Analiza deformacji powierzchniowych wzdłuż południowo-zachodnich wybrzeży Zatoki Gdańskiej z zastosowaniem satelitarnych danych interferometrycznych

Analiza deformacji powierzchniowych wzd³u¿ po³udniowo-zachodnich wybrze¿y

Zatoki Gdañskiej z zastosowaniem satelitarnych danych interferometrycznych

Magdalena Czarnogórska

, Marek Graniczny

, Szymon Uœcinowicz

, Raffaele Nutricato

,

Saverio Triggiani

, Davide Oscar Nitti

, Fabio Bovenga

, Janusz W¹sowski

PSI analysis of ground deformations along SW coast of the Gulf of Gdañsk. Prz. Geol, 60: 206–211.

A b s t r a c t. The paper presents results of SPINUA (Stable Point Interferometry over Unurbanised Areas) Persistent Scatterers Interferometry (PSI) processing chain to study Earth surface deformations along the SW coast of the Gulf of Gdañsk, along the SE part of the Baltic Sea. As the input for SPINUA techniques 40 descending ERS-1/2 SLC (Frame = 251, Track = 36) images from the period 1995–2001 has been used. The area of interest (AOI) includes few cities and several towns, villages and harbors. The low lying coastal areas of the SW part of the Gulf of Gdañsk are at risk of floods and marine erosion. The PSI results, however, did not reveal the presence of a regional scale, spatially consistent pattern of displacements. It is likely that any crustal deformations in the AOI simply do not exceed ±2 mm/year, which is the velocity threshold we assumed to distinguish between moving and non-moving persistent scatterers (PS). Impor-tantly, for the most part the urban areas of the main cities (Gdañsk, Gdynia and Sopot) results show ground stability. Nevertheless, sig-nificant downward movements up to several mm/year, are locally noticed in the Vistula river delta – alluvial plain system located in the coastal zone east of Gdañsk as well as in the inland area west of the Gdañsk city. Indeed, the highest subsidence rates (–12 mm/year) was observed in the Gdañsk petroleum refinery constructed on alluvial sediments. Thus the anthropogenic loading and consolidation of the recent deposits can locally be an important factor causing ground subsidence.

Keywords: Persistent Scatterers Interferometry (PSI), remote sensing, ground displacements, Baltic coastal zone

Wzmo¿enie procesów erozji wybrze¿y Zatoki Gdañ-skiej powodowane jest przyspieszonym wzrostem mu morza oraz czêstoœci i si³y sztormów. Na wzrost pozio-mu morza poza zmianami klimatycznymi mog¹ mieæ wp³yw równie¿ pionowe ruchy skorupy ziemskiej. Dotychczasowe analizy ruchów pionowych powierzchni ziemi przeprowadzane w skali kraju nie dostarczy³y dotychczas jednoznacznych i spójnych informacji o ich przestrzennym zró¿nicowaniu i zakresie (Liszkowski 1982; Wyrzykowski, 1985; Kowalczyk, 2006).

W kontekœcie pomiarów niwelacji precyzyjnej zachod-nia czêœæ zatoki, po³o¿ona na pó³noc od Gdañska, wydaje siê tektonicznie stabilna, a wspó³czesne pionowe ruchy skorupy ziemskiej oscyluj¹ wokó³ 0. Z kolei po³udniowa czêœæ zatoki, rozpoœcieraj¹ca siê na wschód od Gdañska, osiada w stopniu 2 mm/rok (Wyrzykowski, 1985;

