• Nie Znaleziono Wyników

"Odprawa posłów greckich...", Jan Kochanowski : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Odprawa posłów greckich...", Jan Kochanowski : [recenzja]"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Bronisław Gubrynowicz

"Odprawa posłów greckich...", Jan

Kochanowski : [recenzja]

Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce

literatury polskiej 27/1/4, 338-339

(2)

3 3 8 III. RECENZJE. „ c u d o w n e w id m o w o b r ę c z y z p ł o m y k ó w “ — z j a w i a s i ę ś p ią c e m u s y n o w i . S t y l i z a c j a — d o s k o n a ła i p r y m i t y w a ż n a d t o w i d o c z n y , a le z a p y t a m y s i ę w ó w c z a s , c z y — w e d ł u g z a ł o ż e n i a p a n i S t r y j e ń s k ie j , t a k u z m y s ł o w i ć s i ę m a w ł a s n a w iz j a p o e t y , w w i e r s z e h e k s a m e - t r y c z n e p r z e la n a w t r e n ie X I X , c z y t e ż m a t o b y ć , w k s z t a ł t y m a ­ l a r s k i e p r z e m i e n io n e , p r z e ż y c i e p l a s t y c z n e d z i s i e j s z e g o c z y t e l n i k a w o b e c o d l e g łe g o w X V I w i e k u „ p r y m i t y w u “ p o e t y c k i e g o ? A n i j e d n o , a n i d r u g ie n i e tr a fia c e l u . K o c h a n o w s k i , k t ó r e m u w c z a s ie w ł o s k ie j p e r y g r y n a c j i , p r z e w i n ą ł s i ę p r z e d o c z y m a ś w i e t n y i w s z e l k i e m i b o g a c t w a m i p o ł y s k u j ą c y k o r o w ó d d z i e ł r e n e s a n s o ­ w y c h — n i e t a k i e m i c h y b a o c z y m a p a t r z a ł n a s w e w i z j e w y ś n i o n e ; z e s t a w i e n i e k u n s z t o w n o ś c i , n i e k i e d y w p r o s t p r z e p y c h u j e g o p o ­ r ó w n a ń o b r a z o w y c h , n i e z a w o d n i e to s t w i e r d z i . N ie m ia ł g ł ę b s z e g o o d c z u c ia d la s z t u k p l a s t y c z n y c h — t o p e w n e , a le w y n a j d z i e m y p r z e c i e j a k i e ś w s p o m i n k i z e s z k o ł y f e r r a r y j s k o - w e n e c k i e j t y c h z m ie r z c h a j ą c y c h la t o d r o d z e n i a . Z n a j d z ie s i ę ta m G ir o la m o d e C a r p i, G io v a n n i D o s s i, B e n v e n u t o T is i, z w a n y „ G a r o f a lo “ , a m o ż e i C o r ­ r e g i o ; p r z e d e w s z y s t k i e m j e d n a k w p ó ł - b a r o k o w y j u ż i t e a t r a l n y w s w y c h k o m p o z y c j a c h m i t o lo g i c z n y c h — T y c j a n . I n a c z e j w i ę c p e w n o k s z t a ł t o w a ł s w e i m a g in o w a n e o b r a z y s a m p o e t a , in a c z e j t e ż m y d z i ś , c z y t a j ą c r e n e s a n s o w e „ T r e n y “ , b u j n o ś c ią b a r o k o w ą m o c n o o z d o b i o n e , w y o b r a ż a m y s o b ie i c h p l a s t y c z n ą r e a liz a c j ę . A le to w s z y s t k o w n i c z e m n i e u m n ie j s z a i n w e n c j i i w d z i ę k u o b r a z ó w S t r y j e ń s k ie j ; n i e k t ó r e z n i c h s ą w p r o s t c z a r u j ą c e . T a k n p . U r s z u l k a w ś r ó d s ł o w i k ó w n a o k r ę g u t ę c z y (d o T r. X ), lu b g d y c ó ­ r e c z k a u k o c h a n a s c h o d z i d o m o d l ą c e g o s i ę o jc a (T r. III) — to d z i e ł a p r z e ś l i c z n e i s u b t e l n e ; t y l k o , ż e n i e g o d z ą s i ę o n e z c a ło ś c i ą w y ­ d a w n i c t w a , o p a r t e g o n a p r z y s t ę p n y c h , a le b a r d z o s o l i d n y c h z a s a ­ d a c h k o m e n t a r z a n a u k o w e g o . J e d y n i e g ł a d k a i m iła „ P a r a b a z a “ p ió r a p r o f . Ł e m p i c k ie g o , n ie k ł ó c i s i ę z t ą o p r a w ą ilu s t r a c y j n ą ; j e s t t a k s a m o w p ó ł - p o e t y c k i e m p r z e m y ś l e n i e m t r e n o w y c h m o t y w ó w i w i e lk ie j o jc a b o l e ś c i. D l a t e g o p r z y p o m i n a s i ę n a m z r ó w n i e ż j u ­ b i l e u s z o w e g o S ł o w a c k i e g o r o k u 1 9 0 9 — w y d a n i e „ O jc a Z a d ż u m io - n y c h “ z o m ó w i e n i e m i p o d o b n ą ż p a r a b a z ą k s . B is k u p a B a n d u r - s k i e g o , a ilu s t r a c j a m i R o s s o w s k i e g o . P o c z c i w e to b y ł o i p e ł n e s e r ­ d e c z n e g o u c z u c ia . A le j a k ż e d a l e k o p o d k a ż d y m w y d a w n i c z y m w z g l ę d e m p o s z l i ś m y n a p r z ó d w y ż e j ! „ T r e n y “ , o b e c n i e p r z e z O s s o l i n e u m w y d a n e , s ą k s ią ż k ą n a ­ p r a w d ę p i ę k n ą , i t a k ą n a d ł u g ie l a t a z o s t a n ą .

