O odporności na wietrzenie niektórych minerałów szlichowych

· 9. Teisseyre H.; Jahn A:. Smulikow-s k i K. - Regionalna geologia Polski, t. III SUdety,

z.

2. Kraków 1960.

10. T

e

hlseytr.e H., O b

er c E:..

S mul i !Co

w-s k i K. - Regionalna geologia PolSłki, t. III, z. l.

Kraków 1957.

SUMMARY

The paper deals with an attempt on elaboratlon of t.:ecldfacles 1Jn Sudeten on the example of the West Sudeten area. In the region of study some

interrela-tlion between the developmenłf; of tectonical phe:nome-:na. and the kind of existing accumulation may be observed. Characler:lstioe~ly developed tectoty:pes

di-stinctly define, in majorhy qf cases, the!ir belongings

to

the def.inite tectotfacies. The tectofacial develop-ment Olf the WesJt Sude<ten and that of the portlon of

the fore-sudetic block ·- is here only fragmentarily outlined for both the Pre-Cambrian and the Siluria_n perdods; for the younger periods, however, it is pre-sented. more completely and precisely.

P.E 310M E

OraTr:>n nsnnere.il: rrorrbrr.Ko:lł o6'hSICHeHlłR: TeKToą>a­

~Hlł CyAeT Ha !!IpHMepe HX 3arraAHOlł 'łacTH. B aTOM

peTHvHe Ha6JIIO,n;aeTCR: HeKOTopaR: 3aBHCHIW:OCTb MelKAY Te:KTOHH·'łecKHMH H:BJie'H!HR:MH H THIIOM o6pa3yroll\eiłcH

aHKYMYJI~HH. XapaKTepHo BblpameHHbie TeKTOTO!llbi B 6onbWHHc'l'Be cnyqaes OT'łeTJIHBo !llpe,n;orrpe,n;enJłiOT

CBOIO IIPHHaAJielKHOCTb

«

onpeAeJieHHOił TeKTocp~HH.

BO!llpoc TeKTocpa~HanbHoro pa3BHTHH 32113JWłbiX Cy,n;er •B nepHO,ll; ,li;OHeM6pHlł ~ CHJiyp OCBe~eH B CTaTbe

'łaCTH·'łBO. OmiOCHTeJibHO

6onee

i1103,li;HHX !!IepHOAOB, 3TOT Bonpoe pa3pa60TaH 'IIOJIHee.

ANDRZEJ JAWORSKI

Instytut Geologiczny

O ODPORNOSCI NA WrnTRZENIE NIEKTORYCH

MINERAŁOW

SZLICHOWYCH

Z

AGADNIENIE ODPORNOSCI minerałów na Wietrzenie ni~ zotWo dotychczas dostatecznie opracowane. Brak jest je5zcze wystarczającej ilości obserwacji dla podania jednoznacznego schematu od-porności minerałów, tym bardziej, że wiele z nich cechuje różna wytrzymałość na wietrzenie zależna·

od warunków, w jakich ono zachodzi. Często ten sam ·minerał .zachowuje się odmiennie w poszcze-gólnych etapa!Ch tworzenia .się 10sad6tw. H. Wliliams (14) zwraca uwagę, że np. plagioklazy zasadowe wykazują odporność w okresie diagenezy osadu morskiego, lecz łatwo. wietrzeją w warunkach transportu. Spośród minerałów ilastych, tworzących się w czasie procesów wietrzenia, kaolinit wydaje

się być odporny w środowisku kwaśnym, montmo-rillonit zaś w zasadowym, chociaż istnieją dane

potwierdzające, . że obydwa minerały przechodzą

w

czasie dda~genezy w dllit ·lub chloryt. Odporność minerałów

w

okresie diagenezy je5t jeszcze słabo _IX>znana.

Jeśli chodzi o łatwość rozpuszczania się, to kal-cyt i oliwin wykazują najlepszą rozpuszczalność, kwarc .natomiast praktycznie nie roztwarza się.

Wiliams podaje regułę, że tym bardziej odporny jest minerał na wietrzenie, im póżniej krystalizuje z ochładzaj.ącej się . magmy.

