• Nie Znaleziono Wyników

Analiza statystyczna głównych parametrów hydrogeologicznych południowej części synkliny brzeżnej

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Analiza statystyczna głównych parametrów hydrogeologicznych południowej części synkliny brzeżnej"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

poszczególne części przyrządów używanych dó se'pa-racji _cyrkonu nie . powinny być mąlowąne, gdyż. farba · może zawierać duże. ilości ołowiu.. Z tego samego powodu do przesiewania materiału skalnego .

należy używać sit stalowych a nie mosiężnych. · Szczególną trudność stanowi oddzie~enie minerałów, które mają pewne. własności fizyczne zbliżone . do cyrkonu. Należą tu: apatyt, piryt, molibdenit, baryt, celestyn, a także: topaz, zoizyt, fluoryt, korund. Wymienione minerały, zwłaszcza pierwszej grupy,

zawierają niepożądane domieszki ołowiu. · W · końcowej fazie przygotowywania próbki bada ·

się koncentrat cyrkonowy pod mikroskopem ·w celu :

odrzucenia zanieczyszczeń ·i ręcznie wybiera się' pojedyncze kryształy cyrkonu ·aż do uzyskania około ·

100 mg. Wybrany w ten sposób cyrkon uciera się za :

pomocą tłuczka na drobny proszek i dopiero w tej postaci ·próbka nadaje się do pomiarów radioaktyw-·

ności a i zawartości ołowiu.

Próbka nie powinna pozostawać odkryta dłużej, niż tego wymaga proces separacji. Stwierdzono bo-wiem, że kurz w pomieszczeniach laboratoryjnych :

może. zawierać duże ilości ołowiu (nawet 1000 ppm)

pochodzącego z różnych źródeł, np. ze starej farby,

którą pokryte są przewody kanalizacyjne itp.

Metoda Pb-a nadaje się bardzo dobrze zwłasżcza

do wstępnego określania wieku skał, a to . ze względu •

na.możliwość stosunkowo szybkiego uzyskania rezul-tatów pomiarowych. Za stosowaniem jej na szerszą skalę przemawia ·również fakt; iż jest ona znacźnie tańsza niż inne metody· fizyczne. ·

Ostatnio rozpoczęto w Polsce (np. w laboratoriach ·

Akademii Górniczo-Hutniczej w· Krakowie) prace nad zastosowaniem metody Pb-a dla potrzeb naszej geologii. LITERATURA l. A h r e n s L. H. - Geochim. et Cosmochim. Acta 3, 1-29, (1953). 2. G o l

d

s c. h m i d t V. M. - Geochemistry. Oxford, Ciarendon Press 1954.

3 .. Holland H. D., Gottfried D. - Acta Cryst. 8, 291-300, (1955).

4. Hurley P. M., Fairbairn H. W. - Geol. Soc. Amer. Bull. 64,. 659-<673, 1953).

5. Hurley P. M., Fairbairn H. W. - Am. Geophys. Union Tran5. 38, 93~944, (1957). 6. K e e v i l N. B. - Am. Jour. Sci. 237, 195-214,

(1939).

7. L ar s e n : E. S., K e e vll N. B., H ar r i s o n· H. C. - Geol. Soc. Amer. Bull. 63, 1045-1052, ·

(1952). .

8. P·o l a ń ski A. "- Geochemia izotopów. War-'

szawa 1961. ·

9. Ros e H., Ster n T. - Am. Minera!. 45, 1243"-· 1256, (1960).

10. S a n d e ił E. B. - Chemical Analysis v. 3, 2d ed. New York 1950.

11.

T i l t o n G. R. and others - Geol.. Soc .. Amer. Bull. 66, 1131-1148, (1955).

12. W ar i n g C. L., W o r t. h i n g H· W. - Am ..

Minera!. 38, 827-833, (1953).

SUMMARY

To determine the absolute age of volcanic rocks: .

there are used natura! elements of disintegration of radioactive families, viz: Thzaz, uz33, U23s, as well· as radioactive isotopes of· potassium ('OK) and rubidium (ll'mb).