Kowal-czyk, 2006). W zasadzie nie ma bezpoœrednich dowodów geologicznych na istnienie tak szybkich osiadañ w rejonie Gdañska (Liszkowski, 1982). Wstêpne analizy danych paleogeograficznych wskazuj¹ jednak, ¿e w po³udniowo-wschodniej czêœci zatoki, w trakcie ostatnich 5000 lat mia³o i ma miejsce osiadanie rzêdu 0,1 mm/rok w stosunku do czêœci pó³nocno-zachodniej. Dane z zapisów mareogra-fów wskazuj¹ równie¿ szybszy o 0,1 mm/rok wzrost pozio-mu morza w czêœci po³udniowo-wschodniej. W rejonie Gdañska na osiadanie powierzchni ziemi, poza czynnikami natury geotektonicznej, mo¿e mieæ wp³yw zwiêkszone wydobycie wód podziemnych. Rozpoznanie charakteru ruchów obni¿aj¹cych ma w tym rejonie kluczowe znacze-nie, z uwagi na intensywne zagospodarowanie wybrze¿a Zatoki Gdañskiej oraz mo¿liwoœæ zagro¿enia powodzio-wego. W czasach historycznych zanotowano w rejonie 1

Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975, Warszawa; magdalena.czarnogorska@ pgi.gov.pl, marek.graniczny@pgi.gov.pl.

2

Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, Oddzia³ Geologii Morza, ul. Koœcierska 5,80-328 Gdañsk; szymon. uscinowicz@pgi.gov.pl.

3

Dipartimento Interateneo di Fisica, Politecnico di Bari, Via Amendola 173, 70126 Bari (W³ochy); davide.nitti@fisica.uniba.it.

4

CNR-ISSIA, Via Amendola, 122/d – 70126 Bari (W³ochy); bovenga@ba.issia.cnr.it. M. Czarnogórska M. Graniczny J. W¹sowski F. Bovenga D.O. Nitti S. Triggiani R. Nutricato S. Uœcinowicz

Gdañska przypadki powodzi i katastrofalnych sztormów, w wyniku których niszczona by³a infrastruktura miejska i portowa. W czasie ostatniej wielkiej powodzi w roku 1826 du¿a czêœæ nie tylko ¯u³aw Wiœlanych, ale równie¿ Gdañ-ska, znalaz³a siê pod wod¹. Podobnych wydarzeñ mo¿na spodziewaæ siê równie¿ wspó³czeœnie, bior¹c pod uwagê sta³y wzrost poziomu morza. Dlatego te¿ omawiany obszar zosta³ poddany analizie satelitarnych danych interferome-trycznych – PSI (Persistent Scatterers Interferometry), z uwagi na mo¿liwoœæ przeœledzenia przemieszczeñ powierzchni terenu na du¿ym obszarze.

CHARAKTERYSTYKA OBSZARU BADAÑ

Badany obszar obejmuje kilkaset kilometrów kwadra-towych i rozci¹ga siê wzd³u¿ po³udniowo-zachodnich wybrze¿y Zatoki Gdañskiej. Na zachodzie siêga po tereny wysoczyzny morenowej, natomiast na wschodzie po ujœcie Wis³y w rejonie Œwibna (ryc. 1). Wiêkszoœæ badanego obszaru pokrywaj¹ p³askie tereny delty wiœlanej. Obszar delty Wis³y jest p³aski, a znajduj¹ce siê tam elewacje z regu³y nie przekraczaj¹ wysokoœci 2,5 m.n.p.m. Na obsza-rze tym wystêpuj¹ równie¿ tereny depresyjne, do oko³o 2 m p.p.m. Wysoczyzna morenowa po³o¿ona w zachodniej czê-œci badanego obszaru wznosi siê do wysokoczê-œci oko³o 40–140 m n.p.m. Krawêdzie wysoczyzny poprzecinane s¹ systemem szerokich dolin.

