Sznajder Bolesław

1

SPIS ZAWARTOŚCI T E C Z K I-

^ T - . t ó s o i m i B o m ...

l/ i. Relacja

|> ^OjM i . «£}/Vu h [ A j o . 8 5 ^{A - i}

1/2. Dokumenty (sensu strido) dolyczące osoby relafora —

1/3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące osoby relalora

lll/'l - Malerialy dotyczące rodziny relalora •<— -

111/2 - Malerialy dolyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. ___

111/3 - Malerialy dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) — 111/4 - Malerialy dolyczące ogólnie okresu po 1945 r.

111/5 - inne. .---

IV. Korespondencja

II. M a le ria ly u z u p e łn ia ją c e re la c ję — ’

2

3

B--i o g r a i i a Bolesława' sZ^AJŁBiiA - ps, " D r ą g " , " r a c h m i s t r z " . / /ł

^ * . ś H-~vfr tó,-:' . • - ; .5:, ^ . m i l ń ' * .

__fr B o l e s ł a w S z n a j d e r L sy**- r i k t o r a i M a r i a n n y z M a ł e c k i c h , ur. 26

^ ^ L n i a 1086 r. w W e ł n i e , gm. J a n o w i e c W l k p , p ow . ż n i ń s k i , w o j , p w » • H a ń s k i e / o b e c n i e b y d g o s k i e / .

W d o m u wycho./ywano Go w p o l s k o ś c i i d a c h u p o l s k i e g o p a t r i o t y z ­ mu. P i e c z o ł o w i c i e p r z e c h o w y w a n o w d o m u r ó ż n e p o l s k i e p a m i ą t k i , np.

p o r t r e t y T a d e u s z a K o ś c i u s z k i , k s i ę c i a J ó z e f a P o n i a t o w s k i e g o , p o l s ­ k i c h K r ó l ó w i t p # W r o d z i n n e j t r a d y c j i h o ł u b i o ^ o Jtg u m i ó c z ł o n k a r o -

• d ż i n y - . w u j k a M a t k i - M a r i a n n y / M o ś c i c k i e g o / , ^ p o w s t a n i a S t y c ^ n i o w f m ? 1963 r oku, k t ó r y p o k l ę s c e w a l k p o w s t a ń c z y c h , p o s z u k i w a n y p r z e z

p r u s k ą żan darm erię, z b i e g ł n a L i twę.

^ ^ . B o l e s ł r w S z n a j d e r U k o ń c z y ł tijift4m1 — k i -ową Szkęśfcę Po w 3z&ołm ą w J a n o w c u W l k p. O d r o k u 1900 do r o k u 1904 o d b y ł n a u k ę w. z & o d z i e m a ­ l a r s k i m i v. tyra z a w o d z i e p r a c o w a ł * d o — 4 9 0 4 ••roku. .. pp^ó^eniiltti 1906 r^ieu do września. 1909 roisu o d b y ł s ł u ż b ę w a r m i i Ł a u o r u p r u s k i e j - w. a r t y l e r i i p o l n e j . Z w a i a i o n y z w o j s k a , do w y b u c h u p-ierw&aej- w o j n y Ś w i a t o w e j / Q 8 . 1914/, p r a c o w a ł w s w o i a z a w o d z i e . - pier. szej w o j n i e ś w i a t o w e j br a ł u d z i ,.ł w w a l k a c h na f r o n c i e r o s y j s k i m /-19-14- 1 9 1 6 / i n a f r o n c i e f r a n c u e k i m / ^ 4 r-1918/. D o w o d z i ł d z i s ł o n e m w s t o p n i u w a c h ­ m i s t r z a a r t y l e r i i p o l n e j , p r z y 96 p u ł k u a . p . / P r z e b i e g s ł u ż b y: 6.10.

1906' - 2 0 . 0 9 . 1 9 0 9 s ł . c z y n n p w 2— gira p u ł k u a r t . p o l m . w B e l g a r d z i e X2EL / B i a ł o g a r d / j 8 . 0 6 . 1 9 1 1 - 2 1 . 0 6 . 1 9 H o r a z 3 0 . 0 5 . 1 9 1 2 - 1 2 . 0 6 . 1 9 1 2 ń ć w i c z e n i a p r z y w / w f o r m a c j i ; 2 . 0 3 . 1 9 1 4 1 9 . 1 2 . 1 9 1 8 - I w o j n a świ a t , p r z y 96 p . a . p . / .

U r l o p o w a n y n a Ś w i ę t a B o ż e g o H a r o d z e n i a , il6 g r u d n i a 1918 r o k u z o r g a n i z o w a ł k o m p a n i ę p o w s t a ń c z ą , k t ó r ą 30 g r u d n i a p o p r o w a d z i ł do w a l k 0 Ż n i n . Do 3® m a r c a 1919 r o k u u c z e s t n i c z y ł w w a l k a c h w y z w o l e ń ­ c z y c h o o d z y s k a n i e z i e m W i e l k o p o l s k i ^ w iai e jscowosciach: J a n o w i e c W lkp, Żnin, S z u b i n , _ W ą g r o w i e c , i C z a r n k ó w . O d 1 k w i e t n i a 1 9 t » - r o k a p o d e j m u j e s ł u ż b ę v. Ż a n d a r m e r i i K r a j o w e j n a p l a c ó w c e m i a s t a i p o w i a ­ tu C z a r n k o w a , w c h a r a k t e r z e t^,zw. ”o b j a z d o w e g o ”._7|>o z r e o r g a n i z o w a ­ niu; Ż a n d a r m e r i i K r a j o w e j n a P o l i c j ę P a ń s t w o w ą , emsjsdoM^ł. as. z a s t ę p ­ cę k o m e n d a n t a p o w i a t o w e g o - stopi.iu s t .p r z o d o w n i k a , n a p o w i a t y : c z a r n k o w a k i i c h o d z i e s k i . W 1922 o d d e l e g o w a n o Co n a p ó ł r o c z n y k u r s w y ż s z y c h f u n k c j o n a r i u s z y P o l i c j i P a ń s t w o w e j ..arszawie, k t ó r y u k o ń ­

c z y ł z b a r d z o d o b r y m w y n i k i e m .

Z d n i e m 1 m a j a 1925 r o k u B o l e s ł a w S z n a j d e r , w ł a a n ą p y o ę b ę r p r z e s z e d ł z p o p r z e d n i e g o s t a n o w i s k a , do p a ń s t w o w e j s ł u ż b y w a d m i n i s ­ t r a c j i o g ó l n e j , p r z y S t a r o s t w i e f o w i a t i w y m w C h o d z i e ż y . P-oo£ą±kowo p r a c u j e w c h a r a k t e r z e p r a k t y k a n t a , a p o z d a n i u p a ń s t w o w e g o e g z a m i n u n a s t a n o w i s k o I I I k a t e g o r i i w p a ń s t w o w e j s ł u ż b i e a d m i n i s t r a c y j n e j , p r z e d K o m i s j ą W o j e w ó d z k ą - p r z y U r z ę d z i e WojewódzkJLra w P o z n a n i u / 2 0 g r u d n i e 1928 r./, o t r z y m u j e n o m i n a c j ę n a r e j e s t r a t o r a w X I s t p . s ł . w S t a r o s t w i e P o w i a t o w y m w C h o d z i e ż y , a 1 9 . 0 1 . 1 9 3 4 r. - n o m i n a c j ę n a a d j u n k t a a d m i n i s t r a c y j n e g o . D n i a 2 4 , 0 1 . 1934 r. o t r z y m u j e n o m i n a c j ę n a p o m o c n i k a a d m i n i s t r . w c h o d z i e e k i m S t a r o s t w i e , z z a s z e r e g o w a n i e m do X g r . u p o s a ż . , a z d n i e m 1 . 0 5 . 1 9 3 4 r. p r z y z n a n o u p o s a ż e n i e w / g gr.

