TOM 2 marzec-kwiecień 1998 r. S ie tA to m & U f' nr 2
W ładysława Putkiewicz*, Leszek Pyskło*
Surowce i materiały dla przem y
słu gumowego produkowane w Polsce
Zaprezentowano krajowe surowce i materiały stosowane w przem yśle gumowym. Obok nazwy handlowej surowca podano je g o skład chemiczny, producenta oraz normy lub inne dokumenty, w których określone sąpodstaw owe
właściwości. Szerzej omówiono kauczuki i lateksy.
Słowa kluczowe: guma, kauczuki, lateksy, napełniacze, plastyfikatory, przeciwutleniacze, środki sieciujące, pigmenty, środki pomocnicze, materiały
włókiennicze
Raw materials for the rubber industry pro
duced in Poland
R ub b er raw m aterials p ro d u c ed in P o la n d are presented. G eneral characteristics o f all domestic raw materials used in the rubber ińdustry are given and standard ocnerning their quality are quoted.
K ey words: rubber, raw materials, synthetic rubbers, latices, fillers, plasticizers, antioxidants, vulcanising agents, pigm ents and other chemical
additives, textiles Surowce i m ateriały stosowane w przem yśle gu
mowym można podzielić na następujące grupy:
• kauczuki
• lateksy
• napełniacze
• plastyfikatory
• środki sieciujące
• przeciwutleniacze
• pigmenty
• środki pom ocnicze
• m ateriały włókiennicze
Niżej omówiono produkowane w Polsce skład
niki mieszanek gumowych należące do wszystkich w y
mienionych grup.
Kauczuki
W kraju mamy trzech producentów kauczuków:
• Firma Chem iczna “Dw ory” S.A. (dawniej Zakłady Chemiczne “O św ięcim ”)
• Instytut Przemysłu Gumowego „Stomil”, Piastów
• Instytut Chemii Przemysłowej, Zakład Doświadczal
ny Silikonów w Nowej Sarzynie
• Zakłady Azotowe S.A. w Tarnowie-M ościcach W Firmie Chemicznej “Dw ory” S.A. są produ
kowane kauczuki butadienowo-styrenowe, butadieno
we i butadienowo-akrylonitrylowe.
W tabelach 1 i 2 (na stronie 4) podano produko
wane kauczuki oraz numery norm zakładowych okre
ślających ich właściwości.
Kauczuki butadienowo-styrenow e zawierające 23 % związanego styrenu, kauczuki butadienowe i butadienowo-akrylonitrylowe są otrzymywane w pro
cesie niskotemperaturowej polim eryzacji emulsyjnej, żywica wysokostyrenowa KER 9000 w procesie go
rącej polim eryzacji emulsyjnej.
Kauczuki butadienowo-styrenowe znajdują za
stosowanie w produkcji opon samochodowych, taśm transporterowych, izolacji technicznych, kabli, wykła
dzin podłogowych, artykułów gumowych ogólnego stosowania i w przemyśle obuwniczym. KER 1502 i KER 1508 zaw ierają stabilizator nieplamiący.
S fa d fo rtte n tf, nr 2 marzec - kwiecień 1998 r. TOM 2
T a b e la 1. K auczuki butadienowo-styrenowe i butadienowe produkowane w Firmie Chemicznej “D w o ry” S.A.
Zawartość Rodzaj Zawartość Sub Lepkość wg Rodzaj
Nazwa handlowa styrenu w emul- oleju, pph stancja Mooneya stabili Typ Numer normy polime- gatora koagulu-■ ML(1+4) zatora oleju
rze, % jąca 100“C, M
Kauczuki butadienowo-styrenowe
Kauczuk syntetyczny KER 1500 23,5 ŻT SK 49±3 B - ZN-95/ZChO-04
Kauczuk syntetyczny KER 1502 23,5 ŻT - SK 49±3 NB - ZN-96/ZChO-13
Kauczuk syntetyczny KER 1505 10,0 ŻT - SK 45±5 B - ZN-96/ZChO-17
Kauczuk syntetyczny KER 1507 23,5 ŻT - SK 39±3 NB - ZN-96/ZChO-14
Kauczuk syntetyczny KER 1508 23,5 ŻT - SK 46-53 NB - ZN-977’Dwory” S.A.-31
Kauczuk syntetyczny KER 1712 23,5 ŻT 37,5 SK 46-53 B WA ZN-95/ZChO-05
Kauczuk syntetyczny KER 1904 60,0 - SK - NB - ZN-96/ZChO-15
Żywica wysokostyrenowa KER 9000 85,0 T - S - NB - ZN-96/ZChO-16
Kauczuki butadienowe
Kauczuk syntetyczny KER 1909 T - S - NB - ZN-977’Dwory” S.A.-35
Kauczuk syntetyczny KER 8512 Ż 37,5 SK 38±4 B WA ZN-95/ZChO-06
Objaśnienia skrótów:
B - stabilizator barwiący diarylo-p.-fenylenodiamina-Wingstay 200 NB - stabilizator niebarwiący - Aden SK, BHT
SK - sole i kwasy S - sole
T - mydła kwasów tłuszczowych Ż - mydła kwasów żywicznych
WA - olej wysokoaromatyczny - Plastfikator “O”
T a b e la 2. K auczuki butadienowo-akrylonitrylowe produkowane w’ Firmie Chemicznej “D w o ry” S.A.