PRzEGLĄD KLASYFIKACJI MINERAŁÓW

·POD WZGLĘDEM ODPORNOSCI NA WIETRZENIE Spośród kilku szeregów minerałów uporządko­ wanych pod względem rosnącej· odporności na wietrzenie· najbardziej -wyCl2iei'!Pujący wydaj:e się scłieniat ·wmamsa (14) . opracowany dla mirrerałów . skał- Osadowych, wśród których at\tOr Wyróżnia

dwie grupy: ·

l) Minerały nieodporne.

a) r ż a d ki e m i ner a ł y a u t o g e n i c z n e. Zmieniają się one już w .czasie tworzenia się os. a-dów, . vi trakcie . wię~r:~teilia, transportu .i ~agene'Ly. Przybliżony ich porządek wg wzrastaJąCeJ odpor-no6ci wygląda następująco: oliwin, pirokseny, pla-gioklazy zasadowe, hornblenda, andezyn, <>ligoklaz, tytanU, epidot, andaluzyt, sta:urolit; cyjanit, syli-riuinit, iliagnetyt, ilmenit, ·spi*el. - ·

b) szerok·o . rozprzestrzenio·ne ml-n e r a ł y a u t o g e n i c z n e. Są to minerały

od-· porne ·w okresie diagenezy, jednak w warunkach wietrzenia łatwo ulegające różnym procesom wie-trzeniowym, Są to wg wzrastającej odporności:

gips, różne węglany, apatyt, glaukonit, piryt, · zeo-lity, chloryt, albit, ortoklaz, .mikroklin.

2) Minerały odporne.

Są · to minerały dobrze przeciwstawiające dę procesom wietrzenia w ciągu wszystkich etapów tworzenia się osadów. Spotyka się je jako autoge-nicme i all<>geniczne. Wiliams :podaje następujący

szereg tych minerałów wg malejącej ich Qdpor-ności: minerały. ilaste (w zależności od warunków

.. wietrzenia), kwarc, muskowit, turmalin, cyrkon,

·rutyl, brukit, anataz. ·

Nieco odmiennie szeregują minerały J. A.

Prieo-brażeński i S. G. Sarkisjan (11). Podają oni · nastę­ pującą klasyfikację (wraz

z

liczbą porządkową

wzrasta o::lporność miln!erału na woietr.zenie): 1 -

oli-win, 2 - augit, 3 ~ hornblenda; 4 . - ·. biotyt. 5 - Ca - plagioklazy, 6 - Ca, Na ~ plagioklazy, 7 - Na, Ca - plagioklazy,· 8 - Na - plagioklazy, .g - skalenie potasowe, 10-muskowit, 11 __;_kwarc. M. Tumau-Morwwska · {112) .~::łaje. następujący podział minerałów ciężkich pod względem ich od-porności na wietrzenie. ·

l. 'IVUnerały odporne i bardzo odporne na . wię­

trzenie i transport.: . cyrkon, turmalin, rutyl, dysten l staurolit .. .

2. Minerały mało i· bardzo mało odporne: apatyt,

epidot, zoizyt, amfibole, !Pirokseny, oliwin_·

!. Minerały o . odporno~ci nieustalonej: ·SYlimanit,

· andaluzyt, granat. · · .:

Analogiczny .szereg wg L. i C. Dryden (4) · wy-. gląda następująco -(minerał ostatni

najodporniej-.szy): hipersten,. granat, staurolit, :hornblenda; · dY-sten, chloryt, ·monacyt, sylimanit, -turmalin, cyrko~

. Z .. porównania . powyższych · klasyfikacji wynika.

że ·pozycja niektórych minerałów,. zwłaszcza :żaś

granatu;· hornblendy, staurolitu, ·sylimanitu czy dy-stenu . jest niepewna.

WYNIKI NIEKTóRYCH .-PRAC DOTYCZĄCYCH . ODPORNOSCI MINERAl-óW CIĘZKlCH

. NA WIĘTRZENIE . .

· Badari.ia· M. Turnau-Morawskiej (13) nad składem mineralnym piasków doliny Bugu zdają ·się

pó-twier<tzać wnioski L. i C. Dryden. Spośród mine-rał?~ ciężkic.h zna~ezionych w aluwiach Bugu

prze-wazaJą:. ~Ib?l Zielony i g.raoot. typu almandynu. Stosunki ilościowe tych mmerałow żmieniają się

"':raz z wielkością ich zial'n. Im drobniejsza frak-CJa, tyn;t więcej w niej amfibolu a mniej granatu.

Ilość Więc granatu maleje z biegiem rzeki

Stwier-d~ono, że obydwa minerały pochodzą z rozkrusze-ma fragmentów skał metamorficznych niesionych

pmez mekę.

