextularia varians R z e h aJ k Valvulineria allomorphinoides (R e u s s) Globotruncana arca (C us h.)
Globotruncana stuarti (L a p p.)
Globotruncana marginata (R e u ss) 2 "
1 "
Mfuofau'llćłl ta została O!ZIlaczona iPI1l.eZ J. Morgiel jako gÓl'nosenońska 1.
W próbce drugiej, również omaczonej przez J. Morgiel jako .górno-
senońska, znajduje Slię następujący zespół mikrobun!istyczny:
Dendrophrya excelsa G r z y b. 50 okazów Saccammina placenta (G r z y b.) 3 "
Hyperammina grzybowskii D y 1 ą ż a n k a 3 "
Reophax lenticularis G r z y b. 3 "
Trochamminoides irregularis (W h i t e) 1 "
Haplophragmoides sp. 6 "
Recurvoides sp. 3 "
Cystammina pauc!iloculata (B r a d y) 2 "
Rzehakina inclusa (G r Z' y b.) 3 "
Ammobaculites aglutinans d'O T b. 1 "
Robulus sp. (ułamek) 1 "
Gumbelina striata (E h r
e
n b.) 1 "Z ·porównania przytoczonych, dwóch zespołów widać, że w próbce pierwszej, pobranej z łupków leżących niżej, zaznacza się przewaga form
1 Mlkirof8l\lllA do powy:tszego op.racowa.nła w oal:oltc1 została ozn&cZOn&. przez J. Morglel.
za 00 pragnę jej w. tyui. lIlAejscU zło~ć serdeczne podz1ękowa.nle.
..J
618 Franci.szka Szymakowska
wapiennych, głównie planktonicznych, wśród któ~h repoozentowafIly jest rodzaj Globotruncana, podczas gdy w próbce drugiej, pobranej z łupków leżących wyżej,przewOOają formy aglutynujące, wśród których masowo jest repreeen'Wwa'ny gatunek DendTOphrya excelsa G rz y D. Natomiast wapienne formy planktociczne występują wpojedynczy.eh egzemplarzach.
Z przytocronego opisu warstw inIQCeramowych wynika, że ku stropowi tej serii zaznacza się zanik gruboławicowych piaskowców na korzyść łupków ooa.z cienkich piaskowców skorupowych i płytowych.
Przeprowadzone obserwacje nad lci.erunkami hieroglifów prądowych
w obrębie wars,tw inoceraroowych wskazują kierunek prądu ku SE lub ESE. Natomiast kierunki. w gruboławioowych piaskowcach z węglem
w samym stropie warstw inoceramowych (ławica piaskowca typu osuwi- skowego w Gorzejowej) są przeciwne w stosunku do opisanych i wska-
zują lci.erunek prądu ku NW lub E. '
"PALEOCEN" - IŁ Y TYPU BABICKIEGO
N a, warstwach inoceramowych za'równo w Kamieuicy Dolnej, jak i w Gorzejowej, leżą iłołupki z egzotykami typu iłów babickich z Ka.rpat przemyskich (8. Bukowy, 1957a). W Kamienicy Dolniej (w południowej -części odkrywki) iły typu baJbickiego spoczywają na piaskowcach z okru- chami węgla i z odłamka,mi skorup inoceramów, a. w północnej części odsłonięcia nao łupkach staolowopopielatych z cienkimi wapnistymi pia- skowcami. ny typu babickiego w omawianym profilu rozwinięte są jako
wapniste, grubo łupiące się iłIołupki, słabo piaszczyste, o matowym prze-
łamie oraz mułowce. Na mokro barwa ich jest ciemnootalowa, ao po zwie- trzeniu i wyschnięciu popielaotoniebieska z poma,rańczowym!i na.lotami.
Nato:rn.iast barwa mułowców jest nieco jaśniejsza. W spągowej części iłów babickicllwidoczne są soczewkowaote wkładki miękkich łupków wap- nistych o barwie zgniłozielonej. StruktuI'Ia łupkowa w iłach ba'bickich jest
wyraźniej zaznaCZOlIla, w części spągowej tej seru niż w partiach wyż
:szych, gdzie ulegao zatardu.W opisanych wyżej utwor;łch pelttycznych
tkwią rÓŻnej wielkości i kształtu egzotyki.
W Kamienicy Dolnej wśród egzotyków możnao wyróżnić różnej wiel-
kości otoczaki i fragmenty łupków chlorytowych i serycytowych, a także
lupki biotytowe z brązowowiśniowym biotytem (o średnicy od 1 mm dQ :3 mm). Wśród kwarców zaznaczają się ziarna o barwie czarnej, blado- różowej, mlecmob:iałej, ciemnopopielatej oraz bezbarwne. Do 'rzadkości należą ziarna kwarcu o zielonawym zabarwieniu. Ks< ziarn jest elip- tyczny lub kulisty, a wielkość ich wa.ha się w granicach od 1 mm do 8 cm.
Ponadto stwierdzono jeden otoczak czerwonego granitu o ś'rednicy 5 cm,
kształtu jajowatego, ze ;,spiłowaną" podstawą oraz czarne kwarcyty.
