Tatrzañskie Warsztaty Geologiczne
Zakopane, 13–16.10.2011
Tatrzañskie Warsztaty Geologiczne odby³y siê w Zako-panem w dniach 13–16 paŸdziernika 2011 roku. W Tatrach i na Podhalu spad³ wtedy œnieg i zimowa atmosfera towa-rzyszy³a imprezom warsztatowym, w szczególny sposób ubarwiaj¹c wycieczki na obszarze Tatr, podczas których wychodnie demonstrowanych ska³ czêsto pokryte by³y warstw¹ œwie¿ego œniegu.
Organizatorami imprezy byli: Instytut Nauk Geolo-gicznych Uniwersytetu Jagielloñskiego, Tatrzañski Park Narodowy i S³owacka Akademia Nauk. Warsztaty mia³y u³atwiæ wymianê wiedzy i doœwiadczeñ badaczy z Polski i S³owacji zajmuj¹cych siê szeroko pojêt¹ geologi¹ Tatr, usprawnieniæ obustronn¹ wspó³pracê naukowców ze s³u¿-bami Tatrzañskiego Parku Narodowego, umo¿liwiæ zade-monstrowanie uczestnikom spotkania obszernej problema-tyki przyrodniczej Tatr w terenie, a tak¿e ukazaæ œrodowis-kom naukowym mo¿liwoœci wspó³pracy miêdzy ró¿nymi instytucjami.
W warsztatach udzia³ wziê³o 123 osób, w tym pracowni-ków naukowych, doktorantów i studentów reprezentuj¹cych nastêpuj¹ce placówki naukowe:
– Uniwersytet Jagielloñski, – Uniwersytet Warszawski, – Uniwersytet Wroc³awski,
– Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy,
– Polska Akademia Nauk, – S³owacka Akademia Nauk, – Uniwersytet Œl¹ski,
– Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, – Uniwersytet Miko³aja Kopernika w Toruniu, – Uniwersytet Papieski Jana Paw³a II w Krakowie, – Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie.
Uczestnikami warsztatów byli te¿ przewodnicy tatrzañ-scy oraz reprezentanci krakowskiej firmy Geokrak.
W pierwszym dniu odby³y siê cztery geologiczne sesje terenowe, trwaj¹ce od godziny 8 do 18:
1. „Serie osadowe (trias, jura dolna, kreda) jednostki kri¿-niañskiej i wierchowej Tatr” na trasie Kasprowy Wierch – Skrajna Turnia – Prze³êcz Liliowe – Hala G¹sienicowa – Skupinów Up³az – Boczañ – Wielki Kopieniec. Prowadzili Tomasz Rychliñski, Piotr Jaglarz i Urszula Borkowska.
2. „Zlokalizowane strefy œcinania na Jarz¹bczym Wier-chu i na Wo³owcu”. Trasa: Polana Chocho³owska – Trzy-dniowiañski Wierch – Jarz¹bczy Wierch – Wo³owiec – Polana Wy¿nia Chocho³owska. Prowadzi³ Zbigniew Cymer-man. Wycieczka odby³a siê w pe³ni w zimowych warunkach.
3. „Zjawiska krasowe dolnej czêœci Doliny Zimnej Wody Orawskiej (Jaskinia Brestowska)”. Prowadz¹cym by³ Micha³ Gradziñski wraz z zespo³em geologów S³owac-kich. W jaskini, niezale¿nie od panuj¹cej pogody, dziêki bardzo ubogiej szacie naciekowej mo¿na by³o œledziæ kon-takt utworów eocenu, g³ównie zlepieñców, z wêglanowymi ska³ami triasu.
4. „Tatry Bielskie”. Trasa: dziar – Dolina Bachledowa (paleogeñski kompleks olistolitowy) – Czerwona Ska³ka (kajper karpacki) – Kardolina – Jaskinia Bielska – kamie-nio³om w Tatrzañskiej Kotlinie. Prowadzi³ Jozef Michalik z zespo³em geologów s³owackich.
