Prac.
Biblioteka Główna UMK Toruń
SPRAWOZDANIA
TOWARZYSTWA NAUKOWEGO W TORUNIU
i
18
1 I 1964 — 31 XII 1964
TORUŃ 1967
WYDAWNICTWA TOWARZYSTWA NAUKOWEGO W TORUNIU za rok 1965/1966
SPRAWOZDANIA TNT
Nr 17 (za okres 1 I 1963 — 31 XII 1963), Toruń 1965, s. 70, zł 12,—
ROCZNIKI
JANOSZ-BISKUPOWA IRENA: Rola Torunia w Związku Pruskim i wojnie trzy
nastoletniej w latach 1440—1466, Toruń 1965, s. 177 + 3 nlb. R. 70 z. 3, zł 42,—.
STĄSZEWSKI JACEK: Stosunki Augusta II z Kurią Rzymską w 1. 1704—1706, Toruń 1966, s. 171 + 1 nlb. R. 71 z. 1, zł 35,—.
SALMONOWICZ STANISŁAW: Prawo karne oświeconego absolutyzmu. Z dziejów kodyfikacji karnych przełomu XVIII/XIX w., Toruń 1966, s. 293, R. 71 z. 2, zł 60,—.
FONTES
PAWŁOWSKI BRONISŁAW, MENCEL TADEUSZ: Protokoły Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, t. 2, cz. 1., Toruń 1965, s. 331 + 1 nlb. Fontes 56, zł 60,—.
STUDIA IURIDICA
WOJCIECHOWSKA JANINA: Przestępcy hitlerowscy przed specjalnym sądem karnym w Toruniu (1945—1946), Toruń 1965, s. 54 + 2 nlb., zł 15,—.
ZAPISKI HISTORYCZNE TOM XXX z. 1, Toruń 1965, s. 186, zł 30,—.
TOM XXX z. 2, Toruń 1965, s. 178 + 2 nlb., zł 30,—.
TOM XXX z. 3, Toruń 1965, s. 100, zł 25,—.
TOM XXX z. 4, Toruń 1965, s. 110 +2 nlb., zł 27,—.
PRACE WYDZIAŁU FILOLOGICZNO-FILOZOFICZNEGO
SPEINA JERZY: Powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza. Geneza i struktura, Toruń 1965, s. 118, Tom XVI z. 1, zł 35,—.
DOKURNO ZYGMUNT: Kompozycja utworów lirycznych C. K. Norwida (do roku 1852), Toruń 1965, s. 167 + 1 nlb., Tom XVI z. 2, zł 36,—.
GĘBAROWICZ MIECZYSŁAW: Szkice z historii sztuki XVII wieku, Toruń 1966, s. 336. Tom XVI z. 3, zł 60,—.
NIEDZIELSKI CZESŁAW: O teoretyczno-literackich tradycjach prozy dokumen- tarnej (Podróż — powieść — reportaż), Toruń 1966, s. 223. Tom XVII z. 1, zł 40,—.
STUDIA SOCIETATIS SCIENTIARUM TORUNENSIS S e c t i o B (Chemia)
BASIŃSKA HALINA i in.: Badania nad składem szczawianów bizmutu, Toruń 1965, s. 35 + 1 nlb., Vol. V nr 5, zł 10,— .
SPRAWOZDANIA
TOWARZYSTWA NAUKOWEGO W TORUNIU
1 8
1 I 1964 — 31 XII 1964
TORUŃ 1967
REDAKTOR NACZELNY WYDAWNICTW TNT A rtur H utnikiewicz
K o m i t e t Przewodniczący:
R e d a k c y j n y Walerian Preisner
Członkowie:
Bronisław Włodarski, Rajmund Galon
09050
WYDAWANE Z ZASIŁKU WOJEWÓDZKIEJ RADY NARODOWEJ W BYDGOSZCZY
P rin te d in P o lan d
PAŃSTW OW E W Y D A W N IC T W O N A U K O W E - O D D Z IA Ł W P O Z N A N IU Wydanie I. Nakład 300+80 egz. Ark. wyd. 5,5. Ark. druk. 4,5. Papier druk. sat. ki. V 70 g, 70 x 100. Oddano do składania 8 XII 1966 r. Podpisano do druku 10 II 1967 r. Druk
ukończono w lutym 1967 r. Zam. nr 609/210 A-l Cena zl 12,-
D R U K A R N IA U N IW E R S Y T E T U im. A D A M A M IC K IE W IC Z A - POZNAŃ
SPIS RZECZY
I. DOROCZNE WALNE ZEBRA NIE TOWARZYSTWA
Przemówienie Prezesa Konrada G ó r s k i e g o ...5 Protokół Walnego Zebrania Towarzystwa Naukowego w Toruniu z dnia
19 lutego 1965 r... 12 Sprawozdanie z czynności Towarzystwa za rok 1964 ... 15
Sprawozdanie Skarbnika Towarzystwa za rok 1964 25
Protokół Komisji R e w iz y j n e j ...27 Zmiany w składzie T o w a r z y s t w a ... 29
II. M ATERIAŁY BIO- I B IB LIO G RA FICZN E CZŁONKÓW WYDZIAŁÓW
W y d z i a ł 1
T o m c z a k A n d rz e i 31
33
E R R A T A
Strona Wiersz Jest Powinno być
3 17 od góry Skarga Skraga
23 ,, ,, Żorski Zaorski
11 od dołu Piszczą Piszcz
47 17 od góry Praca (Praca
55 14 „ „ 1’ansien 1’ancien
61 8 od dołu Toruńskiego Toruńskim
64 15 >, » ___________
południobałtyćkich południowobałtyckich
Spraw ozdania T ow arzystw a N a ukow ego w Toruniu, nr 18.
CZACHAROWSKI A., Księga żołdu z czasów wojny trzynastoletniej (ref. Karol G ó r s k i ) ...
MICHALSKI B., Działalność zawodowa dziennikarza a ochrona czci (ref. J. Sliwowski) ...
PISZCZĄ E., Colloquium Charitativum w Toruniu 1645 roku (ref. Ka
rol G ó r s k i)...
KALEMBKA S„ Towarzystwo Demokratyczne Polskie 1832—1846 (ref.
W. Ł ukaszew icz)...
MROZEK S., Praca najemna w rzymskich kopalniach złota w Dacji (ref.
Karol G ó r s k i ) ... ...
GUMOWSKI M., Herby mieszczan t o r u ń s k i c h ...
BORZESTOWSKI M., Korektura pruska 1598 r., jej geneza, dzieje, źródła oraz wpływ na dawne polskie prawo ziemskie na tle rozwoju prawa sądowego Polski i krajów ościennych (ref. Z. Zdrójkowski) . Posiedzenia Komisji Prawniczej . ...
34 35 36 37
39 42 43 44
47 47 47 50 50 54 55 55
55 55
REDAKTOR NACZELNY WYDAWNICTW TNT A rtu r H utnikiewicz
K o m i t e t R e d a k c y j n y Przewodniczący: Walerian Preisner
Członkowie:
Bronisław Włodarski, Raimund Galon
P rin te d in P o lan d
PA Ń STW O W E W Y D A W N IC T W O N A U K O W E - O D D Z I A Ł W P O Z N A N IU Wydanie I. Nakład 300 + 80 egz. Ark. wyd. 5,5. Ark. druk. 4,5. Papier druk. sat. ki. V 70 g, 70 x 100. Oddano do składania 8 XII 1966 r. Podpisano do druku 10 II 1967 r. Druk
ukończono w lutym 1967 r. Zam. nr 609/210 A-l Cena zl 12.-
D R U K A R N IA U N IW E R S Y T E T U im. A D A M A M IC K IE W IC Z A - POZNAŃ
F
SPIS RZECZY
I. DOROCZNE W ALNE ZEBRANIE TOWARZYSTWA
Przemówienie Prezesa Konrada G ó r s k i e g o ...
