• Nie Znaleziono Wyników

Praca Nauczycielska. R. 5, nr 1 (1929)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Praca Nauczycielska. R. 5, nr 1 (1929)"

Copied!
16
0
0

Pełen tekst

(1)

tO w -

Rok V. S k i e r n i e w i c e , 6 s t y c z n i a 1929 r.

HależnośE pocztowa zapłacona ryczałtem.

N« 1.

Praca HauczycielsKa

D w u t y g o d n i k p o ś w i ę c o n y . s p r a w o m n a u c z y c i e l s t w a i s z k o ln i c tw a p o w s z e c h n e g o .

R e d a k c j a i A d m i n i s t r a c j a : S k i e r n i e w i c e — u l. 3 - g o M a j a , D o m S e j - m i k o w y , l o k a l Z w . N a u c z . S z k . P o w s z .

S k r z y n k a p o c z t o w a 85.

K o n t o c z e k o w e P . K . O . 6 5 .2 4 0 .

W y c h o d z i 1 i 15 k a ż d e g o m P r e n u m . : r o c z n i e z p r z e s . p o c z

p ó ł r o c z n i e k w a r t a l n i e

N u m e r p o j e d y n c z y 6 0 g r o s z y s i ą c a . 10 z ł.

5 z ł . 3 z ł .

T r e ś ć n u m e r u : O d R e d a k c j i . — S z k o l n y o g r ó d e k w a r z y w n y . — O w s p ó ł p r a c y n a u c z y c i e l s t w a w a k c j i p o d n i e s i e n i a wsi.^—K i l k a u w a g o s z k o ł a c h z a w o d o w y c h . — R a d a S z k o l n a P o ­ w i a t o w a . — K o l o n j e l e t n i e . — Z j a z d P o w i a t o w y . —W i a d o m o ś c i b i e ż ą c e . — R e c e n z j e . — K s i ą ż k i n a d e s ł a n e . — O g ł o s z e n i a .

© d R e d l a l k < g j j L

N o w y R o k — nowe za m ierzen ia — now y w y siłe k ■

Jeżeli spojrzym y p oza siebie— z o b a c zy m y ogrom w ysiłku w łożonego dla pokonania trudności, które z a g r a d z a ły drogę w niesieniu oświaty tym , któ rzy je j pragnęli i pragną nadal.

N ie m ożna jed n a k pow iedzieć, że w szystko zo sta ło j u ż p rze­

zw yciężone. C zeka nas je s z c z e moc żm u d n ej, m rów czej pracy.

N a u c zy c ie l s z k o ły pow szechnej je s t pionierem lepszego ju tra — w ychow aw cą p rzyszłeg o pokolenia. M usi d ą ży ć, a żeb y wychow ać takich obywateli, ja kic h k a ż d y kulturalny, cyw ilizo­

w any k raj potrzebuje. P a m ięta jm y, ż e posłannictw em n a szym je s t niesienie ośw iaty tam , g d zie je s z c z e dotąd panuje m rok.

A więc z łą c z m y się, spotęgujm y nasze w y siłk i i w ystąpm y do w alki z ciemnotą i lenistwem, a na ich miejsce w prow adzaj­

m y oświatę i za m iło w a n ie do pracy. N iech a j p r z y s z łe pokolenia nie w yrzucają nam , że śm y byli zgnuśnieli i samolubni.

„Praca N a u c z y c ie ls k a będzie dokładać w szelkich starań, aby W a m w tej pracy dopomóc.

(2)

SZKOLNY OGRÓDEK WiRZYWRY.

U p r a w a w a r z y w j e s t n a o g ó ł b a r d z o m a ł o r o z p o w s z e c h ­ n i o n a , a jeśli p o m i ą i e m y s p o ż y w a n i e k a p u s t y k w a s z o n e j , t o i u r o z m a i c e n i e p o k a r m ó w m i ę s n y c h i m ą c z n y c h w a r z y w a m i , s z c z e g ó l n i e o d w i o s n y d o je s ie n i, g d y o t e w a r z y w a n i e t r u d n o , t e ż z d a r z a s ię r z a d k o i n i e r e g u l a r n i e . W i e m y o b e c n i e , ż e o r g a ­ n i z m lu d z k i b e z j a r z y n o b e j ś ć s ię n i e m o ż e , ż e c i ą g ł y b r a k ś w i e ż y c h j a r z y n m o ż e s t a ć się p r z y c z y n ą r ó ż n y c h z a b u r z e ń c h o r o b o w y c h , d l a t e g o t e ż w z m o ż e n i e i p r z y s p o r z e n i e p r o d u k c j i w a r z y w n e j u n a s s p e c j a l n i e z a s ł u g u j e n a u w a g ę . P r z y z w y c z a ­ j e n i a d o s t a ł e g o o d ż y w i a n i a się ś w i e ż e m i w a r z y w a m i n ie w i­

d z i m y w s z e r o k i c h s f e r a c h l u d n o ś c i w i e j s k i e j i m ie js k ie j w P o l s c e ; w y j ą t e k p o d t y m w z g l ę d e m s t a n o w i l u d n o ś ć w o ­ j e w ó d z t w a ś l ą s k i e g o , a c z ę ś c i o w o p o z n a ń s k i e g o i p o m o r s k i e ­ g o . O g r ó d k i w a r z y w n e , z a k ł a d a n e p r z y s z k o ł a c h , m o g ą i p o ­ w i n n y b y ć t y m o ś r o d k i e m , s k ą d p r o m i e n i o w a ć b ę d z i e p r z y ­ k ł a d p o t r z e b y p o s i a d a n i a i k o r z y s t a n i a z w a r z y w .

O g r ó d e k w a r z y w n y m o ż e m y z a ł o ż y ć n a k a ż d y m g r u n c i e , b y l e b y t y l k o n i e p o s i a d a ł n a d m i e r n e j w i l g o c i l u b t e ż n ie b y ł z a s u c h y , g d y w o d y z p o b l i ż a d o w i e ź ć n ie m o ż e m y . J e d n a k ­ ż e t r z e b a p r z y z n a ć , ż e g r u n t a lż e js z e , a le o b f ic ie n a w i e z i o n e , w y d a d z ą ł a d n i e j s z e p l o n y niż g r u n t a c i ę ż s z e . N a p r z e s t r z e n i w y b r a n e j p o d o g r ó d e k , s t a r a n n i e z i e m i ę p r z e k o p u j e m y lu b o r z e m y , a le w ż a d n y m r a z i e n i e n a l e ż y z d u ż y m m o z o ł e m w y k o n y w a ć „ r e g u l ó w k i “ g r u n t u , j a k to d a w n i e j z a l e c a n o , z i e ­ m ię n a w o z i m y n a w o z e m — o b o r n i k i e m p ó ł p r z e g n i ł y m — g d y k ł a ­ d z i e m y g o n a w i o s n ę , m o ż e b y ć ś w i e ż y , n i e p r z e g n i ł y — g d y k ł a ­ d z i e m y g o n a j e s i e n i (c o j e s t l e p s z e ) . M o ż n a t e ż o b o r n i k w y w i e ź ć w z im ie n a z m a r z n i ę t ą r o l ę i r o z r z u c i ć , a p r z y k r y ć ( p r z e k o p a ć ) z w i o s n ą . B e z o b o r n i k a w a r z y w a się n i e u d a d z ą i d l a t e g o t r z e b a o n im k o n i e c z n i e p a m i ę t a ć , c h o c i a ż n ie j e s t to w y ł ą c z n y n a w ó z p o d o g r ó d e k w a r z y w n y .

O b o r n i k d a j e m y w s t o s u n k u 1 f u r y ( o k o ł o 6 0 0 k g .) n a 200 m . 2 o g r ó d k a . N ie z a w a d z i n a w i o s n ę p o s i ł k o w a ć s i ę j e s z ­ c z e s a l e t r ą w s t o s u n k u 1 k g . n a 200 m . 2 P o p r z y k r y c i u n a ­ w o z u i w y r ó w n a n i u p o l a p r z y s t ę p u j e m y d o u r z ą d z e n i a o g r ó d ­ k a , p r z y c z e m d o s k o n a ł y w z ó r p o d a j e k s i ą ż e c z k a p . B r. G a ł­

czyńskiego, ( O g r ó d e k w a r z y w n y n a 200 m . J, W a r s z a w a 1926, c e n a I zł.), g d z i e s z c z e g ó ł o w o i d o k ł a d n i e s ą w y l i c z o n e w s z y s t ­ k ie c z y n n o ś c i , j a k i e m u s z ą b y ć w y k o n a n e w m a ł y m o g r ó d k u . O d s y ł a j ą c c z y t e l n i k ó w d o o w e j k s i ą ż e c z k i , c h c i a ł b y m o m ó w i ć w p a r u s ł o w a c h t e k w e s t j e , k t ó r e w o g r ó d k u s z k o l n y m s ą l u b m o g ą b y ć a k t u a l n e . A w i ę c d o b ó r ro ś lin . D u ż o r o ś lin w a r z y w n y c h n ie d a j e d o b r y c h r e z u l t a t ó w , je ś li s ą s i a n e w p r o s t

(3)

T

Nr . 1

d o g r u n t u . W o b e c t e g o , z a k ł a d a j ą c o g r ó d e k , m u s i m y s o b i e z a b e z p i e c z y ć m o ż n o ś ć o t r z y m a n i a r o z s a d y , p r z y n a j m n i e j t a ­ k i c h ro ślin , ja k : p o m i d o r y , k a p u s t y , g d y ż o t r z y m a n i e jej n a m i e j s c u n a s t r ę c z y z a d u ż e t r u d n o ś c i .