Lepkość wg
Nazwa handlowa Zawartość Rodzaj Rodzaj Mooneya Numer normy
akrylonitrylu, % emulgatora stabilizatora ML(1+4) 100°C
Kauczuk syntetyczny KER N-29A 29+2 ŻT NB 50+5 ZN-97/” Dwory” S.A.-32
Kauczuk syntetyczny KER N-29B 29+2 ŻT NB 60±5 ZN -97f Dwory” S.A.-32
Kauczuk syntetyczny KER N-33 33+2 ŻT NB 50±5 ZN-97/ZChO-33
Objaśnienia skrótów jak w tabeli 1.
Żywica wysokostyrenowa KER 9000 jest najczę
ściej używana jako dodatek do m ieszanek gum owych stosowanych w przem yśle obuwniczym, kablowym i do produkcji w ykładzin podłogowych.
Kauczuki butadienowe wchodzą w skład miesza
nek gum owych stosow anych do w ytw arzania taśm przenośnikowych, opon sam ochodowych i artykułów gum owych o specjalnym przeznaczeniu. Natom iast kauczuki butadienowo-akrylonitrylowe są stosowane do wytwarzania artykułów technicznych odpornych na działanie olejów i paliw płynnych.
ICHP, Zakład Doświadczalny Silikonów w Nowej Sarzyniejest producentem kauczuków silikonowych dwu- i jednoskładnikowych (patrz tabela 3 i 4 na stronie 5).
Kauczuki dwuskładnikowe, zarówno Polastosi- le, jak i Gumosile, w ulkanizują w temperaturze poko
jowej w ciągu kilku do kilkunastu godzin po dodaniu
katalizatora OL-1 (również produkcji ZDS w Nowej Sarzynie) w ilości 1-8 części wagow ych na 100 części wagow ych kauczuku silikonowego.
Po zwulkanizowaniu w ykazują dobre właściwo
ści charakterystyczne dla silikonów:
- odporność na niskie i wysokie tem peratury (-50°C do +200°C),
- dobre właściwości przeciwprzyczepne,
- odporność na działanie czynników atmosferycznych, - odporność na chemikalia, szczególnie na rozcieńczone kwasy mineralne, alkalia, roztwory soli, perhydrol, amo
niak, niższe alkohole, formaldehyd, dwutlenek siarki.
Stosowane są do wyrobu elastycznych form (Po- lastosil M-56 i M-33, Gumosil AD-1, B, E, K i WW), jako uszczelnienia (Polastosil M -56 i M-33) oraz za
bezpieczenia elektroizolacyjne (Polastosil M-60 i M- 2000). Z aletą form w ykonanych z w ym ienionych
TOM 2 marzec-kwiecień 1998 r. S fa d t4 * K M f' nr 2
Tabela 3. Kauczuki silikonow e stosow ania produkowane w w Nowej Sarzynie
Nazwa handlowa Numer Tymczasowych Warunków Technicznych
Kauczuki dwuskładnikowe Polastosil M-56
Polastosil M-33 Polastosil M-60 Polastosil M-2000 Gumosil AD-1 Gumosil B Gumosil E Gumosil K Gumosil WW
TWT-95/M P/l C h P-ZDS/8 TWT-95/MP/IChP-ZDS/11 TWT-95/MP/IChP-ZDS/9 TWT-95/M P/l C h P-ZDS/4 TWT w opracowaniu TWT-95/MP/IChP-ZDS/59 TWT-95/MP/IChP-ZDS/60
Wyrób wdrażany do produkcji, TWT w opracowaniu Wyrób wdrażany do produkcji, TWT w opracowaniu Kauczuki jednoskładnikowe
Silkit 1
Silkit 1S (zawiera środek grzybobójczy) Silkit 1U
Silkit 2 Silkit 2B Polastosil AC 4A
TWT-95/MP-IChP-ZDS/62 TWT-95/MP-IChP-ZDS/62 TWT-95/MP-IChP-ZDS/66 TWT w opracowaniu TWT-95/MP/IChP-ZDS/63 TWT w opracowaniu
Tabela 4. Właściwości wybranych kauczuków silkonowych produkowanych w ZD S w Now ej Sarzynie
Nazwa handlowa
Właściwości przed usieciowaniem
Lepkość w Kolor temperaturze
25°C min, cP, nie mniej niż
Dawka katalizatora,
% wag.