Protokół Walnego Zebrania Towarzystwa Naukowego w Toruniu z dnia 19 lutego 1965 ...
Sprawozdanie z czynności Towarzystwa za rok 1964 ...
Sprawozdanie Skarbnika Towarzystwa za rok 1964 ...
Protokół Komisji R e w iz y j n e j ...
Zmiany w składzie T o w a r z y s t w a ...
II. M ATERIAŁY BIO- I B IB LIO G RA FICZN E CZŁONKÓW WYDZIAŁÓW
W y d z i a ł J
Tomczak A n d r z e j...
Wojtowicz J e r z y ...
W y d z i a ł III
Ampel R o m a n ...
Gorgolewski S ta n isła w ...
Skarga Jan ...
Wojciechowski Jan . . . . . . . ...
W y d z i a ł IV
Daszkiewicz Wiesław . . ...
Kunicki Aleksander . . . . ' ...
Nowak K azim ierz...
Żorski R e m ig iu sz...
III. SPRAW OZDANIA Z PO SIED ZEŃ
W y d z i a ł I
SALMONOWICZ S., Prawo karne oświeconego absolutyzmu (studium z dziejów europejskich kodyfikacji karnych z końca XVIII w.) (ref. Z. Z d r ó j k o w s k i ) ...
NOWAK K., Rząd federalny. Studium nad ustrojem polityczno-prawnym Niemieckiej Republiki Federalnej (ref. W. Hejnosz) . . . . CZACHAROWSKI A., Księga żołdu z czasów wojny trzynastoletniej
(ref. Karol G ó r s k i ) ...
MICHALSKI B., Działalność zawodowa dziennikarza a ochrona czci (ref. J. Śliwowski) ...
PISZCZĄ E., Colloquium Charitativum w Toruniu 1645 roku (ref. Ka
rol G ó r s k i)...
KALEMBKA S„ Towarzystwo Demokratyczne Polskie 1832—1846 (ref.
W. Ł ukaszew icz)...
MROZEK S„ Praca najemna w rzymskich kopalniach złota w Dacji (ref.
Karol G ó r s k i ) ... ...
GUMOWSKI M., Herby mieszczan t o r u ń s k i c h ...
BORZESTOWSKI M., Korektura pruska 1598 r., jej geneza, dzieje, źródła oraz wpływ na dawne polskie prawo ziemskie na tle rozwoju prawa sądowego Polski i krajów ościennych (ref. Z. Zdrójkowski) Posiedzenia Komisji Prawniczej . ...
W y d z i a ł II
LIPOWSKA M., Koncepcja wykształcenia ogólnego w programach szkoły
polskiej z lat 1922—1939 (ref. T. C z e ż o w s k i ) ... 56
KASJAN M., Przysłowia i metaforyka potoczna w twórczości Juliusza Słowackiego (ref. Konrad G órsk i)...57
ELZENBERG H., Rozprawy filozoficzn e...57
PREISNER W., Luigi Pulci i jego „Morganie” ...57
KULIKOWSKA A., Badania nad sztywnością operacji kategorialnych u dzieci w wieku 7—10 lat (ref. T. Czeżowski)...59
Posiedzenia Komisji F ilo z o fic z n e j... 61
Posiedzenia Komisji F ilo lo g i c z n e j ... 62
Posiedzenia Komisji Historii S z tu k i...02
Posiedzenia Komisji Bibliografii i Bibliotekoznawstwa...62
W y d z i a ł III AMPEL R., Wyznaczanie odległości chmur pyłowych materii między- gwiezdnej z atlasu Mount Palomar (ref. W. Iwanowska) . . . 63
GŁĘBOCKI R., Badania przynależności do populacji gwiazd F.G.K. (ref. W. Iw a n o w sk a )...63
BOENIGK T., Przynależność do populacji afeid (ref. W. Iwanowska) . 63 GRUDZIŃSKA iS., Widma komety 1963 r. (Alcock) (ref. W. Iwanowska) 63 IWANOWSKA W., Księga wspomnień o prof. Dziewulskim . . . 63
IWANOWSKA W., Informacje o Obserwatorium Astronomicznym w Piw nicach ... . . . 63
CZERWIŃSKI Z., KMINIKOWSKI J., Zmiany pokroju kryształów i po tencjału adsorpcyjnego na granicy fazy krystalicznej Ń iS04 • 7HaO i roztworu nasyconego od stężenia dodawanych obcych jonów . . 63
CZERWIŃSKI Z., SZYSZKO J., Zmiany pokroju kryształów i potencjału adsorpcyjnego na granicy fazy krystalicznej CoS04 • 7H20 i roz tworu nasyconego od stężenia dodawanych obcych jonów . . 64
ULIŃSKA A., HUPPENTHAL L., Działanie stabilizacyjne i agregacyjne polielektrolitów na zawiesiny. II. Działanie kwasu polimetakrylo- wego na wodną zawiesinę kaolinitu i węgla ...64
ULIŃSKA A., WOJTCZAK Z., Nefelometryczne miareczkowanie kwasu polimetakrylowego wodorotlenkami metali ziem alkalicznych . . 64
KRAŻEWSKI S., Mineralogia, petrografia i zjawiska diagenetyczne wa pieni antykliny Barcin-Rakość (Struktury Zalesia) (ref. R. Galon) . 64 ROSA B., Ewolucja mierzei na przykładzie mierzei Bałtyku (ref. R. Ga- I p n ) ...64
KĘPCZYŃSKI K., Zespoły roślinne i pozycja geobotaniczna Wysoczyzny Dobrzyńskiej (ref. J. Walas) . . . 70
MICHNO-ZATORSKA Z., Materiały do znajomości wyrośli (zoocecidiów) Pomorza (ref. J. Zabłocki) . . 70
SIANKOWA L., Rozmiary powierzchni jelita leszcza (ref. H. Szarski) . 70 DROZDOWSKI A., BURAK I., MARTYŃSKA D„ Zależność między wiel kością osobnika a budową tarki (radula) u Helix pomatia L. i Ce- paea nemoralis (L.) (ref. I. M ik u ls k a )...71
WĄSOWSKA S., Zmienność liczby rurek przędnych na kądziołkach u samic kilku gatunków pająków (ref. I. Mikulska) . . . . 71
WITKOWSKI T., Struktura zgrupowania nicieni żyjących w glebie upraw rolniczych (ref. J. M ik u lsk i)...71 WITKOWSKI T., Zmiany struktury zgrupowania nicieni glebowych
w związku z pionowym rozmieszczeniem warstw badanej gleby
I
DOROCZNE WALNE ZEBRANIE TOWARZYSTWA w dniu 19 lutego 1965 r.
PRZEMÓWIENIE PREZESA TOWARZYSTWA KONRADA GÓRSKIEGO
O tw ierając część publiczną naszego dorocznego Walnego Zebrania zacznę, zgodnie z naszą trady cją, od uczczenia zm arłych w ostatnim roku sprawozdawczym Członków Tow arzystw a Naukowego w Toruniu Odeszli od nas: Stanisław Tync, Kazim ierz Lepszy, K arol K oranyi i Stanisław
Lisowski. . ..
