SCcM fom eny nr 2 Styczeń - Luty 1997 TOM 1
Wanda Parasiewicz*, Leszek Pyskło*
Ekologiczne problemy przemysłu gumowego
Przemysł gumowy ma znaczny udział w zanieczyszczaniu środowiska.
Istotnym elementem ograniczenia jego szkodliwego wpływu są działania w kierunku zmniejszenia energochłonności, zmniejszenia wydzielania się lotnych substancji organicznych, ograniczenia emisji pyłów i stosowania substancji szkodliwych oraz lepszego zagospodarowania odpadów gumowych.
Słowa kluczowe: ekologia, odpady gumowe, środowisko, utylizacja
Ecological problems of rubber industry
Rubber industry participates to a substancial extent in pollution o f the environment. Important activities to reduce its harmful influence on the envi
ronment are following: decrease energy comsuption, reduce emissions o f vola
tile organic compounds and dusts, diminish application o f hazardous rubber chemicals and better rubber waste utilization.
Key words: ekology, rubber waste, environment, utilization
Wpływ przemysłu na środowisko naturalne
R ozw ój przem ysłu w X X w. spow odow ał p o w ażne zagrożenie dla środow iska naturalnego w yni
kające ze zw iększonej, często niekontrolow anej em i
sji do atm osfery dw utlenku w ęgla i lotnych zw iązków organicznych, takich jak niektóre w ęglow odory i ich chlorofluoropochodne, rozpuszczalniki itp. W tabeli 1 podano głów ne zagrożenia i ich skutki dla środow i
ska naturalnego w ynikające z rozw oju przem ysłu.
Koniecznością w ym uszającą zapobieganie zagro
żeniom w skali ogólnej są liczne zalecenia i dyrekty
w y organizacji m iędzy n arod o w ych , reg io n alny ch i narodow ych.
Z a g ro że n ia w sk ali lo k aln ej są ok reślan e p rzez p ań stw o w e i m ie jsc o w e in sp ek cje o ch ro n y śro d o w iska. S k u teczn e zw a lcz a n ie zag ro żeń w y m ag a li
k w id o w a n ia ich ź ró d e ł o raz zro z u m ie n ia p ro b lem u przez sam y ch producen tów . Z n aczn ą po m o cą w tym d z ia ła n iu j e s t in ic ja ty w a ro z s z e rz e n ia sy ste m ó w ja k o śc i, w y w o d z ąc y c h się z n o rm serii ISO 9000.
* Instytut Przemysłu Gumowego „Stomil”, Piastów
W łą c z en ie system ó w ja k o ś c i do zasad k iero w a n ia p rz e d s ię b io rs tw e m udo w odn iło , że jest skuteczny sposób na zm ianę stylu m yślenia i zarządzania zakła-
Tabela 1. Główne zagrożenia przemysłowe i ich skutki dla. środowiska
Rodzaj em isji O kreślenie zagrożenia
Zagrożenia o g ó ln e zw iększenie e m is ji C 0 2 efekt c ie p la rn ia n y
c h lo ro flu o ro p o c h o d n e w ę g lo w o d o ró w , h alo ny zaw ierające brom , tr i- i tet rac h 1 o ro ety 1 e n
niszczenie w a rstw y ozonow ej
lotne zw iązki organiczne w z ro s t stężenia ozonu w d o ln ych w arstw ach atm osfery, a bsorbcja IR, o g ó ln e o cie ple nie Zagrożenia lokalne
p yły
lotne zw iązki organiczne
zanieczyszczenie pow ietrza w otoczeniu zakładu, zagrożenie zd ro w ia m ieszkańców o k o lic Zagrożenia na sta n o w isk u p ro d u kc y jn y m podw yższone stężenie p yłó w i
su b s ta n c ji che m iczn ych w halach p ro d u kc y jn y c h
zagrożenie zd ro w ia i życia osób pozostających w bezpo śre dn im kontakcie
TOM 1 Styczeń - Luty 1997 S fa A tw te n y nr 2
dem przemysłowym. Rozszerzenie tej koncepcji na ob
szar ochrony środowiska i zdrowia człowieka powinno przynieść również pozytywne rezultaty.