Powierzchnia terenu pokryta jest utworami holoceñski-mi i plejstoceñskiholoceñski-mi (Mojski, 1979). Osady holoceñskie dominuj¹ na p³askich terenach delty Wis³y. S¹ to przede wszystkim mu³y, torfy oraz piaski rzeczne o mi¹¿szoœciach oko³o 20–30 m. Na kontakcie delty Wis³y z Ba³tykiem wystêpuj¹ ró¿nowiekowe ci¹gi wydmowe wznosz¹ce siê lokalnie do 10–20 m n.p.m. Wysoczyzna morenowa zbudo-wana jest g³ównie z glin, i³ów oraz piasków fluwioglacjal-nych wieku plejstoceñskiego, których mi¹¿szoœæ nie przekracza 200 m. Na obszarze miasta Gdañska wystê-puj¹ równie¿ osady antropogeniczne. Ocenia siê, ¿e od

okresu Œredniowiecza powierzchnia terenu podnios³a siê o oko³o 3 m.

PRZETWARZANIE PSI

Dane radarowe by³y przetwarzane za pomoc¹ progra-mu SPINUA (Stable Point Interferometry over

Unurbani-zed Areas), który jest jednym z szeregu implementacji

matody PSInSAR, opracowanej przez zespó³ POLIMI (Fer-retti, 2001), s³u¿¹cych do przetwarzana i analizy PSI. Pro-gram ten charakteryzuje siê stopniowym podejœciem na etapie rejestracji serii obrazów radarowych wykonanych w ró¿nym czasie. Szczegó³owy opis metody SPINUA mo¿na znaleŸæ w publikacji Bovenga i in. (2004). Interferogramy dyferencyjne s¹ generowane przy wykorzystaniu zew-nêtrznego, cyfrowego modelu terenu SRTM o

rozdzielczo-œci przestrzennej 90 ´ 90 m2. Ponadto program SPINUA

wyró¿nia przetwarzanie niewielkich fragmentów obrazów radarowych, obejmuj¹cych zazwyczaj kilka kilometrów kwadratowych. Umo¿liwia to w dalszej kolejnoœci opty-malizacjê zagêszczenia i identyfikacjê potencjalnych PS (Persistent Scatterers) – radarowych punktów pomiaro-wych, nazywanych równie¿ stabilnymi rozpraszaczami (Perski, 2008). Ponadto, ich niewielki rozmiar umo¿liwia lokalne zastosowanie liniowej aproksymacji sygna³u fazy atmosferycznej, co z kolei zapewnia wiêksz¹ dok³adnoœæ przetwarzania. Wybrane niewielkie fragmenty obrazów czêœciowo zachodz¹ na siebie tak, aby otrzymaæ jednorod-ne wyrównanie referencyjjednorod-ne, co jest istotjednorod-ne dla otrzymania poprawnej mapy deformacji. Zbiór analizowanych danych obejmowa³ zestaw 41 obrazów satelitarnych ERS-1 i ERS-2 zarejestrowanych w okresie 1995–2001, w tzw. wariancie schodz¹cym – czyli, dla czêœci orbity, gdy satelita porusza siê z N ku S (ryc. 1). Jako obraz referencyjny wyznaczono scenê z 22 maja 1997 r.

Dane satelitarne ERS SAR zosta³y dostarczone przez ESA w ramach projektu CAT-1 nr 4416.

WYNIKI INTERPRETACJI

Skala regionalna

Na rycinie 2 przedstawiono przestrzenn¹ dystrybucjê geokodowanych PS na obszarze po³udniowo-zachodniego wybrze¿a Zatoki Gdañskiej. Przeciêtna wartoœæ szybkoœci przemieszczeñ LOS (Line of Sight – co mo¿na przet³uma-czyæ jako linia wybierania sygna³u antena–teren skoœnie do kierunku pionu) zosta³a zmniejszona do wartoœci ± 5 mm/rok do celów prawid³owej wizualizacji danych. Najogólniej mo¿na stwierdziæ, ¿e na badanym obszarze znaczna wiêk-szoœæ PS nie wskazuje na wystêpowanie przemieszczeñ. Co wiêcej centra g³ównych aglomeracji miejskich Gdañ-ska, Gdyni czy Sopotu charakteryzuj¹ siê stabilnoœci¹ gruntów. Natomiast na wschodnich oraz zachodnich pery-feriach Gdañska zaznaczy³y siê wyraŸnie PS o wartoœciach ujemnych. Ponadto dwa wyraŸne skupienia ujemnych PS wyst¹pi³y siê na zachód od Gdañska oraz Sopotu. Pierwsze z nich zosta³y zlokalizowane na terenie gdañskiego lotni-ska, natomiast drugie na obszarze nowej infrastruktury budowlanej. Oba obszary cechuje p³aska, ma³o zró¿nicowana Gdañsk Elbl¹g Gdynia W³adys³awowo Lêbork Bytów Koœcierzyna Stargard Gdañski Kwidzyn Chojnice Sopot 40 km 0 10 20 30 W is³a Morze Ba³tyckie Baltic Sea

