Diagram aktywności (czynności)
• Diagram czynności (activity diagram) służy do modelowania dynamicznych aspektów systemu.
• Diagram czynności przedstawia
sekwencyjne lub współbieżne kroki procesu obliczeniowego.
• Diagram czynności jest pewną mutacją diagramu stanów.
Diagram czynności a diagram stanów
• Diagram czynności (aktywności) skupia się na opisaniu jakiegoś procesu, w którym
uczestniczy wiele obiektów.
• Diagram stanów pokazuje jakie są możliwe stany konkretnego obiektu.
• Diagram aktywności jest dobrym
narzędziem, gdy chcemy przedstawić odpowiedzialność obiektów w ramach jakiegoś procesu.
Diagram czynności
Diagram czynności jest schematem blokowym, który przedstawia przepływ sterowania od
czynności do czynności.
Diagram czynności nie obrazuje stanów obiektu podczas życia obiektu, ukazuje
cały system z punktu widzenia czynności w systemie.
Diagram czynności
Diagram czynności składa się z:
• początek (initial)
• koniec (final)
• akcji i czynności (activity)
• przejść (flow)
• rozwidlenie/złączenie (fork/join)
• punkt synchronizacji (synch)
• rozgałęzienie decyzyjne (decision)
• wysłanie (send)/odebranie (receive)
Diagram czynności
Przepływ sterowania modelowany za pomocą diagramu czynności składa się z wielu
zdarzeń.
Zdarzenia (wykonywalne, niepodzielne obliczenia) to stany akcji.
Początek i koniec
Początek jest rozpoczęciem diagramu czynności. Od niego rozpoczyna się wędrówka zdarzeń i stanów.
Koniec jest zakończeniem działań systemu w diagramie czynności.
Akcja
Stany akcji to niepodzielne zdarzenia jak:
•obliczenie
•wywołanie operacji obiektu
•wysłanie sygnału do obiektu
•utworzenie/zniszczenie obiektu
Stany akcji nie mogą być dekomponowane.
Czynność
Czynności są bardzo podobne do akcji.
Różnica polega na tym, że stany czynności mogą być dekomponowane.
Czynność może mieć dodatkowo akcje wejściowe i akcje wyjściowe.
Czynność - akcja
• Czynności na diagramie mogą charakteryzować się złożoną, rozbudowaną funkcjonalnością.
• Czynność to określone zachowanie złożone z logicznie uporządkowanych ciągów
podczynności, akcji oraz obiektów w celu wykonania pewnego procesu.
• Akcja to elementarna jednostka specyfikacji zachowania, która reprezentuje transformację lub przetwarzanie w modelowanym systemie.
Dekompozycja czynności
Czynności można
dekomponować stosując następującą regułę:
• czynności
• podczynności
• akcje
Przejścia (przepływy sterowania)
Przejście to przekazanie sterowania od jednej akcji/czynności do innej.
Gdy tylko skończy się akcja danego stanu źródłowego, zostaje wykonana akcja
wyjściowa (o ile istnieje). Następnie
sterowanie bezzwłocznie podąża wzdłuż
przejścia i trafia do następnego stanu akcji lub stanu czynności.
Przepływ sterowania
Przepływ sterowania zachodzi między kolejnymi logicznie uporządkowanymi
czynnościami lub akcjami. W szczególnych przypadkach można przypisać mu nazwę.
Przepływ sterowania charakteryzuje się
zdolnością przesyłania znaczników sterowania (tokens). Znaczniki sterowania to abstrakcyjne kategorie pojęciowe, użyteczne w
monitorowaniu i realizacji procesu sterowania na diagramie.
Przepływy decyzyjne
Diagramy czynności w których czynności bądź akcje są uporządkowane w sposób sekwencyjny należą do rzadkości. Specyfikacja procesu za
pomocą tego diagramu oznacza konieczność rozważenia wielu przepływów alternatywnych, uzależnionych od spełnienia warunków czy
wykonania iteracji. Sytuacje te można definiować za pomocą bloków decyzyjnych, które mają
charakter decyzji lub złączenia.
Przepływy współbieżne
Przybierają postać rozwidlenia lub scalania
Rozwidlenie / Złączenie
Rozwidlenie rozpoczyna współbieżne wykonywane czynności w systemie.
Rozwidlenia i złączenia
równoległych przepływów sterowania obrazuje się
w UML za pomocą pasków synchronizacyjnych.
Punkt synchronizacji
Punkt synchronizacji wskazuje miejsce w którym współbieżne strumienie zostaną zsynchronizowane.
Rozgałęzienie decyzyjne
Na diagramach czynności mogą pojawić się rozgałęzienia opisujące alternatywne ścieżki postępowania.
W konkretnym przypadku do wyboru jednej z nich dochodzi na podstawie wartości pewnego wyrażenie logicznego.
Rozgałęzienie decyzyjne ma przejście wejściowe i co najmniej 2 przejścia wyjściowe.
Rozgałęzienie decyzyjne
Rozgałęzienie decyzyjne
Wysłanie
Wysłanie ukazuje akcję wysłania komunikatu do miejsca przeznaczenia, gdzie może
spowodować uruchomienie przejścia lub wykonania akcji.
Odebranie
Odebranie to element czekający na wystąpienie komunikatu. Odebranie występuje w 2 wersjach:
•odebranie zdarzenia
•odebranie zdarzenia czasowego
Odebranie
Odebranie i wysłanie
Diagram czynności
Dodatkowymi elementami diagramu czynności są:
•tory (swimlanes)
•przepływy obiektów (objects flows)
Tory
Tory pozwalają na podzielenie stanów czynności na grupy, z których każda
reprezentuje część systemu odpowiedzialną za konkretne czynności.
Tory
Przepływ obiektów
Przepływ obiektów
pozwala na powiązanie obiektu z akcją lub
czynnością.
Diagram czynności
•Diagram czynności służy do obrazowania dynamicznych aspektów systemu.
•Diagram czynności można kojarzyć z przypadkami użycia i z kooperacjami.
•Istotą diagramu są czynności i akcje oraz przepływ sterowania między nimi.
•Na diagramie czynności można ukazać
części systemu, które odpowiedzialne są za różne zadania