W y s i e w a j ą c i n n e g a t u n k i w p r o s t w g r u n t — n ie m o ż n a z a o p a t r y w a ć s ię w o d t n i a n y n i e z n a n e i z e ź r ó d ł a n i e p e w n e ­ g o , g d y ż z n a s i e n i a z ł e g o , o c z e m p r z e k o n a m y s ię n i e s t e t y d o p i e r o w le c ie , n ie o t r z y m a m y d o b r y c h p r o d u k t ó w , a s t a ­ r a n n a p i e l ę g n a c j a o g r ó d k a n i c n a to n ie p o m o ż e . N a l e ż y n a b y w a ć n a s i o n a w a r z y w n e w f i r m a c h , z a s ł u g u j ą c y c h n a z a ­ u f a n i e ( n p . Garnuszewski, W a r s z a w a , H a l e T a r g o w e M i r o w s k i e ) , a u n i k a ć z a k u p ó w o d p r z y g o d n y c h s p r z e d a w c ó w . O g r ó d e k s z k o l n y w i n i e n b y ć s t a r a n n i e p r o w a d z o n y , g d y ż z a ł o ż e n i e n a w e t p o p r a w n e , t o d o p i e r o p o c z ą t e k r o b o t y , a n a j w a ż n i e j ­ s z e m i e ć w y t r w a ł o ś ć w k o l e j n e m o k o p y w a n i u , p i e l e n i u , p o d ­ l e w a n i u i t.p. r o s n ą c y c h r o ś lin w ą r z y w n y c h . R o ś l i n y w a r z y w ­ n e , n a w e t n a d o b r e j g l e b i e i z d o s k o n a ł y c h n a s i o n , p o z o s t a ­ w i o n e b e z o p i e k i , b ę d ą r o ś ć n ę d z n i e , d a d z ą p l o n y z a l e d w i e

1/ 8— 7io t e g o , c o o t r z y m a m y z ro ślin , r o z w i n i ę t y c h w o g r ó d k u , u t r z y m a n y m p o r z ą d n i e , n a d e w s z y s t k o o p i e l o n y m n a c z a s , s z c z e g ó l n i e g d y w a r z y w a s ą j e s z c z e m ł o d e i d r o b n e .

F . K o to w ski.

= = = = = P r o f . S . G .G . W .

wspólpracf nauczycielstwa» q p

C u d z o z i e m c y , k t ó r z y p o k i l k u l a t a c h p o n o w n i e o d w i e ­ dzili n a s z k r a j w d r u g i e j p o ł o w i e u b i e g ł e g o r o k u , z u z n a n i e m p o d n o s i l i r z u c a j ą c ą się w o c z y z m i a n ę w w y g l ą d z i e n a s z y c h m i a s t , z a r ó w n o w i e l k i c h j a k m a ł y c h . Z m i a n a t a j e s t w y n i k i e m c e l o w e j a k c ji w s z c z ę t e j w 1927 r o k u p r z e z o b e c n e g o M i n i s t r a S p r a w W e w n ę t r z n y c h D - r a S k ł a d k o w s k i e g o .

S k i e r n i e w i c e , n a s z e m i a s t o p o w i a t o w e , m i a ł o t e n z a s z c z y t , ż e w y p r z e d z i ł o i n n e m i a s t a z a p o c z ą t k o w a n i e m o d n a w i a n i a d o ­ m ó w . N a d a l s z y c h e t a p a c h t e g o w y ś c i g u z o s t a w i o n e z o s t a ł o w p r a w d z i e n i e c o w t y le , j e d n a k to c o z o s t a ł o o s i ą g n i ę t e s t a ­ n o w i p o w a ż n y p o s t ę p w o b e c s t a n u d a w n i e j s z e g o . K i l k a d z i e ­ s i ą t z d j ę ć f o t o g r a f i c z n y c h z r o b i o n y c h w 1925— 26 r o k u z r ó ż ­ n y c h o b j e k t ó w o z n a c z e n i u s a n i t a r n e m , ś w i a d c z ą c o n i e d o l i p o ­ w o j e n n e j , ś w i a d c z ą z a r a z e m w z e s t a w i e n i u z e / s t a n e m d z i s i e j ­ s z y m o d o k o n a n y m p o s t ę p i e .

N i e m a l w t y m s a m y m c z a s i e „ a k c j a p o d n i e s i e n i a s t a n u s a n i t a r n e g o o s i e d l i " p r z e r z u c o n a z o s t a ł a n a w i e ś , t ę w ie ś , k t ó ­ rej o b y c z a j e h i g j e n i c z n e s t a n o w i ą h a ń b ę k u l t u r y p o l s k i e j i g r o ź ­ n e n i e b e z p i e c z e ń s t w o d l a z d r o w i a n a r o d o w e g o . W t y m s t a ­

(4)

4 Nr . 1 n i e r z e c z y r o k u b i e g ł y s t w o r z y ł p o w a ż n y w y ł o m , p r z e z co s t a ł s ię e p o k o w y m w h is to r ji k u l t u r y w s i p o l s k i e j . W d r o d z e n a k a z u a d m i n i s t r a c y j n e g o n a r z u c o n y z o s t a ł l u d n o ś c i o b o w i ą z e k p o b u d o w a n i a u s t ę p ó w p r z y o s i e d l a c h i m i m o g ł o s y s c e p t y k ó w j u ż 70°/0 d o m ó w n a w s i a c h z a o p a t r z o n e s ą w u s t ę p y . W p o w i e ­ cie S k i e r n i e w i c k i m n a 7637 o s ie d li w i e j s k i c h — 5644 m a j ą u s t ę p y , z t e g o o k o ł o 5000 p o b u d o w a n e z o s t a ł y w r o k u u b i e g ł y m , b r a ­ k u j ą c e p r a w i e 2000 p o b u d o w a n e b y ć w i n n y w n a j b l i ż s z y c h m i e s i ą c a c h .

Z k o ń c e m z im y p r a c a n a d p o d n i e s i e n i e m z d r o w o t n o ś c i i w y g l ą d u k r a j u m a b y ć p o d j ę t a z e z d w o j o n ą e n e r g j ą p o d r z u c o n e m p r z e z p. M i n i s t r a h a s ł e m „wyjść z pracą na wieś", p r z y c z e m „wygląd wsi, w y m y k a j ą c e j s ię d o t ą d z p o d w p ł y w ó w w ł a d z y , m a u l e c s t a n o w c z e j i w i d o c z n e j z m i a n i e k u l e p s z e m u " .

W t y m c e lu n a k r e ś l o n y z o s t a ł p l a n d z i a ł a n i a , k t ó r e g o w y ­ k o n a n i e s t o p n i o w e m a b y ć z a k o ń c z o n e d o d n i a 1 g r u d n i a b.r.

O t o c z ę ś ć w y t y c z n y c h t e g o p l a n u :

1) . . . Z a w s z e l k ą c e n ę d o p r o w a d z i ć d o t e g o , b y w ka żd ej szkole b y ł ustęp i a b y u s t ę p t e n b y ł higienicznie urządzony i u trzy­

m any. N a w s i a c h r o z p o c z ą ć p r o p a g a n d ę , m a j ą c ą n a c e lu p r z y ­ z w y c z a j a n i e l u d n o ś c i d o s t a ł e g o k o r z y s t a n i a z w y b u d o w a ­ n y c h u s t ę p ó w .

3) U s u n ą ć brud z podwórz W miastach i wsiach; p o d w ó r z a d o ­ m ó w w m i a s t a c h i w s ;a c h m u s z ą b y ć stale oczyszczane i za m ia ­ tane. N a w ó z m u s i b y ć s k ł a d a n y tylko W gnojowiskach, o d d z i e l o ­ n y c h o d r e s z t y p o d w ó r z a .

Studnie o b o w i ą z k o w o m u s z ą b y ć nakryte. N a l e ż y z o r g a n i z o w a ć z a p o ś r e d n i c t w e m s z k ó ł propagandę n a k r y w a n i a s t u d z i e n . 4) . . . W yg lą d urzędu ( . . .s z k o ł y . . . ) musi stać się wzorem czystości i porządku, p o n a d t o w i n i e n o n b y ć m o ż l i w i e e s t e t y c z ­ n y m . W s z e l k i e p o c z y n a n i a i w y s iłk i, z m i e r z a j ą c e d o o s i ą g n i ę ­ c ia t e g o c e lu , b ę d ą p o p i e r a n e w ł ą c z n i e d o p r z y z n a n i a n a g r ó d z a n a j l e p i e j u t r z y m a n e u r z ę d y .