In the present paper the autbor discusses in detail the Pb-a method, basing mainly o.n the wark of the American scientists, published i.n the U.S. Geological Survey Bulletin 1097-A, 1959. ·

PE3IOME

C ~enhro onpe~enemu1 a6conroTHoro B03pacTa syn-KaHH'IeCKHx· nopo~ . HCnOnh3y!QTCH pacnpOCTPaHeH-Hhie s npHpo~e :meMeHThi pacna~a pa~HoaKTHBHhiX

rpynn, KaK Th23z, uz33, uz3s H pa~HoaKTHBHhle H30-TOnhl KanHH (40K) H py6H~HH. (B7Rb). .

B . HaCTOH~efi CTaThe aBTOp ~eTanhHO OnHChmaeT

MeTO~ Pb-a, OCHOBhmaHCh, rnaBHhiM o6pa30M, Ha .

pa6oTe , aMepmtaHCKHX yqeHbiX, . Ony6nHKOBaHHOfi B U.S. Geological Survey Bulletin 1097-A, 1957.

H'ł'DROGEOLOGI~

l

r:.EOLOGI~

·

INŻ'ł'NIERSI{~

·

1

JOANNA KRAJEWSKA-PINIŃSKA

Akademia Górniczo-HutnicZa

ANALIZA STATYSTYCZNA

GŁÓWNYCH

PARAMETRÓW HYDROGEOLOGICZNYCH

POŁUDNIOWEJ CZĘSCI

SYNKLINY BRZE.ZNEJ

C

HARAKTERYSTYKA hydrogeologiczna masywu

·kalnego, traktowanego jako całość, różni się

bardzo często o<_i charakterystyki poszczególnych jego elementów. Tak więc jeden z głównych parametrów, jakim we wszelkich badaniach hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich jest współczynnik filtra;. cji określony na podstawie jednej próbki, może

znacznie odbiegać od · współczyimika filtracji całego

masywu. · ·· .

W przypadku ;laboratoryjnego badania współczyn­

nika filtracji próbek utworów górnokredowych typu opok, margli, wapieni, WY.S.tępujących w południo­

wej częśCi synkliny brzeżnej, , otrzymuje · się •

war-tości współczynnika · filtracji . bardzo małe, zbliżone

do zera.

.Na podstawie tych bad_ań· .można by· wnioskować, że cał;r. masyw górnokn!dowy :wYp,ełniający synklinę

brzeżną jest praktycznie nieprzepuszczalny, a tym-czasem wyniki próbnych pompowań wskazują na

współczynnik filtracji wynoszący lo-s i 10-4 m/sek. Ta duża zdolność przewodzenia wody w masywie zbudowanym ze skał litych, praktycznie nieprzepusz-czalnych, nie zależy od charakteru litologicznego

skały, lecz od stopnia spękania górotworu, przy czym

współczynnik filtracji obliczony z próbnego pompo-wania jest wypadkową niewielkiej (bliskiej zera) tiltr;:icji .przez samą skałę oraz znaczn~e. większej

przez jej · szczeliny; · ·

Wobec tego ocena zdolności filtracyjnej całego

masywu skalnego powinna uwzględniać zarówno

zdolność filtracyjną wszystkich skał występujących

na danym · o.bszarze · oraz ich rozprzestrzenienia, jak

też zdolność filtracyjną sy~temu ich szczelin. ·

(2)

Tabela! SZEREGI ROZDZIELCZE PARAMETROW

Współczynnik filtracji k Wydajność jednostkowa q

l

.e

Przedział

...

CG s::

Przedzlał CI) as

ICJ $udziału ~ "N

klasowy .li: C klasowy .!4 'C

km/dobę. GIGI q rn'/godz/rn cvas ::s

.1::!3:

....

...

.,

....

poniżej 0,5 3 3,66 Q-12 34 . 46,55 0,5- 4,5 28 34,15 12-23 lli 20,53 4,5- 8,5 18 21,95 23-34 12 16,42 8,5-12,5 12 14,64 34-45 4 5,51 12,5-16,5 6 7,32 45-56 4 5,51 16,5-20,5 3 3,66 56-67 l 1,37 20,5-24,5 67-78 2 2,74 powyżej 12 14,64' 78-79 l 1,37

l

Fo

-l

82 100,00 100,001

Ponieważ dokładne obliczenie tych elementów jest

długotrwałe i kosztowne, a wobec braku zależności

matematycznych nieścisłe, należy na innej drodze

szukać oceny zdolności filtracyjnej i jej

normatyw-nego porównania dla całego masywu.