IX. W d n i u 1 4 . 0 ^ . 1 9 3 8 r. - o t r z y m u j e n o m i n a c j o /z n i e m 1 , 0 1 . 1 9 3 8 / n a s t a r s z e g o r e j e s t r a t o r a - z d o t y c h c z a s o w y m u p o s a ż e n i e m z a s a d n i ­ c z y m a w 11939 r o k u w / g V I I I g r . s t p . s ł . Ii S t a r o s t w i e P o w i a t o w y m w C h o d z i e ż y , O d 1925 r o k u do w y b u c h a II o j n y ś w i a t o w e j , p r o w a d z i ł p r z e d e w s z y s t k i m r e f e r a t w o j s k o w o - m o b i l i z a ć y j n y .

W o k r e s i e m i ę d z y w o j e n n y m , s ł u ż b i e II Rzec-:, p o s p o l i t e j P o l s k i , o d z n a c z o n o Go: " M e d a l e m N i e p o d l e g ł o ś c i " i " S r e b r n y m K r z y ż e m Z a s ł u g i ”.

Z a w a l k ę w P o w s t a n i u W i e l k o p o l s k i m 1918-1^)19 o d z n a c z o n y z o s t a ł K r z y ­ ż e m P o w s t a ń c z y m " .

W w o j n i e o b r o n n e j 1939 r o k u , w z i ą ł u d z i a ł w e w a k u a c j i chocizies- k i e g o S t a r o s t w a p o w i a t o w e g o , w t y m t a k ż e s w o j e g o r e f e r a t u w o j s k o w o - m o b i l i z a c y j n e g o . D o c i e r a d o W a r s z a w y , g d z i e w s p ó ł u c z e s t n i c z y w d z i a ­ ł a n i a c h o b r o n n y c h o b l ę ż o n e g o p r z e z iiiemców m i a s t a . Po k a p i t u l a c j i . S t o l i c y ,l/wraca! do C h o d z i e ż y , skąd. z r o d z i n a / s i o s t r ą Z o f i ą i c ó r k ą

S t e f a n i ą / z o s t a l i w y s i e d l e n i , t r a c ą c c a ł y swój d o b y t e k i Mies z k a n i e

4

p r z y u l i c y M i c k i e w i c z a 13. ' ł ż o n k - ładysłsw;: Laskow.ikich,' ■ /ur. 9 k w i e t n i a 1 88 8 r o k u w „ągrowc.i/, p r z e b y w a j ą c ą nt l e c z e n i u w Z a k ł a d z i e p s y c h i a t r y c z n y r v, O w i r s k a c a p o d P o z n a n i e m , w l i s t o ­ p a d z i e / ;rudniu w r a z z i n n ^ a i c h o r y m i H i t l e r o w c y - z a m o r d o w a l i . / 1 9 3 9 r . / # Ofic ja l n ą * d; t- Jej -śmierci po w o j n i e u s t a l o n o n a d z i e ń 25# 1 2 * 1 9 3 9 r# 3 y n - Jan-./ład^słt Eęzył w s z e r e g a c h W P / A r m i a P o m o r z e , 15 I>P - o2 PP/» by ł n i e o b e c n y .

. c e l u u n i k n i ę c i a <*^e-Htar?;ttiyeh r e p r e s j i ze s t r o n y y w ł a d z o k u ­ p a c y j n y c h , w r a z z c ó r k ą i s i o s t r ą p r z e n o s z ą się do J a n o w c a W l k p w p o w i « « 4 e ż n i n s k i m . Tutaj. j t a a i e e a k i w a ł a J e g o n a j b l i ż « z e - r o d s i n a ,

t.j.-; atkf: a r i a n n a , b r a t J ó z e f a t , s i o s t r a J a d w i g a C z o s n o w s k a z M ę ż e m Zygmuntezi z d w o j g i e m ■ dzie-ci /Marią- i K a z i m i e r z e m / o r a z .ku- .z y n o s t w o / s t r y j e c z n i b r a c i a / M a ł e c c y i i n n i d a l s i k r e w n i .

f c e l u r o z p o z n a n i a i z d o b y c i e i n f o r m a c j i , w g r u d n i u 1939 ^r.

.wybrał s i ę rowe.ra;1 a o C h o d z i e ż y , g d z i e p r z y p a d k o w o s p o t k a ł się z s y n e m J a n e m - ł a d y s ł a w e n , u c i e k i n i e r e m z n i e w o l i n i e m i e c k i e j . H a ­ r ó w e r a c h w r ó c i l i do J a n o w c a , .melinując się u r o d z i n y . U n i k a j ą c p a n o s z ą c e g o się w s z e c h w ł a d n i ^ t e r r o r u h i t l e r o w s k i e g o , B o l e s ł a w a z n ^ j d ^ - t t e h o d a i ^ J a n o w c a ; frd 1 m a j a 1940 r o k u - p o d e j m u j ^ s p r a ­ cę w d u ż y m ziemski;i m a j ą t k u w U ś c i k o w i e , w c h a r a k t e r z e k s i ę g o w e g o . W _ u z y s k a n i u tej p r a c y p o m o g ł a Jem u - d o B k o -na^a -aaft^&mość j ę z y k a

n i e m i e c k i e w rrowle i p i ś m i e . ... t y m r o k u c z ę ś ć r o u z i n y w y s i e d l o ­ no do G e n e r a l n e g o G u b e r n a t o r s t w a / GG/, a m i a n o w i c i e : J a d w i g ę i Z y g m u n t , / b y ł H a l l e r c z y k i e m / C z o s n o w s k i c h z c z i e ć m i w y s i e d l o n o — p o p r z e z p r z e j ś c i o w y o b ó z v; K o l u s z k a c h - do C z ę s t o c h o w y ; siostrę' i^iartę K n i a t o w ą z Mężem** Z y g m u n t e m , w y s i e d l o n y c h z G r u d z i ą d z a a

c z a s o w o p r z e b y w a j c y c h w J a n o w c u - do Koiiskich. K u z y n o w i e , r o ­ d z e ń s t w o : I z a b e l a i ..'arian M a ł e c c y , z a g r o ż e n i a r e s z t o w a n i e m , u - c i e k l i do i m o w a . Sjz. Jan-.'/ładysław, m e l i n u j ą c y się p o c z ą t k o w o u r o d z i n y , p o d e j m u j e prac, ’ p i e k a r n i a n a s t ę p n i e w r z e m i e ś l n i ­ c z y m z a k ł a d z i e m a l a r s k i m . jjzizki P o l a k o m z a t r u d n i o n y m p r z e z o k u ­ p a n t a w m a g i s t r a c i e , wszystkie'- ... s i e d l o n y c h z C h o d z i e ż y c z ł o n ­ ków r o d z i n y i s y n a z a r e j e s t r o w a n o j a k o s t a ł y c h "zLeszkańcór J a n o w ­ ca. To pozwoliło.*2e3;esława r i z n a j d e r a ^ s y n o w i ,d z i a ł a l n o ś ć k o n s p i r a ­ c y j n ą n a s t o p i e l e g a l n o ś c i o k u p a c y j n e o". m a r c u 1y40 r o k u . w s k u t e k p r z e ż y ć woj n n y c h , u m a r ł a s i o s t r a Z o f i a P o m e s n a , k t ó r a o d .lomentu c h o r o b y ż o n y ł a d y s ł a w y / t.j. o d 1925 r o k u / £p o m a g a ł a w w y c h o w y ­ w a n i u d z i e c i i w p r o w a d z e n i u d o m o w e g o g o s p o d a r s t w a . C ó r k a S t e f a n i a Katulr. :a / w y s z ł a z a m ą ż w e w r z e ś n i u 1946 z*./t w s k u t e k n a b y t e j w o- k u p a c j i g r u ź l i c y , z m a r ł a w g r u d n i u 1943 r o k u . -

Bo l e g ł av*-H3g»»-jder- już a d 1940 r o k u d z i a ł a w k o n s p i r a c j i P o l - s ci ■> P a ń s t w a Pódzierme^-o, p o c z ą t k o w o w r a m a c h t a j n e j o r g a n i z a ­ cji, k t ó r e j z a d a n i e m -było u d z i e l a n i e p o m o c y l u d z i o m - n i e t y l k o ś c i g a n y m p r z e z w ł a d z e o k u p a c y j n e / m . i n . : s z t a f e t o w e p r z e r z u t y w k i e r u n k u G G , - w y s i e d l e ń c o m , n a s ł u c h y r a d i o w e , p o w i e l a n i e i d r u k o ­ w a n i e g a z e t e k i tp/, a t a k ż e r e j e s t r o w a n i e p r z e b i e g u n i e m i e c k i e j a k c j i e k s t e r m i n a c y j n e j . O r g a n i z a c j a t a ^ w e s z ł a p ó ź n i e j w s k ł a d ZWZ.