5) A k c j ę zadrzew iania dróg m i a s t i w s i n a l e ż y wzmocnić . . . P r z y o b s a d z a n i u d r ó g d r z e w a m i n a l e ż y o d d a w a ć p i e r w s z e ń ­ s t w o d r z e w o m o w o c o w y m . w z g l ę d n i e M o r w i e Białej, p r z e d d r z e w a m i o z d o b n e m i .

7) D o p r o w a d z i ć d o t e g o , b y w szj^stk ie dom y m ieszkalne w kraju (w miastach i Wsiach) b y ł y o d u lic y i o d p o d w ó r z a otynkowane, względnie pomalowane, p r z y c z e m t y n k o w a n i e i b i e l e n i e m u s i b y ć p o w t a r z a n e w m i a r ę z a b r u d z e n i a ś c ia n , n i e r z a d z i e j j e d n a k niż r a z d o r o k u .

(5)

Nr. 1 5 N a l e ż y p r o p a g o w a ć , b y o g r o d z e n i a w e w s i a c h , p r z y n a j m n i e j o d u lic y b y ł y z ż y w o p ł o t ó w .

9) W szelkie ruiny, n i e m a j ą c e c h a r a k t e r u z a b y t k o w e g o o r a z r u m o w i s k a , m u s z ą b y ć usunięte z powierzchni kraju.

J a k w i d a ć z p r o g r a m u , z a d a n i a a k c ji, z m i e r z a j ą c e j p o ­ c z ą t k o w o d o u s u n i ę c i a n a j b a r d z i e j r a ż ą c y c h u s t e r e k s a n i t a r ­ n y c h z ż y c i a w si, z m i e r z a j ą o b e c n i e w k i e r u n k u p r z e o b r a ż e ­ n i a c a ł e g o jej w y g l ą d u . Z a d a n i e to w y m a g a w s p ó ł p r a c y w s z y s t k i c h c z y n n i k ó w o d p o w i e d z i a l n y c h z a k u l t u r ę wsi. Z a k u l t u r ę tę, o b o k s a m o r z ą d u i s t o w a r z y s z e ń s p o ł e c z n y c h , o d ­ p o w i e d z i a l n y m j e s t n a u c z y c i e l . C o m o ż e z r o b i ć j e d e n n a u ­ c z y c ie l d la p o d n i e s i e n i a k u l t u r y i d o b r o b y t u s w e j w s i p r z y ­ k ł a d t e g o m a m y w n a s z y m p o w i e c i e . W s z ę d z i e t a m g d z ie s i ę g a j e g o w p ł y w w R a d z i e G m i n n e j , w D o z o r z e S z k o l n y m , w K ó ł k u r o l n i c z e m c z y w K o l e G o s p o d y ń , w K o l e M ło d z i e ż y , m a się p r a w o o c z e k i w a ć o d n a u c z y c i e l a e n e r g i c z n e g o i s k u ­ t e c z n e g o w s p ó ł d z i a ł a n i a w r e a l i z a c j i t e g o p r o g r a m u . T a m , g d z i e s a m o r z ą d g m i n n y w y ł o n i ł s p e c j a l r y o r g a n s a n i t a r n y w f o r m i e K o m i s j i S a n i t a r n e j , b ę d z i e a m b i c j ą n a u c z y c i e l a w e j ś ć d o je j s k ł a d u . O c z e k i w a ć t e g o n a l e ż y o d t y c h z w ł a s z c z a , k t ó r z y b y l i n a w a k a c y j n y c h k u r s a c h h i g j e n y ; w n a s z y m p o ­ w i e c i e 13 sił n a u c z y c i e l s k i c h m a ju ż z a s o b ą k u r s ta k i.

P r z e d e w s z y s t k i e m j e d n a k s z k o ł a w i n n a b y ć t y m t e r e n e m , n a k t ó r y m k r u c j a t a o z d r o w i e i p i ę k n i e j s z y w y g l ą d w s i w i n n a w n a u c z y c i e l u z n a l e ź ć n a j b a r d z i e j o d d a n e g o i w y t r w a ł e g o s z e r m i e r z a .

S t a n i e s ię t o w t e d y , g d y u s t ę p s z k o l n y p o z y s k a t r o s k l i ­ w e g o g o s p o d a r z a w k i e r o w n i k u s z k o ł y , k i e d y s e d e s y b ę d ą c z y s t e , a n a ś c i a n a c h n ie b ę d z i e b r z y d k i c h n a p i s ó w i r y s u n ­ k ó w , k i e d y t a „ n i e w a r t a w s p o m n i e n i a * 1 u b i k a c j a z a c z n i e b y ć t r a k t o w a n a j a k o w a r t o ś c i o w a p o m o c s z k o l n a , u ł a t w i a j ą c a d z i a t w i e n a b y w a n i e p r z y z w y c z a j e ń h i g j e n i c z n y c h . W y m a g a ć to b ę d z i e c z ę s t s z e g o k o n t r o l o w a n i a tej u b i k a c j i , c o , z g o d z i m y się, s k o r o n ie p r z y n o s i u j m y m i n i s t r o w i , n ie p r z y n i e s i e r ó w ­ n i e ż u j m y n a u c z y c i e l o w i .

S t a n i e sie to w t e d y , g d y w y c i e r a c z k a d o n ó g p r z e s t a n i e b y ć z b y t e c z n ą z a w a d ą , o k t ó r ą p o t y k a j ą s ię d z ie c i p r z y w e j ś c i u d o s z k o ł y , l e c z n i e z b ę d n y m s p r z ę t e m i d o s k o n a ł ą p o m o c ą s z k o l n ą p r z y w y k ł a d z i e o s z k o d l i w o ś c i k u r z u w k la s ie .

S t a n i e się w t e d y , g d y p r z y b o r y d o m y c i a z a c z n ą b y ć s y s t e m a t y c z n i e u ż y w a n e , g d y w k a ż d e j k l a s i e p r z e r o b i o n y b ę d z i e p o k a z j a k d z i e c k o p o w i n n o s ię m y ć , g d y p o k a z t e n p o w t ó r z o n y b ę d z i e n a k o n f e r e n c j i r o d z i c i e l s k i e j i g d y n a u ­ c z y c i e l n ie s z c z ę d z ą c s w e j w y m o w y , w k t ó r ą m u s i w l a ć ż a r ­ l i w o ś ć m i s j o n a r z a i g n i e w s p o ł e c z n i k a , p o t r a f i n a m ó w i ć r o ­

(6)

6 Nr . 1 d z i c ó w , b y k o s z t e m k i l k u n a s t u z ł o t y c h d ali d z i e c i o m m o ż n o ś ć u m y ć się t a k s a m o w d o m u .

S t a n i e s ię w t e d y , g d y b u d y n e k s z k o l n y i c a łe o s i e d l e s z k o l n e b ę d ą w z o r e m p o r z ą d k u i c z y s t o ś c i , g d y o g r ó d s z k o l ­ n y ż y w o p ł o t e m o g r o d z o n y i w z o r o w o u t r z y m a n y k r z e w i ć z a c z n i e h o d o w l ę d r z e w i u p r a w ę w a r z y w w ś r ó d s ą s i a d ó w , j e d n y m s ł o w e m , g d y n i e b ę d z i e „ s z k o ł y d l a s z k o ł y 11 j e n o b ę ­ d z ie „ s z k o ł a d l a ż y c i a “ .

— A c z y ż u n a s j e s t i n a c z e j ?

D r. W. Ł a b ęcki.

Kilka uwag o niołath z m l t u r i .

Z a g a d n i e n i e s z k o l n i c t w a z a w o d o w e g o w o d r o d z o n e j P o l s c e j e s t z j a w i s k i e m p i e r w s z o r z ę d n e j w a g i i o d r a c j o n a l ­ n e g o r o z w i ą z a n i a t e g o p r o b l e m u u z a l e ż n i a się b y t n a j s z e r ­ s z y c h w a r s t w s p o ł e c z e ń s t w a , g d y ż z a s a d n i c z o s z k o ł a z a w o ­ d o w a w i n n a b y ć d a l s z y m c i ą g i e m o b o w i ą z k o w e g o n a u c z a n i a p o p e ł n e j s z k o l e p o w s z e c h n e j . W y c h o d z ą c z t e g o z a ł o ż e n i a , M . W . R. i O . P . w d o t y c h c z a s o b o w i ą z u j ą c y c h s t a t u t a c h i p r o g r a m a c h s z k ó ł z a w o d o w y c h o r z e k ł o , iż z a s a d n i c z y m w a r u n k i e m p r z y j ę c i a d o s z k o ł y z a w o d o w e j je s t u k o ń c z e n i e s z k o ł y p o w s z e c h n e j , w z g l ę d n i e o d p o w i e d n i e j ilości k la s s z k o ­ ły o g ó l n o k s z t a ł c ą c e j , z a k a z u j ą c t e m s a m e m p r o w a d z e n i e n i ż ­ s z y c h k la s w s z k o l e z a w o d o w e j , co w k o n s e k w e n c j i p r z y ­ c z y n iło się d o c z ę ś c i o w e ) r e a liz a cji k o n c e p c j i s z k o ł y je d n o lite j.