W pracy tej wyżej cytowana autorka zaznacza

że C. Burri (3), analizując rozprzestrzenienie mine~ rałów ciężkich w analogicznych osadach rzeki Ti-ci;no, zauważył wyraźmy wzrost .ilości granc.tu na · niekorzyść amfibolu wzdłuż biegu rzeki. Burri badał jednak . ·mdinerały dęż.kie tylko ,w jednej frakcji (średnioziarnistej), gdy amfibol mógł przejść

we frakcje drobniejsze. Z badań Goldicha (5) wy-nika, że granat jest bardziej odiporny na :procesy. wietrzenda niż hornblenlda. Qpró:bowując metodą

szlichową współczesne osady Bobrzy i Sufragańca

w północno-zachodniej części Gór Swiętokrzyskich

(8) . stwierdziłem, że granat stanowi niekiedy 25-30% frakcji ciężkiej, gdy amfibol zielony spo-tykano. nie w każdym szlichu i w ilości kilku do kilkunastu ziarn z reguły silnie nadwietrzałych.

O większej odporności na wietrzenie granatu niż hornblendy świadczą również dane zawartP w bardzo starannie wykonanej pracy A. Grodzic-kiego (6). Autor ten przeprowadził badanie szli-chowe piasków złotonośnych w rejonie Złotoryi.

Minerały ciężkie wydzielano najczęściej z frakcji 0,12- 0,075 mm oraz poniżej 0,075 mm, gdyż w tej

frakcji znajd<lwano koncentracje złota.

A oto niektóre interesujące nas dane. We frak-cji 0,12- 0,075 mm w piasku mioceńskim nie stwierdzono hornblendy, natomiast zawartość gra-natu wynosi 0,18% wydzielonych minerałów cięż­

kich. Być może, hornblenda przeszła w drobniejszą frakcję, co wiąże się z wielokrotnymi cyklami

sedy-mentacyjnymi, jakie ten osad przeszedł w czasie swojej historii. Warto zaznaczyć, że w piaskach tych cytowany· badacz stwierozał niekiedy znacz-ne nagromadzenia cyrkonów.

W złótono&nych piaskach .pUoceńskdich, powstałych w rezultacie akumulacji tarasowej jpra- Kaczawy i jej dOIPływów, wydzielono nast@ujące minerały· ciężkie.

Frakcja Frakcja

0,12-0,075 mm 0,12-D,075 mm

Minerały _{ilość minerału} Minerały _{ilość minerału}

w% w

stos. do

w %

w

stosunku

frakcji ciężkiej do frakcji ciężkiej

epidot 37,64 topaz 0,88 ilmenit 17,94 hiacynt 0,60 magne· tyt 16,76 dysten 0,59 cyrkon 9,11 spodu-me n 0,58 leuko-· ksen 7,35 anataz 0,32 turma· lin 2,05 granaty 0,88 komnd 1,17 hornble-n da 0,29 chryzo-beryl -0,9

Koncent:t:acje_ złota w tych osadach wynoszą

0,15- 0,20 gjt piasku. W ·niektórych innych zesta-wieniach- składu ilościowego frakcji ciężkiej wi-doczna jest niewielka przewaga hornblendy nad

zawartością granatu, co także według · A. Gro-dzickiego (informacja ustna) jest spowodowane

ten-dencją hornblendy do gromadzenia się we frak-cjach drobniejszych, gdy g-ranat koncentruje się w frakcji ok. 0,25 mm. (Porównaj wyżej za-mieszczone rozważania odnośnie do piropu). Ana-logiczne rozważania składu minerałów ciężkich

i st.osunków ilościowych zachodzących między n1m1 stwierdzonych przez A. · Grodzickiego (informacja ustna) w chińskich osadach lessowych potwierdzają również wnioski o większej odporności na wie-trzenie granatu niż hornblendy.

W cytowanej pracy znajdują się ·pOnadto bardzo

interesujące rozważania dotyczące wietrzenia epi-dotu poparte ciekawymi sugestiami paleogeogra-ficznymi i uwagami co do wpływu klimatu na proces wietrzenia tego minerału.

qdpoiiil?ść mi~erałów dęż.k!ich, sz.~gólinie rw pro-cesie wietrzema chemicznego i mechanicznego w . warunkach transportu wodnego powinna być

wz1ęta pod uwagę zwłaszcza przy projektowaniu poszukiwawczych prac szlichowych pierwotnych i okruchowych złóż niektórych pierwiastków. Znajomość elongacji danego .minerału szlichowego (7), czyli najdalszej odległości miejsca pobrania szlilchu, w którym go .znaleziono, od .pierwotnego miejsca występowania tego minerału pozwala na dokładniejsze za-projektowanie gęstości sieci opró-bowania obszaru poszukiwań. Np. A. Ł. Popuga-jewoj ustalił (fide 2), że pirop już w odległości 1,5 km od skały macierzystej, chociaż występuje w pokaźnych ilościach, ulega znacznemu rozdrob-nieniu.