K r y p t o n i m t e r e n o w y k o m ó r k i bi-zaiał: " P a ł u k i 3G". K o m ó r k ą k i e r o ­ w a ł l e k a r z K a z i m i e r z a t e l t e r , z r a m i e n i a i n s p e k t o r a t u ZW.Z-AK w G n i e ź n i e .

Po. p o z n a ń s k i c h w s y p a c h n a s z c z e b l u O k r ę g u i n i ż e j , w w y n i k u k t ó r y c h n a s t ą p i ł y f a l e a r e s z t o w a ń w P o z n a n i u , w G n i e ź n i e i w W ą g ­ r o w c u , k - d t r e j o n u J a n o w i e c ^ , l k p J - W S z n a j d e r / " D ą b " / n a w i ą z a ł k o n t ikt z k - t e m g a r n i z o n u A K w B y d g o s z c z y - A - I S c h u l z em-ILhojpa-

:i... / " w i c h a ł - M s c i e ^ * ? . Na p o c z ą t k u 1943 r o k u , w r a m a c h d z i a - d z i a ł a l n o ś c i j a n o w i e c k i e g o r e j o n u Z Z- AK, t e r y t o r i a l n i e n a l e ż ą ­ c e g o do o b w o d u ż n i ń s k i e g o , z a p r z y s i ę ż o n o - u p raedn±o~

da kCiłspirttej^ -ŻTTłnieray, -er :.i». t a k ż e Bolasiajstó S z n a j d e r a , k t ó ­ ry do p o s i a d a n e g o p s e u d o n i m u " D r ^ " , p r z y j ą ł n o w y - " W a c h m i s t r z " .

^ t r z y m a ł n o m i n a c j ę n a kel&ełftraenfcs. p l a c ó w k i w U ś c i k o w i e % a joa

z a s t ę p c ę k - d t a - 8dRitmd$. R o z w a d o w s k i e j ® /ps. “L o k ”/. T e n o s t a t n i ż g i n ą ł w w y p a d k u m o t o c y k l o w y m w 1947 r o k u . Pod k o n i e c 19 44 r e k u P l a c ó w k a A K w U ś c i k o w i e l i c z y ł a ok. >5 ż o ł n i e r z y .

5

Po w y z w o l e n i u - Be-łe-eław S z n a j d e r - % s z y k a n o w a n y . Już. 10- luteas. 1946 r o k u p o d e j m u j e p:

Miejski . J a n o c .llcp, v: charakterze rei'arente aprowizacji i h r - lu» Przy końcć maja 'tego roku, oddelegowano Go do .Urzędu Pełnomoc­

n i k a Rz^ć u r,t Okręg Pomorze Zachodnfe i podejmuje pracę w O k r ę g o ­ w y m Wydzi le Apro. izacji i ;Handlu,-' w S z c z e c i n i e . S z y k a n o w a n y p r z e z b i u r o personalne, po m i e s i ą c u u r z ę d o w a n i a , z w o l n i o n y z p r a c y bez pode:-.!, przyczyn, w r a c a dc- J a n o w c a *

Ja k o d ł u g o l e t n i p r z e d w o j e n n y p r a c o w n i k a d m i n i s t r a c y j n o - p a ń s t - w o w y z g ł o s i ł się do p r a c y w S t a r o s t w i e P o w i a t o w y m w Ż n i n i e i o t r z y ­ m u j e t a m p r a c ^ , z d n i e m 1 c z e r w c a 1946 r o k u, n a s t a n o w i s k u z a s t ę p ­ cy k i e r o w n i k a r e f e r a t u ś w i a d c z e ń r z e c z o w y c h . Po d w ó c h m i e s i ą c a c h , t*j* 3 0 * 0 7 * 1 9 4 6 r*, z p o w o d u s w o j e j i s y n a p r z e s z ł o ś c i / s y n J a n - W ł a d y s ł a w - użba* : W P - A * P o m o r z e , 3ZP-ZY/Z-AK, p a r t y z a n t k a A K w I>o- r a c h Tuchol. ic, a r e s z t o w a n i e - i n t e r n o w a n i e - d e p o r t a c j a p r z e z N K W D do ZoB l/ , bez p o d a n i a p o r o d ó w z o s t a j e z w o l n i o n y . N i e d a j ą c za w y g r a n ą , z k o l e i p r ó b u j e w r ó c i ć do p r z e d w o j e n n e j p r a c y w S t a r o s t w i e P o w i a t o w y m w C h o d z i e ż y , k t ó r e g o e w a k u a c j ę p r z e p r o w a d z a ł w e w r z e ś n i u 1939 r o k u . K o r z y s t a w i ę c z p r o p o z y c j i ó w c z e s n e g o k i e r o w n i k a S z k o ł y S z y b o w c o w e j w R z a d k o w i e p o w i a t u c h o d z i e s k i e g o - L e o n a r d a D ą b r o w ­ s k i e g o , b* a k o w c a ' z j a n o w i e c k i e g o r e j o n u Z F Z - A K / p s . " L o l u c h ”/, i z d n i e m 1 s i e r p n i a 1946 r o k u p o d e j m u j e t a m p r a c ę w c h a r a k t e r z e kon4r~»k t r a k t o w e g o a d m i n i s t r a t o r a , .'.estety już po roku., p o d w p ł y w e m n a ­

c i s k ó w c z y n n i k ó w p o l i t y c z n y c h / P P R i U B P / - p o w i a t o w y c h i w o j w ó - d z k i c h , d e k r e t e m U r z ę d u W o j e w ó d z k i e g o w P o z n a n i u / W y d z . K o m u n i k a c . Q d d z * L o t n * C y w i l n . L * d z * K * L . 1 / 1 6 4 2 / 4 7 , d n . 11 . 0 9 * 1 9 4 7 / » z d n i e m 3 0 . 0 8 . 1947 r. z w o l n i o n o Go z d o t y c h c z a s z a j m o w a n e g o s t a n o w i s k a w S z k o l e S z y b o w c o w e j R z ą d k o w o . O f i c j a l n y m p r e t e k s t e m z w o l n i e n i a b y ł a r z e k o ­ m a r ó ż n i c a z d a ń m i ę d z y k i e r o w n i c t w e m a a d m i n i s t r a t o r e m - w z a r z ą ­

d z a n i u S z k o ł ą . H i c w i e c t e ż d z i w n e g o , że n a z ł o ż o n e p o d a n i e w S t a ­ r o s t w i e c h o d z i e s k i m , o t r z y m a ł o d p o w i e d ź o d m o w n ą * O d tej c h w i l i

p r z e ż y w a t r u d n y o k r e s w p o s z u k i w a n i u p r a c y . R ó w n o c z e ś n i e , w 1943 r, w y s t ę p u j e z w n i o s k i e m do S t a r o s t w a ż n i ń s k i e g o , o p r z e n i e s i e n i e w s t a n s p o c z y n k u i p r z y z n a n i e z a o p a t r z e n i a e m e r y t a l n e g o , k t ó r e p r z y z ­ n a n o d o p i e r o o d 1 s t y c z n i a 1 9 5 4 r o k , w ^ w y s o k o ś c i -214i68 . P o m o g ­ ło M u w t y m u z y s k a n i e p r a w k o m b a t a n c k i c h , z t y t u ł u z w e r y f i k o w a n i a j a k o P o w s t a ń c a W i e l k o p o l s k i e g o z 1 ) 1 8 / 1 9 r . / Z a ś w . t y m c z a s . N r 1237, d n * 3 U 0 5 * 1947-1 Zarz.Głóyaiy • P o z n du/^fe/