N i e s te ty , p o m i m o t y c h u ł a t w i e ń , m ł o d z i e ż , k o ń c z ą c a s z k o ­ ły p o w s z e c h n e , w w i ę k s z o ś c i w y p a d k ó w s t a r a się p r z e d o s t a ć d o g i m n a z j u m , ł u d z ą c s ie b ie n a d z i e j ą le p s z e j p r z y s z ł o ś c i , j a ­ k ą j a k o b y s w y m w y c h o w a n k o m z a p e w n i a j ą s z k o ł y o g ó l n o ­ k s z t a ł c ą c e . J e s t t o j e d n a k ty lk o z ł u d z e n i e . G i m n a z j u m , j a k o p o d b u d o w a s z k ó ł a k a d e m i c k i c h , p r z y g o t o w a n i a p r a k t y c z n e g o d o ż y c ia n ie d a je , s t ą d m ł o d z i e ż , k o ń c z ą c a g i m n a z j a , b e z w z g l ę d u n a u z d o l n i e n i a i ś r o d k i m a t e r j a l n e , s t a r a się u c z ę s z ­ c z a ć d o s z k ó ł w y ż s z y c h , g d z i e p o t e m w s k u t e k n a j r ó ż n o r o d ­ n i e j s z y c h p r z y c z y n i p o w o d ó w n i e z a w s z e u m i e s o b i e r a d z i ć

— w y t w a r z a j ą c t y p m a l k o n t e n t ó w — lu d z i o w ie lk ic h a s p i r a ­ c j a c h , a m a łe j w i e d z y i j e s z c z e m n i e j s z y c h u z d o l n i e n i a c h . Z t e ­ g o t e ż p o w o d u d a j e się o b s e r w o w a ć p o w s z e c h n e ju ż u n a s z ja w i s k o , iż r o k r o c z n i e n a w y ż s z e z a k ł a d y w s t ę p u j e k i l k a ­ n a ś c i e ty s i ę c y m ł o d z i e ż y — d y p l o m ó w z a ś z u k o ń c z e n i a t y c h z a k ł a d ó w w y d a j e się w c a ł e m p a ń s t w i e w c i ą g u r o k u z a ­ l e d w i e p o n a d t y s ią c . R e s z t a m ł o d z i e ż y o d p a d a .

(7)

Nr. I 7 B i o r ą c to w s z y s t k o p o d u w a g ę , M. W . R. i O . P. c e l o ­ w o z a m k n ę ł o d r o g ę d o w y ż s z y c h s t u d j ó w w y c h o w a n k o m s z k ó ł z a w o d o w y c h , d ą ż ą c d o w y t w o r z e n i a i n t e l i g e n t n e g o t y ­ p u k u p c a , t e c h n i k a , r z e m i e ś l n i k a i t. d. to z n a c z y ludzi, k t ó ­ rz y f a k t y c z n i e s ą f u n d a m e n t e m k a ż d e g o s p o ł e c z e ń s t w a , a n ie j e g o o r n a m e n t a c j ą , c z y te ż n a d b u d o w ą . N i e s t e t y , j a k w s p o m ­ n i a ł e m , s z k o ł y z a w o d o w e d o t y c h c z a s z m u s z o n e s ą z w a l c z a ć u p r z e d z e n i e i r o d z i c ó w i s a m e j m ł o d z i e ż y , k t ó r e j z w y k l e r o i się n a d z w y c z a j n a i w s p a n i a ł a k a r j e r a p o u k o ń c z e n i u g i m n a ­ z j u m i w y ż s z e g o z a k ł a d u . A u t o r t e g o a r t y k u ł u u w a ż a j e d n a k , ż e p o z b a w i e n i e w y c h o w a n k ó w s z k ó ł z a w o d o w y c h p r a w a w s t ę p u n a w y ż s z e z a k ł a d y n i e j e s t z ł e m — z ł e m n a t o m i a s t je s t to , ż e s z k o ł y o g ó l n o k s z t a ł c ą c e t a k i e p r a w a p o s i a d a j ą , g d y ż z a s a d n i c z o t a k z w a n a m a t u r a n i e j e s t b y n a j m n i e j d o w o d e m d o s t a t e c z n e g o p r z y g o t o w a n i a d o s t u d j ó w u n i w e r s y t e c k i c h , a d o w o d e m t a k i m w i n i e n b y ć e g z a m i n w s t ę p n y i to u p r z y ­ s t ę p n i o n y d la w s z y s t k i c h b e z w y j ą t k u o b y w a t e l i R z e c z y p o ­ sp o lite j, k t ó r z y c z u j ą się n a s ił a c h go z ło ż y ć .

P r z y t a k i e m r b z w i ą z a n i u ą p r a w y s t a ł y b y się z b y t e c z n e w s z e l k i e e g z a m i n y m a t u r a l n e , s z k o ł y o g ó l n o k s z t a ł c ą c e s t r a ­ c iły b y a u r e o l ę ja k i e j ś w y ż s z o ś c i , a m b i c j a dzieci, u c z ę s z c z a j ą ­ c y c h d o s z k ó ł z a w o d o w y c h , n ie b y ł a b y p o d r a ż n i o n a , z a ś n a w y ż s z y c h z a k ł a d a c h u c z y l i b y s ię t y l k o ci, k t ó r y c h n a t u r a o d ­ p o w i e d n i o u z d o l n i ł a , a k t ó r y m i d a l e k o ł a t w i e j b y ł o b y o p i e ­ k o w a ć się s t a r s z e m u s p o ł e c z e ń s t w u . A z r e s z t ą w t e n s p o s ó b u n i k n ę ł o b y się c z ę ś c i o w o p a u p e r y z a c j i l u d z i z a k a d e m i c k i e m w y k s z t a ł c e n i e m , g d y ż t e g o r o d z a j u z j a w i s k o , z p u n k t u w i ­ d z e n i a o g ó l n o n a r o d o w e g o , j e s t w y s o c e n i e p o ż ą d a n e . W k r ó t ­ k ic h t y c h r o z w a ż a n i a c h p r a g n ę z w r ó c i ć u w a g ę s z a n o w n e g o c z y t e l n i k a , że o w c z y p ę d m ł o d z i e ż y d o s z k ó ł o g ó l n o k s z a ł c ą - c y c h j e s t z j a w i s k i e m n ic z e m n i e u z a s a d n i o n e m i z e w z g l ę d ó w p a ń s t w o w y c h n a w e t s z k o d l i w e m . D z i e c k o ty l k o w y j ą t k o w o z d o l n e i i n t e l i g e n t n e w i n n o b y ć s k i e r o w y w a n e d o g i m n a z j u m , r e s z t a , ta p r z e w a ż n i e s z a r a , p r z e c i ę t n a m a s a —-m usi k o ń c z y ć s z k o ł ę z a w o d o w ą t e g o t y p u , ja k i p s y c h i c e d z i e c k a i j e g o u z d o l n i e n i o m n a j b a r d z i e j o d p o w i a d a .

W P o l s c e , ju ż w chw ili b ie ż ą c e j, i s t n i e j ą s z k o ł y z a w o d o w e n a j r ó ż n i e j s z y c h t y p ó w , p r z y g o t o w u j ą c e d o w s z y s t k i c h n i e m a l z a w o d ó w ,- ja k i e w s p ó ł c z e s n e ż y c ie w y t w o r z y ł o , a w ię c : s z k o ł y t e c h n i c z n e , k o l e j o w e , r o ln ic z e , w ł ó k i e n n i c z e , s a m o c h o d o w e , l o t n i c z e , b u d o w l a n e , m i e r n i c z e , d r o g o w e , p r z e m y s ł u g r a f i c z ­ n e g o , r z e m i e ś l n i c z e , s ł o w e m r ó ż n o r o d n o ś ć ic h j e s t n i e o g r a ­ n i c z o n a i u z a l e ż n i a się t y l k o o d p o t r z e b l o k a l n y c h , lu b o g ó l- n o p a ń s t w o w y c h . N a j b a r d z i e j m o ż e r o z p o w s z e c h n i o n y m t y ­ p e m s ą s z k o ł y h a n d l o w e , k t ó r e n a o g ó ł n a j t a ń s z e s ą w p r o ­

(8)

8 Nr. I w a d z e n i u , a k t ó r y c h c e l e m j e s t p r z y g o t o w a n i e m ł o d z i e ż y d o p r a c y z a w o d o w e j w h a n d l u , p r z e m y ś l e i b i u r o w o ś c i . S t ą d p o w s t a ł n a w e t p r o j e k t p r z e m i a n o w a n i a ic h n a s z k o ł y g o s p o ­ d a r s t w a n a r o d o w e g o . W i ę k s z o ś ć s z k ó ł, o k t ó r y c h m o w a , s ą to s z k o ł y t y p u 3 l e t n i e g o , z p o d b u d o w ą p e ł n e j s z k o ł y p o ­ w s z e c h n e j ; z a l i c z o n e s ą o n e d o r z ę d u s z k ó ł ś r e d n i c h i z a ­ p e w n i a j ą s w y m w y c h o w a n k o m te s a m e p r a w a c y w i l n e , co i g i m n a z j a , t. z. m o ż n o ś ć z a j m o w a n i a w s łu ż b i e p a ń s t w o w e j s t a n o w i s k d r u g i e j k a t e g o r j i . P o z a t e m s p o t y k a m y s z e r e g s z k ó ł z a w o d o w y c h j e d n o r o c z n y c h , d w u l e t n i c h , a n a w e t c z t e r o l e t n i c h , j a k r ó w n i e ż s z k o ł y d o k s z t a ł c a j ą c e w i e c z o r o w e , k t ó r y c h z a d a ­ n i e m j e s t d o u c z a n i e ju ż z a r o b k u j ą c e j m ł o d z i e ż y .