Skały wapienne reprezentowane są przez kilkaopojedynczych okaz6w -czarnych, przekrystalirowany,eh wapieni ,paleozoicznych w ksZltałcie spla- ,szczonej elipsy o średnicy do 8 cm oraz białokremowych i białych wapieni stramberskich o podobnych kształtach i wielkościach. Niektóre ze znale-
'zionych otoczaków tej grupy skal charakteryzują się ,,spiłowaną" podsta-
wą, na. które to zjawisko, jak i jego genezę, zwrócił już wcześniej uwagę
S. Bukowy (1957a).Wśród egzotyków występują także otoczaki kremo-
Nowy punkt z utworaani ".paleocenu" z jednO&tki Sokolskiej 619
wych margli krzemionkowych o.raz margle syderytyc.zne w postaci spła
szczo.nych bochenków Q średnic.y do. 0,50 m. Margle te zawierają wrostki
białego, szarego i różoweg.o kwarcu .oraz ułamki skał met~morficznych (łupki chlory.t.owe).
W skład egzotyków wchodzą również węgle. Są to. różnej wielkości
i .kształtu .okruchy węgla, który z reguły jest nieobtoczo.ny i występuje
w postaci sześcianów lub cienkich płytek. R.ozpiętość wielkości jesst duża, począwszy od dr.obn,egó pyłu i okruchów Q średnicy 'Od. 1 cm d.o dużych
bloków włącznie. Zwłaszcza jeden taki bl.ok zasługuje na szczególną uwagę. Został .on wymyty przez powódź w 1956 r. i według relacji miej- scowej ludności dostarczył okOł.o 30 kg węgla. Obecnie spotykane o.'kiru- chy węgla nie są większe od orzecha włoskieg.o.
W iłach babickiCh w Kamienicy Dolnej w postaci egzotyków wystę
pują również skały pochodzenia fliszoweg.o. Są to czarne krzemi.onko.we
łupki bezwapniste Q brtmatnym odcieniu, piaskowce kwarcytowe iIl~,ezna
neg.o pochodzenia., piask.owce z warstw inoceramowych Q średnicy d.o 0,30 m, !lldeobtoczOlIle fragmenty zlepieńcowatych pi.askowców ze śladarni
fauny (ulamlci sko.rupek), blok piaskowca baorwy sialo.w.onielbieskiej (0,30 m) re strzałką kalcytową i k'ryształkami pirytu .oraz lidyt o jajowatym
.kształcie i średnicy 3 cm.
W odległości .około. 2 m od początku o.dsłOnięcioSl (od południa) na wy-
sokości. O,-iO m nad dnem potoku (przy niskim s'baln:ie W.ody) stwierdzoiIlo.
duży bl.ok (długości 0,30 m, grubości 0,20 m) czarnych, :tw~rdych i bez- wapnistych łupków o odcieniu brunatnym. Przy uderzeniu wspomniane lup'ki r.ozpadają się na ostr;okrawędzisty gruz. Przełam ich jest matowy, n:'erówny i chropowaty. Na poWiierzchni widoczne są nalo.ty żelaziste
baiI'wy brunatnordza.wej do. pomarańczowej. Są to łupki typu wierz.ow- skiego., w ktorych stwierdzono następujący zespół mikro faunistycZny :
Rhizamina sp.
Hipocrepina depressa V a s i ć e k Reophax minuta T a p p a n Horrnosina ci. ovulum (G r z y b.)
Haplophragmoides concavus (C h a p m a. n) Haplophragmoides chapmani C r e s p i n Recurvoides sp.
Ammobaculites sp.
Verneuilinoides sp.
30 o.kazów 10 "
15 "
18 "
20 "
50 "
15 "
50 "
20 "
Pozostałe f.ormy są znis7JCzone, nie nadające się do oznaczenia.
Jak widać, łupki te zawierają dość liczną mikrofaunę a.glutynu:jącą,
która według J. Morgiel wskazuje na. wiek barrem - apt. Opisan,E! lupki
mogą być odpowiednikiem łupków wierzo.wskich z serii śląskiej czy też podśląskiej, tym ba:rdz:i.ej że, jak wynika z pooniJaJrów kierunków trans- portu w obrębie egzotyków, materia.): do tych warSItw był dostarczany z kierunku południowo-wschodnieg.o czy też poludniowo-zachodniego., a więc z obsza:ru, gdzie odbywała się sedymenta.eja dzisiejszych serii
śląskich. .
Nad blokiem łupków wier210wskich występuje w iłołupkach ciemno.:
popielatych 1-centymetrowa warstewka (soczewka)pelitycznego piasku barwy żółtokremo.wej, którą prześledzo.no. na· pr2le\Strzeni około 5 m.