Czas przydatno
ści, min
Właściwości po usieciowaniu Wytrzymałość
na rozciąga
nie, MPa, nie mniej niż,
Wydłużenie względne, %, nie mniej niż
Twardość,
°Sh
Polastosil M-56 czerwony 30 000 5-8 30 2,0 100 min. 35
Polastosil M-33 biały 25 000 1-2 30 3,5 130 maks. 50
Gumosil B biały 10 000 1-3 30 1.5 140 maks. 40
Gumosil E biały 30 000 1-3 30 1,0 160 maks. 40
Polastosil M-500 bezbarwny 300-500 5-8 30 - - -
kauczuków silikonowych jest duża elastyczność, mini
malny skurcz w czasie wulkanizacji, dokładne odwzo
rowanie konturów, brak przyczepności do formowanych materiałów oraz duża odporność cieplna.
Dw uskładnikowe polim ery silikonowe są uży
wane jako masy zalewowe układów elektrycznych i elektronicznych.
Jednoskładnikowe kauczuki silikonowe w ulka
nizują w tem peraturze pokojowej pod wpływem w il
goci z powietrza. W zależności od systemu wulkani
zującego rozróżniane są dwa typy kauczuków:
• kwaśne - podczas wulkanizacji wydziela się kwas octowy (Silikit 1, IS, 1U i Polastosil AC 4A)
• neutralne - podczas w ulkanizacji w ydzielają się związki oksymowe (Silikit 2 i 2B).
Ich podstawowym i zaletami są: łatwość stoso
wania, bardzo dobra przyczepność do różnych m a
teriałów , odporność na n isk ą i w y sok ą tem peraturę (od -50°C do 180°C), odporność na działanie czynni
ków atm osferycznych, odporność na chemikalia i na prom ieniow anie ultrafioletow e, dobre w łaściw ości izolacyjne, wysoka elastyczność, mały skurcz podczas wulkanizacji, długi okres składowania. Stosowane są jako szczeliwo w budownictwie, w przemyśle samo
chodowym, lotniczym, stoczniowym, elektrycznym i elektronicznym.
K auczuki fluorow e (tabela 5 na stronie 6) są w ytw arzane w skali półtechnicznej (ok. 2 t/rok) w Zakładach Azotow ych S.A. w Tarnowie-M ościcach.
Szczegółow o zostały om ów ione w artykule pro m o
cyjnym , który ukazał się w nr 5, t. 1 “ E lastom e
ró w ” z 1997 roku.
S ta & tw t& U f nr 2 marzec-kwiecień 1998 r. TOM 2
Tabela 5. Kauczuki fluorow e produkowane w Zakładach Azotowych w Tarnowie-Mościcach Nazwa handlowa Rodzaj polimeru Gęstość, g/cm3 Lepkość wg Mooneya
ML(1+10)121°C, M
Numer normy
Fluotar® DP-I dipolimer fluorku winylidenu i heksafluoropropylenu
1,80-1,83 115-175 ZN-97/ZA-8
Fluotar® DP-II dipolimer fluorku winylidenu i heksafluoropropylenu
1,80-1,83 58-124 ZN-97/ZA-8
Fluotar® TP terpolimer fluorku winylidenu, heksapropylenu i tetrafluoroetylenu
1,85-1,86 75-121 ZN-97/ZA-8
Lateksy
L ateksy kauczuko w e produkuje Firm a C he
m iczna “D w ory” S.A. i O BR K auczuków i Tw o
rzyw W inylow ych w O św ięcim iu. W Firm ie C he
m icznej “D w o ry ” S.A. (tabela 6) w ytw arzane są lateksy kopo lim erów b utadienu i styrenu o różnej zaw artości zw iązanego styrenu i suchej masy. Z naj
d u ją one zastosow anie w produkcji gum y p ian k o wej (LBS 3060), lateksow ych w yrobów m aczanych Tabela 6. Lateksy kauczukowe produkowane w Firmie
(LBS 5545 w m ieszaninie z lateksem kauczuku na
turalnego), do pow lekania dyw anów p ian k ą latek
so w ą że lo w an ą i n ież e lo w a n ą (LBS 3565 i LBS 3060), w przem yśle lekkim do im pregnacji i zdwa- ja n ia tkanin, im pregnacji m ateriałó w nietkanych, pow lekania spodów dywanów, do w ytw arzania kle
jó w oraz w przem yśle papierniczym .
W O B RK iTW lateksy są w ytw arzane w skali ćw ierćtechnicznej (tabela 7). LBSK 3045M p rze
znaczony je s t do w ytw arzania w yrobów m aczanych odpornych na działanie benzyny i olejów, a także Chemicznej “D w o ry” S.A.