Prof. d r Stanisław T y n c , urodzony 7 czerwca 1889 r. w Rzepienniku, pow. Gorlice, ukończył gim nazjum i odbył stud ia wyższe na U niw ersyte
cie Jagiellońskim w K rakowie. Od 1 w rześnia 1912 r. pracow ał w szkol
nictw ie średnim kolejno w Pińczowie, W arszaw ie i Toruniu. Podczas drugiej w ojny światow ej uczestniczył w tajn y m nauczaniu na terenie pow iatu pińczowskiego. Uzyskawszy w 1923 r. doktorat, habilitow ał się na U J w 1928 r. w zakresie historii szkolnictwa i wychowania. Stano
wisko profesora nadzwyczajnego zajął od 5 grudnia 1945 r. na U niw er
sytecie we W rocławiu. Członkiem Tow arzystw a Naukowego w Toruniu został jeszcze w okresie m iędzyw ojennym , członkiem Poznańskiego To
w arzystw a Przyjaciół N auk w 1946 r„ a członkiem W rocławskiego Towa
rzystw a Naukowego w 1947 r. Ogłosił w iele prac z zakresu historii szkol
nictw a w daw nej Rzeczypospolitej, zwłaszcza na teren ie P ru s K rólew skich. Dla poznania dziejów k u ltu ry T orunia położył szczególne zasługi jako autor w ielu prac dotyczących tego przedm iotu, ale przede w szyst
kim m onografii o dziejach gim nazjum toruńskiego, której pierw szy tom ukazał się w 1928 r„ a drugi w 1949 r. Zm arł dnia 29 stycznia 196 r.
P ro f d r K azim ierz L e p s z y , syn znakomitego historyka sztuki L eonarda Lepszego, urodził się w K rakow ie dn. 11 czerw ca 1904 r. S tu diow ał n a U J, gdzie w r. 1928 uzyskał stopień doktora, a w 1939 r. habi
litow ał się w zakresie historii Polski now ożytnej. Stanow isko profesora nadzwyczajnego w swym m acierzystym uniw ersytecie objął po drugiej w ojnie światow ej, a w latach 1953-1956 był prorek torem UJ. P ełnił
V
wiele funkcji w organizacji życia naukowego: był członkiem -korespon- dentem Polskiej Akademii Umiejętności, redaktorem Polskiego Słownika Biograficznego, czasopisma „Odrodzenie i R eform acja w Polsce”, człon
kiem zarządu Polskiego Tow arzystw a Historycznego. W obliczu zbliża
jącego się jubileuszu 600-lecia U J prof. Lepszy, ciesząc się opinią zna
komitego organizatora, został w y brany rektorem tej uczelni na okres, w którym m iały się odbyć uroczystości jubileuszowe. Gorliwa praca na stanow isku rektora oraz p race organizacyjne w yczerpały Jego siły. Gdy nadszedł czas jubileuszu, z trudem wziął udział tylko w niektórych uro- czystych aktach obchodu 600-lecia, a w dw a tygodnie po ich zakoń
czeniu zmarł, dnia 30 m aja 1964 r. Prof. Lepszy zapisał się w naszej historiografii przede w szystkim jako badacz dziejów Polski na morzu;
stąd jego liczne studia o Gdańsku, Prusach Książęcych, Pom orzu i zwła
szcza o historii floty polskiej. Interesow ał się też historią radykalnego n u rtu reform acji polskiej i twórczością A ndrzeja Frycza Modrzewskiego.
N iektóre p artie podręcznika historii Polski, w ydanego przez In sty tu t H istoryczny PAN, wyszły też spod jego pióra.
P rof. dr K arol W ilhelm K o r a n y i, urodzony dn. 18 lutego 1897 r.
we Lwowie, ukończył szkołę średnią i W ydział P raw n y w swoim rodzin
nym mieście. D oktorat praw a uzyskał w 1922 r. Nie poprzestając na tym rozpoczął na U niw ersytecie Jana Kazimierza we Lwowie dalsze studia w zakresie historii i etnografii. W 1931 r. habilitow ał się we Lwowie z historii praw a na zachodzie Europy. Po utw orzeniu U niw ersytetu Mi
kołaja K opernika w Toruniu objął w 1945 r. kated rę ogólnej historii praw a jako profesor zwyczajny. W troku akadem ickim 1947/1948 był prorektorem , a w latach 1948— 1951 rektorem UMK. Po rozwiązaniu W ydziału P raw a na UMK objął katedrę historii praw a na Uniw ersytecie W arszawskim i n a tym stanow isku pozostał do końca życia. Zm arł 25 w rześnia 1964 r. Prof. K oranyi był autorem w ielu prac naukow ych z zakresu historii praw a w Polsce i n a zachodzie Europy. Ogłaszał je w różnych językach: polskim, niemieckim, francuskim , włoskim i hisz
pańskim. Ma w swoim dorobku również stu d ia z pogranicza etnografii i praw a. Należał niew ątpliw ie do najw ybitniejszych znawców swego przedm iotu w nauce polskiej i był wychowawcą dużego zastępu uczniów, spośród który ch niejeden zajm uje dziś stanowisko profesora szkół w yż
szych.
Kustosz Stanisław L i s o w s k i , urodzony dnia 1 stycznia 1880 r.
w Wilnie, ukończył istudia praw ne w P etersburgu, gdzie uzyskał dyplom I stopnia tam tejszego uniw ersytetu. W latach 1911— 1916 pracow ał w bibliotece P etersburskiej Akademii Nauk, co umożliwiło wysunięcie go później na delegata Polski do odbioru polskich skarbów bibliotecznych, wywiezionych w swoim czasie do carskiej Rosji i rew indykow anych na podstaw ie tra k ta tu ryskiego. Lisowski odegrał w tedy pierw szorzędną rolę jako niezrów nany znawca bibliografii i dziejów książki polskiej i europej
6
skiej. On się przyczynił wówczas do odzyskania przez Polskę zbiorów biblioteki Załuskich. W latach 1922— 1927 pracow ał w archiw um p ań st
wowym w Lublinie, a od 1 stycznia 1928 r. został kustoszem i wicedy
rektorem Biblioteki U niw ersytetu Stefana Batorego w W ilnie, pozosta
jąc na tym stanow isku aż do przejęcia m ajątk u uniw ersyteckiego przez władze Republiki Litew skiej na przełomie 1939/1940 r. W raz z licznymi pracow nikam i naukow ym i byłego USB przyjechał w połowie 1945 r. do Torunia i tu od 1 października tegoż roku objął stanowisko kustosza i kierow nika działu starodruków nowo pow stałej Biblioteki Głównej U niw ersytetu M ikołaja K opernika w Toruniu. Na krótko przed śm iercią przeszedł na em eryturę. Zm arł dnia 5 października 1964 r. Zarówno przed w ojną w Wilnie, jak i w okresie p racy w Bibliotece Głównej UMK okazywał w szystkim pracow nikom naukow ym , którzy zasięgali jego kom petentnej rady, w ydatną pomoc przy wszelkich poszukiwaniach biblio
tecznych i bibliograficznych. Fenom enalny eru d yta, a zarazem człowiek pełen prostoty, skromności i gotowości służenia innym , Stanisław Lisow
ski zostawił po sobie jak najlepszą pam ięć jako pracow nik naukow y i jako szlachetny, dobry człowiek. Jem u też w iele zawdzięczają młodsi koledzy w zawodzie bibliotekarskim , albowiem był nie tylko tow arzy
szem ich pracy, ale i niezrów nanym w ychowawcą naukow ym . Uczcijmy teraz pamięć naszych zm arłych m inu tą milczenia.