P o d o b n ie ja k w system ie z arząd zan ia ja k o śc ią , p ro d u ce n t d ek laru je sw ą p o lity k ę p ro ek o lo g icz n ą . Je st to p u b lic z n e stw ierd zen ie, że d ążen iem z a k ła du j e s t fu n k c jo n o w a n ie z g o d n e z w y m a g a n ia m i och ro n y środow iska. P ro d u c e n t o k reśla, ja k ie d z ia łan ia b ęd ą p o d e jm o w a n e w tym z ak resie [1]. S tw o rz o n y z o sta je w z a k ła d z ie c a ły sy ste m p ro c e d u r ob ejm u jący : sp ecy fik ację zag ro żeń , sp o so b y z a p o b iegan ia, przepisy, reg u la cje p raw n e, analizy, sz k o lenie p erso n elu i w y raźn e o k reślen ie o d p o w ie d z ia l
n o ści za rea liz a c ję p o sz c z e g ó ln y c h zadań. A k re d y tacja tego system u je s t e lem en tem p ro m o cji z a k ła du, Takie p o sta w ie n ie sp raw y sp o w o d u je, że p ro b lem y z a k ła d u z w ią za n e z o c h ro n ą śro d o w is k a i zd ro w ia p raco w n ik ó w b ęd ą m u sia ły by ć sk u te c z nie ro zw iązy w an e ze śro d k ó w fin a n so w y c h p rz e z n a czo n y ch na b a d a n ia i rozw ó j.
N ależy w spom nieć o inicjatyw ie R esp o n sib le Care, co m ożna przetłum aczyć jak o O dpow iedzialna T roska lub O dpow iedzialna O chrona, k tóra została podjęta w K anadzie w 1984 r. Jest to dobrow olny ogól
nośw iatow y program akcji m ającej na celu zaangażo
w anie przem ysłu chem icznego w popraw ę zdrow ia i bezpieczeństw a pracow ników oraz stanu środow iska naturalnego. Europejska R ada Przem ysłu C hem iczne
go opublikow ała ogólne zalecenia dotyczące realiza
cji inicjatyw y R esponsible Care [2].
Przemysł gumowy a środowisko
Przem ysł gum ow y m a znaczny udział w zanie
czyszczaniu środow iska z pow odu jeg o energ o chło n
ności, szkodliw ych substancji stosow anych i w ydzie
lanych podczas procesów przetw órczych, a także du żej ilości trudnych do zag osp o daro w ania odpadów poprodukcyjnych i poużytkow ych.
W pływ przem ysłu gum ow ego na środow isko w sensie ogólnym sprow adza się do jego energ och łon ności i stosow ania szkodliw ych zw iązków organicz
nych. Z agrożenie bezpośredniego otoczenia fabryki wiąże się głów nie z em isją pyłów i lotnych zw iązków organicznych. N iebezpieczeństw o dla zdrow ia i życia to kontakt z licznym i substancjam i chem icznym i, k tó
rych skład i szkodliw ość nie zaw sze są całk o w icie poznane. M im o podaw anych przez producentów cha
rakterystyk toksykolo g iczn ych często pojaw iają się now e inform acje o szkodliw ości takich lub innych
substancji. Trudny do ustalenia je st skład produktów uboczn ych pow stających w procesie w ulkanizacji i starzenia w yrobów gum ow ych.
Jednoznacznie nie m ożna określić skali proble
m u likw idacji odpadów. O dpady grom adzone na skła
dow iskach m ogą stanowić problem lokalny, spalane bez odpow iednich zabezpieczeń są problem em ogól
nym , a przetw arzane na inne m ateriały m ogą w p ły w ać na środow isko fabryki i zdrow ie człow ieka.
O d p o w ied zią n a istn iejące z a g ro ż e n ie je s t r o snąca liczb a inicjatyw m ię d zy n aro d o w y ch (eu ro p e j
skich) i k rajo w y ch , m ają cy c h n a celu w p ro w a d z e nie n o w y ch p rzepisów zap ew n iający ch o ch ro n ę śro d o w iska.