Nazwa handlowa Rodzaj polimeru
Zawartość styrenu w polimerze,
około, %
Zawartość substancji suchej, %, nie mniej niż
Numer normy
Lateks syntetyczny LBS 3060 kopolimer butadienowo-styrenowy 30,0 65,0 ZI\l-95/ZChO-07 Lateks syntetyczny LBS 3565 kopolimer butadienowo-styrenowy, modyfikowany 35,0 65,0 ZI\l-95/ZChO-08 Lateks syntetyczny LBS 3030 kopolimer butadienowo-styrenowy 30,0 35,0 ZN-95/ZChO-09 Lateks syntetyczny LBS 6041 kopolimer butadienowo-styrenowy 60,0 45,0 ZN-95/ZChO-10 Lateks syntetyczny LBSK 5545 kopolimer butadienowo-styrenowo-akrylowy 54,0 47,0 ZN-95/ZChO-11 Lateks syntetyczny LBSK 7048 kopolimerbutadienowo-styrenowo-karboksylowy 75-77,0 47,0 ZN-95/ZChO-12 Tabela 7. Lateksy kauczukowe produkowane w O BRkiTW w Oświęcimiu
Nazwa handlowa Określenie polimeru
Zawartość suchej substancji, %, nie
mniej niż
pH Numer normy
Lateks kauczukowy LBNK 3045M kopolimer butadienowo-akrylonitrylowy karboksylowy sieciowany metylopo- chodnymi melaminy
45,0 8,2-8,6 UWO-4/88
Lateks kauczukowy LBS 4045 kopolimer butadienowo-styrenowy karboksylowy
45,0 7,5-8,5 UWO-1/87
Lateks kauczukowy XIMBR-36 kopolimer butadienowo-akrylonitrylowy karboksylowy
35,0-40,0 8-9 UWO-27/94
Impregnat B/VDC kopolimer chlorku winylidenu z butadie
nem karboksylowy
47,0 8,5-9,5 UWO-15/91
TOM 2 marzec - kwiecień 1998 r. S fa ć tw te r tty nr 2
do okładzin ciernych. Pozostałe lateksy znaj dują za
stosow anie jak o spoiw a do łączen ia (lam inow ania) tkanin (LB S4045), w ytw arzan ia tektur uszczelko- w ych (X N B R -36) oraz do w ytw arzan ia m ateriałów trudno palnych (Im pregnat B/V D C).
Tabela 8. Sadze
Napełniacze
Spośród napełniaczy stosowanych w przemyśle gumowym można wyodrębnić dwie podstawowe grupy:
• sadze
• napełniacze jasne (krzemionka, kreda, kaolin).
W tabelach 8 i 9 zestawiono podstawowe informa-
Nazwa handlowa Postać Producent Numer normy
Sadza aktywna piecowa JAS-220 Sadza aktywna piecowa JAS-330 Sadza półaktywna piecowa JAS-539
granulat granulat granulat
Podkarpackie Zakłady Rafine
ryjne w Jaśle
ZI\l-81/MPCh/P-640, ark. 06 ZN-81/MPCh/P-640, ark. 07 ZN-81/MPCh/P-640, ark. 10 Sadza techniczna piecowa CARBEX-330
Sadza techniczna piecowa CARBEX-539 Sadza techniczna piecowa SAPEX-20G Sadza techniczna piecowa SAPEX-20Z Sadza piecowa przewodząca SAKAP-6 Preparat sadzowy SAO-M (sadza modyfikowana)
granulat granulat granulat zagęszczana zagęszczana
preparat sadzowy otrzymany przez obróbkę sadzy kanało
wej SAO plastyfikatorem P3
Gliwickie Zakłady Chemiczne“Car-
bochem”
ZN-90/MP-G/Ca-1/06 WT-07/91
ZIM-84/MPCh i L-G/Ca-1/09 ZN-84/MPCh i L-G/Ca-1/09 WT-14/92
ZN-84/MPChiL-61/Ca-1/2
Tabela 9. Napełniacze ja sn e
Nazwa handlowa Ogólna charakterystyka Producent Numer normy
Arsil krzemionka wysoko rozdrobnio
na, bezpostaciowa, uwodniona
Zakłady Chemiczne “ Rudniki” S.A. ZN-73/MPChem./191
Kaolin KOG kaolin dla przemysłu polimerów, wzbogacony, ze złoża “ Maria III”
Kopalnie Surowców Mineralnych
“ Suromin-Kaolin” S.A., Nowogrodziec
BN-76/7011-02.102 karta katalogowa producenta nr 2 Kaolin KOM kaolin dla przemysłu polimerów,
wzbogacony, ze złoża “ Maria III”
j.w. BN-76/7011-02.105,
karta katalogowa producenta nr 1 Kreda techniczna K produkt otrzymywany z kredy
naturalnej metodą suchej separacji
O.M.P Spółka z o.o. w Jeleniej Górze, Mielnickie Zakłady Kredowe w Mielniku
PN-73/C-84070
Kreda techniczna W produkt otrzymywany z wapieni Zakłady Przemysłu Wapienniczego, Trzuskawica
PN-73/C-84070
Syntetyczny węglan wapniowy techniczny
produkt otrzymywany przez chemicznie strącanie dwutlen
kiem węgla z mleka wapiennego
Inowrocławskie Zakłady Chemiczne
“ Soda-Mątwy” S.A.