W celu ustalenia, czy główne minerały szlichowe towarzyszące diamentom w aluwiach rzek w Kraju Jakuckim, a więc pirop i pikroilmenit pochodzą z , kimberlitów czy także z osadów młodszych,

ota-czających je, N. P. Klenowicki (fide 2) WYkonał

naJStępują.ce dośwli'adczen,ie. Do obraJCająoego się

bębna o nierównych, chropowatych ścianach wsy-pano oprócz piropu i pikroilmenitu piasek, oto.czaki piaskowców, diabazów i innych skał. Szybkość

obrotu bębna odpowiadała szybkości przepływu

wody w rzekach, gdzie w aluwiach znaleziono pirop i pilkroilmenit Stworzono w ten sposób wa-runki zbliżone do naturalnych. Wyniki doświadcze­

nia są następujące:

l. Ilmenit i pirop nie wytrzymują długlego tran-sportu i przechodzą we frakcję drobną, przy czym

już po przebyciu 155 km ·we frakcji tej znalazło

się 10% pierwotnej liczby wymienionych mtnera-łów.

2. Ilmenit jest bardziej odporny niż płJ."9p. 3. Proces rozdrobnienia tych minerałów zachodzi znacznie szybciej w początkowej fazie doświadcze­

nia, gdy ziarna są większe i ostrokrawędziste.

4. Kryształ diamentu w . tych samych warunkach

nie wykazał żadnych istotnych zmian.

A. P .. Bobriewicz (2) podaje, że pirop nawet po przebyciu znacznych odległości nie zostaje obtoczony i nie ulega szybkiemu wietrzeniu chemicznemu lecz rozkrusza się. Wyniki opisanego doświ!i'dczen~ su•

gerują również . pogląd o większej odporności gra-·

natu, niż wynikałoby to z prac L. i C. Dryden (4). W przypadku ilmenitu I. M. Ozierow (10) stwier-dza, że minerał ten może być przenoszony na znacz-ne odległości, .co zdaje się potwierdzać jego częste występowanie w aluwiach Bobrzy i Sufragańca

(8, 9). . .

Coraz intensywniejszy rozwój badań szlichowych

pozwolił w wielu przypadkach na dość jednoznacz-ne określenie. odporności minerałów o podwyższo­

nym ciężarze właściwym. Elongacje tych minera-łów mogą w znacznym stopniu, chociaż nie zawsze

odzwierciedlać ich odporność na wietrzenie ·chemicz~ ne i mechaniczne, jakie zachodzi w czasie tran-sportu wodnego. W tabeli zestawiono elongacje dla niektórych minerałów szlichowych. . . Celem artykułu było skonfrontowanie poglądów niektórych badaczy polskich i obcych na zagadnie-nie odporności na wietrzenie minerałów szlicho-wych. ·Na );>Odstawie porównania tych poglądów

autor dochodzi do wniosku, że odporność na wie-trzenie granatu i amfibolu ·wydaje się być dość

jedn<lznacznie sprecyzowana. Grana_t jest bardziej odporny na wietrzenie chemiczne i mechaniczne · niż amfLbol.

Mine-rał ana-taz anda-luzyt anty-monit apa-tyt arse• nopi· ryt azu-. ryt baryt bizmu-Elongacja (dane li-czbowe w km) b. zna-czna znaczna 1-2 znaczna 2-3 1-2 do 3 b. mała do 4 tyn 1-2 brukit b. zna-czna cern-syt 1-2 chał-kopi -ryt · b. maia chro-mit 20-25 cyja-nit ? cyrkon znaczna dia-ment b. duża epidot znaczna eukse-nit do 10 galena b. mała l grana-ty (ogól- 50----:100 nie) pirop 155 hema-tyt >10 do 20 ilme- b. zna-nit czna jaro-zyt b. mała · kar-notyt " kasy- · 40-50 te ryt

206

Uwagi koncentruje się w strefie ~luwialno­ deluwiaWej w aluwijich poje-dyncze ziarna w aluwi)lch poje-dyncze Zfarna koncentr• się w strefie eluwialno-Materiał źródłowy I. M. Ozierow (10)

"

"

"

A. Jaworski (8) I. M. Ozierow (10) A. Jaworski (8) deluwi~ej I. M. Ozierow (10) ogranicz~~e . roz-przestrzememe w aluwiacli

w aluwJiach

poje-dyncze ziarna

przechodzi w

drobne frakcje b.