U n ia E u ro p e jsk a na o g ó ł w p ro w a d z a n a jb a r
dziej surow e w y m ag an ia, co p o w o d u je o b c ią ż e n ie n a d m ie rn y m i k o sztam i p ro d u ce n tó w w y ro b ó w g u m ow ych. U staw o d aw stw o U E o o c h ro n ie ś ro d o w i
ska zostało om ów ione przez G effarth a p o d czas k o n feren cji D K G ’94 w S tu ttg arcie [3]. In fo rm a c je na te m a t u sta w o d a w stw a U E d o ty c z ą c e g o o d p a d ó w m o żn a znaleźć także w in n y ch p u b lik a c ja c h [4, 5].
C e n tra la w B ru k s e li fo rs u je id e ę w p ro w a d z e n ia ek o au d itó w w zak ła d a ch p rze m y sło w y ch [6]. S to w arzy szen ie E u ro p ejsk ieg o P rz em y słu G u m o w eg o (B L IC ), skupiające stow arzy szen ia 10 k rajó w c z ło n k ó w U E , p o d e jm u je in ic ja ty w y m a ją c e n a c e lu w p row adzen ie przepisów , k tó re o d p o w ia d a ły b y rz e c zy w istem u zag ro ż e n iu p rze m y słu dla śro d o w isk a n a tu ra ln e g o ze strony p rzem y słu . S tara się ono z a p o b iec w p ro w a d z a n iu n ie re a listy c z n y c h w y m ag ań , ja k to m iało m iejsce w p rzy p a d k u d y rek ty w y d o ty czącej lim itó w em isji lo tn y c h su b stan cji o rg a n ic z nych. B L IC o p raco w ało p ro p o zy c ję D y re k ty w y U E pt. „Z in te g ro w a n e z a p o b ie g a n ie i k o n tro la z a n ie c z y sz c z e n ia ” . Je st to p ierw sz a p ró b a o p rac o w an ia , n a p o zio m ie U nii E u ro p e jsk iej u sta w o d aw stw a an- ty sk a ż e n io w eg o [7]. C elem je j je s t w p ro w a d z e n ie całościow ej ko ntroli zan ieczyszczan ia w ody, p o w ie trz a i gleby. Z ap ew n io n o tak że u z g o d n ie n ie p ro c e dur w p rzy p a d k u zag ad n ień licen cy jn y ch .
R ada D yrektorów BLIC ustala obecnie listę nie
bezpiecznych odpadów. Będzie ona punktem w yjścia do opracow ania ustaw odaw stw a dotyczącego spala
nia i składow ania odpadów.
W niektórych krajach w prow adza się lim ity do puszczalnej zawartości nierozpuszczalnych zanieczysz
czeń w atm osferze zakładów przem ysłu gum ow ego i ich o toczen iu . D ane takie o b o w ią z u ją c e w A nglii przedstaw iono w tabeli 2 [8].
nr 2 Styczeń - Luty 1997 TOM 1
Tabela 2. Dopuszczalne stężenia nierozpuszczalnych zanieczyszczeń w atmosferze i otoczeniu
przemysłowych w Anglii
zakładów
O k re ś le n ie z a n ie c z y s z c z e n ia Ilo ś ć ,
mg/m3 stężenie pyłu sadzy w powietrzu (przy
składowaniu, naważaniu i wprowadzaniu do mieszarek)
10
Stężenie pyłów innych niż sadza 50 Stężenie lotnych związków organicznych 50 Stężenie izocyjanianów (jako NCO) do 0,1
Podpisany 16 grudnia 1991 r. U kład Europejski ustanaw iający stow arzyszenie m iędzy R zeczpospoli
tą Polską a w spólnotam i E uropejskim i i ich państw a
m i członkow skim i zobow iązuje Polskę do zbliżenia swego praw a do ustaw odaw stw a W spólnoty.
Z przeprow adzonej przez W .Radeckiego [5] ana
lizy praw a o ochronie przed odpadam i w ynika, że jest to najgorzej uregulow ana dziedzina polskiego prawa.