620 Franciszka Szyma:kowska
W kierunku północnym (w górę potoku) od bloku łU!pków wierz.ow- skich w odległości około 0,30 m występuje eliptyczny blok marglu kr:re- mionkowego (dłu:hsza oś 15 cm) barwy kremowogrochowej z poma'rańczo
wymi nailotami na powierzchni i na pŁaszczyznach spękań. Z IIlałriglu tego po przeszlamowaniu uzyskano następujący zespół mikrofauny:
Harmosina ovulum (G r z y b.) 2 okazy Marssonella crassa (M a r s o n) 7 "
Clavulinoides amorphus (C u s h.) 1 "
Reussela szajnochae (G r z y b.) 2 "
Robulus inornatus d'O r b. 1 "
Robulus sp. 2 "
Lenticulina varians B o r n e m a n n 1 "
N odosaria affinis (R e u s s) 2 "
Gyroidina nitida R e u s s' 2 "
Globulosa prisca R e u s s 1 "
Eponides umbonatus (R e u s s) 4 "
Parrella velascoensis (C u s h.) 3 "
Stenzioina pommerana B r o t z e n 3 "
Globotruncana lapparenti lapparenti B o 11 i b. liczna Globotruncana -g lobigerinoides B r o t z e n " "
Globotruncana lapparenti tricarinata (Q u e r e a u) " "
Radiolaria 40 okazów
Według oznacze:rna, J. MOI'giel margiel ten jest wieku domosenro- skiego. Wśród oznaczonej mikrofauny zaznacza się przewaga form wa- piennych nad aglutynującymi. Spośród galtunków wapiennych głównie
planiktonicznych 'baiI'dzo licznie jest !1eprezentowany rodzaj Globotruncana.
W północnym skrzydle synkliny Kamienicy Dolnej na przestrzeni 18 m widoczne jest przejście od sedymentacji typu inoceramowego do iłów ba- bickich. Lącznamiąższość walI'Sltw występujących w strefie przej'ściowej
wynosi około 15 m (fig. 4). W kierunku od spągu iłów babickich do warstw starszych (w górę potoku) odsłaniają się następujące ogniwa litologiczne:
1. Około 5 m (licząc od spągu iłów baJbickich) łupków barwy ciemno- popielatej, twardych i w.apnistych o blasZlkowym pokroju. Lupki te mają odcień zj,eilonawy i drobne czarne plaJm!ki na powierzchniach oddzielności.
W stropowej części tych lupków spotykane są pojedyncze ziarna czarnego' kwar'cu.
2. Następnie 2,5 m łupków jw. z cienkimi 2-centymetrowymi wkład
kami twardego, drobnoziarnistego i wapnistego piaskowca barwy ciemno- popielatej (fig. 4).
3. Dalsze 5,6 m to mułowce barwy cza,rnopopielatej z drobnym ma ...
teriałem egzotycznYm, w skład któI"Iego wchodzą głównie skały meta- morficzne (łupki chlorytowe i fility). W spągu opisanego mułowca wy-
stępuje 15-centymetrowa ławica twa(['dego i drobnoziarnistego piaskowca barwy popielatoniebieskiej ze strzałką ka.Jcytową, typu ,piaskowca ino- ceramoWiego.
4. Następne 5 m to iłołupki piaszczyste oraz mulowcez okruchami
skał egzotycznych.
NOIWY punkrt; z utwor8!rni "IPaleQcenu" 'Z jednosItki skolskiej 621
Dalej w górę potoku na pt:z;estrzeni 3 m zazna,cza się br,ak odsłonięć.
Przy kO'ńcu tej odległości odsłania się gruby twardy piaskO'wiec (1 m), który w strO'pie przechodzi w mułowiec z ma.terialem egzotycznym (ulam!ki margli kremO'wych, skal metamO'rficznych, jak łupki chlorytowe i serycytowe, czaJI'Ile kwarce oraz drobne otoczaki kWalrcytów i" pi'askOlW-
·ców kWalrcytowych). Na tyCh piaskO'wcach kończy się odsłO'nięcie.
[ZZ]
1[31
..•.. 2 .o •. 0 ' o oF'ig. 4. Przejścte warntw inoc.eramow)"Ch w iły babiclde w ,północnym
'&krrzydle syn!kiliny w Kamienicy Dolnej
Transition of Inocel1am'ian beds inm sedtimerutaltion of Babice , clays, in noI11lhern lIimJb of synclline at Kamienica Dolna
l - gruboławloowe pilllBkowce z drobnym materlalem egzotycznym; 2 mu-
'łowce pIaszczyste w strop.le z materiałem egzotycznym; 3 - ła.wIca drobno- z1a.rnlstego 1 wapn4stego pla.skowoa. lnocel'6mowego; 4 - łupki stalowo- popl,elate z cienklm! plaskowca.mi zawierającymi blohlerogli!y; 5 - 1ły ba- blckle z egootykam4; 6 - okruchy węgla kamiennego; b. o. - brak od-
słonlęć '
l - Thiok-bedded sa.ndatones withmlnor exotlc m.aterlal; 2 - siltstones, sandy at top, contal.nlng exotlc ma.terIal; 3 - bank of fine-gralned and limy Inoceramian sa.ndstone; 4 - steel-grey shales wlth thIn sandstone iIJJtercaIa.tlons w1th blohieroglyphs; 5 - Babice clays wlth exotic blocks;
6 - fragments of bituminous coal; b. o. - laok of outarops
Opisana strefa przejściowa Q miąższO'ści 13 m wskalZuje, że dO'WÓZ ma-
teriału egzotycznegO' nie był raptowny, ale zaznaczał się stO'pniowo już wcześniej, czego dowodem są mułowce z drO'bnym materiałem egzotycz- nym w stropie warstw inoceramowych (fig. 4). Główne jegO' nasilenie
przypada jednak dopiero na O'kI'lelS nieco późniejszy, na. przełomie górnej kredy - paleocenu. W O'kresie tym dochodzi dO' osadzenia głównej masy
iłów i Hołupków z egzotykami typu iłów babickich.