Ryc. 1. Lokalizacja obszaru badañ (po³udniowo-zachodnie wy-brze¿e Zatoki Gdañskiej) – zaznaczono lini¹ ci¹g³¹. Przerywane kreski wyznaczaj¹ zasiêg kadru wykorzystanych scen satelitarnych ERS1/2

Fig. 1. Location of the area of interest marked by solid line (the SW coast of the Gulf of Gdansk) and ERS-1/2 SAR coverage used for processing purposes marked by dashed line

topografia oraz wystêpowanie osadów gli-niastych i ilastych. Najprawdopodobniej zaob-serwowane osiadanie terenu jest zwi¹zane z kompakcj¹ gruntów powsta³¹ wskutek obci¹-¿enia nowej zabudowy.

Skala szczegó³owa

Analiza interferometryczna jest czêsto niezwykle przydatna do oceny przemiesz-czeñ w skali szczegó³owej. Bardziej wnikli-wa analiza starego centrum Gdañska uwi-dacznia, ¿e oprócz licznych punktów wska-zuj¹cych na stabilnoœæ pod³o¿a (co sygnali-zowano uprzednio) znajduj¹ siê pojedyncze PS, sugeruj¹ce proces osiadania, co mo¿e byæ zwi¹zane z wystêpowaniem gruntów s³abonoœnych (ryc. 3). W takich przypad-kach wskazana jest wizja lokalna i siêgniê-cie o ile to mo¿liwe po wyniki innych pomiarów geodezyjnych, na przyk³ad pre-cyzyjnej niwelacji. Ciekawe spostrze¿enia odnotowano w przypadku mostu Siennickiego nad Martw¹ Wis³¹, znajduj¹cego siê we wschodniej czêœci miasta (ryc. 4). O ile zasadnicza czêœæ mostu jest stabilna to filary

Delta Wis³y

Vistula Delta

Delta Wis³y

Vistula Delta

Morainic upland

wysoczyzna

morenowa

Morainic upland

wysoczyzna

morenowa

Gdañsk Old Town

Ryc. 3. Wiêkszoœæ punktów PS w projekcji kartograficznej wskazuje na stabilnoœæ pod³o¿a starego centrum Gdañska. Jednak pojedyncze punkty PS wskazuj¹ na lokalny proces osiadania. Kolorowe zdjêcie przedstawia stare centrum Gdañska. W tle ortofotomapa pobrana z www.geoportal.gov.pl. W lewym dolnym rogu zdjêcie lotnicze starego miasta (w 2004 r.). Fot. P. Domaradzki

Fig. 3. The majority of PS data base in cartographic projection show the stability of the ground of the old town Gdañsk. However single PS points show the local subsiding process. As a background ortophotomap from www.geoportal.gov.pl. In the bottom left corner of the figure

Gulf of Gdañsk œrednia prêdkoœæ przemieszczeñ (mm/rok) average velocity displacement (mm/yr) PS – 10 km 0 2,5 5 7,5 Delta Wis³y Vistula Delta Morainic upland wysoczyzna morenowa Zatoka Gdañska