N i e s t e t y , w i ę k s z o ś ć i s t n i e j ą c y c h o b e c n i e s z k ó ł z a w o d o ­ w y c h p r z e ż y w a k r y z y s . . . B r a k o d p o w i e d n i o p r z y s t o s o w a ­ n y c h i u r z ą d z o n y c h lo k a li s z k o l n y c h , u p r z e d z e n i e sfe r i n t e l i ­ g e n t n y c h , n i e d o s t a t e c z n e ś r o d k i m a t e r j a l n e — s ą to w s z y s t k o b o l ą c z k i p i e r w s z o r z ę d n e j w a g i i d a d z ą się u s u n ą ć d o p i e r o z b i e g i e m lat. M o ż n a w i ę c s ię s p i e r a ć , c z y t a lu b o w a s z k o ł a z a w o d o w a s to i n a w y s o k o ś c i s w e g o z a d a n i a , m o ż n a d ą ż y ć d o z m i a n y o b o w i ą z u j ą c y c h p r o g r a m ó w , w c e lu u ł a t w i e n i a k o ń ­ c z ą c y m o d b y w a n i a d a l s z y c h s t u d j ó w — s z k o ł y z a w o d o w e j j a k o t a k i e j n ie d o c e n i a ć j e d n a k n i e m o ż n a , g d y ż p r z y o b e c n y m u k ł a d z i e s t o s u n k ó w g o s p o d a r c z y c h j e s t o n a n i e o d z o w n y m e l e m e n t e m o r g a n i z m u s p o ł e c z n e g o . N a s t ę p n i e p r a g n ę n a d ­ m ie n ić , iż w d z i s i e j s z y c h w a r u n k a c h s z k o ł a z a w o d o w a z m u ­ s z o n a j e s t n i e r a z p o ś w i ę c a ć s w e a m b i c j e i a s p i r a c j e n a u k o w e , g d y ż c ię ż k i e w a r u n k i m a t e r j a l n e z m u s z a j ą j ą d o f a w o r y z o ­ w a n i a e l e m e n t u n i e z a w s z e d l a s z k o ł y p o ż ą d a n e g o , z d r u g i e j z n o w u ż s t r o n y is t n i e j e p e w i e n o b o w i ą z e k p r z y g a r n i a n i a w y ­ k o l e j e ń c ó w g i m n a z j a l n y c h —s t ą d i o p in ja , ż e j a k w g i m n a z j u m ’

„ n ie d a r a d y “, to d o p i e r o t r z e b a b ę d z i e o d d a ć d o s z k o ł y z a w o d o w e j . T e g o r o d z a j u s t a n o w i s k o r o d z i c ó w z e s z k o d ą o d "

b ija s ię i n a s a m e j m ł o d z i e ż y i n a i n t e r e s a c h s z k ó ł z a w o d o "

w y c h , g d y ż d z i e c k o , p r z y c h o d z ą c e z g i m n a z j u m , j e s t p r z e w a ż ­ nie n i e z d o l n e i o g r o m n i e t r u d n e p o d w z g l ę d e m w y c h o w a w ­ c z y m . D l a t e g o o b o w i ą z k i e m c a ł e g o s p o ł e c z e ń s t w a j e s t o p i e ­ k o w a n i e się s z k o ł ą z a w o d o w ą , a n i e r z u c a n i e jej, j a k to n ie ­ s t e t y d o t y c h c z a s z b y t c z ę s t o się z d a r z a , k a m i e n i p ó d nogi.

Z m i e r z a m tu d o t e g o , iż s t w o r z e n i e i d e a l n e g o t y p u s z k o ł y z a w o d o w e j w y m a g a w y s i ł k ó w c a ł e g o o g ó łu , a i n t e r e s n a r o d u w y m a g a , b y w k a ż d y m p o w i e c i e , k o s z t e m w s z y s t k i c h j e g o m i e s z k a ń c ó w , p o w s t a ł a c h o c i a ż j e d n a w z o r o w o u r z ą d z o n a i p r o w a d z o n a s z k o ł a z a w o d o w a . G d y b y k a ż d y p o w i a t u w a ­ ż a ł z a s w ą a m b i c j ę u t r z y m y w a n i e s z k o ł y z a w o d o w e j , w ó w ­ c z a s lic z b a ich, r ó ż n o r o d n o ś ć o r a z p o w a g a b y ł y b y t a k z n a c z ­

(9)

Nr. 1 9 n e , iż w t e n s p o s ó b p o t r a f i l i b y ś m y , p r z y n a j m n i e j n a n a j b l i ż ­ s z e la t a , r o z w i ą z a ć k r y z y s w te j d z i e d z i n i e n a u c z a n i a i s t n i e ­ ją c y . S z c z u p ł o ś ć m i e j s c a n i e p o z w a l a m i n a z i l u s t r o w a n i e s t a ­ t y s t y c z n e o b e c n e g o s t a n u s z k o l n i c t w a z a w o d o w e g o w P o l s c e . P r a g n ę j e d n a k n a z a k o ń c z e n i e p o d k r e ś l i ć fa k t, iż P o l s k a , w p o ­ r ó w n a n i u z e s w y m i z a c h o d n i m i s ą s i a d a m i , z r o b i ł a w te j d z i e ­ d z i n i e j e s z c z e b a r d z o m a ł o , i ż e u s t r ó j g o s p o d a r c z y R z e s z y N i e m i e c k i e j , j a k r ó w n i e ż C z e c h o s ł o w a c j i j e s t p r z e d e w s z y s t - k i e m o p a r t y n a r a c j o n a l n e m t r a k t o w a n i u z a w o d o w e g o n a u ­ c z a n i a , i ż e d o b r o b y t m a s , ja k i w t y c h k r a j a c h is tn ie je , j e s t w p i e r w s z y m r z ę d z i e t e g o n a u c z a n i a w y n i k i e m .

T . S ie lu ż y c k i.

Pow iatow a Rada Szkolna.

W m y ś l p r z e p i s ó w t y m c z a s o w y c h o s z k o ł a c h e l e m e n t a r n y c h , z o s t a ł y u r u c h o m i o n e R a d y S z k o l n e . P o w i a t o w a R a d a S z k o l n a s k ł a d a się :

a ) z c z ł o n k ó w z w y b o r u :

3 p r z e d s t a w i c i e l i S e j m i k u P o w i a t o w e g o , 1 p r z e d s t a w i c i e l a R a d y M i e j s k i e j ,

1 p r z e d s t a w i c i e l a n a u c z y c i e l s t w a s z k ó ł p o w s z e c h n y c h ,

1 p r z e d s t a w i c i e l a s z k ó ł ś r e d n i c h , w y b r a n e g o p r z e z R a d ę S z k o l n ą . b ) z c z ł o n k ó w z n o m i n a c j i :

2 p r z e d s t a w i c i e l i p o w o ł a n y c h p r z e z D y r e k t o r a D e p a r t a m e n t u W . R . i O . P ., 1 p r z e d s t a w i c i e l a K o ś c i o ł a R z y m . - K a t . i p r z e d s t a w i c i e l i i n n y c h w y z n a ń . c) z c z ł o n k ó w z u r z ę d u :

s t a r o s t y i l e k a r z a p o w i a t o w e g o .

D o o b o w i ą z k ó w R a d y S z k o l n e j m i ę d z y i n n e m i n a l e ż y :

a ) r o z t a c z a n i e n a d z o r u n a d s z k o l n i c t w e m p o w s z e c h n e m , w s z c z e g ó l n o ś c i za p o m o c ą w i z y t a c j i s z k ó ł p r z e z d e l e g a t ó w c z ł o n k ó w R a d S z k o l n y c h , j e d ­ n a k ż e b e z p r a w a e g z a m i n o w a n i a u c z n i ó w i c z y n i e n i a u w a g n a u c z y c i e l o w i . b ) w y j e d n y w a n i e ś r o d k ó w n a p o t r z e b y s z k o l n e i o ś w i a t o w e o r a z z a r z ą d z a ­

n i e f u n d u s z a m i s w e g o o k r ę g u .

c) s p r a w o w a n i e w ł a d z y z w i e r z c h n i e j n a d D o z o r a m i i O p i e k a m i S z k o l n e m i . d ) b a d a n i e p o t r z e b s z k o l n y c h i k u l t u r a l n y c h s w e g o o k r ę g u .

e ) o g ł a s z a n i e k o n k u r s ó w n a w a k u j ą c e s t a n o w i s k a n a u c z y c i e l s k i e . W y b ó r k a n d y d a t ó w z m o ż l i w e m u w z g l ę d n i e n i e m ż y c z e ń D o z o r ó w i O p i e k S z k o l ­ n y c h i p r z e d s t a w i a n i e k a n d y d a t ó w I n s p e k t o r o w i d o z a t w i e r d z e n i a . f) u d z i a ł w u r z ę d z i e d y s c y p l i n a r n y m d o s p r a w s ł u ż b o w y c h . g) w y d a w a n i e s t y p e n d j ó w n a d a l s z e s t u d j a d l a n a u c z y c i e l i .