Towarzystwo Naukowe w Toruniu wkroczyło w bieżącym roku w dziewięćdziesiąty rok swego istnienia i swej działalności. W związku z tym spróbujm y dokonać bardzo zwięzłego zresztą przeglądu jego do
tychczasow ych osiągnięć. W edług zmienionego w ubiegłym roku statu tu TNT __ celem Tow arzystw a jest upraw ianie n auki i upow szechnianie jej wyników, a w szczególności popieranie naukowego badania Pom orza oraz ziem historycznie z nim związanych. Zadanie to realizuje Towa
rzystw o przez 3 W ydziały (IV W ydział — powołany przez Zarząd w czerwcu 1964 r., tj. W ydział N auk P raw nych i Społecznych — do końca rok u sprawozdawczego nie ukonstytuow ał się), 12 kom isji n au kowych i 6 kom itetów redakcyjnych. W ydziały liczyły w końcu roku sprawozdawczego 121 członków, a kom isje naukow e 102 członków i 157 w spółpracowników. Ogólna liczba członków Tow arzystw a w końcu r. 1964 wynosiła 294. Jest to nieznaczny w zrost w stosunku do roku 1963 (o 5 członków). Podstaw ow ym przejaw em działalności Tow arzystw a była i jest nadal akcja wydawnicza, polegająca n a opracow aniu i w ydaw aniu drukiem publikacji naukow ych i popularnonaukow ych. O dorobku To
w arzystw a na tym odcinku od początku istnienia świadczy wydanie:
79 pozycji „Roczników” o objętości 1200,05 ark., 54 tomów „Fontes”
o obj. 1018 ark., 202 zeszytów „Zapisek H istorycznych” o obj. 746,40 ark., 44 tomów „Prac W ydziału Filologiczno-Filozoficznego” o obj. 567 ark., 9 pozycji „Studia Iuridica” o obj. 109,25 ark., 161 pozycji „S tu
7
dia Societatis Scientiarum Torunensis” o ob. 455,35 ark., 16 tomów
„Spraw ozdań TNT” o objętości 114,85 ark., 8 tom ów „Suplem entum ” o obj. 102,70 ark., 3 tomów prac przedhistorycznych o obj. 37,10 ark.
oraz 4 prac popularnonaukow ych o obj. 38 ark. Duży udział w rocznym limicie w ydaw niczym posiadają n auki historyczne. Dotyczy to zarówno monografii, opracowań źródłowych, jak również Zapisek H istorycznych.
O pracow ana i udokum entow ana w tych w ydaw nictw ach problem atyka
„Wielkiego Pom orza” i z tym problem em związane zagadnienia o dużej aktualności politycznej w ypełniają większość tych w ydaw nictw . Stano
wią one niew ątpliw ie w kład Tow arzystw a w naukow e udokum entow a
nie polskości ziem tak nieustannie atakow anych przez niem iecki rew i- zjonizm. Znam ienną wymowę m a fakt, że często pierw sze i bardzo w ni
kliwe recenzję naszych prac źródłowych znajd u ją się w łaśnie w zachod- nioniem ieckich czasqpismach naukow ych.
Akcja wydaw nicza Tow arzystw a pozw ala na szerszą w ym ianę w łas
nych w ydaw nictw n a w ydaw nictw a innych in sty tu cji naukow ych k ra jow ych i zagranicznych. Stosunki w zajem ne utrzym ujem y z 51 in sty tu cjam i krajow ym i i 180 instytucjam i zagranicznym i w 30 krajach, co sta nowi pewien w zrost w stosunku do r. 1963, w którym nasze k o n tak ty w ym ienne utrzym yw aliśm y z 45 in stytu cjam i krajow ym i i 176 in sty tucjam i zagranicznym i w 27 krajach. Efektem tej w ym iany w roku sp ra
wozdawczym było otrzym anie 2186 egz. w ydaw nictw (w ty m 1725 za
granicznych) w zamian za 1351 egz. w ysłanych w ydaw nictw w łasnych.
Na w ym ianę przeznacza Towarzystwo, ok. 30°/o swoich w ydaw nictw . Stanow i to pew ien uszczerbek finansow y dla Tow arzystw a, lecz korzyści z tej w ym iany są znaczne. W ydaw nictw a Tow arzystw a (również innych Towarzystw), docierając do licznych zagranicznych in sty tu cji i bibliotek, są świadectwem aktyw nej działalności naukow ej i bogactwa jej osiąg
nięć nie tylko w stolicy, tj. w centrum w arsztatów naukow ych, lecz także w środowiskach innych. Poza ty m akcja w ym iany zagranicznej daje Tow arzystw u, bez konieczności w ydaw ania dewiz, dużo, bo prze
ciętnie rocznie 1500 egz. dzieł naukow ych zagranicznych, bardzo cennych d la toruńskiego ośrodka naukowego. Księgozbiór Tow arzystw a liczy obecnie 35 513 w olum inów dzieł naukow ych, spełniając rolę ważnego w arsztatu pracy naukow ej w naszym mieście.
Zasadniczą form ą popularyzacji w iedzy przez Tow arzystw o były i są jego w ydaw nictw a, nie tylko w ty m sensie, że stanow ią cenne źródło wiedzy dla pracow ników nauki, dla ludzi w te ren ie zajm ujących się nauką, sam okształcących się i uzupełniających swoją wiedzę, lecz także w sensie w ciągania szerszych rzesz inteligencji spoza te re n u wyższych uczelni. Poczynione w ty m k ieru n k u przez Towarzystwo kroki dały już pewne rezultaty., Zainteresow ano prezydia m iejskich rad narodow ych m iast historycznych Pom orza serią m onografii m iast pomorskich. Wy
dano m onografię Tucholi, na ukończeniu je st m onografia K ruszwicy, 8
a obecnie toczą się rozmowy w spraw ie w ydania przez Towarzystwo m onografii m iasta Chełmna i pow iatu chełmińskiego oraz m iasta Ino
wrocław ia. M onografie te są pracam i zbiorowymi w dużej części autorów pochodzących z naszego terenu, iprzy czym red aktoram i naukowymi i recenzentam i tych w ydaw nictw są członkowie Wydziałów naszego To
w arzystw a. W ten sposób wciąga się do ipraey badawczej interesujących się n au k ą przedstaw icieli danego środowiska, utrzym ując jednocześnie wysoki poziom naukow y w ydaw nictw a. D rugą najczęściej stosow aną form ą popularyzacji nauki jest akcja odczytowa. Jednakże wobec po
wodzi odczytów, referatów i prelekcji w m iastach uniw ersyteckich, akcja ta nie m a widoków powodzenia w naszym mieście. N atom iast może mieć ona przyszłość w ośrodkach m iejskich pozauniwersyteckich. Tam wśród licznych osób, często z wyższym w ykształceniem , po k ilk u lub k ilk u n astu latach od ukończenia studiów budzi się potrzeba uzupełnienia za
sobu posiadanych wiadomości, by nie ulec w tórnem u analfabetyzm ow i naukow em u. Na te środowiska zwróciła specjalną uw agę regionalnych tow arzystw naukow ych P len arn a Sesja R ady Tow arzystw Naukowych PAN, któ ra odbyła się 29 lutego 1964 r. w e W rocław iu i n a której Towa
rzystw o nasze reprezentow ał i wygłosił program ow y refe ra t — członek tej Rady, w iceprezes naszego Tow arzystw a prof. dr Antoni Sw inarski.