W GorzejO'wej strop warstw inoceramO'wych wykształcony jest jakO' .szaropopielate i stalOWlOpO!pi.elate łupki, watpnlste z wkłaclkamicienko
,płytO'wych piaskowców pękających kostkO'wo. Piaskowce te są drobnoziar- niste i wapniste z pyłem muskowitu oraz z licznymi hiO'hieroglifami.
Na tak wykształconych warstwach inoceramowych leżą iły ba'bickie 'z . łalWicą piaskowca typu oouwiskO'wegO' w części spągowej. Są to bloki grubych piaskowców z ułamkami węgla, O'kruchami skał metamoclicz- nych oraz pojedynczymi większymi ziarnami kwarcu. Wspomnia.ne "blo- ki" piaskowca twO'rzą bądź większ,e nagromadzenia, jak np. w południO'wo
zachodniej części odsłonięcia" bądź też są odizolO'wane i powciskane w iłO'łupki piaszczyste. Z reguły jednak za. spąg mają lupki margliste wa!rstw inoceramowyc'h. ZarównO' z wykształcenia litologicznego, j,ak i z pozycji, jaką zajmują w stosunku dO' niżej ległych warstw inocera- mO'wych, oraz z ułożenia na większej przestrzeni należy przypuszczać, :że jest tO' ciągł,a ławica, piaskowc.a, która 'csadzila się powyżej serii lup-
622 Francis'zka Szymakowska
kowej, rozpoczynając nowy cykl sedymentacyjny. ZootaJa ona jednak.
później rozerwana przez osuwisko iłów babickiCh, w okresie gdy była
jeszcze niekompI.etnie zdiagenezowana. W wyndku opisanego wyżej pro- cesu wytworzył się osuwiskowy typ ławicy piaskowca.
Argumentem przema,wiającym za tego rodzaju tłumaczeniem jest wy-
stępowanie w obrębie "bloków piaskowcowych" charakterystycznych form o zaokrąglonych krawędziach i podgiętych brzegach tych krawędzi, co dobrze ilustruje zawarty w nich d.etrytus węgla (fig. 5).
Wspomniany detrytus węgla występuje na stropowej powierzclmi omawianej }awicy piaskowcru (frakcjonai1ne warstwowanie), w obrębie
okruchy węgla strop ławicy
-::....::::-==.-::-:-=-=-oo=~
Fig. 5. Blok pi'askloWiCa Z podw!indętym czo-
łem Z osuwiskowej ław:tcy piaslkow-
ca ,(!odsłonięcie w G<>.rzejowej -
część pohldnl1'01Wa)
Sandstone blOtek wLth tum-up :Iiront dlIl saindstone thick ibed d:isplaced by Slide (Otutcrop at GorzejQwa - sou- thern part)
której tworzy pewnego rodzaju la ....
minację. Natomiast w "bloku" o
podgiętej krawędzi .powierzcihn:ia górna z okruchami węgla (drobny
pył i uł.amlk:i o średnicy poniżej
3 m.ril) jest zruw:inięta do spodu, jak to widać na załączonym rysunku (fig. 5). Tegorodza1u zjaJWisko
mogło ,powstać w warunkach, gdy omawiana ławdca 'była w stanie- póliplrustycznym. Wówczas po rozer- waniu jej przez osuwisko iłów ba- bickich poszczególne bloki pia- skowca zostały przesunięte po swo- im podłożu (tj. po łupkach warstw inooeramowych), przy którym to ruchu cZdłowepartie niektórych z tych bloków uległy podwinięciu do spodu. Sądząc ze sposobu ułożenia tych piaskowców Gposzczególne bloki niezos.taly odwrócone spągiem do góry, na 00 wsikazuje zaohserwowane w nich wa~stwowanie - gruby maiteriał w spą,gu, at coraz drobniejszy ku stropowd) naJ.eri;y przypuszczać, że amplituda przesunięcia nie była dW:a,
gdyż w przeciw,nym razie orientacja tych piaskowców byłaJby inna. niż dziś
obserwowana ..
Ponad opisanymi "blokami piruskowca typu osuwiskowego" leżą iły
babickie. Są to utwory wykształcone podobnie jak w Kamienicy Dolnej, lecz o nieco ciemniejszym zabarwieniu iłoh,tpków i o większym ich za .... · piaszczeniu.
Zarówno w mułowcach, jak i w iłołupkach, występuje rÓŻnej wielkoścr
i kształtu material egzotyczny.