Próbą takiego rozwiązania jest zastosowanie

ana-lizy statystycznej do oceny i porównania zdolności

filtracyjnej utworów górnokredOWYCh wypełniających

południową .część synkliny brzeżnej.

W pracy posłużono się materiałem z dokumentacji POWYkonawczych ujęć studziennych :z: terenu polud-dniowej częśli synkliny brzeżnej, w których można

znaleźć szereg danych dotyczących współczynnika

filtracji i WYdajności jednostkowej charakteryzują­

cych wodonośność utworów kredowych. Materiału -co prawda - nie jest na razie zbyt dużo, gdyż

brak go dla głębszych ujęć WYkonanych dawniej, a z braku podstawowych danych nie można tu

WY-korzystać (bez specjalnych badań) st~tek płytkich

ujęć - gospodarskich, czerpiących wodę z utworów

kredoWYch. Tak więc podstawą niniejszych

roz-ważań jest materiał sponad 70 ujęć głębszych

ma-jących. odpowiednią dokumentację. Jest to nieliczny

zbiór dla traktowania go wg zasad rachunku sta-tystycznego, a i dokładność poszczególnych tworzą­

cych go wartości nastręcza wątpliwości z tytułu

błędów obciążających same obserwacje (np. zbyt.

krótkie pompowanie, wadliwe zafiltrowanie), jak i z przyczyny nieporównywalnych metod obliczenio-WYCh. frlkfłf'Cjl

'

60 12.' lQ5 km/dobę Ryc. 1.

- - krzywa rozkładu współczynnika filtracji dla całości masywu, - - - - krzywa rozkładu współczynnika filtracjf· dla

rnargU.

Fig. 1.

- - curve of filtratlon coefflcient dlstrlbutlon for the whole i:nassif, - - - curve of filtratlon coefflcient dlstrlbutlon for

rnarls.

36

Tabela tt

CZĘSTOTLIWOSC WSPOLCZYNNIKA FILTRACJI k rn/dobę

Margle Wapienie Utwory

wapienno-Przedział krzemionkowe

klasowy CG

:s

Cd

:s

• 11 'ia

...

-km/dobę IC.I CG

frekwen-2: udziału

.li: C 'j;ł .li: C

:fj

GIGI 'tl GIGI c;la

ol::il: lR::S ol::il: lR::S poniżej 0,5 2 5,57 l 5;88 l 7,79 0,5- 4,5 15 41,68 3 17,65 2 15,39 4,5- 8,5 7 19,43 3 17,65 2 15,39 8,5-12,5 4 11,12 3 17,65 3 23,07 12,5-16,5 3 8,31 3 17,65 16,5-20,5 l 2,79 l 5,87 l 7,69 20,5-24,5 l 2,79 3 17,65 4 30,76 powyżej 3 8,31

-l

36 100,00 17 100,00 13 100,00

l

O istnieniu takich usterek można wnosić na pod-stawie spotykanych sporadycznie rozbieżności się­

gających czasem do 100% przy powtarzaniu

pompo-wania. Jednak po dokonaniu analizy materiału

WYj-ściowego można uzyskany zbiór traktować jako

wy-starczający do opracowania statystycznego.

Ze względu jednak na duże spodziewane błędy

zbiór obserwacji rozbito na dość obszerne przedziały

klasowe. Przy kilku WYnikach dotyczących tego samego ujęcia, mieszczących się w obrębie przedziału

klasowego, włączono w zbiór ich średnią

arytme-tyczną. Jeżeli natomiast któraś wartość WYbiegała

poza przyjęty przedzieł klasowy, traktowano ją jako

obserwację niezależną. Ostatecznie analizie

statystycz-nej poddano 82 obserwacje współczynnika filtracji, 73 obserwacje WYdajności jednostkowej, zestawiając

je w .szeregi rozdzielcze podane na tab. . . I.

·stosunkowo mała ilość obserwacji utrudniała

szcze-głowe rozważania nad . związkiem między litologią

wodonośca lub regionalnym położeniem ujęć a

ba-danymi parametrami hydrogeologicznymi. W pewnej mierze związek ten ilustrują tabele II, III, IV.