Ryc. 2. Przestrzenne rozmieszczenie punktów pomiarowych PS w projekcji kartograficznej na obszarze po³udniowo-zachodniego wybrze¿a Zatoki Gdañskiej. Legenda przedstawia œredni¹ prêdkoæ przemieszczeñ w mm/rok w kierunku linii widzenia (LOS) w okresie 1995–2001. Punkty PS naniesiono na kompozycjê topograficzn¹ (opracowa³ W. Jegliñski)

Fig. 2. Spatial distribution of persistant scatterers (PS) in cartographic projection along the SW coast of the Gulf of Gdansk. The legend shows average Line of Sight (LOS) velocity for the period 1995–2001. Persistant scatterers have been superim-posed on the topographic composition (elaborated by W. Jeglinski)

œrednia prêdkoœæ przemieszczeñ (mm/rok) average velocity displacement (mm/yr) PS – 17.09.2000 17.09.1995 17.05.199517.01.199617.05.199617.09.199617.01.199717.05.199717.09.199717.01.199817.05.199817.09.199817.01.199917.05.199917.09.199917.05.200017.01.2000 2 1,5 1 0,5 0 -0,5 -1 -1,5 -2 -2,5 -3

PS – 12708, Vel = -6 mm/yr, Coh = 0,86

Martwa Wis³a

Delta Wis³y

Vistula Delta

Old canal of Vistula river

Ryc. 5. Najwiêksze wartoœci osiadania zarejestrowano na obszarze rafinerii gdañskiej. Wykres przedstawia seriê czasow¹ wybranego punktu PS (o numerze 12708) o œredniej prêdkoœci przemieszczeñ – 6 mm/rok i koherencji 0,86. W tle ortofotomapa pobrana z www.geoportal.gov.pl

Fig. 5. The highest rate of subsidence was registered in the Gdansk refinery site. Graph shows time series of a PS (number 12708) with an average velocity of – 6 mm/year and coherence of 0.86. As a background ortophotomap from www.geoportal.gov.pl

œrednia prêdkoœæ przemieszczeñ (mm/rok) average velocity displacement (mm/yr) PS – 300 m 0 75 150 225

Ryc. 4. Osiadanie zarejestrowane na filarach mostu Siennickiego, centralna czêœæ mostu jest stabilna – wschodnia czêœæ Gdañska. W tle ortofotomapa pobrana z www.geoportal.gov.pl

Fig. 4. Subsiding process registered in abutments of Siennicki bridge, central part of the bridge is stable – east part of the city of Gdañsk. As a background ortophotomap from www.geoportal.gov.pl

mostowe charakteryzuj¹ siê niestabilnymi PS, z wyraŸn¹ tendencj¹ do obni¿ania. Jest to zgodne z geotechnicznego punktu widzenia, poniewa¿ z regu³y filary mostowe w pierw-szej kolejnoœci s¹ zagro¿one niestabilnoœci¹ w pod³o¿u. Równie¿ i w tym przypadku analiza interferometryczna wskazuje na koniecznoœæ wykonania wizji terenowej podjêcia szczegó³owych badañ.

Innym niezwykle ciekawym obszarem wyró¿nionym w trakcie analizy interferometrycznej jest teren rafinerii gdañ-skiej. W rejonie tym zaznacza siê niezwykle wyraŸnie du¿e skupienie PS o ujemnych wartoœciach (ryc. 5). W miejscu tym odnotowano najwiêksze wartoœci ujemne w ca³ym badanym obszarze, siêgaj¹ce 12 mm/rok (Czarnogórska i in., 2009). Obserwacje te potwierdzono równie¿ w innym opracowaniu (Perski & Mróz, 2008). Na terenie rafinerii oprócz ujemnych PS s¹ równie¿ inne nie wskazuj¹ce na obecnoœæ przemieszczeñ. Najprawdopodobniej przyczyna zaistnia³ych procesów wynika z przyczyn geomorfologicz-nych – lokalizacji obiektu w obrêbie starych naturalgeomorfologicz-nych koryt Wis³y na terenie jej delty oraz geologicznych – wystê-powania rzecznych osadów aluwialnych, mu³ów oraz mate-ria³u organicznego w tym torfów. Obserwowany efekt powsta³ zatem zapewnie w wyniku zró¿nicowanej kompakcji osadów pod wp³ywem ciê¿aru infrastruktury budowlanej rafinerii. Warto równie¿ zaznaczyæ, ¿e budowê rafinerii