Przepisy m ają często charakter deklaratywny, zaw ie
rają niejednolite nazew nictw o oraz sprzeczności w e
w nętrzne.
Ustawodawstwo U E jest bardziej precyzyjne i opie
ra się na dwóch podstawowych zasadach: „najbardziej wydajna technologia” i „zanieczyszczający płaci” .
W dotychczasow ych przepisach zasada pierw sza nie została przyjęta, a akceptacja drugiej jest dość dys
kusyjna [5].
W m arcu 1996 r. odbyło się w Sejm ie R zeczpo
spolitej Polskiej pierw sze czytanie projektu rządow e
go ustaw y o odpadach. O becnie trw ają prace zm ierza
jące do jej uchw alenia.
M ożna przypuszczać, że zakończenie procesu legislacyjnego i opracow anie przepisów w y k o n aw czych nie będzie trw ało zbyt długo. N ależy p odkre
ślić, że zasadnicze cele polityki zarządzania odpada
m i określone w dokum entach europejskich to:
- zapobieganie pow staw aniu odpadów na drodze tech
nologicznej,
- recykling i ponow ne użycie w ytw orzonych odpadów, - optym alizacja postępow ania z odpadam i na składo
w iskach,
- regulacja transportu pod kątem bezpieczeństw a lu
dzi i środow iska,
- akcje nadzw yczajne zw iązane z zagrożeniem przez odpady ludzi i środow iska.
Z powyższego wynika, że przem ysł gumowy, aby sprostać w ym aganiom ekologów , będzie zm uszony do
w drażania now ych rozw iązań technolgicznych i k o n s tru k c y jn y c h z m n ie js z a ją c y c h e n e rg o c h ło n n o ś ć , zw iększających funkcjonalność wyrobów, uw zględnia
jący ch zagospodarow anie odpadów itp.
Przykłady takich działań i tendencje om ów iono poniżej.
Zmniejszenie energochłonności
W tym celu należy doskonalić m aszyny i urządze
nia pod kątem zwiększenia ich sprawności i funkcjonal
ności, np. przez rozszerzenie regulacji szybkości obro
tów rotorów mieszarki, stosowanie dobrze izolowanych kom ór grzejnych do podgrzewania kauczuków i olejów, lepsze wykorzystywanie ciepła z chłodziarek, wprow a
dzenie wym uszonego obiegu powietrza itp.
Z m niejszenie poboru m ocy w procesie m iesza
nia m ożna uzyskać przez stosow anie substancji che
m icznych ułatw iających przerób oraz kontrolę proce
su m ieszania, pozw alającą na uzyskanie optym alnych w łaściw ości. N ależy pam iętać, że zużycie surow ców to także k onsum pcja energii niezbędnej do ich w y tw arzania [7]. Zm niejszając zatem m ateriałochłonność, poprzez elim inację produkcji w adliw ej, zm niejszam y także zużycie energii. Z drugiej strony w yrób, do któ
rego w yprodukow ania zużyto m niej energii i m ateria
łów, pow inien być tańszy i bardziej konkurencyjny.
M ów iąc o energochłonności przem ysłu g u m o w e g o n ie m o ż n a p o m in ą ć p ro c e s u w u lk a n iz a c ji.
Z m niejszenie energochłonności procesu w ulkanizacji m ożna osiągnąć nie tylko przez uspraw nienie urzą
dzeń, ale rów nież przez taki dobór składników m ie
szanek, zw łaszcza substancji sieciujących, aby w u l
kanizacja następow ała w krótszym czasie lub niższej tem peraturze. Fakt ten będzie im pulsem do badań nad przebiegiem procesu w ulkanizacji i poszukiw ania n o w ych zespołów sieciujących.
W g opracow ania angielskiego Biura E fektyw ne
go W ykorzystania Energii (EEO) przem ysł gum ow y w A nglii m ógłby zm niejszyć zużycie energii w p roce
sie w ulkanizacji o 10 % tylko dzięki oszczędnem u jej w ykorzystaniu przez stosow anie dodatkow ych m ier
ników, rejestrację i kontrolę poboru mocy, w łaściw ą konserw ację urządzeń i ograniczenie strat pary [9].