Po trudach wycieczek terenowych nast¹pi³a relaksa-cyjna wizyta w geotermalnym kompleksie rekreacyjno--rehabilitacyjnym w Bukowinie Tatrzañskiej.
W drugim dniu, 14 paŸdziernika, odby³y siê warsztaty geologiczne wraz z czêœci¹ praktyczn¹, dotycz¹ce budowy geologicznej Tatr. Przyk³adem czêœci praktycznej mog¹ byæ zajêcia prowadzone w piêciu grupach po 20 osób, zatu-ty³owane „Od triasu do procesów wietrzenia”.
Specjaln¹ uwagê poœwiêcono tektonice, zastosowaniu metody trakowej w datowaniu ska³ krystalicznych i zasto-sowaniu GIS w geologii.
Równolegle odbywa³y siê zajêcia i warsztaty dla m³odzie¿y szkolnej. Przedstawiono tu ciekawie ilustro-wane wyk³ady tematyczne: „Mikroœwiat zaklêty w skale”, „Geologia dla ka¿dego, czyli co w skale piszczy”, „Gdzie mieszka³y mamuty” oraz „Dziura w ziemi – tatrzañskie jaskinie”.
W zajêciach praktycznych wykorzystano ró¿norodne modele obrazuj¹ce aktywnoœæ Ziemi. Zajêcia prowadzone by³y przez Jolantê Iwañczuk z PIG-PIB, Mariê Król z TPN oraz grupê studentów i doktorantów z Ko³a Geologów UJ. Zakopiañska m³odzie¿ mia³a wspania³¹ okazjê do zapozna-nia siê z geologi¹ w sposób atrakcyjny i nowoczesny. Mo¿e warto, aby podobne zajêcia organizowano tak¿e w innych regionach, a przynajmniej, by wizualne materia³y z zako-piañskich warsztatów by³y dostêpne w zainteresowanych szko³ach.
Warsztatom towarzyszy³ konkurs fotograficzny „Zapi-sany w skale”, do którego zg³oszono wiele prac w dwóch kategoriach – „Mikro i makro” oraz „Pejza¿ geologiczny”. W ramach warsztatów, w sobotê 15 paŸdziernika, przez osoby od wielu lat prowadz¹ce badania w Tatrach i na Pod-halu wyg³oszone zosta³o 16 referatów.
Po referatach odby³a siê sesja posterowa. Dzieñ zakoñ-czy³a uroczysta kolacja w B¹kowej Zohylinie Wy¿nej.
Kontynuacj¹ sesji terenowych by³y wycieczki przyrod-nicze organizowane przez pracowników TPN, które przewi-dziano po zakoñczeniu warsztatów, w niedzielê 16 paŸdzier-nika. Tematy tych sesji to: „Fauna Tatr»Park ludzi, dom zwierz¹t«” (prowadz¹cy £ukasz Pêksa), „Ekologia lasu” (prowadz¹cy Tomasz Skrzyd³owski), „Oczami przyrody, czyli pe³na inwigilacja” (prowadz¹cy Pawe³ Skawiñski). Celem by³o zaznajomienie uczestników, w tym geologów, z rozleg³¹ problematyk¹ przyrodnicz¹ Tatr.
Tatrzañskie Warsztaty Geologiczne odby³y siê po raz pierwszy. Mo¿na stwierdziæ, ¿e spe³ni³y one zadania, jakie postawili sobie organizatorzy. Istotnymi zaletami by³y du¿a i zró¿nicowana zawodowo liczba uczestników, ró¿no-rodnoœæ form przedstawiania problematyki geologicznej, a tak¿e przybli¿enie jej w sposób atrakcyjny i zrozumia³y dla szerokiego grona odbiorców. Mo¿na s¹dziæ, ¿e dziêki warsztatom nast¹pi³a dalsza popularyzacja geologii Tatr, co by³o jednym z istotnych celów spotkania.
Tatrzañskie Warsztaty Geologiczne objête by³y patrona-tem honorowym Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Pañstwowego Instytutu Geologicznego oraz burmistrza miasta Zakopane.
Piotr Roniewicz
191
Przegl¹d Geologiczny, vol. 60, nr 4, 2012