d³ugotrwa³y, jakkolwiek nale¿y wzi¹æ pod uwagê znaczn¹ mi¹¿szoœæ osadów s³abonoœnych 30–40 m oraz znaczny ciê-¿ar konstrukcji. Podobn¹ sytuacjê zaobserwowano w trakcie analizy PSI aglomeracji Rzymu. W po³udniowej czêœci miasta na terenach zabudowy w obrêbie osadów aluwialnych Tybru odnotowano wyraŸne osiadanie, niezale¿nie od faktu, ¿e zabudowa zosta³a zapocz¹tkowana jeszcze w latach czterdzie-stych, bezpoœrednio po zakoñczeniu II Wojny Œwiatowej (Wasowski & Ferretti, 2007).

Innym obszarem skupienia PS wskazuj¹cych na prze-mieszczenia jest rejon ujœcia Wis³y w rejonie Œwibna (ryc. 6). Zarejestrowane na tym obszarze PS odzwierciedlaj¹ sygna³y odebrane od pojedynczych domów b¹dŸ innych zwi¹zanych z nimi obiektów. Obecnoœæ stabilnych i niesta-bilnych PS sugeruje równie¿ i tutaj zró¿nicowane osiada-nie w skali lokalnej. Przyczyna takiego zachowania punktów PS mo¿e mieæ dwojaki charakter. Z ca³¹ pewnoœci¹ jest to zwi¹zane ze specyfik¹ tego miejsca i zró¿nicowaniem litolo-gii oraz wahaniem zwierciad³a wód gruntowych.

WNIOSKI

Wyniki analizy PSI nie potwierdzi³y jednoznacznie

spójnego i regularnego obrazu przemieszczeñ wzd³u¿

po³udniowo-zachodnich wybrze¿y Zatoki Gdañskiej. Jest

œrednia prêdkoœæ przemieszczeñ (mm/rok) average velocity displacement (mm/yr) PS – 17.09.2000 17.09.1995 17.05.1995 17.01.199617.05.199617.09.199617.01.199717.05.199717.09.199717.01.199817.05.199817.09.199817.01.199917.05.199917.09.1999 17.05.200017.01.2000 2 1,5 1 0,5 0 -0,5 -1 -1,5 -2 -2,5 -3

PS – 8748, Vel = -5 mm/yr, Coh = 0,83

Delta Wis³y

2000 m 0 500 1000 1500

Vistula Delta

[cm]

Ryc. 6. Punkty PS w projekcji kartograficznej o ujemnych wartoœciach zarejestrowano tak¿e w rejonie Œwibna – ujœcie Wis³y. Wykres przedstawia seriê czasow¹ wybranego punktu PS (o numerze 8748) o œredniej prêdkoœci przemieszczeñ 5 mm/rok i koherencji 0,83. W tle ortofotomapa pobrana z www.geoportal.gov.pl

Fig. 6. Persistant scatterers in cartographic projection displaying negative values have been registered also in Œwibno – outlet of Vistula river. Graph shows time series of selected PS (number 8748) with an average velocity of 5 mm/year and coherence of 0,83. As a backgro-und ortophotomap from www.geoportal.gov.pl

rejonie nie przekraczaj¹ wartoœci ± 2 mm/rok, co utrudnia lub wrêcz uniemo¿liwia jednoznaczn¹ interpretacjê PS na powierzchni terenu. Jest bezsprzecznie oczywiste, ¿e badania i pomiary terenowe s¹ niezbêdne do w³aœciwej oceny stwier-dzonych przemieszczeñ. Wszystko wskazuje jednak na to, ¿e przemieszczenia s¹ zwi¹zane ze zró¿nicowanym osiadaniem budynków oraz infrastruktury in¿ynierskiej powsta³ym wsku-tek kompakcji gruntów. Najwy¿sze wartoœci osiadañ – 12 mm/rok – zarejestrowano na terenie rafinerii gdañskiej, zbu-dowanej na aluwialnych osadach delty Wis³y.