S a m o r z ą d s z k o l n y , p o d p o s t a c i ą R a d S z k o l n y c h , D o z o r ó w i O p i e k S z k o l n y c h , j e s t w i e l k ą z d o b y c z ą s z k o l n i c t w a . S z k o l n i c t w o m u s i b y ć u n i e z a ­ l e ż n i o n e o d c z y n n i k ó w a d m i n i s t r a c j i p o l i t y c z n e j , by* m o g ł o n a l e ż y c i e s p e ł ­ n i a ć s w o j ą r o l ę o ś w i a t o w ą — m u s i m i e ć w ł a s n y s a m o r z ą d . Z r o z u m i a ł ą j e s t r z e c z ą , ż e k o n i e c z n y m j e s t , d l a d o b r a s p r a w y , b y d o t y c h s a m o r z ą d ó w w c h o d z i l i l u d z i e o d d a n i s z k o l n i c t w u . N a c z ł o n k a R. Sz. , k t ó r a m a s z e r o k i z a k r e s d z i a ł a n i a n a t e r e n i e s z k o l n i c t w a i, w p e w n e j m i e r z e , w ł a d z ę n a d n a ­ u c z y c i e l e m , w i n n o s i ę w y b i e r a ć c z ł o w i e k a , k t ó r y s t a n o w i s k o s w o j e w R a ­ d z i e p o t r a k t u j e n i e j a k o d r o g ę d o p e w n e j k o n t r o l i n a d n a u c z y c i e l e m , a l e s t a n i e s i ę ł ą c z n i k i e m m i ę d z y n a u c z y c i e l e m a s p o ł e c z e ń s t w e m — w s p ó ł p r a ­ c o w n i k i e m w c i ę ż k i e j p r a c y n a u c z y c i e l a .

(10)

10 Nr. 1

N a u c z y c i e l s t w o p o w i n n o u ż y ć w s z e l k i c h w p ł y w ó w , b y d e l e g a t a m i S e j ­ m i k ó w i R a d G m i n n y c h b y l i l u d z i e , k t ó r z y t r a k t u j ą s z k o ł ę n i e j a k o p e w n ą d o m e n ę p o l i t y c z n ą , a l e t a c y , k t ó r z y d l a s z k o ł y m o g ą b y ć r z e c z y w i ś c i e u ż y ­ t e c z n i . W s k ł a d R. S z. w c h o d z i t y l k o j e d e n n a u c z y c i e l , j a k o p r z e d s t a w i c i e l n a u c z y c i e l s t w a s z k ó ł p o w s z . , t o t e ż s t a n o w i s k o t e g o k o l e g i j e s t c z a s e m b a r d z o t r u d n e , b y n a l e ż y c i e n a u c z y c i e l s t w o r e p r e z e n t o w a ć i s p r a w j e g o n a p l e n u m b r o n i ć . J e ż e l i w e ź m i e m y p o d u w a g ę , ż e n a u c z y c i e l , c z ł o n e k R. Sz.

j e s t p r z e d s t a w i c i e l e m n a u c z y c i e l s t w a w K o m i s j i K w a l i f i k a c y j n e j , to p r z y w y ­ b o r a c h s w e g o d e l e g a t a n a u c z y c i e l s t w o w i n n o s i ę p o w a ż n i e z a s t a n o w i ć , k o m u t a k w a ż n ą p l a c ó w k ę p o w i e r z y ć .

ZJAZD POWIATOWY.

D n i a 6, 7 i 8 s t y c z n i a o d b ę d z i e się z j a z d p o w i a t o w y , z w o ł a n y p r z e z p. I n s p e k t o r a .

P r o g r a m z j a z d u : N ie d z ie la 6 s t y c z n ia r. b.

O g o d z i n i e 16-ej — r e f e r a t p. P o r u c z n i k a D iir r a

„ P r a c a w g m i n i e n a d w y c h o w a n i e m f i z y c z n e m " . G o d z . 19-ta —- J a s e ł k a „ B e tle je m P o l s k i e " L. R y d l a , o d e g r a n e p r z e z a m a t o r ó w „ R o d z i n y W o j s k o w e j " w S k i e r n i e ­

w i c a c h .

G o d z . 2 2 -g a — W i e c z o r n i c a t a n e c z n a ,

z o r g . p r z e z Z w . P . N. Sz. P.

P o n ie d z ia łe k 7 s t y c z n ia r. b.

Z w i e d z a n i e w y s t a w : H i g j e n i c z n e j — D o m Z d r o w i a ,

K s i ą ż k i p e d a g o g i c z n e j d la m ł o d z i e ż y i d z i e c i — D o m S e jm ik ., S z k o l n e j — P r a c o w n i a S z k o l n a .

G o d z . 15-ta m . 30 — p. P ro f. D r. G ó r s k i w y g ł o s i r e f e r a t :

„ O s p o ł e c z n e m z b liż e n iu n a u c z y c i e l a d o i n s t y t u c y j i z a g a d ­ n i e ń r o l n i c z y c h " .

G o d z . 16-ta m . 30 — p. F r e l e k , N a c z e l n i k I n s t y t u t u O ś w i a t y P o z a s z k o l n e j w M in. W . R. i O . P.

„ O o r g a n i z a c j i o ś w i a t y p o z a s z k o l n e j " . G o d z . 19-ta — p. P ro f. G o r j a c z k o w s k i — r e f e r a t

p. t. „ O g r ó d s z k o l n y " . W t o r e k 8 s t y c z n ia r. b.

G o d z . 9 - t a — p. D r. Ł a b ę c k i :

„ O w s p ó ł p r a c y n a u c z y c i e l s t w a w a k c ji p o d n i e s i e n i a w s i" . G o d z . 10-ta — p. P r z e m y s k i :

P o l s k i e T o w . K r a j o z n a w c z e i j e g o cele.

„ W s p ó ł p r a c a n a u c z y c i e l s t w a z P . T . K . “

G o d z . 12-ta — W y b o r y d e l e g a t a n a u c z y c i e l s t w a d o R a d y S z k o ln e j.

(11)

Nr. I

Kolonie letnie dla dzieci polskich z Niemiec.

Z m a r t w y c h w s t a ł a P o l s k a m u s i a ł a p r z y s t ą p i ć o d p i e r w s z e j c h w i l i d o c a ł e g o s z e r e g u p r a c o d d a w n a z a n i e d b a n y c h , a śc iś le z w i ą z a n y c h z t r w a ł o ś c i ą je j n i e p o d l e g ł o ś c i . W n a w a l e p r a c y , w r ó ż n y c h k i e r u n k a c h n a t k n ę ł a s ię n a z a g a d n i e n i e e m i g r a c j i p o l s k i e j , k t ó r e j d u ż o m i a ł a i m o ż e m a j e s z c z e d o z a w d z i ę ­ c z e n ia . E m i g r a c j ę n a l e ż a ł o w p i e r w s z y m r z ę d z i e o t o c z y ć o p i e k ą i z w i ą z a ć z k r a j e m o j c z y s t y m . O t o c z y ć o p i e k ą , to z n a c z y z a b e z p i e c z y ć o d w y n a r a d a w i a n i a . S z c z e g ó l n i e n a l e ż a ­ ło b r o n i ć ty c h s k u p i e ń p o l s k i c h z a g r a n i c ą , k t ó r e n a j b a r d z i e j b y ł y z a g r o ż o n e . D o t a k i c h n a l e ż ą P o l a c y w N i e m c z e c h , g d z i e g i e r m a n i z a c j a z n a p o r e m w ie lk im w d z i e r a się w m ł o d e p o k o l e ­ n ia, k t ó r e s ła b ą , a l b o ż a d n e j ju ż ł ą c z n o ś c i z k r a j e m o j c z y s t y m n ie m a j ą , a w m a w i a j ą w nie, że P o l s k a to fikcja, t o j a k i e ś n i e p o r o z u m i e n i e . W z g l ę d e m s t a r s z e g o p o k o l e n i a P o l s k a z a ­ c i ą g n ę ł a d ł u g w d z i ę c z n o ś c i , k t ó r e g o n ie w s t a n i e j e s t s p ła c ić . M o ż e c z ę ś c i o w o t o z r o b i ć d l a n a j m ł o d s z y c h , a w i e m y , ż e d z i e c k o z a r ę k ę , t o — m a t k ę z a s e r c e .