.. c e l u z a p e w n i e iii ś r o d k ó w do ż y c i a ^ p o d e j m u j e p r a c e

w

stanowisko

...mop

12* 1952 do 3 1 * 0 3 * 1 9 5 3 w S ó ł d z * P r a c y ^ W a r s z t a t y SamocnodoweJSL; od 1 * 0 4 . 1 9 5 3 do . 1954 w W y t w ó r n i P asz - i' c h a r a k t e r z kalkul ato r al .. j a k o referre.it aętministrac. i p o m o c m ag az ynier. ; od 1 . 0 1 . 1 9 5 5 do

1 5 * 1 2 * 1 9 5 5 z a t r u d n i ł u i ę j a k o ref',adm. w P a ń s t w . Z s k ł . L e c z n / d l a Z w i e r z ą t w J a n o w c u

P r z e z d ł u ż s z y o k r e s cza su , już o d 1947 r. w a l c z y z u p o r e m m a ­ n i a k a o- a n u l o w a n i e d e c y z j i o n i e u z a s a d n i o n y c h dwo^nj.enłach ze s ł u ż ­ b y p a ń s t w o w e j i spółdzielcze:.. S w o j e p r e t e n s j e , bez p o w o lżenia,d o ­ c h o d z i w d r o d z e s ą d o w e j . Swiadc./. o tyra w y r o k s ą d u P R L z d n i a 25*' 0 2 * 1 9 5 5 r , w s p r a w i e p o d w y ż s z e n i a z c o p a t r z e n i a e m e r y t a l n e g o . O k r ę g o ­ w y S ą d o b e z p * S p o ł * w W a r s z a w i e o r z e k ł o d d a l e n i e s k a r g i i z a t w i e r ­

d z i ł d e c y z j e ' p o p r z e d n i ą ZU, , z d n i a 1 5 * 0 3 * 1 9 5 4 .’*ys* 214» >3 * m i m o s z y k a n B o l e s ł a w S z n a j d e r się n i e z a ł a m a ł , w c z y m p o m o g ł a d r u g a ż o n a - K a z i m i e r a z K l a p i s z e w s k i c h . W t r u d n y c h c h w i l a c h ż y c i a b y ł a /podporą i d u ż y m w s p a r c i e m m o r a l n y m . M i m o brt <u z r o z u m i e n i a i s z y k a n ze s t r o n y ó w c z e s n y c h w ł a d z , w ś r o d o w i s k u i n a j b l i ż s z y m o t o ­ c z e n i u c i e s z y ł się p o w a ż a n i e m i u z n a n i e m .

a c ę v, Z a r z ą d z i e

6

- 4 ^-

3. > z n a j d © r . i ./.ł5::!- •; ... i '.oicti K u ­ j a w s k i m , w d n i a 3^,s t y c z n i a 195G r o k u . Do 1 J- . soktu o p i e k o w a ł się s w o j ą ; et dra. d o ż y ł a s ę d z i w e g o . i.;-. j ... , xr. . 0 7 . 1 0 6 2 , zm., .. r ,.1954/* K a ł ż e n e t w o to s i i n o w i ł o d o b r a n ą , w z a j e m n i e r o z u ­ m i e j ą c ą si ę p a r ę . 'Mimo ó w c z e s n y c h t r u u n y c h ą jakżfe s k o m p l i k o w a ­

n y c h c z a s a c h , . ; Lii u a c h y ł k a ż y c i a ; ’,7 p e ł n i « n i e g o \ !: o rzysta&#

‘S e ł e e i a w .Sznajder <|marł o-oay w e g y 8 2 ł & t a -/aa<-1 9^.3^ók/pnla 1968 J e g o /drA,'

2 7 . ^

n y ia -

zona-, - v a z l^uera z m a r ł a w

r * w * ' , j r O bpje są 'pochcjfy/ani n ^

w l - z . ^ .

>b f - (yf\ -

31' m a j a 1 r o k u / u r.

t&j^ujkogiunE^^ a 1—

jfogh: .rr;3 !x -ijiŻ 2 :x iłro it« x -^ ;ry g » a ng

laż. Jan-.»ł a d y s ł a w S z n a j d e r

o. t r r:o: ' J i

tT,d*ća. b M z . p a r t * 4 K " J e d l i n y - 102"

w B o r a c h T u c h o l s k i c h , p a * ”D ą b !,- p o r *

T u ł o w i c e , d n i a 21 l u t e g o 1993 r o k u

B r a c i a B o l e s ł a w a S z n a j d e r a : A n t o n i ą W a c ł a w , J ó z e f a t i Bd- m u n d - oyli p o w o ł a n i do s ł u ż b y w z a b o r c z e j a r m i i , t.j. w w o j s ­ k u 'priskim. Z w y j ą t k i e m O u / a c ł a w a i E d m u n d a u c z e s t n i c z y l i w I w o j ­ n i e ś w i a t o w e j . J ó z e f a t by ł c i ę ż k o r a n n y w w a l k a c h o o d Y p r e s , w p n - z a c h B e l g i i , w p r o w i n c j i z &cn. ł i a n d r i i . N a t o m i a s t E d m u n d p o ­ w o ł a n y do w o j s k a k a j z e r o w s k i e j o w 1918 r o k u , ,z d e z e r t e r o w a ł i r a ­ z e m ze w s z y s t k i m i w / w b r a ć m i , w g r u d n i u 1918 p r z y s t ą p i ł do w a l k p o w s t a ń c z y c h w . „ i e l k o p o l s c e , w a l c z ą c do 1319 r o k u p r z e d e w s z y e t -

\ k i m p o d K c y n i ą i S z u b i n e m . Po z a k o n c z e n i u p o w s t a n i a E d m u n d u k o ń ­ cz y ł s z k o ł ę P o d c h o r ą ż y c h w B y d g o s z c z y i po p r o m o c j i w 1921 r o ku, s ł u ż y ł j a k o o f i c e r w s t o p n i u p o d p o r u c z n i k a w pp w . B y d g o s z c z y . W 1922 r o k u p r z e n i e s i o n o Go do p u ł k u s t a c j o n u j ą c e g o w B r z e ż a n a c h k. T a r n o p o l a * V/ d r o d z e p o w r o t n e j z u r l o p u do p u ł k u w B r z e ż a n a c h , w t a j e m n i c z y c h o k o l i c z n o ś c i a c h t r a g i c z n i e z g i n ą ł w 1923 r o k u . J e g o z w ł o k i , po k i l k u t y g o d n i a c h , z n a l e z i o n o w j e d n y m z b y d g o s k i c h

k a n a ł ó w . P o c h o w a n o Go n a r z y m / k a t . c m e n t a r z u , p r z y ul. Z a ś w i a t y ,

* °l>

7

V ' V .. ^ ^ f < W Ą % B i o g r a f i a B o l e s ł a w a S Z N A J D E R A - ps. " D r a g ”, " W a c h m i s t r z ”.'