Na podstawie tabel i graficznego przedstawienia szeregów rozdzielczych, po odrzuceniu skrajnych,

niepełnych przedziałów klasowych można powiedzieć,

że frekwencja współczynnika filtracji k dla utworów kredOWYCh przedstawia się- jako jednoskrzydłowa

krzywa typu logarytmicznego y

=

a - b • log x (ryc. l, krzywa 1), którą w danym przypadku można

frtkf~Mjfl

"

10

Ryc. 2.

56 67

- -krzywa rozkładu wydajności jednostkowej q dla całości masywu, ---- krzywa rozkładu wydajności jednostkowej ·q

· dla margll

Fig. 2.

curve of yteld distrlbutlon q for the whole massif, - - - curve of yield distrlbutlon q for marls.

(3)

Tabela III

CZĘSTOTLIWOSC WYDAJNOSCI ·q m3/dobę/m

Margle Wapienie Utwory wapienno-krzemionkowe

Przedzlał

klasowy

...

Cli

-

:l

...

Cli ::s

-

frekwen-

%

q/m'/dobę l CJ Cli ICJ Cli·

.!o: Q 'j;l .!o: Q 'j;l

QIQI 't:l QIQI 't:l c ja udziału

.t=~ l>Ct::S .t=~ l>Ct::S o-12 11 34,38 5 38,48 8 66,66 12-23 7 21,87 3 23,07 3 25,00 23-34 6 18,75 3 23,07 l 8,33 34-45 4 12,50 l 7,69 .45-56 2 6,25 56-67 l 7,69 67-78 2 6,25 1

-32 100,00 13 100,00 12 99,99

by wyrazić w postaci y

=

48 - 34,2 log k. Podob-ny charakter ma też rozkład (ryc. l, krzywa 2)

współczynnika filtracji dla margli, stanowiących zresztą w badanych ujęciach najczęstszą (50%)

war-stwę wodonośną. Natomiast wapienie i utwory wa-pienno-krzemionkowe (opoka, geza, siwak) cechują się stałym rozkładem parametru filtracji.

Z zastrzeżeniem, że wnioskowanie odbywa się na podstawie niewielu obserwacji, można te wyniki

przełożyć na język hydrogeologiczny w ten spo-sób, że w utworach górnej kredy trzeba się na ogół

liczyc ze współczynnikiem filtracji nie większym niż

10 m/dobę, zwłaszcza jeśli ma się do czynienia z

wo-donośnymi marglami. Wartości medialne wynoszą ok. 8 m/dobę dla całości utworów, a około 5 m/dobę

dla margli. Im większe wartości k trafiają się

w tych skałach, tym są one rzadszym zjawiskiem. Natomiast w wapieniach i utworach wapienno-krze-mionkowych szanse na napotkanie współczynnika

filtracji w przedziale od 0,5 m/dobę do ok. 16 m/dobę są jednakowo wielkie, a wartości medialne wynoszą

ok. 10 m/dobę. W tych skalach wystąpiły też

naj-wyższe wartości k aż do 86 m/dobę. Pozostaje to zapewne w związku z większą skłonnością .tych

. skal do konserwowania otwartych szczelin.

Rozkład wydajności jednostkowej q (ilość wody w ma na dobę i na metr depresji) jest również

lo-garytmiczną krzywą jednoskrzydłową (np. y

=

6 -- 2,7 log q). Charakter ten dostrzega się tak dla

ogółu ujęć (ryc. 2, krzywa 1), jak i dla ujęć

czer-piących wodę z margli (ryc. 2, krzywa 2). Podob-nego charakteru (choć brak tu większej ilości obser-wacji) zdaje się być też rozkład dla wydajności

jednostkowej z pozostałych utworów kredowych. Krzywe rozkładu wskazują, że mimo sporadycznie pozyskiwanych efektów, nawet 80 ma/dobę/m,

nie-łatwo uzyskuje się wydajności ponad 15 ma/dobę/m, tj. przekraczając medianę. Zastanawiające jest przy tym,

że wbrew oczekiwaniom właśnie margle dają tu n.ieco lepsze wyniki (mediana 20 m3fdobę/m). Można

to chyba tłumaczyć ich równomiernomierniejszą

prze-puszcza'lnością w porównaniu z innymi skałami gór-nej kredy, w których uzysk wody pochodzi z mniej lub więcej przypadkowych stref · soękań. średnie wydajności dla wapieni wynoszą 18 m3/dobe., dla

utworów wapienno-krzemionkowych około 10 ma/

/dobę/m, dla kredy piszącej około 4 m3/dobę/m.