M i e j s c o w y K o m i t e t S k i e r n i e w i c k i p r z y j ą ł w r o k u u b i e g ­ ł y m 20 d z ie c i p o l s k i c h z N ie m ie c . D z ie c i t e u m i e s z c z o n e b y ­ ły w P u s z c z y - M a r j a ń s k i e j , p o d o p i e k ą w y c h o w a w c z y n i i 2 j e s z c z e m i e j s c o w y c h p a n i e n e k . P o b y t ic h w P o l s c e b y ł u r o z m a i c o n y w y c i e c z k a m i : j e d n ą w i ę k s z ą d o Z a k o p a n e g o , K r a k o w a i C z ę s t o c h o w y , o r a z m n i e j s z e m i d o Ł o w i c z a , W a r ­ s z a w y i n a d o ż y n k i d o S p a ł y . W S p a l ę d z i e c i d o z n a ł y ze s t r o n y P a n i P r e z y d e n t o w e j s z c z e g ó l n e j t r o s k l i w e j o p ie k i, z a ­ k o ń c z o n e j w s p ó l n ą f o t o g r a f j ą . F o t o g r a f j e o t r z y m a ł K o m i t e t z K a n c e l a r j i P a n i P r e z y d e n t o w e j i w m i a r ę o t r z y m y w a n i a a d r e s ó w w y s y ł a d z i e c i o m d o N ie m ie c . J a k w n o s i ć z l i s t ó w d z ie c i, p o b y t ic h w P o l s c e p o z o s t a w i ł w i e l e d ł u g o t r w a ł y c h w s p o m n i e ń .

K o s z t a u t r z y m a n i a d z ie c i p o k r y t e z o s t a ł y z o f i a r m i e j ­ s c o w y c h i n s t y t u c y j s p o ł e c z n y c h , o r a z z z a p o m ó g S e j m i k u , M a g i s t r a t u i W o j e w ó d z t w a .

1 o t o o d k ilk u la t w z r a s t a r o k r o c z n i e lic z b a d z ie c i, p r z e ­ b y w a j ą c y c h n a w a k a c j a c h w k r a j u s w y c h o j c ó w , g d z i e b e z ­ p o ś r e d n i o m a m o ż n o ś ć p r z e k o n a ć się, ż e P o l s k a — to W i e l k a R z e c z , o k t ó r e j m o c , w r a z i e p o t r z e b y , m o ż n a się o p r z e ć . T u c z e r p i ą w i a r ę , k t ó r a p o z w o l i im k i e d y ś w y t r w a ć w w a l c e z t r u d n o ś c i a m i c o d z i e n n e g o ż y c ia .

W u b i e g ł y m r o k u p r z y b y ł o d o P o l s k i o k o ł o 20 tys.

d z i e c i , k t ó r e m i z a j ę ł y s ię K o m i t e t y m i e j s c o w e , o r g a n i z u j ą c ś r o d k i w n a j r o z m a i t s z y s p o s ó b . W p r a c y tej b i e r z e u d z i a ł i p o w i a t S k i e r n i e w i c k i .

(12)

12 Nr. 1

WIABOMOiCD HEŻąCEn

Kurs\? dla an alfabetów w wojsku.

Z i n i c j a t y w y D o w ó d z t w a 10 P. P. p o w s t a ł y k u r s y d l a p ó ł a n a l f a b e t ó w i a n a l f a b e t ó w ż o łn ie r z y . D o p r a c y tej, w p o ­ r o z u m i e n i u z p. I n s p e k t o r e m S z k o l n y m , z a a n g a ż o w a n i z o s ta li n a u c z y c i e l e " S z k ó ł P o w s z e c h n y c h w o s o b a c h k o l e g ó w : J a k u - b o w s k i e h o J a n a i O c i o s z y ń s k i e g o L u c j a n a , p o d k i e r o w n i c t w e m K i e r o w n i k a S z k o ł y N r. 1 p. K l e s z o w s k i e g o W ł a d y s ł a w a .

K u r s y r o z p o c z ę ł y się 1-go l i s t o p a d a 1928 r.

K u r s p ó ł a n a l f a b e t ó w lic z y 60 ż o ł n i e r z y — a n a l f a b e t ó w 60 ż o ł n i e r z y . L e k c j e o d b y w a j ą s ię 3 r a z y t y g o d n i o w o w g o ­ d z i n a c h p o p o ł u d n i o w y c h .

J a s e ł k a .

W d n i a c h 29 i 30 g r u d n i a o r a z 1 s t y c z n i a r.b., d z ie c i z e s z k o ł y p o w s z e c h n e j Nr. 1 o d e g r a ł y J a s e ł k a p.t. „ B e t l e e m P o l- s k i e “ L. R y d l a w 3 a k t a c h . P o m i m o , ż e s z t u k a t a d o s y ć t r u d ­ n a i p o t r z e b u j e d u ż e g o n a k ł a d u p r a c y , j e d n a k d z ie c i d o b r z e o p a n o w a ł y c a ł o ś ć i, p o z a d r o b n e m i u s t e r k a m i , g r a ły d o b r z e , p r z e j m u j ą c s ię r o la m i. D o b r z e r ó w n i e ż w y p a d ł y ś p i e w y c h ó ­ r a l n e d z ie c i. J a s e ł k a c ie s z y ły się d u ż e m p o w o d z e n i e m i p r z e z p i e r w s z e d w a d n i s a l a k o n c e r t o w a D o m u S e j m i k o w e g o b y ł a w y p e ł n i o n a p o b r z e g i. N a t o m i a s t t r z e c i e g o d n i a f r e k w e n c j a b y ł a s ła b s z a . Z a u w a ż o n o , ż e d z ie c i z e s z k ó ł p o w s z e c h n y c h b y ł o s t o s u n k o w o n ie w ie le , j a k k o l w i e k c e n a b i l e t ó w d z i e c i ę ­ c y c h b y ł a b a r d z o p r z y s t ę p n a , b o z a l e d w i e 30 gr. A s z k o d a , w s z a k t o g r a ł y d z ie c i d la d zieci.

S z t u k ę r e ż y s e r o w a ł n i e s t r u d z o n y i p e ł e n z a p a ł u p. J. J a ­ k u b o w s k i ; s t r o n a d e k o r a c y j n o - b a l e t o w a s p o c z y w a ł a ,w r ę k a c h d o ś w i a d c z o n e j i e n e r g i c z n e j p. J a d w i g i N o w a k o w s k i e j ; c h ó r a ­ m i k i e r o w a ł p. St. B e r n a t — w s z y s c y n a u c z y c i e l e s z k o ł y p o ­

w s z e c h n e j Nr. I . W . K .

W A L K A Z ANALFABETYZM EM .

W b i e ż ą c y m r o k u s z k o l n y m , w m i e s i ą c a c h z i m o w y c h , z o s t a n ą u r u c h o m i o n e , z i n i c j a t y w y P o w i a t o w e j R a d y S z k o ln e j, k u r s y d la a n a l f a b e t ó w .

K o l e d z y , k t ó r z y m a j ą z a m i a r p o d j ą ć się tej p r a c y , w i n ­ ni z g ło s ić się d o i n s p e k t o r a t u , w c e lu o t r z y m a n i a o d p o w i e d ­ n i c h in s tru k c ji.

Z a p r o w a d z e n i e k u r s u , k t ó r y b ę d z i e t r w a ł d w a m i e s i ą c e (4 0 g o d z i n l e k c y j n y c h ) , R a d a S z k o l n a p r z e z n a c z a 120 zł.

(13)

Nr. I 13

W ypożyczalnia podręczników Szkolnych polskiej p a cierzy Szkolnej.

W y p o ż y c z a l n i a P o d r ę c z n i k ó w P o ls k ie j M a c i e r z y S z k o l ­ n e j w y p o ż y c z a s t a l e p o d r ę c z n i k i d la s z k ó ł p o w s z e c h n y c h i ś r e d n i c h , o r a z p r z y j m u j e o fia ry w k s i ą ż k a c h , p o l e c o n y c h p r z e z M i n i s t e r s t w o W y z n a ń R e l i g i j n y c h i O ś w i e c e n i a P u b l i c z n e g o d o u ż y w a n i a w s z k o ł a c h n a r o k 1928/29. W e w r z e ś n i u w y d a ­ n o m ł o d z i e ż y 4.282 p o d r ę c z n i k ó w . W y p o ż y c z a j ą c y c h , k t ó r z y p r z e t r z y m u j ą k s i ą ż k i w y p o ż y c z o n e n a r o k 1927/28, w z y w a się d o z w r ó c e n i a p o d r ę c z n i k ó w , a l b o w i e m n i e o t r z y m a j ą k s i ą ż e k n a b i e ż ą c y r o k s z k o ln y .

Projekt pom nika M atki— Polki.

W sali z e b r a ń Z a r z ą d u G ł ó w n e g o P o ls k ie j M a c i e r z y S z k o l n e j w y s t a w i o n o d u ż y m o d e l p r o j e k t u p o m n i k a , k u u c z ­ c z e n i u n a j d o s t o j n i e j s z y c h P o l e k z o k r e s u n iew o li.

U d o s t ę p n i o n o w t e n s p o s ó b s z e r o k i e m u o g ó ł o w i z a ­ p o z n a n i e się b l iż s z e z i n i c j a t y w ą a u t o r a , k t ó r y o b j ą ł w p r o ­ j e k c i e w i e l k i e z a s łu g i d a w n e j M a t k i — P o lk i i o b y w a t e l k i .

A n i j e d e n n a r ó d , p o z a n a m i, n i e m a ty lu i t a k i c h o b o ­ w i ą z k ó w w d z i ę c z n o ś c i d la s w o i c h k o b i e t — c o m y — z a ic h z a ­ s a d y , k t ó r e u m a c n i a ł y d u c h a n a r o d o w e g o i p o t ę g o w a ł y w i a r ę , ż e „ n ie z g in ie m y " .