Zgodnie z zaleceniami tej sesji, poza utrzym yw aniem kontaktów ze spe
cjalistam i różnych dziedzin, wchodzić w inny stale do program u p racy regionalnych tow arzystw naukow ych związki z regionem, popularyzacja jego historii, aktualny ch zagadnień jego przyrody, gospodarki i k u ltu ry . Zagadnienie to było w ro ku sprawozdawczym przedm iotem rozw ażań na kilku posiedzeniach Zarządu. W w yniku tych rozw ażań uznano za ko
nieczne uaktyw nienie działalności Tow arzystw a poprzez naw iązanie i utrzym yw anie kontaktów m iędzy specjalistam i różnych dziedzin, w ią
zanie nauki z p raktyką oraz upowszechnienie w szerszym zakresie nauki w terenie. Opracowanie i realizow anie tych kontaktów naukow ych z te renem pow ierzył Zarząd w ybranej ze siebie „Komisji Sesji i K ontaktów z teren em ” w składzie: przewodnicząca — doc. A. Ulińska, członkowie — doc. L. Roszkówna i dr S. K alem bka. Pew ne próby naw iązania łączności z terenem podjęła istniejąca p rzy Zarządzie TNT K om isja Odczytowa, o r
ganizując w Inow rocław iu, w spólnie z Oddziałem Toruńskim Tow. L ite
rackiego im. A. Mickiewicza, wieczornicę poświęconą S. Żerom skiem u z 3 referatam i. Poza ty m w ram ach uczczenia XX-lecia PRL zorganizo
wano 2 sesje popularnonaukow e: jedną w G rudziądzu z 3 referatam i oraz jedną w Chełmnie z 2 referatam i. Realizując program swej p racy — Za
rząd nadal dołoży wszelkich starań, b y akcję łączności Tow arzystw a z te renem jak najbardziej ożywić. A peluję do pracowników nauki o nieod- m aw ianie nam swej w spółpracy n a ty m polu i służenie nam pomocą i radą.
W związku z 500-letnią rocznicą urodzin M. K opernika, k tó ra przypa
9
da na r. 1973, czeka Towarzystwo poważny w ysiłek w zakresie popula
ryzacji wiedzy o K operniku, zwłaszcza w m iastach związanych historycz
nie z jego osobą, jak rów nież w zakresie opracowania i w ydania publi
kacji o nim. Opracowanie tego zagadnienia, ustalenie program u prac na tym odcinku i jego realizow anie pow ierzył Zarząd w ybranej przez siebie Kom isji K opem ikańskiej z przew odniczącą — W. Iwanowską i członkami — K arolem Górskim, B. Nadolskim, M. Biskupem, J. Re
inerem , M. Puciatow ą, H. Baranow skim i J. M azurkiewicz. W ram ach tej Komisji utw orzono 5 grup specjalistów, które realizować będą pro
gram działalności Kom isji na najbliższe lata.
W spominając jeszcze krótko o naszej pracow ni m ikrofilm ow ej, której działalność nadal polega głównie na w ykonyw aniu m ikrofilm ów i na innych usługach fotograficznych na zlecenie in stytucji naukow ych oraz naukowców indyw idualnych, p rag nę podkreślić jej szczególnie ofiarną w roku sprawozdawczym pracę, w yrażającą się w iększą o 3280 niż w roku poprzednim liczbą zdjęć, pokryw aniem z w łasnych w pływ ów całkowitego kosztu utrzym ania pracow ni i przekazaniem do zasobów TNT m ikrofil
mów na kilka tysięcy złotych. Zasoby m ikrofilm ów TNT wzbogaciły się w roku sprawozdawczym o otrzym ane z w ym iany m ikrofilm y dokum en
tów archiw um pokrzyżackiego w Getyndze, m ateriały dotyczące Pomo
rza z B ritish Museum i drobniejsze pozycje z uniw ersytetów w Wiedniu i Oxfordzie. W ram ach zaplanow anej długofalowej akcji pracow nia otrzy
m uje za pośrednictw em Naczelnej D yrekcji Archiwów Państw ow ych oryginały katastrów kontrybucyjnych P ru s K rólew skich z M erseburga i kolejno je u trw ala na m ikrofilm ie dla zasobów TNT. M ateriały te są nie tylko cenne dla toruńskiego ośrodka badawczego, ale w zbudzają za
interesow anie również innych ośrodków, jak Gdańska i W arszawy, na których zamówienie pracow nia w ykonuje z posiadanego negatyw u pozy
ty w mikrofilm owy.
Czynnikiem ham ującym dalszy rozwój działalności Tow arzystw a jest opieranie się na niepewnych, z każdym rokiem zm niejszających się środ
kach finansowych. Gotowe już plan y w ydaw nicze często ulegać muszą kilku naw et przeróbkom w zależności od zm iennej w każdym roku do
tacji. Tak ważny dla Tow arzystw a dział pracy, jak badania naukow e nad regionem pomorskim, m usiały w roku sprawozdawczym ulec zawie
szeniu z powodu nieprzydzielenia na akcję tę żadnej dotacji. Nieodzow
nym w arunkiem rytm icznej p racy kom órek Tow arzystw a jest operow anie stałym budżetem. W ykonawcą publikacji Tow arzystw a, od 1965 r. po
cząwszy, jest Państw ow e W ydawnictwo Naukowe Oddział w Poznaniu, zam iast PW N — Oddział w Łodzi.
Kończąc ten sum aryczny obraz działalności naszego Towarzystwa, pragnę złożyć .podziękowanie wszystkim, k tórzy umożliwili spełnienie przez Tow arzystw o jego celów i zadań. Na pierw szym m iejscu należy się więc nasza wdzięczność Polskiej Akademii Nauk, której dotacja jest n a
10
dal podstaw ą zarówno naszych w ydatków adm inistracyjnych, jak i n a szej akcji wydaw niczej. Z kolei dziękuję za pomoc okazyw aną Towa
rzystw u przez nasze władze, wojewódzkie i m iejskie; dziękuję P aństw o
w em u W ydaw nictw u N aukow em u — Oddziałowi w Łodzi za wzorowe w ykonyw anie naszych zamówień wydawniczych, ekspozyturze PWN w Toruniu za w spółpracę z R edakcją Naczelną naszych w ydawnictw, oraz drukarniom toruńskim za realizow anie techniczne naszej p racy w y
daw niczej. Wreszcie serdecznie dziękuję za ofiarną pracę dla Tow arzy
stw a w szystkim Członkom Zarządu, jak również w szystkim pracownikom naszej adm inistracji z dyrektorem Alojzym K irsteinem n a czele.
PROTOKÓŁ
DOROCZNEGO WALNEGO ZEBRANIA TOWARZYSTWA NAUKOWEGO W TORUNIU
Z DNIA 19 LUTEGO 1965 R.
P o r z ą d e k o b r a d Część I — Publiczna
1. Zagajenie i omówienie działalności Tow arzystw a — Prezes.
2. W ykład: „Przyszłość ew olucyjna ludzkości” — Prof. dr H enryk Szarski. Część publiczna Zebrania nie była protokołowana.
Część II — Zam knięta 3. W ybór P rezydium Zebrania.