W tabeli IV zestawiono wskaźniki zmienności roz-patrzonych parametrów k i q, wyliczone w % wg

a

znanej formuły V

= -

·

100, gdzie a jest średnim

X

odchyleniem kwadratowym,

x

=

średnia arytmetycz-na obserwacji. ·

Tabela IV SREDNIE W ARTOSCI WSPOLCZYNNIKA Fn..TRACJI (Xk) I WYDAJNOSCI (Xq) ORAZ ICH WSKA2NIKI ZMIENNOSCI

(ODPOWIEDNIO Vk 1 Vq) Rodzaj wodonośca Margle Wapień Kreda pisząca Utwory wapienno--krzemionkowe

Cały masyw górno-kredowy

Rejon wewnątrz syn-kliny o dużych

war-tościach k i q Rejon pośredni Rejon zewnętrzny o wartościach minimal-lnychkiq Wskaźnik zmienności Vk V q 96 68 84 76 103 120 88 65 128 96 97,9 50 58 67 ok. 48 ok.l3 Wartość średnia 9,93 14,38 2,68 22,92 13,002 19,3 4,13

<t

23,23 18,02 4,40 9,63 19,10 22,80 3,54

W powyższej tabeli określono w celu porównania

zmienność współczynnika fltracji i wydajności jed-nostkowej dla całości omawianego obszaru, dla po-szczególnych typów litologicznych, oraz dla wybra-nych obszarów o zbliżonych wartościach parame-trów k i q.

Jak wynika z tabeli, zmienność dla współczynnika

filtracji (Vk) i wydajności jednostkowej (Vq) jest

zbliżona w grupach litologicznych, przy czym

zmien-ność dla współczynika filtracji (Vk) jest nieco wyż­

sza niż dla wydajności (Vq).

Wyjątek stanowi tu kreda pisząca o nieco wyż­

szych wskaźnikach.

Natomiast wskaźnik zmienności dla poszczegól-nych rejonów jest zróżnicowany tak 2e względu na

podobieństwo parametrów w obrębie każdego rejo-nu, jak i ze względu na pobieranie w obrębie re-jonu wody z różnych odmian wodonośca.

Przeciwnie do wskaźnika zmienności zachowują się wartości średnie współczynnika filtracji i wy-dajności jednostkowej, gdyż w rejonach wielkości

k i q są zbliżone do siebie, natomiast w grupach litologicznych przy niewielkiej średniej wartości Xk można otrzymać duże wydajności jednostkowe (margle) i, odwrotnie, przy dużej Xk małe

wydaj-ności jednostkowe (utwory wapienno-krzemionkowe). Z całości rozważań wynika, że tak rozkład

wy-dajności jednostkowej, jak i współczynnika filtracji dla utworów kredy górnej i południowej części syn-kliny brzeżnej nie jest rozkładem normalnym i da

się przedstawić za pomocą krzywej logarytmicznej

y=a-b~~ ·

Tak więc dzięki analizie statystycznej łatwo jest

stwierdzić, że w spękanych skałach litych południo­

wej części synkliny brzeżnej frekwencja współczyn­

nika filtracji i wydajności jednostkowej maleje wraz ze wzrostem ich wartości.

W związku z takim typem obu krzywych rozkładu należy przyjąć, że w miarę gdy frekwencja k lub q

dąży do nieskończoności, wartości parametrów

zbli-żają się do zera. ·

Jak już wspomniano, wartości współczynnika fil-tracji bliskie zera otrzymuje się, badajl}C labora-toryjnie próbki skał górnokredowych.

Tak więc nieskończone możliwości występowania

tych minimalnych współczyników związane są z

prze-37

(4)

wodzeniem wody przez samą skałę, która występuje

w każdym punkcie synkliny brzeżnej.