B o l e s ł a w S z n a j d e r - s y n W i k t o r a i M a r i a n n y z M a ł e c k i c h , u r* 26 g r u d n i a 1886 r* w W e ł n i e , gm. J a n o w i e c Wlkp, pow. ż n i ń s k i , w o j . p o z ­ n a ń s k i e / o b e c n i e b y d g o s k i e / .

W d o m u w y c h o w y w a n o Go w p o l s k o ś c i i d u c h u p o l s k i e g o p a t r i o t y z ­ mu. P i e c z o ł o w i c i e p r z e c h o w y w a n o w d o m u r ó ż n e p o l s k i e p a m i ą t k i , np » p o r t r e t y T a d e u s z a K o ś c i u s z k i , k s i ę c i a J ó z e f a P o n i a t o w s k i e g o , p o l s ­ k i c h K r ó l ó w itp. W r o d z i n n e j t r a d y c j i ho ł u b i o r m .n^mię ć c z ł o n k a r o ­ d z i n y - w u j k a M a t k i - M a r i a n n y / M o ś c i c k i e g o / , 4ł'*^1p o w s t a n i a Styczniowg£ac>

1963 roku, k t ó r y po k l ę s c e w a l k p o w s t a ń c z y c h , p o s z u k i w a n y p r z e z p r u s k ą ż a n d a r m e r i ę , z b i e g ł n a L i t w ę .

B o l e s ł a w S z n a j d e r u k o ń c z y ł s i e d m i o - k l a s o w ą S z k o ł ę P o w s z e c h n ą w J a n o w c u W l k p . O d r o k u 1900 do r o k u ' 1904 o d b y ł n a u k ę w z a w o d z i e m a - . l a r s k i m i w t y m z a w o d z i e p r a c o w a ł do 1906 r ok u. W p a ź d z i e r n i k u 1906 r o k u do w r z e ś n i a 1909 r o k u o d b y ł s ł u ż b ę w a r m i i z a b o r u p r u s k i e g o .- w a r t y l e r i i p o l n e j . Z w o l n i o n y z w o j s k a , do w y b u c h u p i e r w s z e j w o j n y ś w i a t o w e j / 0 8 . 1 9 1 4 / , p r a c o w a ł w s w o i m z a w o d z i e . W p i e r w s z e j w o j n i e ś w i a t o w e j b r a ł u d z i a ł w w a l k a c h n a f r o n c i e r o s y j s k i m /1914^—1 9 1 6^{/ i} n a f r o n c i e f r a n c u s k i m / 1 9 1 7 - 1 9 1 8 / . D o w o d z i ł d z i a ł o n e m w s t o p n i u w a c h ­ m i s t r z a a r t y l e r i i p o l n e j , p r z y 96 p u ł k u a . p . / P r z e b i e g s ł u ż by: 6 . 1 0.

1906 - 2 0 . 0 9 . 1 9 0 9 s ł . c z y n n y w 2 - g i m p u ł k u a r t . p o l m . w B e l g a r d z i e JCBI / B i a ł o g a r d / j 8 . 0 6 . 1 9 1 1 - 2 1 . 0 6 . 1 9 1 3 oraz 3 0 . 0 5 . 1 9 1 2 - 1 2 . 0 6 . 1 9 1 2 ń ć w i c z e n i a p r z y w / w f o r m a c j i ; 2 . 0 8 . 1 9 1 4 1 9 » 1 2 . 1 9 1 8 - I w o j n a ś w i a t , p r z y 96 p . a . p . / .

U r l o p o w a n y n a Ś w i ę t a B o ż e g o H a r o d z e n i a , 26 g r u d n i a 1918 r o k u z o r g a n i z o w a ł k o m p a n i ę p o w s t a ń c z ą , k t ó r ą 30 g r u d n i a p o p r o w a d z i ł do w a l k o Ż n i n , Do 3 ® m a r c a 1 9 1 9 r o k u u c z e s t n i c z y ł w w a l k a c h w y z w o l e ń ­ c z y c h o o d z y s k a n i e z i e m W i e l k o p ó l s k i w m i e j s c o w o ś c i a c h : J a n o w i e c Wlkp, Żnin, S z u b i n , ^ W ą g r o w i e c , i C z a r n k ó w . O d 1 k w i e t n i a 1919 r o k u p o d e j m u j e s ł u ż b ę w Ż a n d a r m e r i i K r a j o w e j n a p l a c ó w c e m i a s t a i p o w i a ­ t u C z a r n k o w a , w c h a r a k t e r z e t . z w . " o b j a z d o w e g o " . Po z r e o r g a n i z o w a ­ n i u Ż a n d a r m e r i i K r a j o w e j n a P o l i c j ę P a ń s t w o w ą , a w a n s o w a ł n a z a s t ę p ­ cę k o m e n d a n t a p o w i a t o w e g o - w s t o p n i u s t . p r z o d o w n i k a , n a p o w i a t y : c z a r n k o w s k i i c h o d z i e s k i . W 1922 o d d e l e g o w a n o Go n a p ó ł r o c z n y k u r s w y ż s z y c h f u n k c j o n a r i u s z y P o l i c j i P a ń s t w o w e j w W a r s z a w i e , k t ó r y u k o ń ­

czył z b a r d z o d o b r y m w y n i k i e m .

Z d n i e m 1 m a j a 1925 r o k u B o l e s ł a w S z n a j d e r * n a w ł a s n ą p r o ś b ę , p r z e s z e d ł z p o p r z e d n i e g o s t a n o w i s k a , do p a ń s t w o w e j s ł u ż b y w a d m i n i s ­ t r a c j i o g ó l n e j , p r z y S t a r o s t w i e P o w i a t o w y m w C h o d z i e ż y . P o c z ą t k o w o p r a c u j e w c h a r a k t e r z e p r a k t y k a n t a , a po z d a n i u p a ń s t w o w e g o e g z a m i n u n a s t a n o w i s k o I I I k a t e g o r i i w p a ń s t w o w e j s ł u ż b i e a d m i n i s t r a c y j n e j , p r z e d K o m i s j ą W o j e w ó d z k ą - p r z y U r z ę d z i e W o j e w ó d z k i m w P o z n a n i u / 2 0 g r u d n i a 1928 r./, o t r z y m u j e n o m i n a c j ę n a r e j e s t r a t o r a w X I s t p . s ł . w S t a r o s t w i e P o w i a t o w y m w C h o d z i e ż y , a -19.01.1934 r. - n o m i n a c j ę n a a d j u n k t a a d m i n i s t r a c y j n e g o . D n i a 2 4 o 0 1 . 1934 r. o t r z y m u j ę n o m i n a c j ę v n a p o m o c n i k a a d m i n i s t r . w c h o d z i e s k i m S t a r o s t w i e , z z a s z e r e g o w a n i e m do X g r . u p o s a ż . , a z d n i e m 1 . 0 5 . 1 9 3 4 r„ p r z y z n a n o u p o s a ż e n i e w / g gr.

IX. W d n i u 1 4 . 0 2 . 1 9 3 8 r. - o t r z y m u j e n o m i n a c j ę /z d n i e m 1 . 0 1 . 1 9 3 8 / n a s t a r s z e g o r e j e s t r a t o r a — z d o t y c h c z a s o w y m u p o s a ż e n i e m z a s a d n i ­ c z y m a w 4 9 3 9 r o k u w / g V I I I g r . s t p . s ł . W S t a r o s t w i e P o w i a t o w y m w C h o dz ie ży, f)d 1925 r o k u do w y b u c h u II w o j n y ś w i a t o w e j , p r o w a d z i ł p r z e d e w s z y s t k i m r e f e r a t w o j s k o w o - m o b i l i z a c y j n y .

W o k r e s i e m i ę d z y w o j e n n y m , w s ł u ż b i e II R z e c z y p o s p o l i t e j P o l s k i , o d z n a c z o n o Go: " M e d a l e m N i e p o d l e g ł o ś c i " i " S r e b r n y m K r z y ż e m Z a s ł u g i "

Za w a l k ę w P o w s t a n i u W i e l k o p o l s k i m 1 9 1 8 - 1 9 1 9 - e d z n a c z o n y z o s t a ł K r z y ­ ż e m P o w s t a ń c z y m " .