_ . Odsłonięcie z iłami babickimi na terenie Gorzejowej można podzielić·
na dwa, tj. na północne i południowe (fig. 2), rozdzielone pr.zez sfaldo-·
wan€! warstwy inoceramowe.
W synklinie południowej przeważa. drobniejszy materiał egzotyczny- o średnicy 1+10 cm (z wyjątkiem porwaków piaskowców z warstw ino-- ceramowych).
Wśród egzotyków można wyróżnić: okruchy i otoczaki skal meta- . morficznych, jak łupki chlorytowe, serycytowe i 'biotytowe (z cza.rnym i brązowym biotytem), eliptyczne otoc~i czarnych przekrystalizowa-
nych.wapieni paleozoicznych, pojedyncze drobne otoczaki białokoomowych.
Nowy punkt z utworami "paleocenu"z jednostki skolsikiej 6·23.
wa.pieni (stramberskich) kształtu jaj'Owatego, drobne okruchy węgla o śred
nicy' do 2 cm, otoczaki i fragmenty czarnych twardych łupków o :ma,....
towym przełamie z pyłem muskowitu (być może łupki karbońskie?). Na-
stępnie wiid.oczn.oe są różnej w[elkości i kształtu ziarna kwarcu bezbarw- nego, mlecznego i popielatego, otoczaiki piask'OWCÓW kwarcytowych (nie- znanego pochodzenia), ot'Oczaki i fra.gmenty czarnych twardych łupków
(ty.pu łupków wierzowskich) z brunatnym nalotem o średnicy do 1 cm, jajowaty 'Otoczak czarnego rogowca - lidytu o średnicy do 1 cm oraz oto- czaki ,i porwaki piask'OWCÓW inoceramowych i drobnych łupków ciemno- popiela,tych wyrwanych z podloża. Wysok'OŚĆ odsłonoięcia wynosi 5+7 m i w wyższej jego części występują cienkie smużki drobnego pelitycznego piasku.
W synklinie połnocnej materiał egzotyczny tkwi
'w
grUJbopłytowychmarglistych mułowcach łupiących się na nieregulame fragmenty, barwy szaropopielatej lub białej na sucho, a ciemnopopielatej o odcieniu brunat- nym lub białopopielatym na mokro. Po zwietrzeIlliu wspomniane mu-
łowc€' pokrywają się na powierzchni białymi wykwitami. Dominującym kształtem wśród egzotyków jest kształt spłaszczonej elipsy i jajowaty"
Ponadto spotykane są także otoczaki tO ks·ztałoie kulistym (kwarce), jak
też zupełnie nieobtoczone, ostrokrawędziste fragmenty, np. niektóre pia- skowce z warstw inoceramowych oraoz łupkł ka'rbońskie. W obrębie egzo- tyków za,znacza się tutaj przewaga materiału grubszego o średnicy do 0,50 m. Przede wszystkim są tu reprezentowane skatly metamorficzne,
wśród których obok otoczaków dtOb:rze zachtOwanych znajdują się bloki tej samej skały silnie zwietrzałe (podobnie jak w Babicy - S. Bukowy, 1956).
Na szczególną uwagę zasługują czarne przekrystalizowane w.apienie paJeozoiczne z licznymi okazami z rodzaju Productus. Wapienie te wy-
stępują w postaci spłaszczonych eliptyczny,~h 'Otoczaków. Ponadto w skład ma,teriału egzotycznego wchodzą: wapienie kremowe i szarokremowe (nieliczne), CZ8iI'ne, twarde, bezwapniste łupki o fioletowym odcieniu ila przełamie (lupki karbońskie), kwarce bez'barwne lub zabarwione
związkami żelaza na kolor rdzawy, margle szare i kremowe, ułamki. pia- skowców inoceramowych oraz piaszczyste łupki szaropopielate. W tej
części odsłonięcia zaznacza się brak okruchów węgla oraz drobnych ziarn kwarcu, które to utwory spotykane są w synklinie południowej oraz w Ka- mienicy Dolnej.
Wśród opisanych egzotyk6w zarówno w Kamienicy Dolnej, jak i w GO!rzejowej, zaznacza się w :lcieruniku od spągu ku stropowi segregacja
według wielkości., wobec czego można mówić o pewnego rodzaoju frakcjo- nalnym warstwtOwaniu. W najwyższej części odsłonięcia wśród drobnego
materiału egzotycznego występują smużki i soczewki piasku. Stanowią
one z·apew:ne lżejszą frakcję, która towa!rzyszyq& "osuwisku" w postaci chmury zawiesinowej . Na podstawie zaobserwowanej struktury w oma- wianych iłach typu babickiego można przypuszczać, że jest to utwór
powstały w jednym akcie depozycyjnym, przez zsunięcie się po pochyłym
dnie niezdiagenezowanego materiału.
Wśród egzotyków występujących w opisanych wyżej iłach znajdują się otoczaki różnego rodzaju skał zarówno pochod.z,ooia osadowego i orga- nicznego, jak i metamorfic~głębinowego. Skład materiału egzotycznego rzuca światło na, budowę sąsiedniego lądu czy też kordylier istnoiejących
624 Franciszka Szymak()wska
wewnątrz basenu sedyme~tacyjnego,a. także i na postępy erozji podczas sedymentacji omawianych iłów.