W miarę pojawiania się większych wartości k i. q

uzależnionych od szczelin, frekwencja maleje i asymp-totycznie dąży do zera. Zatem ·współczynnik fil-.

tracji i wydajność jednostkowa utworów górnokre-dowych w południowej części synkliny brzeżnej,

wyznaczone na drodze próbnych pompowań,

charak-teryzują: przede: wszystkim szczelinowatość skały.

Z krzywej rozkładu wSpółczynnika filtracji lub

wy-qajności jednostkowej odczytać więc można

zaanga-żowanie tektoniczne masywu.

SUMMARY

In the present paper there are statistically analy-·

sed data concerning the filtration coefficient k and the unit yield coefficient q received after test pumpings made in the southern area of the marginal

syncline. ·

. 82 observations have beem analyzed as to the filtration coefficient k, 76 · as to the unit yield coefficient q, which have also been arranged as the separating ranges on the table I. On the tables II·

and. III there are given the separating ranges

k and q for the individual lithological types. Com-paring the separating ranges and distribution curves one may state that so the curve for k, as well as that for q are logarithmical curves after a formula

Y = a -b log x (for distribution curve k y = 48- 34

log k, for distribution curve q y = 6 - 2, 7log q), thus, their distribution is not a normai one. The chan-geability coefficients of parametres k and q

com-puted after a formula ·

a

V =-·100 X are also compared.

(Tab. IV)

Changeability of these parameters is in generał

high, simultaneously, however,. it may be seen that during examination of various types, the water--bearing changeability of the filtration coefficient

(vk) is little lower, than changeability of unit yield

(v). The changeability coefficients of regions having .

approximate values of parameters , are, however, considerably diverse for individual regions.

PE310ME

B HaCTOJiiqeif pa6oTe npOM3BO~MTCJi CTaTMCTM'łeCKMił

aHanM3 ~aHHbiX no K03cPcPMI.\MeHTy cPMnbTPaqMM k M .

y.ąenbHOMY ~e6Mzy q nonyqeHHbiX BO BpeMJi npe.ą-·

BapMTenbHOił OTKa'łKM B npe.ąenax IDlKHOił ąacTM

KpaeBoił CMHKnMHanM. ·

AHanM3MPQBanMch 82 Ha6nro,ąeHMJi . K03cPcPMI.\MeHTa ·

cPMnbTpaqMM M 73 - y.ąenbHoro ~e6MTa, conocTaB-. neHHbie B BM,ąe pacnpe.ąenMTenbHbiX pil,ąoB B Ta6n. I. ,

B . Ta6nMI.laX II M III co.ąeplKaTcJi pacnpe.ąenMTenb­ Hble pH~bi k M q QT,ąenbHbiX nMTOnOm'łeCKMX TMnOB ..

lf3 conocTaBneHMJi pacnpe.ąenMTenbHbiX pH,ąoB M KPM-BbiX pacnpe.ąeneHMJi cne.ąyeT, 'łTO TaK KpMBaJi k,

KaK M q HBnJIIDTCJi norapMcPMM'łeCKMMM KPMBbiMM TMna y = a - b log x (,ąnH KPMBoił pacnpe,ąeneHMSI k, y = 48 - 34 log, ,ąnH q y = 6 - 2,7 log q)

cne-~oBaTenbHO OHM pacnpe.ąenHIDTCSI HeHopMan&HO. Co-nocTaBnHnMCb TaKlKe noKa3aTenM H3MeH'łMBOCTM na-.

paMeTpOB k M q, no,ąC'łMTaHHbie B

%

no cPOPMYne G.

V=-.100 X

(Ta6n. IV)

lihMeH'łMBOC'fb 3TMX napaMeTpoB, KaK npaBMnO, 6onbWaJi, npM'łeM npM paccMaTpMBaHMH pa3nM'łHbiX

TMnOB BO,ąOHOCHbiX nopo~, H3MeH'łMBOCTb · K03cPcPM-I.\MeHTa cPMnbTPaqMM (Vk) HeCKOnbKO MeHbwe

M3MeH-'łMBOCTM y_ąenbHOrO ,ąe6MTa (V). TIOKa3aTenM lKe

H3-MeH'łMBOCTM B paiłoHax co cxo,ąHbiMM BenM'łMHaMM

napaMeTPOB, OTnWłaiDTCR B 3Ha'łMTenhHb1X npe.ąenax. ·

11

.... · ... :·.:!: .. ~.·

v,OMU

N

·

N

.