W w o j n i e o b r o n n e j 1939 r o k u , w z i ą ł u d z i a ł w e w a k u a c j i c h o d z i e s - k i e g o S t a r o s t w a P o w i a t o w e g o ,,w t y m t a k ż e s w o j e g o r e f e r a t u w o j s k o w o - m o b i l i z a c y j n e g o . D o c i e r a do W a r s z a w y , g d z i e w s p ó ł u c z e s t n i c z y w d z i a ­

ł a n i a c h o b r o n n y c h o b l ę ż o n e g o p r z e z N i e m c ó w m i a s t a . Po k a p i t u l a c j i Sto l icy , w r a c a do C h o d z i e ż y , s k ą d z r o d z i n ą / s i o s t r ą Z o f i ą i c ó r k ą S t e f a n i ą / z o s t a l i w y s i e d l e n i , t r a c ą c c a ł y swój d o b y t e k i m i e s z k a n i e

8

p r z y u l i c y M i c k i e w i c z a 13. M a ł ż o n k ę - W ł a d y s ł a w ę z L a s k o w s k i c h , / b /ur. 9 k w i e t n i a 1888 r o k u w W ą g r o w c u / , p r z e b y w a j ą c ą n a l e c z e n i u w Z a k ł a d z i e P s y c h i a t r y c z n y m w O w i ń s k a c h p o d P o z n a n i e m , w l i s t o ­ p a d z i e / g r u d n i u w r a z z i n n y m i c h o r y m i H i t l e r o w c y - z a m o r d o w a l i * / 1 9 3 9 r , / . O f i c j a l n ą d atę Jej ś m i e r c i po w o j n i e u s t a l o n o n a d z i e ń 2 5 * 1 2 . 1 9 3 9 r. S y n - J a n - W ł a d y s ł a w w a l c z y ł w s z e r e g a c h W P / A r m i a P o m o r z e , 15 B P - 62 pp/, b y ł n i e o b e c n y *

W c e l u u n i k n i ę c i a e w e n t u a l n y c h r e p r e s j i ze s t r o n y y w ł a d z o k u ­ p a c y j n y c h , w r a z z c ó r k ą i s i o s t r ą p r z e n o s z ą się do J a n o w c a Wlkp w p o w i e c i e ż n i n s k i m . T u t a j z a m i e s z k i w a ł a J e g o n a j b l i ż s z a r o d z i n a , t .j o : M a t k a M a r i a n n a , brat J ó z e f a t , s i o s t r a J a d w i g a C z o s n o w s k a z M ę ż e m Z y g m u n t e m z d w o j g i e m d z i e c i / M a r i ą i K a z i m i e r z e m / oraz k u ­ z y n o s t w o / s t r y j e c z n i b r a c i a / M a ł e c c y i i n n i d a l s i k r e w n i .

W c e l u r o z p o z n a n i a i z d o b y c i a i n f o r m a c j i , w g r u d n i u 1939 r.

w y b r a ł się r o w e r e m do C h o d z i e ż y , g d z i e p r z y p a d k o w o s p o t k a ł się z s y n e m J a n e m ^ W ł a d y s ł a w e m , u c i e k i n i e r e m z n i e w o l i n i e m i e c k i e j * H a - r o w e r a c h w r ó c i l i do J a n o w c a , m e l i n u j ą c się u r o d z i n y . U n i k a j ą c p a n o s z ą c e g o się w s z e c h w ł a d n i e t e r r o r u h i t l e r o w s k i e g o , B o l e s ł a w S z n a j d e r u c h o d z i z Janowca*, o d 1 m a j a 1940 r o k u - p o d e j m u j ^ p r a ­ cę w d u ż y m z i e m s k i m m a j ą t k u w U ś c i k o w i e , w c h a r a k t e r z e k s i ę g o w e g o , W u z y s k a n i u tej p r a c y p o m o g ł a J e m u d o s k o n a ł a z n a j o m o ś ć j ę z y k a

n i e m i e c k i e g o , w m o w i e i p i ś m i e . W t y m r o k u c z ę ś ć r o d z i n y w y s i e d l o ­ no do G e n e r a l n e g o G u b e r n a t o r s t w a /GG/, a m i a n o w i c i e : J a d w i g ę i Z y g m u n t a / b y ł H a l l e r c z y k i e m / C z o s n o w s k i c h z d z i e ć m i w y s i e d l o n o - p o p r z e z p r z e j ś c i o w y o b ó z w K o l u s z k a c h - d o C z ę s t o c h o w y ; siost r ę M a r t ę K n i a t o w ą z Mężem-y Z y g m u n t e m , w y s i e d l o n y c h z G r u d z i ą d z a a c z a s o w o p r z e b y w a j ą c y c h w J a n o w c u - do K o ń s k i c h . K u z y n o w i e , r o ­ d z e ń s t w o : I z a b e l a i M a r i a n M a ł e c c y , z a g r o ż e n i a r e s z t o w a n i e m , u - c i e k l i do T a r n o w a , S y n J a n - W ł a d y s ł a w , m e l i n u j ą c y się p o c z ą t k o w o u r o d z i n y , p o d e j m u j e p r a c ę w p i e k a r n i a n a s t ę p n i e w r z e m i e ś l n i ­ c z y m z a k ł a d z i e m a l a r s k i m . D z i ę k i P o l a k o m z a t r u d n i o n y m p r z e z o k u ­ p a n t a w M a g i s t r a c i e , w s z y s t k i c h w y s i e d l o n y c h z C h o d z i e ż y c z ł o n ­ k ó w r o d z i n y i s y n a z a r e j e s t r o w a n o j ako s t a ł y c h m i e s z k a ń c ó w J a n o w ­

ca. To p o z w o l i ł o , B o l e s ł a w a S z n a j d e ra \j iy no wi ^ d z i a ł a l n o ś ć k o n s p i r a ­ c y j n ą n a s t o p i e l e g a l n o ś c i o k u p a c y j n e j . W m a r c u 1940 r o k u , w s k u t e k p r z e ż y ć w o j e n n y c h , u m a r ł a s i o s t r a Z o f i a P o m e s n a , k t ó r a o d m o m e n t u c h o r o b y ż o n y W ł a d y s ł a w y / t . j . o d 1925 r o k u / ^ p o m a g a ł a w w y c h o w y ­ w a n i u d z i e c i i w p r o w a d z e n i u d o m o w e g o g o s p o d a r s t w a . C ó r k a S t e f a n i a K a t u l s k a / w y s z ł a z a m ą ż w e w r z e ś n i u 1946 r./, w s k u t e k n a b y t e j w o- k u p a c j i g r u ź l i c y , z m a r ł a w g r u d n i u 1948 r o k u .

B o l e s ł a w S z n a j d e r już o d 1940 r o k u d z i a ł a w k o n s p i r a c j i P o l ­ s k i e g o P a ń s t w a P o d z i e m n e g o , p o c z ą t k o w o w r a m a c h t a j n e j o r g a n i z a ­ cji, k t ó r e j z a d a n i e m b y ł o u d z i e l a n i e p o m o c y l u d z i o m - n i e t ylko ś c i g a n y m p r z e z w ł a d z e o k u p a c y j n e / m . i n , : s z t a f e t o w e p r z e r z u t y w k i e r u n k u G G , ~ w y s i e d l e ń c o m , n a s ł u c h y r a d i o w e , p o w i e l a n i e i d r u k o ­ w a n i e g a z e t e k itp/, a t a k ż e r e j e s t r o w a n i e p r z e b i e g u n i e m i e c k i e j

a k c j i e k s t e r m i n a c y j n e j . O r g a n i z a c j a t a w e s z ł a p ó ź n i e j w s k ł a d ZWZ.