BN-86/6016-05/02
Węglan wapniowy strącany aktywowany (kreda strącana aktywowana)
produkt otrzymywany przez chemiczne strącanie dwutlen
kiem węgla z mleka wapiennego oraz impregnację środkami powierzchniowo czynnymi
j.w. BN-86/6016-05/02
S teW tM U & K f' nr 2 marzec-kwiecień 1998 r. TOM 2
cje na temat tych produktów wytwarzanych w Polsce.
Zmiękczacze
W Polsce są produkowane zmiękczacze:
• pochodzenia węglowego
• pochodzenia petrochem icznego (naftowe)
• estry
• inne.
W tabeli 10 podano ich ogólną charakterystykę.
r
Środki sieciujące
Siarka
Produkowane są cztery rodzaje siarki stosowa
nej w przem yśle gumowym (tabela 11 na stronie 9).
Siarka mielona nieolejowana używana jest w przetwór
stwie lateksów, Polsinex jest siarkąpolim erycznąnie
rozpuszczalną w CS2.
Tabela 10. Zm iękczacze
Nazwa handlowa Charakterystyka ogólna Producent Numer normy
Pochodzenia węglowego
Żywica kumaronowo- produkt polimeryzacji odpowiednich frakcji benzolu Zakłady Chemiczne PN-64/C-97017 indenowa surowego i smoły surowej z węgla kamiennego “ Blachownia” S.A.
Naftowe
Ekstrakt P-3 ekstrakty otrzymywane w procesie selektywnej rafinacji furfurolem destylatów olejowych
Rafineria “Czechowice” S.A. WT-92/SZR-57
Ekstrakt P-4 j.w. j.w. j.w.
Plastyfikator PG-12 produkt uboczny ekstrakcji furfurolem destylatu próżniowego pochodzenia naftowego
Rafineria Gdańska S.A. ZN-90/MP/NF-197 Plastyfikator wysokoaro- mieszanina wyselekcjonowanych partii ekstrak Firma Chemiczna ZI\l-96/ZChO-19
matyczny “0” tów P-3 i P-4 “ Dwory” S.A.
Hydrorafinat SAE 30/95 olej parafinowy Rafineria Gdańska S.A. WT 14/95 Olej maszynowy AI\I68 produkt selektywnej rafinacji destylatów olejo
wych uzyskiwanych z przeróbki ropy naftowej
rafinerie PN-87/C-96070
Estry
Ergoplast ADO adypinian dwuoktylowy Zakłady Chemiczne i
Tworzyw Sztucznych
“ Boryszew” S.A.
BN-74/6069-12
Ergoplast FDO ftalan dwuoktylowy j.w. PN-77/C-88035
Ergoplast FDO/MC ftalan dwuoktylowy o podwyższonej czystości tzw. “ medyczny”
j.w. ZN-90/MP/TS-68
Ergoplast SDO sebacynian dwuoktylowy j.w. BN-74/6069-22
Ftalan dwubutylowy ftalan dwubutylowy Zakłady Azotowe
’’Kędzierzyn”
PN-77/C-88031
Ftalan dwuoktylowy ftalan dwuoktylowy j.w. zakładowe karta
wyrobu Inne
ROPLAST FN1 mieszanina fosforanów fenylononylofenylochlo- Zakłady Chemiczne STW: S2/159
ropropylowych “ Rokita” S.A.
ROPLASTFN1P j.w. j.w. STW w opracowaniu
Faktysa brunatna produkt siarkowania na gorąco olejów roślinnych Zakłady Tworzyw BN-85/6064-04 z dodatkiem olejów mineralnych Sztucznych “ Cefol-Erg”
w Gomunicach koło Radomska
TOM 2 marzec-kwiecień 1998 r. £ieiAt<M ten<t nr 2
Tabela 11. Rodzaje krajowej siarki stosowanej w przem yśle gumowym Nazwa handlowa Nazwa chemiczna podstawo
wych składników
Producent Numer normy
Siarka mielona, siarka Kopalnie i Zakłady Przetwórcze Siarki “ Siarko- PN-70/C-84083
odmiana 9990 poi” w Tarnobrzegu
Siarka olejowana siarka mielona + 5% oleju Kopalnie i Zakłady Przetwórcze Siarki “ Siarko- PN-90/C-84086
mineralnego poi” w Tarnobrzegu
Polsinex 33 siarka polimeryczna + 33% oleju Kopalnie i Zakłady Chemiczne Siarki “ Siarko- ZN/01/93
naftenowego poi” w Grzybowie
Polsinex 20 siarka polimeryczna + 20% oleju Kopalnie i Zakłady Chemiczne Siarki “ Siarko- ZN/01/93
naftenowego poi” w Grzybowie
Aktywatory wulkanizacji
Przeciwutleniacze
W ta b e li 12 p rz e d s ta w io n o p o d sta w o w e in form acje d o ty czące k rajo w y ch ak ty w ato ró w w u l
k a n iz a c ji.