Ograniczenie emisji pyłów
O graniczenie em isji pyłów m ożliw e będzie przez udoskonalanie konstrukcji m aszyn i urządzeń, p n eu
TOM 1 Styczeń - Luty 1997 S&ćtetM t&Uf, nr 2
m atyczny transport sadzy, zam knięte system y zasila
nia, autom atyczne odw ażalnie, ja k rów nież przez sto
sowanie surow ców w niepylących postaciach. Z ag ad nienia te obecnie są w centrum zainteresow ania tech nologów przem ysłu gum ow ego i producentów dodat
ków chem icznych do gumy.
Proponow ane są now e postacie surow ców w for
m ie m ikrogranulatów , granulatów i przedm ieszek po- lim erycznych. Produkty te są droższe od tradycyjnych i zakłady gum ow e ociągają się z ich stosow aniem . W ydaje się jednak, że bardziej restrykcyjne przepisy w zakresie bezpieczeństw a i higieny pracy oraz m n iej
sze straty spow odow ane absencją chorobow ą i kosz
tam i leczenia będą argum entem przem aw iającym za stosow aniem takich rozw iązań.
Lotne substancje organiczne
Lotne substancje organiczne m ogą w ydzielać się podczas podgrzew ania i m ieszania kauczuku, kalan
drow ania i w ytłaczania m ieszanek gum ow ych oraz w czasie w ulkanizacji. Są to jedn ak stężenia niew ielkie i rzadko się zdarza, aby przekraczały dopuszczalne 10 m g/m 3. N atom iast stosow anie rozpuszczalników m oże pow odow ać em isję przekraczającą dopuszczalne 50 m g/m 3. E lim inow anie rozpuszczalników z niektórych procesów technologicznych w przem yśle gum ow ym będzie bardzo trudne, a całkow ity zakaz ich stosow a
nia m oże być pow ażnym problem em .
EU przew idyw ała zm niejszenie em isji ro zp usz
czalników o 25 % do kw ietnia 1996 r. i o 50 % do kw ietnia 1999 r. Sprostanie tem u w ym aga licznych prac badaw czych i w prow adzenia istotnych zm ian w procesach technologicznych.
Eliminowanie substancji szkodliwych dla zdrowia
Problem ten dotyczy zarów no bezpieczeństw a i h ig ien y pracy, ja k ró w n ież o c h ro n y u ż y tk o w n ik a . W ym aga starannego doboru surow ców , dokładnego poznania ich pełnej charakterystyki toksykologicznej oraz badań substancji pow stających w procesie p ro dukcyjnym .
W tym ostatnim przypadku m ożliw ości są ogra
niczone, ze w zględu na niedoskonałość m etod anali
tycznych. Z inform acji literaturow ych w ynika, że d o bre rezultaty uzyskano stosując ch rom atograf gazow y ze spektrom etrem m asow ym (m etoda G C -M S). Rap-
paport i Frazer [10] zbadali tą m etodą typ o w ą m ie
szankę bieżnikow ą i zidentyfikow ali ponad 30 różnych substancji.
W pracach RA PR A [11] zastosow ano specjalną form ę w ulkanizacyjną, pozw alająca na w yizolow anie w ydzielających się gazów. Z badano także w iele m ie
szanek gum ow ych zaw ierających różne kau czu k i i substancje sieciujące, co um ożliw iło bliższe określe
nie składu w ydzielających się gazów oraz czynników pow odujących ich pow staw anie. Stw ierdzono obec
ność substancji pochodzących z destrukcji olejów i polim erów , a przede w szystkim w ęglow odorów alifa
tycznych i arom atycznych, estrów itp. Znacznie m niej
szy udział m iały substancje w yw odzące się z dodat
ków chem icznych, tj. przyspieszaczy, substancji w ul
kanizujących i antydegradantów.
U stalono, że szeroko stosow ane przyspieszacze sulfenam idow e rozkładają się z w ydzielaniem amin.