K r y p t o n i m t e r e n o w y k o m ó r k i b r z m i a ł : " P a ł u k i 3G". K o m ó r k ą k i e r o ­ w a ł l e k a r z K a z i m i e r z S t e l t e r , z r a m i e n i a i n s p e k t o r a t u Z W Z - A K w G n i e ź n i e .

Po p o z n a ń s k i c h wsypach, n a s z c z e b l u O k r ę g u i n i ż e j , w w y n i k u k t ó r y c h n a s t ą p i ł y f a l e a r e s z t o w a ń w P o z n a n i u , w G n i e ź n i e i w W ą g ­ r o w c u , k - d t r e j o n u J a n o w i e c W l k p J - W S z n a j d e r / " D ą b " / n a w i ą z a ł k o n t a k t z k - t e m g a r n i z o n u A K w B y d g o s z c z y - A - I S c h u l z e m - C h o r a -

s z e w s k i m / " M i c h a ł - M a c i e j "/. Na p o c z ą t k u 19 4 3 r o k u , w r a m a c h d z i a - d z i a ł a l n o ś c i j a n o w i e c k i e g o r e j o n u Z W Z - A K , t e r y t o r i a l n i e n a l e ż ą ­ c e g o do o b w o d u ż n i ń s k i e g o , z a p r z y s i ę ż o n o - u p r z e d n i o w c i ą g n i ę t y c h do k o n s p i r a c j i ż o ł n i e r z y , a m , i n « t a k ż e B o l e s ł a w a S z n a j d e r a , k t ó ­ r y do p o s i a d a n e g o p s e u d o n i m u "Drag", p r z y j ą ł n o w y - " W a c h m i s t r z " . W / w o t r z y m a ł n o m i n a c j ę n a k o m e n d a n t a p l a c ó w k i w U ś c i k o w i e , a n a z a s t ę p c ę k - d t a - E d m u n d ^ R o z w a d o w s k i e g o / ps . " L o k"/ . T e ń o s t a t n i z g i n ą ł w w y p a d k u m o t o c y k l o w y m w 194? r o k u * P o d k o n i e c 1944 r o k u P l a c ó w k a A K w U ś c i k o w i e l i c z y ł a ok. 15 ż o ł n i e r z y .

9

Po w y z w o l e n i u - B o l e s ł a w S z n a j d e r - b y ł w p r a c y p e r m a n e n t n i ^ s z y k a n o w a n y . J u ż 10 l u t e g o 1946 r o k u p o d e j m u j e p r a c ę w Z a r z ą d z i e M i e j s k i m J a n o w c a Wlkp, w c h a r a k t e r z e r e f e r e n t a a p r o w i z a c j i i h a n d ­ lu* P r z y k o ń c u m a j a t e g o r o k u , o d d e l e g o w a n o Go do U r z ę d u P e ł n o m o c ­ n i k a R z ą d u n a O k r ę g P o m o r z e Z a c h o d n i e i p o d e j m u j e p r a c ę w O k r ę g o ­ w y m W y d z i a l e A p r o w i z a c j i i H a n d l u , - w S z c z e c i n i e , S z y k a n o w a n y p r z e z b i u r o p e r s o n a l n e , po m i e s i ą c u u r z ę d o w a n i a , z w o l n i o n y z p r a c y bez p o d a n i a p r z y c z y n , w r a c a do J a n o w c a ,

J a k o d ł u g o l e t n i p r z e d w o j e n n y p r a c o w n i k a d m i n i s t r a c y j n o - p a ń s t - w o w y z g ł o s i ł się do p r a c y w S t a r o s t w i e P o w i a t o w y m w Ż n i n i e i o t r z y ­ m u j e t a m p r ac ę , z d n i e m 1 c z e r w c a 1946 r o k u, n a s t a n o w i s k u z a s t ę p ­ cy k i e r o w n i k a r e f e r a t u ś w i a d c z e ń r z e c z o w y c h . Po d w ó c h m i e s i ą c a c h , t*j, 3 0 , 0 7 , 1 9 4 6 r,, z p o w o d u swojej i s y n a p r z e s z ł o ś c i / s y n J a n - W ł a d y s ł a w - s ł u ż b a : W P - A , P o m o r z e , S Z P - Z W Z - A K , p a r t y z a n t k a AK. w B o ­ r a c h T u c h o l s k i c , a r e s z t o w a n i e - i n t e r n o w a n i e - d e p o r t a c j a p r z e z N K W D do ZSRR/, be z p o d a n i a p o w o d ó w z o s t a j e z w o l n i o n y . N i e d a j ą c za w y g r a n ą , z k o l e i p r ó b u j e w r ó c i ć 'do p r z e d w o j e n n e j p r a c y w S t a r o s t w i e P o w i a t o w y m w C h o d z i e ż y , k t ó r e g o e w a k u a c j ę p r z e p r o w a d z a ł w e w r z e ś n i u 1939 r o k u . K o r z y s t a w i ę c z p r o p o z y c j i ó w c z e s n e g o k i e r o w n i k a S z k o ł y S z y b o w c o w e j w R z a d k o w i e p o w i a t u c h o d z i e s k i e g o - L e o n a r d a D ą b r o w ­ skiego, b, a k o w c a z j a n o w i e c k i e g o r e j o n u Z W Z - A K / p s , nL o l u c h H/, i z d n i e m 1 s i e r p n i a 1946 r o k u p o d e j m u j e t a m p r a c ę w c h a r a k t e r z e kon***®^

t r a k t o w e g o a d m i n i s t r a t o r a . N i e s t e t y już po r o ku , p o d w p ł y w e m n a ­ ci sk ó w c z y n n i k ó w p o l i t y c z n y c h / P P R i UB P / - p o w i a t o w y c h i w o j w ó - dzkich, d e k r e t e m U r z ę d u W o j e w ó d z k i e g o w P o z n a n i u / W y d z . K o m u n i k a c . 0 d d z , L o t n , C y w i l n oL , d z , K ^ L , 1 / 1 6 4 2 / 4 7 , d n , 1 1 , 0 9 * 1 9 4 7 / , z d n i e m 3 0 , 0 8 , 1947 r, z w o l n i o n o Go z d o t y c h c z a s z a j m o w a n e g o ś t a n o w i s k a w S z k o l e S z y b o w c o w e j R z ą d k o w o , O f i c j a l n y m p r e t e k s t e m z w o l n i e n i a b y ł a r z e k o ­ m a r ó ż n i c a z d a ń m i ę d z y k i e r o w n i c t w e m a a d m i n i s t r a t o r e m - w z a r z ą ­

d z a n i u S z k o ł ą , N i c w i ę c t e ż d z i w n e g o , że n a z ł o ż o n e p o d a n i e w S t a ­ r o s t w i e c h o d z i e s k i m , o t r z y m a ł o d p o w i e d ź odmowną,. O d tej c h w i l i

p r z e ż y w a t r u d n y o k r e s w p o s z u k i w a n i u pr a c y . R ó w n o c z e ś n i e , w 1 9 4 8 r, w y s t ę p u j e z w n i o s k i e m do S t a r o s t w a ż n i ń s k i e g o , o p r z e n i e s i e n i e w

s t a n s p o c z y n k u i p r z y z n a n i e z a o p a t r z e n i a e m e r y t a l n e g o , k t ó r e p r z y z ­ n a no d o p i e r o o d 1 s t y c z n i a 1954 roku, w w y s o k o ś c i 2 1 4 ; 6 8 zł. P o m o g ­

ło M u w t y m u z y s k a n i e p r a w k o m b a t a n c k i c h , z t y t u ł u z w e r y f i k o w a n i a j a ko P o w s t a ń c a W i e l k o p o l s k i e g o z 1918/19 r . / Z a ś w , t y m c z a s , N r 1237, d n , 3 1 « 0 5 * 1 9 4 7 , Z a r z , G ł ó w n y w P o z n a n i u / ^

W c e l u z a p e w n i e n i a ś r o d k ó w do ż y c i a , p o d e j m u j e p r a c e w r ó ż n y c h z a k ł a d a c h p r a c y , z k t ó r y c h , po p e w n y m k r ó t s z y m l u b n i e c o d ł u ż s z y m czasie, p o t r z e b n e g o do z b a d a n i a akt p e r s o n a l n y c h , z a z w y c z a j be z p o d a n i a p r z y c z y n z p r a c y z w a l n i a n o , l u b p r z e n o s z o n o n a c o r a z to

inne s t a n o w i s k o p r a c y . M i a n o w i c i e : od 1 2 , 0 2 , 1 9 4 8 do 3 0 , 1 1 , 1 9 5 2 był z a t r u d n i o n y w G m i n n e j S p ó ł d z i e l n i uSamop-,Chł,n w J a n o w c u w c h a r a k ­ terze: k s i ę g o w e g o , m a g a z y n i e r a , r e f *administrac<> s t r ó ż a itp; o d 1.