4. Odczytanie i przyjęcie protokołu z zeszłorocznego Walnego Zebrania..
5. Spraw ozdanie Zarządu: a) Sekretarza G eneralnego, b) Skarbnika.
6. Spraw ozdanie Komisji Rew izyjnej.
7. D yskusja nad spraw ozdaniam i.
8. Powzięcie uchw ały o udzieleniu absolutorium Zarządowi.
9. U stalenie wysokości składek członkowskich na rok 1965.
10. Zatw ierdzenie kooptacji jednego członka Zarządu.
11. Ogłoszenie nazw isk now ych członków.
12. Wolne głosy.
Ad 3. Na propozycję Prezesa prof. dra K onrada Górskiego na przew od
niczącego Zebrania w ybrano prof. dra R ajm unda Galona, a na sekretarza d ra Jacka Staszewskiego.
Ad 4. P rotokół z ubiegłorocznego Zebrania odczytał d r Jacek S ta
szewski. P rotokół został p rzy jęty w przedstaw ionym brzm ieniu jednomyślnie.
Ad 5. Spraw ozdanie Zarządu z działalności w r. 1964 przedstaw ił prof.
d r M arian Michniewicz. Spraw ozdanie z działalności finansowej złożył skarbnik TNT dr S tefan Dembiński.
Ad 6. Spraw ozdanie K om isji Rew izyjnej odczytał przewodniczący Ko
m isji prof. d r Wojciech Hejnosz. Po odczytaniu spraw ozdania referen t przedstaw ił zebranym w niosek o udzielenie Zarządowi absolutorium .
12
Ad 7. O tw ierając dyskusję nad spraw ozdaniam i prof. d r R ajm und Ga
lon stw ierdził, że istnieją możliwości popraw y d y strybucji w y
daw nictw Tow arzystw przez rozpowszechnianie o nich inform a
cji. W odpowiedzi prof. dr M. Michniewicz podał przykłady sta ra ń nad rozpowszechnianiem w ydaw nictw , podjętych przez w ła dze Towarzystwa.
A d 8. Wniosek Komisji Rew izyjnej o udzielenie absolutorium Zarzą
dowi z działalności w r. 1964 uchwalono jednom yślnie. Od głosu pow strzym ali się obecni na zebraniu członkowie Zarządu.
Ad 9. Na wniosek Zarządu uchwalono składki na rok 1965 w n astępu jących wysokościach: 20,— zł dla członków zwyczajnych, 60, zł dla członków m iejscow ych Wydziałów, z tym że ci ostatni otrzy
m u ją nieodpłatnie „Spraw ozdania TN T”..
Ad 10. P rof. Galon zaproponow ał zebranym zgodnie z wnioskiem Za
rządu dokooptow anie do Zarządu prof. d ra M ariana Biskupa.
Wniosek przyjęto jednomyślnie, przy jednym w strzym ującym się od głosu.
A d 11. Dr Staszewski odczytał listy now ych członków:
L i s t a n o w y c h c z ł o n k ó w W ydziałów TNT:
W y d z i a ł I
doc. d r Jadw iga K lim aszew ska — członek miejscowy doc. d r A ndrzej Tomczak --- łł >>
doc. dr Jerzy Wojtowicz --- >> >»
W y d z i a ł II
doc. dr. Leon G um ański — członek miejscowy W y d z i a ł III
doc. dr Roman Ampel członek miejscowy
doc. d r Stanisław Gorgolewski >> ’>
doc. dr Jan Skraga » ”
doc. d r Jan W ojciechowski — » W y d z i a ł IV
dop. dr Wiesław Daszkiewicz członek miejscowy doc. d r A leksander K unicki —
doc. d r K azim ierz Nowak » >»
doc. d r Wacław Szyszkowski —
prof. d r Remigiusz Zaorski >> ” Lista nowych członków w pisanych n a listę członków zw yczaj
nych w roku 1964: doc. d r Stanisław Balcerzyk, doc. dr Ludw ik Bandura, inż. K azim ierz B ystram , prof. d r Mieczysław G ębaro-
13
wicz, m gr Eugenia Gumowska, K onstanty Łyskowski, m gr Ma
rian Paw lak, doc. dr Edw ard Sąsiada, doc. d r Zbigniew P ru sin - kiewicz.
Prof. dr R. Galon w itając now ych członków w yraził życzenie, by ich w spółpraca przyczyniła się do dalszego ożywienia i posze
rzenia działalności TNT.
Ad 12. Wobec brak u w olnych głosów prof. R. Galon zam knął Zebranie, dziękując obecnym za udział w nim.
(—) Jacek Staszewski
Sekretarz Zebrania (—) Rajmund Galon
Przewodniczący Zebrania
T
SPRAWOZDANIE
Z CZYNNOŚCI TOWARZYSTWA NAUKOWEGO W TORUNIU ZA ROK 1964
T o w a r z y s t w o N a u k o w e w T o r u n i u z końcem okresu spra
wozdawczego liczyło 294 członków, w tym 121 członków wydziałów.
W roku 1964 przybyło 9 członków. Tow arzystw o u traciło w roku spra
wozdawczym 3 członków W ydziału z powodu śmierci, jeden członek zwy
czajny w ystąpił.
Z a r z ą d T o w a r z y s t w a pracow ał w składzie: prezes — K onrad Górski, wiceprezes — A ntoni Sw inarski, sekretarz generalny — M arian Michniewicz, skarbnik — Stefan Dembiński, red ak to r naczelny A rtu r Hutnikiewicz, członkowie Zarządu — K azim ierz Biskupski, H enryk Szarski oraz przewodniczący wydziałów — K arol Górski, Tadeusz Cze- żowski i Jan Zabłocki. W roku sprawozdawczym Zarząd odbył 8 posie
dzeń, podejm ując 49 uchwał. P rzy Zarządzie działały 4 komisje, 2 kom i
te ty redakcyjne i Redakcja Naczelna Tow arzystw a.