Jeśli są to aminy pierw szorzędow e, to w dalszych re
akcjach tw orzą izocyjaniany, natom iast am iny drugo- rzędow e m ogą przechodzić w N -nitrozoam iny, które w badaniach eksperym entalnych na zw ierzętach oka
zały się rakotw órcze. Z problem em nitrozoam in już od kilku lat boryka się przem ysł gumowy.
Jak dotychczas nie ukazał się na rynku now y re
w elacyjny przyspieszacz w ulkanizacji. N a konferen
cji R ubberco n’95 w ygłoszono kom unikat, w którym proponow ano stosow anie zw iązków znanych [12] już pod koniec lat osiem dziesiątych.
Inne lotne substancje w ydzielające się w czasie w u lk an izacji to dw usiarczek w ęg la i siarkow odór, pochodzące głównie z ditiokarbam inianów i tiuramów.
N a podstaw ie w ieloletnich badań w R A PR A spo
rządzono kom puterow y bank danych zaw ierający in
form acje o produktach rozkładu różnych m ieszanek gum ow ych. Dane takie stanow ią bardzo cenną infor
m ację dla technologów.
W laboratoriach firm y M onsanto, obecnie Fle- xsys, przeprow adzono podobne badania m ieszanek bieżnikow ych. O kreślono, że ubytek m asy w w yniku w ulkanizacji w ynosi ok. 5 g na 1 kg m ieszanki, z tego w postaci gazów udało się zidentyfikow ać 350 mg.
Takie badania pozw alają na pew ną inform ację o skła
dzie gazów w ydzielających się w procesach przetw ór
czych przem ysłu gum ow ego i niew ątpliw ie będą k o n tynuow ane, gdyż skład ten zależy od w arunków w u l
kanizacji i receptury m ieszanki.
Pow ażny problem stanow ią rakotw órcze w ielo pierścieniow e w ęglow odory arom atyczne (WWA lub PAH), które w ystępują w olejach w ysokoarom atycz-
Sfać&M t&Uf, nr 2 Styczeń - Luty 1997 TOM 1
nych stosow anych pow szechnie w przem yśle gum o
w ym i przez producentów kauczuków m odyfikow a
nych olejem. O leje te otrzym ały etykietę m ateriałów niebezpiecznych.
O becnie prow adzone są prace zm ierzające do ich elim inacji. F irm a B ritish P etro leu m prod uk u je olej arom atyczny BP E nerthene 1849-1, który jej zdaniem nie m a działania rakotw órczego [13]. M a on w łaści
w ości pośrednie m iędzy klasycznym i olejam i nafte
now ym i a olejam i w ysokoarom atycznym i.
F irm a M o b il p ro d u k u je o lej M o b ils o l 40 o zm niejszonej zaw artości W W A [14]. K olejny problem stanow i konieczność zm niejszenia w gum ie zaw arto
ści m etali ciężkich, w tym cynku. M ają one w pływ nie tylko na zdrow ie pracow ników , ale podobnie jak WWA, zanieczyszczają pobocza dróg poprzez pył g u m ow y ścierany z bieżników opon podczas jazdy.
Modernizacja wyrobów
O bok poszukiw ań now ych rozw iązań technolo
gicznych w ażnym zadaniem dla przem ysłu gum ow e
go je s t p o p raw ien ie w łaściw o ści ek sp lo atacy jn y ch wyrobów, aby ich stosow anie nie zagrażało środow i
sku. M ów i się ju ż o „ekologicznej” oponie o zm niej
szonych oporach toczenia, co w efekcie m a zm niej
szyć zużycie paliw a [15].
W yroby gum ow e kontaktujące się z żyw nością i ciałem ludzkim będą m usiały spełniać bardziej restryk
cyjne w ym agania. W szystkie pow inny charakteryzo
wać się w iększą trw ałością, co w ydłuży ich czas eks
ploatacji, a w następstw ie zm niejszy ilość odpadów poużytkow ych.
Projektując w yroby należy uw zględnić cały cykl pow staw ania, użytkow ania i likw idacji, uw zględnia
jąc rów nież zużycie energii i zanieczyszczenia środo
w iska zw iązane z w ytw arzaniem surow ców oraz trans
portem .
