Wanda Roszkowska-Sykałowa (1923-1994)

(1)

Cecylia Gajkowska

Wanda Roszkowska-Sykałowa

(1923-1994)

Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza 29, 177-178

(2)

R o czn ik T o w a r z y stw a L itera ck ieg o im . A . M ic k ie w ic z a X X I X /1 9 9 4

C e c y lia G a jk o w sk a

Wa n d a Ro s z k o w s k a- Sy k a ł o w a (6 I 1923 - 10 V 1994)

D nia 10 m aja 1994 roku zm arła w W arszaw ie m gr W anda R o szk o w sk a-S y kałowa, bibliograf, dokum entalista, długoletni pracow nik Instytutu Badań L ite rackich PAN. U rodzona 1 stycznia 1923 roku w Łapach, w w ojew ództw ie bia łostockim , tu ukończyła szkołę pow szechną, gim nazjum i liceum , uzyskując w

1945 roku św iadectw o maturalne. Pracę zaw odow ą rozpoczęła W. R oszkow ska bardzo wcześnie, jeszcze podczas nauki w szkole średniej. W latach 1941-1944, w okresie okupacji niem ieckiej, była zatrudniona w Zakładach N apraw czych T a boru K olejow ego, a w r. 1945 przez krótki okres była nauczycielką w szkole powszechnej w Sokołach, a potem pracow ała w m agistracie w Łapach.

Od roku 1946 zw iązała się na trwałe z W arszaw ą, podjęła studia na W ydziale Praw nym U niw ersytetu W arszaw skiego, rów nocześnie pracując zarobkow o w Zarządzie G łów nym Polskiego C zerw onego Krzyża, potem w Tow arzystw ie Kursów U niw ersyteckich. Dyplom m agistra praw uzyskała w 1950 roku, ale nie pracow ała nigdy w w yuczonym zawodzie.

Do Instytutut Badań Literackich przyszła W. R oszkow ska w październiku 1949 r., a ju ż w 1950 znalazła się w zespole prof. K azim ierza Budzyka, który zaincjow ał reedycję Bibliografii literatury polskiej G abriela Korbuta. To zade cydow ało o Jej drodze naukowej. Z ajęła się bibliografią i dokum entacją literacką okresu rom antyzm u i pod naukow ym kierunkiem Irm iny Śliw ińskiej stała się w spółautorką trzech tom ów - 7, 8 i 9 N ow ego Korbuta, opublikow anych w la tach 1968-1972, opracow ała ponadto kilkanaście haseł do serii ośw ieceniow ej. Szybko uczyła się bibliografii, a Jej niezw ykła pracow itość, sum ienność i od pow iedzialność spow odow ały, iż w spólnie z Irm iną Śliw ińską i Stanisław em Stupkiew iczem opracow ała na m ateriałach N ow ego K orbuta Bibliografię utw o rów A dam a M ickiew icza (W arszaw a 1957) oraz J ó z e f Ignacy Kraszewski. Zarys bibliograficzny (W arszaw a 1966 jako t. 12 N owego K orbuta). Ale praca w ze spole N ow ego Korbuta, prow adzona na zasadzie prac zleconych była tylko czę ścią obow iązków W. R oszkowskiej. Przyjęta na etat w 1952 r. uczestniczyłą przez wiele lat w zespole doc. W itolda Suchodolskiego, później prof. E dm unda

(3)

— 1 7 8 —

Jankow skiego, opracow ującym bibliografię zaw artości czasopism literackich X IX i XX w. (do 1939 r.) z krótką dw uletnią przerw ą w latach 1962-1964, pod czas której była członkiem pracowni historycznoliterackiej prof. K. B udzyka i zajm ow ała się bibliografią bajki litrackiej XIX wieku. Zainteresow ania biblio graficzne w połączeniu ze zdobytą ju ż praktyką w Nowym Korbucie przyniosły w efekcie bibliografię zawartości „A thenaeum ” , pism a w ydaw anego w latach 1841-1851 przez Józefa Ignacego Kraszew skiego, opatrzoną w nikliw ym w stę pem (W arszaw a 1974).

Zainteresow anie K raszew skim okazało się trwałe i w zbogaciło dorobek na ukowy W. R oszkow skiej. Pośw ięciła mu dużo czasu, bo poza w ygłoszeniem kil ku odczytów , opublikow ała m.in. artykuły o „A thenaeum ” w książce zbiorow ej Instytutu Z w ierciadło prasy (W arszaw a 1978) i Słow niku literatury polskiej X IX wieku (W arszaw a 1991), a ponadto przygotow yw ała dysertację doktorską K ra szew ski ja k o wydawca pam iętników . W m iniaturyzacji N owego Korbuta znalazło się kilkadziesiąt haseł opracow anych przez Roszkow ską, m.in. rów nież J. I. K ra szewski.

W latach 1970-1974 i 1979 uczestniczyła W. R oszkow ska w zbieraniu m a teriałów do planow anego słow nika pseudonim ów pisarzy polskich i przygoto wywaniu próbnej redakcji haseł dla okresu M łodej Polski, a w eryfikacji tych haseł dokonała w 1979 r. W łożyła w to przedsięw zięcie bardzo dużo pracy, tym bardziej żal, iż nie doczekała publikacji jego pierw szego tom u, który ukazał się w końcu 1994 roku.

Po roku 1974 zajęła się W. R oszkow ska opracow aniem drugiego w ydania Bibliografii utw orów A dam a M ickiewicza. Zadanie to ogrom ne, przerastające siły jednego człow ieka, które jednak podjęła. Do 1983 r. przygotow ała m aszynopis części pierw szej bibliografii - „Tw órczość” - zbierając rów nocześnie m ateriały do korespondencji M ickiew icza oraz do działu opracowań. Pracy nie przerw ała m im o przejścia na em eryturę i kontynuow ała ją, zajm ując się korespondencją i przekładam i utw orów M ickiew icza na języki obce. Śmierć przyszła niespodzie wanie... Praca, która miała być w jakim ś sensie podsum ow aniem dorobku na ukow ego R oszkow skiej, nie została ukończona. A dorobek jej nie byłby pełny bez ukazania innych jeszcze Jej osiągnięć. Chodzi tu przede w szystkim o w spół pracę W. R oszkow skiej z „R ocznikiem L iterackim ”, na łam ach którego począ wszy od „R ocznika” za rok 1974" ukazyw ał się D iariusz wydarzeń kulturalnych, ostatni za rok 1983 - wydany został w 1991 r., inne pozostały w m aszynopisie.

W anda R oszkow ska-S ykałow a była postacią znaną w naszym środow isku, ceniliśm y ją za praw ość charakteru i gotow ość niesienia bezinteresow nej pom o cy, za Jej niezw ykłą sum ienność, a Jej pracow itość była dla nas w zorem do na śladow ania. C zynna niemal do ostatniej chwili życia, zm arła dnia 10 m aja 1994 r. po krótkiej i bardzo ciężkiej chorobie. Pochow ana została w grobie rodzinnym w Łapach.