D o s t o j n e i m i o n a w y d o b y t e z p y ł u z a p o m n i e n i a m a j ą b y ć w y k u t e i w y z ł o c o n e , a b y b u d z i ł y c h ę ć d o z a p o z n a n i a się z id e a ł a m i , k t ó r e m i się k i e r o w a ł y n a s z e k o b i e t y — P o lk i w n a j t r u d n i e j s z e j d o b i e ż y c ia n a r o d o w e g o , w o k r e s i e n ie w o li.

A u t o r p o m n i k a , art. r z e ź b i a r z i m a l a r z A l e k s a n d e r Bo- r a w s k i p r z y p u s z c z a , że n a j w ł a ś c i w s z e m m i e j s c e m d l a t a k i e g o p o m n i k a b y ł b y p a r k U j a z d o w s k i .

M o d e l p o m n i k a m o ż e b y ć o g l ą d a n y b e z p ł a t n i e , c o d z i e n ­ n ie o d g o d z . 17-tej d o 19-tej o r a z w n i e d z i e l e i ś w i ę t a o d g o d z . 10-tej d o 12-tej, (ul. K r a k o w s k i e - P r z e d m i e ś c i e 7, II p i ę t r o .

R I C I ® I i

C o r a z silniej r o z p o w s z e c h n i a j ą c e s ię d z ię k i s w e j p r z y - s t ę p n o ś c i i a k t u a l n o ś c i c z a s o p i s m o P R Z Y R O D A I T E C H ­ N I K A p r z y n o s i w o s t a t n i m (1 0 -ty m ) n u m e r z e s z e r e g c i e k a ­ w y c h i z a j m u j ą c y c h w ia d o m o ś c i . Z a r z e t e l n ą z a s ł u g ę p o c z y ­ t a ć n a l e ż y R e d a k c j i , że p a m i ę t a ł a o r o c z n i c y I G N A C E G O Ł U K A S I E W I C Z A , p i o n i e r a p r z e m y s ł u n a f t o w e g o , k t ó r e g o z a s ł u g i t a k p ó ź n o d o p i e r o d o c z e k a ł y się u z n a n i a . S e r d e c z n i e n a p i s a n y o n i m a r t y k u ł w s t ę p n y o t w i e r a t e n z e s z y t . W a r t y ­

(14)

14 Nr. I k u ł a c h n a s t ę p n y c h p isze: g en . R. B o u r g e o is o O z n a c z a n i u d ł u g o ś c i g e o g r a f i c z n e j p r z y p o m o c y te l e g r a f u b e z d r u tu , a inż. A . K a m k i n o A z b e ś c i e , m a j ą c y m t a k s z e r o ­ kie z a s t o s o w a n i e w p r z e m y ś l e . D łu g i s z e r e g z z a k r e s u s p r a w b i e ż ą c y c h , p o s t ę p ó w i z d o b y c z y w ie d z y , r z e c z y c i e k a w y c h i r u c h u n a u k o w e g o w k r a j u i z a g r a n i c ą z a m y k a t e n p i ę k n y , b o g a t o i l u s t r o w a n y n u m e r .

St. R u z ie w ic z i E. Ż y liń sk i. P r o f e s o r o w i e U n i w e r s y t e t u J a n a K a z i m i e r z a w e L w o w i e . A L G E B R A III. P o d r ę c z n i k dla V I kl. s z k ó ł ś r e d n ic h . W y d a w n i c t w o Z a k ł a d u N a r o d o w e ­ g o im. O s s o l i ń s k i c h w e L w o w ie . — C e n a zł. 2,40.

P o d r ę c z n i k t e n je s t śc iśle u ł o ż o n y w e d ł u g n a j n o w s z e g o p r o g r a m u M i n i s t e r s t w a W y z n a ń R e lig ijn y c h i O ś w i e c e n i a P u b l i c z n e g o . A u t o r z y d o s t o s o w a l i w y k ł a d d o p o z i o m u u m y - s ło w o ś c i p r z e c i ę t n e g o u c z n i a s z k o ł y ś r e d n i e j , z a c h o w a l i j e d ­ n a k p r z y t e m n i e z b ę d n ą p o p r a w n o ś ć n a u k o w ą . K s i ą ż k a j e s t n a p i s a n a z r o z u m i a l e i p r z e j r z y ś c i e , o d z n a c z a się z n a c z n ą ilo ś ­ cią w y k r e s ó w , o r a z d u ż y m i b a r d z o s t a r a n n y m d o b o r e m ć w i ­ c z e ń i z a d a ń . Z a l e t y te c z y n ią z k s i ą ż k i p. p. R u z i e w i c z a i Ż y l i ń s k i e g o p o d r ę c z n i k p i e r w s z o r z ę d n e j ja k o śc i.

T a d e u s z Sinko: O d O l i m p u d o O l i m p j i , w r a ż e ­ n i a i w s p o m n i e n i a z p o d r ó ż y d o G re c ji. K s i ą ż n i c a — A t l a s 1928 r.

K s ią ż k i p o d r ó ż n i c z e o G re c ji p o j a w i a j ą się u n a s b a r d z o r z a d k o a i te , k t ó r e są, o g r a n i c z a j ą się d o A t t y k i i p a r u m i e j s c o w o ś c i a m i n a P e l e p o n e z i e i o p i s u j ą je ze s t a n o w i s k a t u r y s t y lu b p o e t y . P o i a z p i e r w s z y p ro f. S in k o d a j e o p is c a ­ łej „ W ie lk ie j G r e c ji" , o d O l i m p u d o O lim p ji, p o r a ź p i e r w s z y p r o w a d z i p o l s k i e g o c z y te ln ik a n a O l i m p i P e ljo n , n a H e l i k o n i C y t e r o n . N ie z a n i e d b u j ą c o b o w i ą z k ó w d z i e n n i k a r z a , k t ó r y p o d c z a s b e z s e n n e j n o c y w S a l o n i c e u rz ą d z i w y w i a d o p o ł o ­ ż e n i u p o l i t y c z n e m i e k o n o m i c z n e m d zisie jsz e j G re c ji, lub p o d ­ c z a s c z e k a n i a n a f o t o g r a f a w A t e n a c h w y p y t a n a u c z y c i e l k ę o s z k o l n i c t w o , d o p u s z c z a a u t o r d o g ło s u lite r a ta , g d y o p i s u j e n a j p i ę k n i e j s z e w id o k i n a d P e n e j o s e m i S p e r c h e j o s e m , z A k r o ­ p o li c z y A k r o k o r y n t u . A l e p r z e d e w s z y s t k i e m j e s t u c z o n y m , k t ó r y n ie p o p r z e s t a j ą c n a w ł a s n e j p a m ię c i, p o w o ł u j e n a ś w i a d k ó w p r z e s z ł o ś c i a u t o r ó w s t a r o ż y t n y c h i n o w o ż y t n y c h , p r o z a i k ó w i p o e t ó w (z p o l s k i c h c z ę s t o J. S ł o w a c k i e g o ) i z ich p o m o c ą n a p e ł n i a tr e ś c i ą n a z w y , t a k d o b r z e z n a n e k a ż d e m u E u r o p e j c z y k o w i . A l e c z y O lim p , P a r n a s , H e l i k o n i t. p. nie w y d a j e n a m s ię m i t e m ? O t ó ż p ro f. S i n k o w l e w a w te p u s t e d ź w i ę k i p e ł n ą tr e ś ć , a k to p r z e c z y t a j e g o w y w o d y , u r o z m a ­ i c o n e m n ó s t w e m z d j ę ć fo to g r a f ic z n y c h i s z e r e g i e m m a p i p l a ­ n ó w , n a p r a w d ę p o z n a t ę c u d o w n ą k r a i n ę le p ie j niż z całej

Cytaty

Powiązane dokumenty

po drugie, sposobów uczenia się przez nią lekcji, a więc techniki pracy umysłowej młodzieży.. Warunki pracy domowej obejmują

Po przemówieniach poszczególnych sprawozdawców z działalności Zarz. Kisielnicki, który przedstawił zebranym zabiegi i prace Zarządu Głównego w sprawach szkolnictwa

To, co niewielu odczuw ało, to, co jedni ośmieszali i wykpiwali, co nierozu- miała, lub nie chciała zrozum ieć większa część najświetlejszych, to odczuła i

[r]

uu, saletrze norweskiej, i soli potasowej niemieckiej — od dnia wysyłki towaru z fabryki;.. przy tomaaynie, wapnie i fosforytach — od 1-go

żne są przytem sposoby tej oświaty: mogą być niemi odczyty i pogadanki, może być czerpanie wiedzy z książek i pism rolniczych, jakie kółko w bibliotece

nie między Związkiem Lekarzy Zachodniej Polski, a Związkiem Kaa Cbotycb. Zdawało się przecież, że na skatek toczących się pertraktacyj nieporozumienia, jakie

go doświadczył na sobie i p. rozległa się przeraźliwie syrena pożarna. Gęste kłęby dyma nad Łąkami wskazały strwożonym mieszkańcom miasta miejsce pożaru. T