IKAJY

1)1

S'J'EFAN WITOLD ALEXANDROWICZ, DANUTA SLUSARCZYK Akademia Górniczo-Hutnicza

·,.

O

WYSTĘPOW

ANIU UTWOROW

'l'RZECIORZĘDOWYCH

POD

KREDĄ PISZĄCĄ

W KORNICY

.

KOŁO BIAŁEJ

PODLASKIEJ

W

OKOLICACH KORNICY koło Białej Podlaskiej znane są wychodnie kredy piszącej opisane

szczegółowo przez E. Riihlego (PIG Biul. 29. War-szawa 1947). Na podstawie wyników wstępnych

bfl-dań terEmowych wspomniany autor wyraził ·pogląd, że . utwory kredowe stanowią tu podłoże trzeciorzędu.

i

czwartorzędu, leżą na różnej głęboko~ci i są ukształ­

towane wskutek działania czynników erozyjnych. Osaqy . trzeciorzędowe występujące w nadkładzie kre-c;Jy .. a reprezentowane. przez . piaski glaukonitowe, piaski kwarcowe i czarne. iły, zostały zaliczone -do oligocenu, miocenu i ewentualnie do pliocenu. Brak·

odpowiednich pr()filów wiertniczych uniemożliwił szczegółowe rozpoznanie podłoża odsłoniętych utwo-rów kredowych,

w

związku z czym przyjęto, że.

podobnie jak. w Mielniku stanowią one wychodnie wars-tw "in situ".

Prace geologiczno-poszukiwawcze ·prowadzone ·w latach 1952-1962 przez Przedsiębiorstwo Geologicz-ne w Krakowie rzuciły nowe światło na zagadnienie pozycji geologiCznej kredy w Kornicy; Szczególnie·

interesujący profil uzyskano dzięki wierceniu usy-·

tuowanemu we wschodniej części grupy odsłonięć'

w pobliżu wsi Kornica Nowa· (odsłonięcie 3 wg opisu'

E. Riihlego). W profilu tym wyróżniono od ·góry

mistępujące warstwy (ryc:): ·

0,0 - 1,5

in

Gleba piaszczysta i zwietrzelina kredy: 1,5 - 22,0 m Biała kreda piszą«a, niewarstwowana,

· miękka i łatwo uleg_ająca rozszlamo-.. wywaniu i lasowaniu. Występują w niej niezbyt liczne konkrecje krze-mionkowe barwy· białawoszarej lub brunatnej w formie buł o wielkości

Cytaty

Powiązane dokumenty

j6w, często o połamanych skorupkach (pl m, fig. Ziarna kwarcu są liczniejSze, ghukonit rzadki. Większą rolę odgrywa tu spoiwo wapienne, które miejscami jest

Stensioeina praeexsculpa (Keller) Stensioeina exsculpta (Reuss) Stensioeina polonica Witwicka Stensioeina clementiana (d'Orbigny) Stensioeina gracilis Brotzen

Duży udział ziarn kwarcu polikrystalicznego w osadach z Nadarzyna oraz ich wielkości często przekraczające średnice pozostałych ziarn wskazują, że źródło jego

Składa się z na przemian leżących szarozielonawych i pstrych iłów, wykazujących przejścia do jasnoszarych mułków i piasków ilastych..

Aalen górny (poziom Ludwigia murchisonae) leży zgodnie na osa- d.ach poziomu Leioceras opalinum i wykształcony jest w postaci czarnych. ,łupków ilastych z amonitami,

wzrasta tu zawartość glaukonitu. Osady barremu - albu środkowego leżą na obszarze niecki lubel- :skiej przekraczająco w stosunku do osadów neokomu i spoczywają

południowy wsch6d (tab. 41) notujemy również zjawisko zwiększania się ilości gatunków otwornic. Typ tej mikrofauny można więc określić jako

Mimo tY'ch drobnych rÓŻIllic w z' es!pO'le mikr()lf;a:U!IlY QlooeI'IWUj' e się występolWaIllle szeregu: tych samych form. W OlSadach dywezu synekJizy perybałtyokiej