Obserwowane otoczaki charakteryzują się różną wielkością (średnica
od 1 mm do 50 cm) oraz różnym stopniem obtoczenia i zwietrzeni.a. Duże róż,nioo za.chodzą także w stopniu zwietrzenia poszczególnych otoczaków.
Dotyczy to zwłaszcza łupków serycytowych 'i biotytowych, gdzie obok oto- czaków świci:ego łupku leżą otoczaki takiego samego łupku, jednak tak silnie zwietrzałego, że już przy dotknięciu ulegają one rozkrusz.eniu.
Różny stopień zachowania tej samej skały zależy zapewne od stopnia jej zwietrrenda w O!kresie poprzedz.aj ącym dostanie się do osadu w postaci egzotyku. Także stopień obtoczenia nie jest uza.leżniony od wielkości oto- czaka, albowi€'lll dobrze obtoczone są 'zarówno duże, jak :iJ małe otoczaki.
Na podstawie całości zebranego ma.teriału daje się zauważyć, że pewne
wielkości charakteryzują pewien jednolity kształt. . Otoczaki du&e (o średnicy do 0,50 m) mają prawie ,zawsze kształt ja- jowaty lub spłaszczonej elipsy. Do tej grUJpy należą wapienie paleozoiczne,
główlliie występujące w odsłonięciu na terenie Gorzejowej. Niektóre z nich
mają ,,spił.ow.amą" podstawę. .
Drobniejsze frakcje - to głównde kwarce, drobnoziarniste kwa.rcyty,
łupki metamorficzne (niektóre). Z wyjątkiem skal pochodzenia metamor- fieznego wśród otoczaków tej grupy prZ€łWawją formy kuliste i sferoi-
dalne.
W materiale egzotyków, ~łaszcza w niższej ich części, występują
ularriki
i fragmenty piaskowców orarz łupków z wa.rstw inoceramowych,00 jest dowodem, że w okresie tworzenia się iłów babickich dość inten- sywnie było niszczone podłooe.
Obserwowany dziś w odsłonięciach materia\!: klastyczny zanim dostał się do osuwiska .poddany był w czasie transportu różnym procesom wietrzenia i obtoczeni·a.. W sumie jednak tra1IlSport ten nie był daleki, za czym przemawia obecność wśród otoczaków skał kruchych i mało od- pornych na transport i wietrzenie, tj. różnej wielkości odłamków i okru- chów węgla.
Podobieństwo w składzie otoczaków między iłami bahickimi. z Karpa;!;
przemyskiich (S. Bukowy, 1957a) a Nami z okolic Kamienicy Dolnej i Gorzejowej dotyczy główn.ie skal paleozoicznych, kwarców i kwarcy- tów, węgli oraz ska'! pochodzenia metamorficznego. Nowym elementem
występującym wśród otoczaków w Kamienicy Dolnej jest obecność łup
ków wierzo,wskich z dolnej kredy fliszowej, których to utworów nie obs.erwowano w Babicy. Obecność dolnej kredy fliszowej w egzotykach wskazuje, że w okresie tym erodowane były również statrsze skały pocho- dzenia fliszowego, których dostarczyło być może dźwigające się dno ba- senu, kordyliera lub wał podmorski położony prawdopOdobnie w strefie
dzisiejszych płaszczowin śląskich, na co wska.zują takile pomiary kierun- ków orientacji egzotyków. Z pomiarów tych wynika, że materiał do oma,...
wianych w.arstw był transportowany ogólnie: biorąc z południa lub polud- niowego zachodu .
. W opisywanych iłołupkach typu babickiego stwierdzono także wystę
powanie fauny, w skład której wchodzi makrof.auna. i mikrofauna.
Z makrofauny należy wymienić <ldłamki skorup inoceramów (ndeozna- c,zalne), które stwierdzono w Kamienicy Dolnej w ławicy piaskowca ze
spągu iłołupków oraz w iłołupkach (po przesżlamowa.niu). Równieź z Ka- mienicy Dolnej pochodzi 2-centymetrowy ułamek belemnita. PóOOdto w iłołupkach .zarówno w Kamienicy Dolnej, jak: i
w
Gorzejow.ej, występują :małżoraczki, płytkowodna fauna. mszywiołów oraz kol(!e i liiasady kolców jeżowców ..
Omawiane iłołupki, jak się okamło po przes:tlamowaniu szeregu próbek:
8 z Kamienicy Dolnej i 6 zGorzejowej, zalWierają liczną mikrofaunę, wśród której zaznacza się przewaga form w.apienno-dermyeh i wapienn<r planktonicznych nad formami aglutynującymi, które w obrębie pop:rzed~
nio wymienionych zespołów stanowią nieliczny procent. Przy porównaniU
zespołów mikrofaunoistycznych z Kamienicy Dolnej z zespołami z Gorze-- jowej od razu nasuwa się pewna różnica. W 'próbkach z Kamienicy ~
nej występuje znacznie więcej form aglutynujących charakterys:tycznydl dla morza głębszego niż w próbach z Gorzejowej, w których zaznacza 'się.
przewaga płytkowodnych i pela.gioznych form wapienno-denIiych i w.a,..
pienno-planktonicznych cha.raktery5tycznych dla marża płytszego i cie- plejszego oraz wapiennego bentosu. Natomiast formy. aglutyntijąee są tu- taj nielicznie reprez.entowane przez pojedyncze osobniki.