K om isja do Zleconych P rac Naukowych w składzie: K arol Górski, Jerzy Sliwowski, B arbara Józefowiczowa, Stefan N arębski, Juliusz Czo
pek i Alina U lińska opiniowała umowy zlecenia na w ykonanie prac n au kow ych w zakresie akcji wydawniczej. Kom isja do Zleconych Prac Nie
naukow ych w składzie: K rysty na Porębska, Amalia Rosińska i M aria Chełmicka opiniowała um ow y zlecenia na w ykonanie prac nie m ających ch arak teru naukowego. K om isja Odczytowa w składzie: przewodniczący
— Bronisław Nadolski, członkowie — W anda Stęślicka-M ydlarska i J e rzy Sliwowski zorganizowała 2 wieczornice poświęcone S. Żerom skiemu oraz 2 sesje w yjazdow e w ram ach obchodu X X-lecia PRL. Wygłoszono łącznie 11 referatów . Kom isja K opernikańska w składzie: przewodnicząca
— W ilhelm ina Iwanowska, sekretarz — Bronisław Nadolski, członkowie
— K arol Górski, M arian Biskup, Jerzy Remer, w spółpracow nicy: M aria Puciatow a, H enryk Baranowski, J. M azurkiewicz — odbyła 2 posiedzenia poświęcone ustaleniu zakresu działania Kom isji oraz opracow aniu pro
gram u prac na najbliższe lata. K om isja postaw iła sobie za zadanie, orga
nizowanie i koordynow anie prac naukow ych podejm ow anych na terenie Torunia związanych z tem atyką kopernikańską, a w szczególności z ob
chodami 500-lecia urodzin M ikołaja K opernika. P rogram działalności Kom isji na najbliższe lata przew iduje następujące zadania realizowane
15
przez utw orzone g ru p y specjalistów: 1) G rupa H istorii — w składzie K arol Górski i M arian Biskup — prow adzi i koordynuje .badania histo
ryczne i archiw alne dotyczące epoki K opernika. 2) G rupa M uzeum __
w składzie Jerzy R em er i J. M azurkiewicz — przygotow uje koncepcję i projekt M uzeum K opernikańskiego w Toruniu jako światowego ośrodka kultu M ikołaja K opernika oraz podejm uje prace n ad ikonografią K oper
nika. 3) G rupa Biblioteki — w składzie: M aria Puciatow a i H enryk Ba
ranow ski m a przygotować bibliografię kopernikańską do roku 1970 i do roku 1975 oraz gromadzić możliwie kom pletny zbiór kopem ikanów
— dzieł i prac dotyczących K opernika. 4) G rupa W ydawnicza — w skła
dzie Bronisław Nadolski i M arian Biskup — organizuje akcję w ydaw ni
czą, w szczególności opracow uje p rojekt konkursu na książkę o K oper
niku. 5) G rupa Astronom ii — w składzie W ilhelm ina Iw anowska i grono młodszych astronom ów — podejm uje studium dzieł K opernika, przede w szystkim dzieła „De rev o lu tio n ib u s. . ”, w celu przygotow ania p rele
gentów i popularyzatorów m yśli kopernikańskiej i przystąpienia do ew entualnych przyszłych badań naukow ych. Ponadto w ysunięto projekt utw orzenia kopii Biblioteki K opernika drogą uzyskania mikrofilmów książek K opernika będących w posiadaniu m uzeum w Sztokholmie i Uppsali.
M iędzywydziałowy K om itet R edakcyjny „Spraw ozdań TNT” __
w składzie: przewodniczący — W alerian P reisner, członkowie — Bro
nisław W łodarski i R ajm und Galon — odbył 2 posiedzenia w związku z opracowaniem „Spraw ozdań TNT” za rok 1963. W roku spraw ozdaw czym w ydano Spraw ozdania n r 16 za rok 1962 oraz przygotowano do d ru ku Spraw ozdania n r 17 za rok 1963. M iędzywydziałowy K om itet Re
dakcyjny do P rac Popularnonaukow ych — w składzie: przewodnicząca
— Jadw iga Lechicka, członkowie — W anda Zabłocka i W alerian P reis
ner — odbył 3 posiedzenia. W ydano 1 pracę popularnonaukow ą: K arol Górski „Z dziejów w alki o pokój i sprawiedliwość m iędzynarodow ą”
oraz zaopiniowano 3 dalsze prace, k tó re zostały przekazane do druku. Na ukończeniu są prace (popularnonaukowe: „Monografia K ruszw icy” i II nakład pracy Romera „Toruń — historia — ludzie — sztuka”. Redakcja Naczelna, która pracow ała w następującym składzie: red ak to r naczelny — A rtu r Hutnikiewicz, członkowie: Wojciech Hejnosz, Tadeusz G rudziński, Bronisław Nadolski, H alina Turska, Józef Mikulski, Alina Ulińska, od
była 2 posiedzenia, n a których poza omówieniem różnych spraw związa
nych z akcją w ydawniczą — uchwalono p ro jek t planu na rok 1965.
Komisja R ew izyjna działała w składzie: Wojciech Hejnosz i W ilhel
m ina Iw anowska — członkowie oraz Eugeniusz Słuszkiewicz i Leonid Żytkowicz zastępcy członków. Kom isja odbyła 1 posiedzenie i prze
prow adziła kontrolę działalności finansowo-gospodarczej Towarzystwa.
Działalność Tow arzystw a w roku spraw ozdaw czym oparta była na statucie zmienionym uchw ałą Walnego Zgrom adzenia w dniu 19 II 1964 r.
O kreślone tym statu tem zadanie: upraw ianie n au ki i upowszechnianie jej wyników, a w szczególności popieranie naukowego badania Pomorza oraz ziem historycznie z nim związanych, spełniało Towarzystwo poprzez 3 w ydziały i działających w ram ach ty ch wydziałów 12 kom isji nauko
w ych i 6 kom itetów redakcyjnych. W ydziały liczyły przy końcu roku sprawozdawczego 121 członków, a kom isje naukow e przy wydziałach — 102 członków i 157 współpracowników. U chw ałą Zarządu TNT z 30 czerwca 1964 r. dotychczasow y W ydział I N auk Historycznych, P ra w n i
czych i Społecznych został podzielony na 2 wydziały, tj. na W ydział N auk H istorycznych i n a W ydział N auk P raw nych i Społecznych. F or
m alnie zatem, od chw ili powzięcia przez Zarząd powyższej uchwały, istniały 4 w ydziały: W ydział I — N auk Historycznych, W ydział II — Filologiczno-Filozoficzny, W ydział III — M atem atyczno-Przyrodniczy i W ydział IV — N auk P raw nych i Społecznych. Jednakże wobec nie- ulkonstytuowania się do końca roku sprawozdawczego W ydziału IV i dalszego udziału członków praw ników w pracach W ydziału I, faktycznie istniały nadal tylko 3 wydziały, które objęte zostały niniejszym sp ra
wozdaniem.
W y d z i a ł I — N a u k H i s t o r y c z n y c h liczył z końcem roku sprawozdawczego 36 członków, w śród nich 21 m iejscowych i 15 zam iej
scowych. Z powodu śm ierci u trac ił W ydział 3 członków, mianowicie:
K arola K orany’ego, K azim ierza Lepszego i Stanisław a Tyńca. Skład p re zydium w roku sprawozdawczym ibył następujący: przewodniczący — K arol Górski, zastępca przewodniczącego — Wojciech Hejnosz, sekretarz
— Zbigniew Zdrójkowski. W ydział odbył w 1964 roku 8 posiedzeń nauko
wych, na których zreferow ano 9 prac. Poza tym W ydział odbył 2 posie
dzenia adm inistracyjne, n a któ ry ch przedstawiono, przedyskutow ano 1 ustalono plan w ydaw niczy n a rok 1964 i przedyskutow ano projekt zm iany regulam inu wydziałów. P rzy W ydziale istn ieją 2 kom isje nauko
we: K om isja P raw nicza i K om isja H istoryczna. K om isja Praw nicza, k tó rej przewodniczącym był Wojciech Hejnosz, a sekretarzem Zbigniew Zdrójkowski, liczyła w końcu roku sprawozdawczego 9 członków i 21 w spółpracowników. K om isja odbyła 3 posiedzenia naukow e, na których zreferow ano 3 prace. K om isja H istoryczna liczyła 16 członków i 27 w spół
pracowników. Jej przewodniczącym był K azim ierz Jasiński, a sekreta
rzem Helena Piskorska. K om isja nie odbyła osobnych posiedzeń, lecz b rała żywy udział w pracach Toruńskiego Oddziału Polskiego Tow arzy
stw a Historycznego, z któ ry m odbyw ała w spólne posiedzenia. P rzy W y
dziale działały 4 kom itety redakcyjne: „Roczników”, „Zapisek H isto
rycznych”, „Fontes” i „Studia Iuridica” . K om itet R edakcyjny „Roczników TN T” pracow ał w składzie: przewodniczący — Tadeusz Grudziński, człon
kowie — Jadw iga Lechicka, W itold Łukaszewicz i Zbigniew Zdrójkowski.