Przyspieszacze wulkanizacji
Jed y n y m p ro d u c e n te m p rz y s p ie sz a c z y w u l
k a n iz a c ji są Z a k ła d y C h e m ic z n e “ O rg a n ik a -Ż a - ró w ” S.A . W ta b e li 13 p o d an o z e sta w ie n ie ty ch prod u k tów .
Tabela 12. Aktyw atory wulkanizacji
W tabeli 14 (na stronie 10) przedstawiono kra
jow e przeciwutleniacze.
A tlen SK jest nieplam iącym i niebarw iącym małocząsteczkowym przeciwutleniaczem kauczuku na
turalnego, kauczuków syntetycznych oraz ich lateksów.
Jest również stosowany jako stabilizator kauczuku.
Polnoks R natomiast jest bardzo skutecznym pla
miącym przeciwutleniaczem kauczuków: naturalnego, izoprenowego, butadienowo-styrenowego, butadieno
wego, butadienowo-akrylonitrylowego, chloropreno
wego i etylenowo-propylenowego. Woski: Wosten 65A i Wosgum chronią gumę przed działaniem ozonu.
Nazwa handlowa Nazwa chemiczna podstawowych składników Producent Numer normy
Biel cynkowa tlenek cynku Huta “ Oława” , Huta “ Będzin” PN-88/C-81015
Ergoterm SZ Stearyna łojowa - niedestylowana - destylowana
stearynian cynku
mieszanina wyższych kwasów tłuszczowych, głównie stearynowego i palmitynowego
Zakłady Chemiczne i Tworzyw Sztucznych “ Boryszew” S.A.
Zakłady Azotowe “Kędzierzyn” S.A.
ZN-90/M P/TS-641 TWT: 4-93/PO
Polikol 400 Polikol 1500 Polikol 4500 Polikol 6000
niejonowe środki powierzchniowo-czynne otrzymywane przez polimeryzację tlenku etylenu, aktywatory wulkanizacji w mieszan
kach zawierających krzemionkę
Zakłady Chemiczne “ Rokita” S.A. STW:S2/54 STW:S2/56 STW: S2/58 STW: S2/59 Tabela 13. Przyspieszacze wulkanizacji
Nazwa handlowa Nazwa chemiczna Numer normy
Vulkafil® MBT 2-merkaptobenzotiazol ZN-94/TT/01 wydanie 01, wersja 03
Vulkafil@MBTS disiarczek di-2-benzotiazylu ZN-96/TT/11 wydanie 01, wersja 01 Vulkafil®TMTD (Tiuram) disiarczektetrametylotiuramu ZN-96/TT/09 wydanie 01, wersja 01 Vulkafil® CBS N-cykloheksylo-2-benzotiazylosulfenamid ZN-94/TT/02 wydanie 01, wersja 02
Siete& M t& ty nr 2 marzec - kwiecień 1998 r. TOM 2
Tabela 14. Przeciwutleniacze
Nazwa handlowa Charakterystyka ogólna Producent Numer normy
Atlen SK Polnoks R Wosten 65A Wosgum
produkt alkilacji krezoli styrenem, lepka ciecz 67 % poli(2,2,4-trimetylo-1,2 diwodorochi- nolina) + 33 % olej maszynowy, lepka ciecz wosk ochronny, mieszanina n-parafin i izoparafin
wosk ochronny, mieszanina węglowodorów izoparafinowych i naftenowych
Firma Chemiczna “ Dwory” S.A.
Zakłady Chemiczne “Organika-Żarów” S.A.
Rafineria “Trzebinia” S.A.
Rafineria Nafty “ Glimar” w Gorlicach
ZN-92/MP/SO-20 ZN-95/TT-07 WT 137/95 WT 10/95
Pigmenty
W kraju m am y trzech producentów pigm en
tów stosow anych w przem yśle gum ow ym - Z akła
dy Przem ysłu Barwników “Boruta” S.A. w Zgierzu, W olskie Z akłady P rzem ysłu B arw ników “ O rgani
k a ” P.P. w Woli K rzysztoporskiej i Zakłady C he
m iczne “P o lice” S.A. (tabela 15).
W ZPB “ B o ru ta” S.A. pigm enty p rodukow a
ne są w p ostaci proszku, podobnie je s t w W ZPB
“ O rganika” P.P. W tych ostatnich na życzenie od
biorcy pigm enty m ogą być przygotow yw ane także
rutylow ej (R) oraz kilku gatunk ach, zależnie od zaw artości dw utlenku ty tan u i obróbki p ow ierzch niowej organicznej lub nieorganicznej np.: Tytan- pol R003 pow ierzchnię m a w yk ończo n ą tró jtle n kiem glinu i dw utlenkiem cyrkonu. Z r 0 2 dodaw any je s t w celu popraw ienia odporności na w arunki at
m o sfe ry c z n e , sz c z e g ó ln ie p ro m ie n io w a n ie UV.