Spośród form aglutynujących na pierwszy plan wysuwa. się gatu- nek Matanzia varians (G l a e s s n e r), który występuje prawiewęwszyst
kieh próbkach zarówno w Kamienicy Dolnej (w ilości od 3 d6·35 okazów}, jak i w Gorzejowej (od 6 do 10 okazów) oraz Spi'roplectammina spectabUis (G rZ, y b.).
Gatunek Matanzia varians (Gla.essner) jest z tego względu ważny, że charakteryzuje według M. Glaessnera (1937) dan-pa}€OCen., a; Spiro·
plectammina sp€ctabilis (G r z y b.) pojawia się w dame-paleocenie i trwa do eocenu. Następną formą, na którą również należy zwrócić uwagę, jest wapienny ga.tunek Osangularia florealis (W h i te). Zasięg wiekowy tej formy według różnych autorów przedstawia. się w sposób następujący:
,J. Cushman (1946) przyjmuje kampan-dan; J. Liszkowa (1956) kampan- dan; F. Huss (1957) koniak-mastrycht.
Z uwagi na wspólne jej występowanie (w Kamienicy Do1nej, i Gorm- jowej) z gatunkiem Mata'T/Zia vanans (G l a e s s n e r) raczej, należy przy-
jąć dla niej zasięg wiekowy kampan-dan. (J. Cushman, 1946; J. Liszk:owa, 1956).
Opierając się na tych formach można przypuszczać, że dolIba część iłołupków typu babickiego zarówno w ~amienicy Dolnej, ja.k i w Gorze- jowej, obejmuje dan-paleocen. Nie jest jednak wykluczone, że najniższa część tych osadów zahacza jeszcze o najwyższy mastrycht.
Pomiędzy mikrofauną iłów bałbickich z potoku Kosina opraoowattl.ą
przez J. Morgiel (1959) a mikrofauną z okolic Kamiemcy, Dolnej i G<r rzejowej brak jest większego podobieństwa.
W okolicy Babicy w ila.ch według J. Morgiel (1959) występują zespoły
form aglutynujących i wapienilo-aglutynujących~ Nie stwierdzono nat()- miast form wapienn<rplanktonicznych, które masowo występują w Ka- mienicy Dolnej iGorzejowej . Spośród form planktonic2Jliych na szczególne
wyróżnienie zasługuje rodzaj GlobotrtLncana, który licznie jest reprezent6- wa.ny we Wszystkich próbkach zarówno w Kamienicy Dolnej'; jak i
w
Go- rzejowej, przez gatunki:626
Glo~otruncona mayaroensis B o 11 i GlobotnLncana swarti (L a p p a re n t)
Globotruncana contusa (C u s h.)
Globątruncqna arca (C u s h.)
Również j. S. Bukowy (1957a) me podaje z iłów babickich mikrofauny planktonicznej.
, Jak wiad<lmo na podstawie literatury, globotrunkany są formami, które żyły głównie w strefach o niefliszowej sedymentacji (osady mar- gliste, n'P.pstre margle - M. Książkiewicz, 1950). Tailde warunki nSl
terenie Karpaot panowały począwszy od kredy aż po eocen w strefie pod-
śląskiej. Warunki te były zapewne korzystne dla rozwoju globotrunkan,
skąd w pewnych okresach czasu (chwilowe połączenie z in-nymi strefami)
były prądami przenoszone w strefę sedymentacji serii śląskiej (np. wokre- sie osadzania się warstw godulskich) lub skolskiej (w czasie s,edymentacji margli krzemionkowych).
Obecność globotrunkan w iłach typu ba,bickiego w Kamienicy Dolnej i Gorzejowej ma przypuszczalnie związek ze źródłem, które dostarczyło materiału do sedymentacji tych warstw. Maoteriału do iłów ba,bickich w okolicy Babicy dostarczyło źródło umiejscowione na północy lub północ
nym zachodzie (S. Bukowy, 1956), podczas gdy do Kamienicy Dolnej i Gorzejowej, ogólnie biorąc, materia!!: przyszedł z południa. Już sam fakt
,obecności dwóch różnych ŹTódeł tłumaczy różnicezachodząoo pomiędzy
,tyml dwoma rejonami zarówno w wykształceniu litologicznym, jak i w składzie fauny.
Zr6dłem południowym był 'Prawdopodobnie wał podmorski lub kor.., dyliera zn.aJjdująca się na: pograniczu strefy podśląsko-skoIskiej, z któ- rego to ohszaru globotrunkany mogły być przeniesione prądami w strefę
sedymentacji iłów babickich.