K om itet odbył 2 posiedzenia. W ydano drukiem :
2 S p raw o zd an ia TNT J 7
1) Z. N o w a k — P olityka Zygm unta Luksem burskiego do roku 1411 (Rocznik 69 z. 1).
2) Z. G u l d o n — Rozmieszczenie własności ziemskiej na K ujaw ach w II połowie XVI w. (Rocznik 69 z. 2).
3) A. T o m c z a k — K ancelaria biskupów w łocławskich w okresie księgi wpisów (XV—XVII w.) (Rocznik 69 z. 3).
4) W. S o b o c i ń s k i — H istoria u stro ju i p raw a K sięstw a W arszaw
skiego (Rocznik 70 z. 1).
5) A. K i e ł b i c k a — S tudia nad sołectwami w wojew ództw ie k ra kow skim w XVI—XVII w. (Rocznik 70 z. 2).
K om itet R edakcyjny „Zapisek H istorycznych” pracow ał w składzie:
przewodniczący — M arian Biskup, członkowie — K azim ierz Jasiński, W itold Łukaszewicz, Leonid Żytkowicz, i Mieczysław Wojciechowski — sekretarz. W serii „Zapisek H istorycznych” w ydano w ro k u spraw oz
dawczym tom XXIX, zeszyty 1—4 oraz przygotow ano cztery zeszyty to m u XXX za rok 1965. K om itet R edakcyjny „F ontes” w składzie: prze
w odniczący— Wojciech Hejnosz, członkowie — K arol Górski i Bronisław W łodarski odbył 3 posiedzenia. W serii tej w ydano pracę: K. C i e s i e l s k a , I. J a n o s z - B i s k u p o w a — Księga długów m iasta Torunia z okresu w ojny 13-letniej.
K om itet R edakcyjny „Studia Iuridica” pracow ał w składzie: przew od
niczący — K azim ierz Biskupski, członkowie — W acław Dawidowicz i W ojciech Hejnosz. K om itet odbył 5 posiedzeń. W ydano drukiem :
1) K. B i s k u p s k i — U strój polityczny Belgii (Studia Iuridica t. V z. 1).
2) J. S y m o n i d e s — K ontrola m iędzynarodow a (Studia Iuridica t. V z. 2).
3) J. S l i w o w s k i — W ykonanie k a ry w w arunkach ograniczonej wolności (Studia Iuridica t. V z. 3).
4) W. G o r o n o w s k i — System finansow y Państw owego Zakładu Ubezpieczeń (Studia Iuridica t. V I z. 1). '
W y d z i a ł II — F i l o l o g i c z n o-F i 1 o z o f i c z n y liczył w roku sprawozdawczym 31 członków, w ty m 21 m iejscow ych i 10 zamiejsco
wych. W roku 1964 powołano 5 now ych członków W ydziału. Skład P re zydium W ydziału był następujący: przewodniczący — Tadeusz Czeżow- ski, zastępca przewodniczącego — Zofia Abramowiezówna, sekretarz — A rtu r H utnikiew icz. W ydział odbył 2 posiedzenia naukowe, na których zreferow ano 5 prac. Poza ty m W ydział odbył 2 posiedzenia adm inistra
cyjne, n a których powołano now ych członków W ydziału i przedyskuto
w ano zm iany regulam inu wydziałów. W obrębie W ydziału działały 4 ko
m isje naukow e i K om itet R edakcyjny P rac W ydziału Filologiczno-Filo- zoficznego. P race w ty ch kom isjach przedstaw iały się następująco: Ko
m isja Filozoficzna liczyła 13 członków i 8 współpracowników. Przew od
niczącym był H enryk Elzenberg, a sekretarzem Stanisław G erstm ann.
Kom isja odbyła (wspólnie z Oddziałem Toruńskim Polskiego Tow arzy
stw a Filozoficznego) 4 posiedzenia naukow e, n a których wygłoszono 4 referaty . K om isja Filologiczna liczyła 17 członków i 14 w spółpracow ni
ków. Przew odniczącym był Bronisław Nadolski, zastępcą przewodniczą
cego — Eugeniusz Słuszkiewicz, a sekretarzem — Bożena Osm ólska-Pis- korska. Kom isja odbyła 3 posiedzenia naukow e, na których zreferowano 5 prac. Komisja H istorii Sztuki liczyła 11 członków i 23 w spółpracow ni
ków. Przew odniczącym była Jadw iga Puciata-Paw łow ska, a sekretarzem
— Zygm unt Kruszelnioki. K om isja odbyła 2 posiedzenia naukowe, na których zreferow ano 2 prace. K om isja Bibliografii i Bibliotekoznaw stwa liczyła w końcu roku sprawozdawczego 7 członków i 18 w spółpracow ni
ków; 1 w spółpracow nik: Stanisław Lisowski zmarł. Przew odniczącym był Stefan B urhardt, sekretarzem — Leopold Rozental. K om isja odbyła 1 po
siedzenie, na którym wygłoszono 1 re fe ra t naukow y. K om itet R edakcyj
n y P rac W ydziału Filologiczno-Filozoficznego działał w następującym składzie: przewodniczący — H alina Turska, członkowie — Tadeusz Cze- żowski, B ronisław Nadolski, Jadw iga P uciata-Paw łow ska. K om itet odbył 1 posiedzenie. W ydano drukiem :
1) L. G u m a ń s k i — Jedynkow e system y aksjom atyczne (Prace Wydz. Fil.-Filoz. t. XV z. 1).
2 ) L. S. R o g o w s k i — Logika kierunkow a a Heglowska teza o sprzeczności zm iany (Prace Wydż. Fil.-Filoz. t. XV z. 2).
W y d ż i a ł III — M a t e m a t y c z n o- P r z y r o d n i c z y liczył z końcem roku sprawozdawczego 54 członków, wśród nich 35 członków m iejscow ych i 19 zamiejscowych. W roku sprawozdawczym powołano 4 now ych członków W ydziału. F unkcję przewodniczącego' pełnił Jan Za
błocki, zastępcą przewodniczącego był W itold Zacharewicz, a sekretarzem
— Alina Ulińska. W ydział odbył 1 posiedzenie naukow e i 2 posiedzenia adm inistracyjne. Na posiedzeniu naukow ym referow ano i przyjęto do d ru k u 19 prac, w ty m 6 z astronom ii, 4 z chemii, 2 z geografii, 2 z bota
niki oraz 5 z zoologii. Na posiedzeniach adm inistracyjnych zaaprobowano zm iany regulam inu W ydziałów TNT oraz przedyskutow ano spraw ę opieki nad rejonem koszalińskim i w arm ińsko-m azurskim . W obrębie W ydziału działały 4 kom isje naukow e i K om itet R edakcyjny „Studia So- cietatis Scientiarum Torunensis” . Komisja do Badań Przyrodniczych P o
m orza i Pojezierza Mazurskiego liczyła 10 członków i 2 w spółpracow ni
ków. Członkowie K om isji prow adzili szereg badań terenow ych, k o n ty nuując akcję badawczą, inicjow aną i finansow aną w ubiegłych latach przez Towarzystwo. Kom isja Astronomiczna liczyła 15 członków i współ
pracowników. Przew odniczącym K om isji była W ilhelm ina Iwanowska, a sekretarzem — S. G rudzińska. K om isja odbyła 4 posiedzenia naukowe, na których zreferow ano 7 prac. K om isja Geograficzno-Geologiczna posia
2* 19