Wa¿n¹ obserwacjê stanowi równie¿ fakt, ¿e przewa-¿aj¹ca czêœæ aglomeracji Gdañska, Gdyni i Sopotu jest stabilna.

Literatura

BOVENGA F., REFICE A., NUTRICATO R., GUERRIERO L. & CHIARADIA M.T. 2004 – SPINUA: a flexible processing chain for ERS/ENVISAT long term interferometry, Proceedings of ESA – ENVISAT Symposium, Salzburg, Austria, 6–10 September 2004. CZARNOGÓRSKA M., GRANICZNY M., UŒCINOWICZ Sz., NUTRICATO N., TRIGGIANI S., NITTI D.O., BOVENGA F. & WASOWSKI J. 2009 – PSI analysis of ground deformations along the south-western coast of the gulf of Gdañsk (Poland), The Proceedings of the Fringe Conference 2009, ESA ESRIN, Frascati, Italy, CD-ROM-SP-677.

KOWALCZYK K. 2006 – Nowa mapa wspó³czesnych pionowych ruchów skorupy ziemskiej na obszarze Polski. Ca³y kraj siê obsuwa. Geodeta, 8 (135): 45–48.

KOWALCZYK K. 2006 – Wyznaczenie modelu ruchów pionowych skorupy ziemskiej na obszarze Polski. Rozprawa doktorska UWM 2006 Olsztyn.

LISZKOWSKI J. 1982 – Geneza pola wspó³czesnych pionowych ruchów skorupy ziemskiej na obszarze Polski. Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego 174, 179 s.

MOJSKI J.E. 1979 – Szczegó³owa mapa geologiczna Polski 1 : 50 000, ark. Gdañsk, Instytut Geologiczny, Warszawa.

PERSKI Z. 2008 – Wspó³czesna aktywnoœæ tektoniczna Tatr i Podhala w œwietle wyników badañ satelitarnej interferometrii radarowej InSAR i PSInSAR [W:] Tatrzañskie mapy geologiczne, Zakopane,

27–29.05.2008. Materia³y konferencyjne. Pañstwowy Instytut Geolo-giczny, Warszawa: 39–40.

PERSKI Z. & MRÓZ M. 2008 – Wspó³czesna aktywnoœæ geodyna-miczna wybrze¿a Ba³tyku w œwietle wyników badañ satelitarnej inter-ferometrii radarowej InSAR, PSInSAR. [W]: XVI Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe ’Geoinformacja obrazowa w œwietle aktualnych potrzeb”, Miêdzyzdroje 15–17 paŸdziernika 2008. Streszczenie, Archi-wum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, 18: 509–517.

UŒCINOWICZ Sz. 2003 – Relative sea level changes, glacioisostatic rebound and shoreline displacement In the Southern Baltic, Polish Geo-logical Institute Special Papers, Vol. 10.

W¥SOWSKI J. & FERRETTI A. 2007 – Detecting site instability hazards with SAR interferometry. [In]: New Developments and Chal-lenges in Remote Sensing, Oluic Z., Bochenek Z. (ed). Milpress, Rot-terdam, 707–713.

WYRZYKOWSKI 1985 – Map of recent vertical movements of the Earth crust on the territory of Poland 1 : 2 500 000, Instytut Geodezji i Kartografii, Warszawa.

Praca wp³ynê³a do redakcji 7.05.2010 r. Po recenzji akceptowano do druku 30.12.2010 r.