Bogata mikrofauna wapietniIla bentoniczna i wapienIIla, plahktoniczna wy-
stępująca we wszystkich próbkach została oznaczona przez J. Morgiel jako wieku mastrychckiego. W obrębie mikrofauny występuje dużo form skar-
lałych. Staniachowaniao poszczególnych form jest różny. W opracowywa"..;
nych próbkach widać obok fórm o uszkodzonych skorupkach te same formy o skorupkach dobrze zachowanych. Sła'by stopień zndszczenia fauny wskazuje na niedaleki jej transport, a jednocześnie świadczy o tym, że
osad, w którym się znajdowała, uległ przemieszczeniu praowdopodobnie w stanie półplastycznym, nie zdiagenezowa.nym. Z tego też względu na poszczególnych skorupkach ,brak jest resztek materiału macierzystego, w którym pierwotnie te formy się znajdowały.
Z przeaooolizowania całości zebranego dotyChczas materiału wynika, że
w iłach' typu babickiego na terenie Kamienicy Dolnej i Gorzejowej wy-
stępuje mikr-ofauna 'autochtoniczna, redeponowana oraz pochodząca z roz- mytych oSadów kredowych.
'Być może, że dalsze prace kontynuowane w 1960 r. pozwolą na ze-
braniewięks.Zego i pełniejszego malterialu, na podstawie którego będzie można, ściślej ustalić wiek tych utworów oraz ich stosunek do młodszeg() nadkładu." '
Nowy ptmklt z utworami ".paleocenu"z jedlno8tki skolSklej 627
UWAGI KO~COWE
Do tej pory iły babiclde uważane były za sedyment pochodzący z jed ..
nego źródła, umiejscowionego gdzieś na. północy lub na północnym-za
chodzie. Z przytoczonej pracy wynika, że było także inne, drugie źródło, dostarcza.jące również ma.teriału do iłów ba.bicki.ch, które, ogólnie biorąc, znajdowaoło się na południu. Być może źródłem tym był obszar znajdujący się na pograniczu strefy skolskiej i podśląskiej (na 00 wskazuje także·
obecność w egzotykach łupków wierzowskich). Same iły mają nieco od- mienny charakter litologiczny niż iły znane z innych obszarów, np. z Ba.- bicy, 00 batwo wytłumaczyć ich pochodzeniem
z
innego źródła •. Materiałegzotyczny jest jednak taki sam (wapienie paleozoiczne, węgle, granity czerwone, sk~ły metamorficzne itp.), co może świadczyć, że oba ,,źródła"
zbudowane są z ,podobnych skał. macierzystych, które później dostarczyły
egzIOtyk6w. . .
Wiek tych utworów na podstawie posiadanych dotychczas danych wy- daje się przypadać na da.n..,paleocen. .
Karpa.cka Stacja I. G.
:Nad~o dnia 6 czerwca 1960 r.
PISMlENNICTWO
BIEDA F. G19146) - Stratygrafialf1:iszu KarpatpO.Isldch na \POdStawie dużych otwor- ndc. Rocz. Pol. Tow, Geo!., 16. Kraków.
BUKOWY S. (19516) - Observations of the Sedimentat.'i'OO ot the Babka clays Paleooo cene (in the Middle C8rpatians). BuJl Acad Pol. Se. CI. III.. 4. nr G, p.
a:U-636.
Warszawa.BUKOWY S. (1915l1a) - Sedymentacja ba'bicldch warstw egzotykowych w Karpatach przemyskich. Rocz. Pol. Tow. Geol.. 24, nr 2. p. 1.47-'154. Kraków.
BUKO;wY S. {19Mb) - Węgiel kamienny w Karpatach brzeżnych. Prz. geol.. 5.
. p .. 577:...s78. nr 12. Warszawa.
CUSHMAN J. (1946) - Upper Cretaceous Foram.inifera of the Gulf Coastal Region of the UlIlited States and adjacent areas. GeoiL Sunrey Pro!. Paper 2.06.
CHLEBOWSKI T .• OBTULOWICZ J., WDOWIARZ J. (1937) - Badania geologiczne zachodnich Kall'iPat brzeżnych w okohLcy Rzesmwa. Tyczyna i Ropczye.
·Kosmos, 62, p. 869-6182. Lwów.
GLAESSNER M. F. (1007) - n i e ForamoinJiferen der iUtesten Tentilinc!J:llchten des Noordwestk:aukasus. Probl. Paleont., 2--3. Moskau. . HUSS F. (1957) - Stratygrafia Węglówki ona ,podstawde miiklrofauny. Acta geol. pol .•
7, p. 29-62. n1'l. 1. Wa!l"Szawa.
HORWLTZ L. '(1927) - Bac1.aIm.a geologiczne wykonane w 1926 r. na ar'kuszaeh Stary Sambor j Ustrzytld Dolone. Spraw. Państw. Inst. Geol.. \I, p. 2/13--3.12,
nr 1-2. Warszawa. .
LISZKOWA J. (1956) - Mikrofauona ser:M· podśląskiej. Por7J. geol, 41, p. 4.631-469, n.r 10.
Warszawa.