W łaściw ości w szystkich odm ian i gatunków okre
śla ZN -ZC hP 411:1996 p t.: “Pigm enty nieorganicz
ne. Biel ty tan ow a” .
Materiały włókiennicze
w postaci pasty.
W Z akładach C hem icznych “P o lice” biel ty- Do tej grupy zaliczane są:
tanow a p rodukow ana je s t w dw óch odm ianach po- • tkaniny lim orficznych dw utlenku tytanu - anatazow ej (A) i • kord Tabela 15. Pigmenty
Nazwa handlowa Ogólna charakterystyka Producent
Żółcień żelazowa 313 Żółcień żelazowa 190 Żółcień żelazowa Y-101 Zieleń żelazowa P-13
Oranż pigmentowy 12 075 (pigment organiczny)
Numer katalogowy B-8546 Numer katalogowy B-8567 Numer katalogowy B-8566 Numer katalogowy B-8571 Numer katalogowy B-8036
ZPB “ Boruta” S.A.
Żółcień pigmentowa 3GL-01 Oranż pigmentowy G Czerwień lakowa GB Bordo lakowe BC Rubin lakowy BG Zieleń pigmentowa BO Błękit pigmentowy B
Kolor wzorcowy* Pigment Yellow 16 Kolor wzorcowy* Pigment Orange 13 Kolor wzorcowy* Pigment Red 53:1 Kolor wzorcowy* Pigment Red 63:1 Kolor wzorcowy* Pigment Red 57:1 Kolor wzorcowy* Pigment Green 8 Kolor wzorcowy* Pigment Blue 15:1
W. Z. P. B. “Organika” P.P.
Tytanpol A11 Tytanpol R001 Tytanpol R003
odmiana anatazowa
odmiana rutylowa z nieorganiczną (Al20 3) i organiczną obróbką powierzchniową
odmiana rutylowa z nieorganiczną (Al20 3 i Zr02) i organiczną obróbką powierzchniową
Z.Ch. “ Police” S.A.
* colour index
TOM 2 marzec - kwiecień 1998 r. Sfaa&ytK&M f' nr 2
Obecnie w kraju jest pięciu producentów tkanin technicznych stosow anych w przem yśle gumowym:
- Z akłady Tkanin T echnicznych “B o n itex ” S.A. w B olesław cu
- Z akłady T kanin T echnicznych “E sk o rd ” S.A. w Iłowej
- “ Stom il-O lsztyn” S.A. W ydział Produkcji K ordów - Z akłady T kanin T echnicznych w Z aw ierciu - Zakłady Technicznych W yrobów W łókienniczych
S.A. w Żyrardow ie.
W ZTT “ B onitex” S.A. są produkow ane tk a niny techniczne transporterow e poliam id ow e su ro we (P T -2310, P T -2511, P T -3 01 0 , P T -3 5 10, PT- 4511, PT-5511) i im pregnow ane (PIM -2310, PIM - 3510, PIM -4010, PIM -5511) oraz poliestrow o-po- liam idow e im pregnow ane (EP 100, E P-160, EP- 250, E P-500). Ich w łaściw ości u zg ad n ian e są z odb io rcą
W ZTT “E skord” S.A. w łaściw ości w szystkich produkow anych tkanin zostały dostosow ane do w a runków odbioru zam aw iających:
- tkanina oponow a z w łókna poliam idow ego m o to row erow a im pregnow ana JP 94210 - TC “ D ębi
ca”
- tkanina oponow a poliam id o w a do opon ro w ero w ych surow a JP 9411 0,5 - TC “D ęb ica”
- tkanina oponow a w iskozow a do opon sam ocho
dow ych im pregnow ana JVC 182210,5 - TC “D ę b ica” i “ S tom il-S ano k ” S.A.
- tkanina poliam idow a na w ęże gum ow ane - im pre
gnow ana JP 140107 - “F agum it” W olbrom - tkanina poliam idow a na w ęże gum ow ane - im pre
gnow ana JP 140111 “F ag u m it” W olbrom.
W “ Stom il-O lsztyn” S.A. na W ydziale Produk
cji K ordów je s t produkow anych 29 rodzajów tk a
nin oponowych, których właściwości określają W T/
0-5.02, W T/0-5.03, W T/0-5.04 oraz 2 rodzaje tkanin oponowych, dla których W T są opracowywane.
ZTT w Zawierciu w ytw arzają tkaninę wiskozo
w ą i poliam idow ą zgodną z wymaganiami odbiorcy.
ZTW W w Ż yrardow ie odm ów iły u dzielenia w szelkich inform acji.