12, 1952 do 3 1 . 0 3 * 1 9 5 3 w S ó ł d z , P r a c y “W a r s z t a t y S a m o c h o d o w e j ; o d 1 , 0 4 . 1 9 5 3 do 3 1 * 0 3 * 1 9 5 4 w W y t w ó r n i Pasz - Iw c h a r a k t e r z k a l k u i a t o r a t "

jako r e f e r r e n t a d m i n i s t r a c . i p o m o c m a g a z y n i e r a ; o d 1 * 0 1 * 1 9 5 5 do 1 6 * 1 2 , 1 9 5 5 z a t r u d n i ł się j a k o r e f . a d m . w P a ń s t w . Z a k ł * L e c z n , d l a Z w i e r z ą t w J a n o w c u

P r z e z d ł u ż s z y o k r e s c za s u , już od 1947 r, w a l c z y z u p o r e m m a ­ n i a k a o a n u l o w a n i e d e c y z j i o n i e u z a s a d n i o n y c h awoJnJenSiach ze s ł u ż ­ b y p a ń s t w o w e j i s p ó ł d z i e l c z e j . S w o j e p r e t e n s j e , be z p o w o d z e n i a , d o ­ c h o d z i w d r o d z e s ą d o w e j . Ś w i a d c z y o t y m w y r o k s ą d u PRL z d n i a 25*

0 2 , 1 9 5 5 r , w s p r a w i e p o d w y ż s z e n i a z a o p a t r z e n i a e m e r y t a l n e g o . O k r ę g o ­ w y S ą d U b e z p , S p o ł , w W a r s z a w i e o r z e k ł o d d a l e n i e s k a r g i i z a t w i e r ­ dził d e c y z j e p o p r z e d n i ą ZUS, z d n i a 1 5 * 0 3 * 1 9 5 4 w w y s , 2 1 4 , 6 8 zł.

M i m o s z y k a n 'B o l e s ł a w S z n a j d e r się n i e z a ł a m a ł , w c z y m p o m o g ł a d r u g a ż o n a - K a z i m i e r a z K l a p i s z e w s k i c h * W t r u d n y c h c h w i l a c h ż y c i a b y ł a p o d p o r ą i d u ż y m w s p a r c i e m m o r a l n y m . M i m o b r a k u z r o z u m i e n i a i s z y k a n ze s t r o n y ó w c z e s n y c h w ł adz, w ś r o d o w i s k u i n a j b l i ż s z y m o t o ­ c z e n i u c i e s z y ł się p o w a ż a n i e m i u z n a n i e m .

10

B* S z n a j d e r akt m a ł ż e ń s k i z d r u g ą Ż o n ą z a w a r ł w S o l c u K u ­ ja w s k i m , w d n i u 9 * s t y c z n i a 1 95 0 roku. Do 1954 r o k u o p i e k o w a ł się s w o j ą M a t k ą , k t ó r a d o ż y ł a s ę d z i w e g o w i e k u / 9 2 l at, u r o2 6 o0 7 « 1862, z m . 2 2 . 0 7 . 1 9 5 4 / . M a ł ż e ń s t w o to s t a n o w i ł o d o b r a n ą , w z a j e m n i e r o z u ­ m i e j ą c ą się p a r ę . M i m o ó w c z e s n y c h t r u d n y c h i , j a k ż e s k o m p l i k o w a ­

n y c h c z a s a c h , p o t r a f i l i u s c h y ł k a ż y c i a , w p e ł n i z n i e g o ^ k o r z y s t a ć . B o l e s ł a w S z n a j d e r z m a r ł d o ż y w s z y 82 l a t a / z m . 1 9 * s i e r p n i a 1968 r . / J e g o d r u g a ż o n a - K a z i m i e r a z m a r ł a w d n i u 31 m a j a 1991 r o k u /ur.

2 7 . 0 1 . 1 9 0 1 / o O b o j e są p o c h o w a n i n a c m e n t a r z u k o m u n a l n y m - p a r a f i a l ­

n y m w J a n o w c u W l k p , / )

efcysiaot / - / M g r inżo Jan-Włąfclysław S z n a j d e r

b . k - d t R e j , A K J a n o w i e c i1

b o d - c a o d d z , p a r t , A K ”J e d l i n y - 1 0 2 "

w B o r a c h T u c h o l s k i c h , p s . " D ą b " - p o r ,

T u ł o w i c e , d n i a 21 l u t e g o 1993 r o k u

B r a c i a B o l e s ł a w a S z n a j d e r a : Ant o n i , W a c ł a w , J ó z e f a t i Ed - iriund - b y l i p o w o ł a n i do< s ł u ż b y w z a b o r c z e j a r m i i , t.j. w w o j s ­ k u p r u s k i m . Z w y j ą t k i e m W a c ł a w a i E d m u n d a u c z e s t n i c z y l i w I w o j ­ n i e ś w i a t o w e j „ J ó z e f a t był c i ę ż k o r a n n y w w a l k a c h p o d Ypres, w p n - z a c h B e l g i i , w p r o w i n c j i z ac h. F l a n d r i i . N a t o m i a s t E d m u n d p o ­ w o ł a n y do w o j s k a k a j z e r o w s k i e g o w 1918 r o k u , z d e z e r t e r o w a ł i r a -

■zem ze w s z y s t k i m i w / w br ać mi , w g r u d n i u 1 91 8 p r z y s t ą p i ł do w a l k p o w s t a ń c z y c h w W i e l k o p o l s c e , w a l c z ą c do 1 9 1 9 r o k u p r z e d e w s z y s t ­ k i m p o d K c y n i ą i S z u b i n e m . Po z a k o n c z e n i u p o w s t a n i a E d m u n d u k o ń ­ czył S z k o ł ę P o d c h o r ą ż y c h w B y d g o s z c z y i p o p r o m o c j i w 19 2^{1 roku,} s ł u ż y ł j a k o o f i c e r w s t o p n i u p o d p o r u c z n i k a w 62 p p w B y d g o s z c z y . W 1922 r o k u p r z e n i e s i o n o Go do p u ł k u s t a c j o n u j ą c e g o w B r z e ż a n a c h k. T a r n o p o l a . W d r o d z e p o w r o t n e j z u r l o p u do p u ł k u w B r z e ż a n a c h , w t a j e m n i c z y c h o k o l i c z n o ś c i a c h t r a g i c z n i e z g i n ą ł w 1923 r o ku . J e g o z w ł o k i , po k i l k u t y g o d n i a c h , z n a l e z i o n o w j e d n y m z b y d g o s k i c h

k a n a ł ó w . P o c h o w a n o Go n a r z y m / k a t . c m e n t a r z u , p r z y ul. Z a ś w i a t y ,

11

12

13

14

15

16