Mieczysław Hartleb.

Kochanowski Jan.

O d p r a w a p o s ł ó w g r e c k ic h ... P o d a n a n a T h e a t r u m p r z e d K r ó le m J e g o M ś c ią y K r o lo w ą J e y M ś c ią w J a z d o - w i e n a d W a r s z a w ą . D n ia d w u n a s t e g o s t y c z n i a R o k u P a ń s k i e g o M D L X X V I fl n a f e ś c i e u J e g o M śc i P a n a P o d k a n c l e r z e g o K o r o n n e g o w W a r s z a w i e M D L X X V III. W i e r n y s w e j p i ę k n e j t r a d y c ji, k t ó r a n a k a z u j e w z i ą ć u d z i a ł w k a ż d e m , p o w a ż n e m ś w i ę c i e n a u k o w e m , Z a k ła d N a r o d o w y im .

(3)

III. RECENZJE. 3 3 9 O s s o l i ń s k i c h w e L w o w ie , w y d a ł k u u c z c z e n i u c z t e r e c h s e t n e j r o c z n i c y u r o d z i n J a n a K o c h a n o w s k i e g o , p o d o b i z n ę e d y c j i „ O d p r a w y p o s ł ó w g r e c k i c h “ z r. 1 5 7 8 . Ś w ia t ł o d r u k , w y k o ń c z o n y z w i e l k ą s t a r a n n o ­ ś c i ą p r z e z fir m ę M a x J o ffé w W i e d n i u p o d ł u g p ie r w o d r u k u , b ę d ą ­ c e g o w ł a s n o ś c i ą O s s o lin e u m , p r z e d s t a w i a s i ę n i e z w y k l e u d a t n ie . N i e w i e l e p o s ia d a m y r e p r o d u k c y j t e g o r o d z a j u — a p o s ia d a j ą o n e w a r t o ś ć n i e z a p r z e c z o n ą ; p o m o c n e s ą n i e j e d n o k r o t n i e w s t u d j a c h n a u k o w y c h , a p r ó c z t e g o s z e r z ą z a m i ł o w a n i e w s z e r s z y c h s f e r a c h s p o ł e c z e ń s t w a d o l it e r a t u r y . P o d n i e ś ć w i ę c n a l e ż y z u z n a n i e m a k c j ę Z a k ła d u N a r o d o w e g o im . O s s o liń s k ic h .

Bronisław Gubrynowicz.

Stanisław W indakiew icz:

J a n K o c h a n o w s k i . (Z h is t o r j i i l it e r a t u r y t. 3 7 ) . K r a k ó w 1 9 3 0 . K r a k o w s k a S p . W y d a w n i c z a , s tr . V I + 1 9 8 . N a k s ią ż k ę p r o f. W i n d a k i e w i c z a c z e k a ł o s i ę z d u ż e m z a i n t e ­ r e s o w a n i e m . Z n a k o m ita w s w e j z w a r t o ś c i i p l a s t y c e p r a c a o R e ju i ś w i e t n a m o n o g r a f j a S k a r g i, k t ó r a z t a k im k u n s z t e m p o t r a f iła w y ­ d o b y ć b a r d z o w s z e c h s t r o n n y w i z e r u n e k p s y c h o l o g i c z n y z b e z o s o ­ b o w y c h n a o g ó ł p is m w i e l k i e g o k a z n o d z i e j i, u s p r a w i e d l i w i a ł y n a j ­ ś m i e l s z e n a d z i e j e . N i e n a j m n i e j s z ą r o lę o d g r y w a ł a t u t a k ż e ś w i a ­ d o m o ś ć , ż e p o d c z a s g d y o R e j u i S k a r d z e m a m y o b o k m o n o g r a f ij W i n d a k i e w i c z a p r a c e B r iic k n e r a i k s . B e r g i, K o c h a n o w s k i d o d z i ś d n i a n i e d o c z e k a ł s i ę g o d n e g o s i e b i e o p r a c o w a n i a . P r z y d o t y c h ­ c z a s o w y c h n a s z y c h z a s o b a c h n a j w y b i t n i e j s z ą p o z y c j ę s t a n o w i t u w s t ę p B r iic k n e r a d o w y d a n i a p is m p o e t y z r. 1 9 2 4 , n i e z m i e r n i e ż y w y , b y s t r y , p e ł e n c i e k a w y c h u w a g , k t ó r y j e d n a k , j u ż c h o ć b y z e w z g l ę d u n a s w o j e r o z m ia r y ( 8 6 s t r o n ) , w y s t a r c z y ć n i e m ó g ł. W s z y s t k o t o r a z e m m u s ia ł o s p r a w ić , ż e d o k s i ą ż k i p r o f. W i n ­ d a k i e w i c z a p r z y s t ę p o w a ł o s i ę z w i e lk ie m z a c i e k a w i e n i e m . N i e s t e t y , w m ia r ę l e k t u r y z a c i e k a w i e n i e to u s t ę p o w a ł o s c e p t y c y z m o w i w o b e c w y s i ł k ó w o s i ą g n i ę t y c h p r z e z a u t o r a i z n i e c h ę c e n i u . O s t a t e c z n i e , o d k ł a l a s i ę k s i ą ż k ę w p r z e ś w i a d c z e n i u , ż e g o d n a p o e t y m o n o g r a f j a n a l e ż y d a le j d o p r z y s z ł o ś c i . M ie j m y n a d z i e j ę , ż e d o c z e k a m y s i ę je j, n i e „ g d z i e ś n a w i e k ó w p ó ź n e j f a l i “ , a le w n a j b li ż s z y m c z a s ie . N a o b n i ż e n i e w a r t o ś c i k s i ą ż k i w p ł y n ę ł a w p i e r w s z e j m i e r z e p o s t a w a b a d a c z a w o b e c K o c h a n o w s k i e g o . P r o f. W i n d a k i e w ic z s z u k a w u t w o r a c h p o e t y p r z e d e w s z y s t k i e m d a n y c h d o z r e k o n s t r u o w a n ia j e g o b io g r a f j i, s z u k a ic h z a c i e k l e , s y s t e m a t y c z n i e i z u p o r e m , n i e p o m ij a n a j b ła h s z e g o n a w e t s z c z e g ó ł u , d o c h o d z ą c d o w y n i k ó w n i e ­ r a z b a r d z o d z i w n y c h .

W j e d n e j p ie ś n i z

Fragmentów

( Tobie bądź chwała

,

Panie

w szego świata),

b ę d ą c e j z r e s z t ą w y r a ź n ą t r a n s p o z y c j ą i a t m o s f e r y u c z u c i o w e j i m o t y w ó w p s a lm o w y c h ( z ł y z a g r a ż a j ą c y d o b r e m u , k t ó ­ r e g o r a t u j e i n t e r w e n c j a B o g a ) w c z a s y p o e c i e w s p ó ł c z e s n e , m a m y m o d l i t w ę d z i ę k c z y n n ą d o B o g a z a o c a l e n i e w i e r z ą c e g o o d n i e ­ p r z y j a c i e l a , k t ó r y d y b a ł n a j e g o ż y c i e , a l e d z i ę k i o p i e c e B o s k i e j :

Cytaty

Powiązane dokumenty

[r]

O ochronie własności społecznej w polskim prawie

Nie ma

[r]

Likwidacja komisji do walki ze spekulacją i nadużyciami oraz wprowadzenie nowych form społecznej kontroli handlu,M. gastronomii i

Przyłączenie do wspólnej sieci elektrycznej, gazowej i cieplnejM. urządzeń odbiorców nie będących

W toku dyskusji członkowie Prezydium NRA zwrócili uwagę na inicjatywy 1 działania środowiskowe, omówili tok prac nad ustawą — Prawo o adwokaturze i na

znalazło (wyraz także w późniejszym orzeczeniu. 123 § 1 k.c.) chociażby wskazującą na zamiar realizacji przysługującego jej roszczenia, mimo że wyniki kontroli