W iadom o rów nież, że część zakładów p ro d u kujących tkaniny techniczne w ytw arza na w łasny użytek kord.
Środki pomocnicze
W tej grupie (tab. 16 str. 12) u m ieszczo no w szystkie substancje stosow ane w przem yśle gu
m ow y m , k tó ry c h nie u d a ło się z a k w a lifik o w a ć zgodnie z przyjętym podziałem . Są to m iędzy in n y
mi prom otory adhezji, desikatory, środki antyadhe- zyjne, antypienne i obniżające palność oraz sub
stancje pom ocnicze stosow ane w przetw órstw ie la
teksów itp.
Publikację w znacznej części opracowano dzięki informacjom uzyska
nym bezpośrednio od producentów surowców. Tą drogą pragniemy podzię
kować wszystkim osobom, które przekazały interesujące nas wiadomości.
Autorzy
S fa & b M te n fy nr 2 marzec - kwiecień 1998 r. TOM 2
Tabela 16. Środki p o m o cn icze
Nazwa handlowa Ogólna charakterystyka, zastosowanie Producent Numer normy Melar K 50 % heksametoksymetylomelamina + 50 % krze
mionka; donor grup metylenowych, promotor adhezji
Instytut Ciężkiej WTO-1/92-ICSO Syntezy Organicz
nej w Blachowni
Naftenian kobaltu1’ promotor adhezji kordu stalowego do gumy Przedsiębiorstwo - Chemiczne
“ Odczynniki” Sp.
z o.o. w Lublinie Boranokarboksylan
kobaltu1’
promotor adhezji kordu stalowego do gumy j.w.
Silform 2/30 silikonowy środek przeciwprzyczepny do form IChP, Zakład TWT-95/MP/IChP-ZDS/46 Doświadczalny
Silikonów w Nowej Sarzynie Silpian W-2 silikonowy środek przeciw pienieniu do układów
wodnych i bezwodnych
j.w. TWT-97/MP/IChP-ZDS/47
Silpian WE silikonowa wodna emulsja przeciwpienna j.w.
Sarsil P-209 silikonowy środek przeznaczony do impregnacji materiałów uszczelkowych i gotowych uszczelek
j.w TWT-93/MP/IChP-ZDS/49
Adhesil P-3 (pod
kład)
silikonowy podkład klejący stosowany jako warstwa pośrednia łącząca materiał z kauczukiem typu Polastosil M
j.w. TWT-93/M P/IChP-ZDS/13
Katalizator OL-1 czynnik sieciujący silikonowych kauczuków dwu
składnikowych
j.w. TWT-95/M P/IChP-ZDS/12 Polastosil M-200 rozcieńczalnik silikonowych past kauczukowych j.w. TWT-95/MP/IChP-ZDS/l Polastosil M-500 rozcieńczalnik silikonowych past kauczukowych j.w. T WT- 9 5/M P/IChP-ZDS/2 Żywica KN żywica alkilofenolowoformaldehydowa typu nowola-
kowego, poprawia kleistość konfekcyjną mieszanek
Zakłady Chemicz- ZN/PZ/1262-124/50 ne “ Organika-
Sarzyna” S.A.
Calgum mieszanina tlenku wapnia, parafin i olejów mineral
nych, środek wiążący wilgoć
Zakład Doświad- WT-95/1 czalno-Produkcyj-
ny “ Sulfochem”
SP. z o.o., Luboń Roflam E środek obniżający palność (Ronopol E o podwyższo
nej jakości)
Zakłady Chemicz- specyfikacja techniczna ne “ ROKITA” S.A. wyrobu (STW) w opraco
waniu Ronoflam P środek obniżający palność (Ronopol E o podwyższo
nej jakości)
j.w. j.w.
Dyspergator NNO S sole sodowe polikondensatów formaldehydowych kwasu p-naftalensulfonowego w mieszaninie z siarczanem sodowym i solą sodową kwasu p- naftalenosulfonowego, środek powierzchniowo czynny stosowany w przetwórstwie lateksów
Zakłady Chemicz- STW:S1/15 ne “ Rokita” S.A.
Dyspergator NNO C j.w. j.w. STW: S1/14
Dyspergator Oskar sole sodowe polikondensatów formaldehydowych kwasu p-naftalenosulfonowego w mieszaninie z siarczanem sodowym, środek powierzchniowo czynny stosowany w przetwórstwie lateksów
j.w. STW:S1/17
Fluorokrzemian sodu środek koagulujący stosowany w przetwórstwie lateksów
Zakłady Chemicz- PN-76/C-84059 ne “ Police” S.A.
Azotan wapniowy cz. środek koagulujący stosowany w przetwórstwie lateksów
POCh w Gliwicach BN-89/6191 -05 1 bliższe informacje można znaleźć w artykule promocyjnym w “ Elastomerach” 1997,1, 2,43