Zagospodarowanie odpadow i złomu gumowego
W przem yśle gum ow ym pow staje znaczna ilość odpadów. N ajw iększy problem stanow ią jed n ak zu
żyte w yroby gum ow e, przede w szystkim opony. W literaturze w ym ienionych jest w iele sposobów zago
spodarow ania zużytych opon [16,17, 18,19]. N ajw aż
niejsze przedstaw iono na rys. 1. W w iększości nie są one zadow alające z ekonom icznego, a naw et ekolo
gicznego punktu w idzenia. W yprodukow ane z odpa
dów now e w yroby nie zaw sze znajdują nabyw ców . Podaż zużytych opon znacznie przew yższa popyt na w yroby z nich w yprodukow ane. W tej sytuacji istotne jest działanie w w ielu kierunkach i w ykorzystyw anie w szelkich m ożliw ych sposobów utylizacji. Skalę p ro blem u ilustrują dane w tabeli 3 [10] i 4 [20], gdzie odpow iednio podano ilości zużytych opon wg danych z lat 1992-1994 i strukturę ich zagospodarow ania w krajach E uropy Zachodniej.
Tabela 3. Ilości zużytych opon w różnych regionach w latach 1992-1994, dane szacunkowe, tys. ton
N a z w a re g io n u Ilo ś ć
Ogółem 6 000 - 8 000
Europa Zachodnia 2 000
USA 2 800
Japonia 840
Polska 150
Tabela 4. Zagospodarowanie zużytych opon w krajach UE w latach 1992-1994, %
S p o s ó b z a g o s p o d a ro w a n ia FR AN C JA N IEM C Y W Ł O C H Y H IS Z P A N IA BELG IA H O L A N D IA A N G L IA
Bieżnikow anie 23 17 30 25 11 25 24
R ecykling m ateriałow y 8 7 8 8 8 9 12
K otły parow e 10 2 11 10 39 13 2
C em entow nie 0 31 0 0 0 0 27
P iroliza 0 1 0 0 0 0 0
Inne zastosow ania 0 11 0 0 0 0 6
S kładow iska 59 31 51 57 42 53 29
O g ó ln a ilo ś ć , t
COCDCO
5 4 5 3 2 0 139 71 65 4 0 2
TOM 1 Styczeń - Luty 1997 SŁetAttUtoeny nr 2
Rys. 1. Możliwości zagospodarowania zużytych opon
M ożliw ość zagospodarow ania odpadów g um o
w ych w edług obecnego stanu techniki kształtuje się następująco (dane szacunkow e): bieżnikow anie 20%, recykling m ateriałow y 10-15 %, w ykorzystanie ener
getyczne 50 %, inne + składow iska ok. 20 %.
Podsumowanie
O becne przepisy dotyczące ochrony środow iska zobow iązują przem ysł, w tym także gum owy, do dzia
łań na rzecz zm niejszenia energochłonności, og ran i
czenia emisji pyłów i lotnych zw iązków organicznych, elim inow ania substancji szkodliw ych dla zdrow ia w fazie produkcji, podczas stosow ania w yrobów i po ich zużyciu, jak rów nież do zagospodarow ania odpadów.
Realizacja tych zam ierzeń w ym aga przede w szystkim udoskonalenia technologii produkcji, popraw ienia j a
kości gotow ych w yrobów, staje się w ięc stym ulato
rem postępu i rozw oju przem ysłu gum ow ego.
Literatura
1. Specification fo r environmental management sys
tems BS 7750:1992
2. Ringstróm A.: „Responsible Care in the Swedish rubber industry Materiały z Konferencji Rubber- con ’95, Goteborg-Szwecja 1995
3. Geffarth K .: Referat na Konferencji Deutsche Kaut- schuk - Tagung 1994, 27-30 czerwca 1994, Stutt
gart, Biuletyn Informacyjny Instytutu Przemysłu Gumowego „Stomil ” 1995, 42, nr 4, 26
4. Zieńko J C h e m i k 1994, 47 nr 5, 128
5. Radecki W: „Prawo ochrony przed odpadami w Polsce” , Agencja Rozwoju Regionalnego S.A., Zie
lona G óra’95, s. 141
S C zo tw te n y nr 2 Styczeń - Luty 1997 TOM 1
6. White L : Eur Rubb. J. 1995, 177, 7, s. 32
7. Van der Veat A.: „ E U rubber industry environmen
tal questions ”, Materiały z Konferencji Rubber- con ’95, Góteborg-Szwecja 1995
8. Nutt A,: „Enviro ament al legislatio impact on the rubber industry”. Materiały z Konferencji Stan
dards and Quality-Londyn 1992
9. White L : Eur. Rubb. J. 1992, 174, 6, 41
10. Rappaport S.M., Fraser DA: Anal. Chem. 1976 48, 476
11. Willonghby B.G.: Kautsch. Gummi Kunstst 1992, 45, 120
12. Kleiner Th.: „Environmental challengs in the rub
ber world”. Materiały z Konferencji Rubbercon '95, Góteborg - Szwecja 1995
13. Wommeisdorf R., Hamann R.: Kautsch. Gummi Kunstst. 1992, 45, 24
14. White L : Europ. Rubb. J. 1995, 171, H 39 15. BerhgJ., Simpson R. O.:,, The environmental tyre ”,
Materiały z Konferencji „ Tyretech ” Berlin 1991 16. Panasiewicz W, Kosińska K , Polimery 1994,
39, 136
17. Ślusarski L.: „Recykling gumy i wyrobów gumo
wych ” - Materiały z Konferencji Polimery - Środo
wisko - Recykling, Międzyzdroje 1995
18. Jones K. Lawson K. - „ What to do with old tyres ” Materiały z Konferencji Rubbercon ’ 95, Góteborg - Szwecja 1995
19. Schnecko H.: Kautsch. Gummi Kunstst. 1994, 47, 885 20. Dufton P. W: „Scrap tyres disposal and recycling
options ”, A report from Rapra s Industry Analysis and Publishing Group, październik 1995, s. 173
Punkt Konsultacyjny
W In s ty tu c ie P rz e m y s łu G u m o w e g o „S to m il” w P ia s to w ie d z ia ła P u n k t K o n s u lta c y jn y , w k tó ry m z a in te re s o w a n e o so b y, p o s z u k u ją c e n o w y c h ro z w ią z a ń , m o g ą u z y s k a ć o d p ła tn ie fa c h o w e p o ra d y w z a k re s ie te c h n o lo g ii i s to s o w a n ia w y ro b ó w g u m o w y c h .
Jeśli chcesz
□ u ru c h o m ić p ro d u k c ję w y ro b ó w g u m o w y c h
□ z a s ię g n ą ć ra d y w s p ra w ie s to s o w a n y c h s u ro w c ó w i re c e p tu r m ie s z a n e k g u m o w y c h o ra z k o n s tru k c ji o p rz y rz ą d o w a n ia
□ p o p ra w ić ja k o ś ć s w o ic h w y ro b ó w
□ z w ię k s z y ć e fe k ty w n o ś ć s w o je j p ro d u k c ji
□ u z y s k a ć in fo rm a c je kto, g d z ie i co p ro d u k u je z g u m y
zwróć się do nas
C e n y ś w ia d c z o n y c h u słu g s ą u m o w n e , n e g o c jo w a n e z k lie n te m . T e rm in k o n s u lta c ji n a jle p ie j je s t u z g o d n ić te le fo n ic z n ie .
N a s z a d re s :
Instytut Przemysłu Gumowego „Stomil”
ul. H a rc e rs k a 3 0 0 5 -8 2 0 P ia s tó w
S (0 -2 2 ) 7 2 3 -6 0 -2 5 d o 29 w . 2 4 7 m g r inż. B e a ta J a ś k ie w ic z lu b (0 -2 2 ) 7 2 3 -6 0 -2 0 i 7 2 3 -6 0 -2 1 S e k re ta ria t
te le x 8 1 2 6 5 2 ig u m pi, te le fa x : (0 -2 2 ) 7 2 3 -7 1 -9 6