spotyka! się

czasa-mi w aluwiach· rze-cznych

porównaj rozważa­

nia w tit;kście

koncentr. się w

osadac~ aluwialno-deluwidnych

"

występ,je ~

żnacz-nym stopmu roz-proszen~a

"

"

"

"

"

"

A. P. Bobriewicz(2) I. M. Ozierow (10)

"

"

A. Jaworski (8) I. M. Ozierow (10) A. P. Bobriewicz (2) I. M; Ozierow (10)

"

"

"

:"_ Mine-rał sy-ryt ka te dr Wl ty ze- as- bal-ko tyn lnm-ko hl k 't o-n d we-n ru ko li seno-k tym li mo-'t a-n e- ala-'t m m g tyt m chi 'edź dzi- olib-mi ro ma m d m cyt en ona-li Win o rtyt o po kr p li-a z iro-hlor c iro-p l p uzyt iryt fale-yt mit-s 80 nit t etra -dryt e turma li n tyt a-'t m w ana-dynit złoto złoto plażo-we

-Elongacja (dane li-czbowe w km) >100 mała

"

10 mała 1-2 mała h. duża b. mała do 3 b. mała 1-2 rzad-ko 3-4 do 10 małanie >5-6 do 10 do 10 b. mała 1-2 do 3 b. mała mała b. mała 40-50 dziesią-tki km 1-2 dziesią-tki km:i więcej kilkasei km

Uwagi M~teriał źródłowy

"

M. I. Icikson (7) koncentr. się w strefie eluwialno-deluwialnej I. M. Ozierow (10)

"

"

"

koncentr. się w strefie eluwialno-·deluwialnej

"

"

_"

"

..

..

spotyka się w

alu-wiach pojed. ziarna A. Jaworski (8)

I. M. Ozierow (10)

..

"

..

A. P. Bobriewicz (2) L M. Ozierow (10)

"

..

spotyka -się

w

alu~

"

wiach rzecznych

pojedyncze ziarna · A. Jaworski (8)

spotyka się w stre-fie

eluwialno-delu-wialnej I. M. Ozierow (10)

spotyka się w stre-fie

eluwialno-delu-wialnej

..

"

..

..

..

spotyka się w

stre-fi e eluwialno-delu-wialnej, rzadko W ·

aluWiach

..

I. M. Ozierow (10)

Jest to twierdzenie przeważającej lkzby bada-czy, którzy zajmowali się .badaniami trwałośCi mi-nerałów ciężki<:h w warunkach transportu wodnego. Warto zaznaczyć, że M . . Turnau-Morawska, ~tórej badania sugerują odmienny wniosek, zastrzega się, że przewaga amfibolu nad granatem w aluwiach Bugu

w

kierunku s·pływu wody, może być inter-pretowana różnorodnie.

Jeżeli chodzi o inne minerały szlichowe, zwłasz­ cza rzadziej SIPOtykane, zagadnienie jest w dalszym ciągu otwarte. P·rzedstawione ·przez autora zesta-wienie elonga-cji minerałów szlichowych będzie niewątpliwie pomocne przy dalszych próbach skon-struowania . schematu minerałów ciężkich pod względem ich odpornośei na procesy wietrzenia, zachodzące w czasie transportu wodneg·o, tym bar-dziej że w zestawieniu znalazło się wiele minera-łów rzadziej spotykany-ch w szlkhach. Analizując metody badań minerałów ciężkich w różnego typu osadach zwięzłych i luźnych, celowe wydaje się zwrócenie uwagi na konieczność ich ujednolicenia. Nie wystarcza bowiem przebadanie jednej (na ogół (ok. 0,2 mm) frakeji osadu na minerały ciężkie, gdyż łatwo moma :wówczas ·pominąć znaczm.e lich koncentracje we frakcjach drobniejszych, gdzie gro-madzi się .cyrkon, rutyl, minerały nieyrzezroczyste

(15)

*.

Najbardziej celowe jest wydzielenie mine-rałów dężkkh ze wszystkich frakcji badanego osadu, .gdyż wówczas dopiero można mówić o zmia-nach stosunków ilościowych zachodzących między ni-mi zarówno w profilu pionowym, jak i poziomym

w

badanej serii. Dopiero gdy się weźmie pod uwagę Uość danego minerału w skale macierzystej, Hość zwietrzałej. skały, z której minerał przedostał się do osadu rzecznego, zmiany prędkości wody, bu-dowę koryta rzecznego i rozprzestrzenienie mine-rałów ciężkich we wszystki-ch frakcjach osadu :-można określić w sposób bardziej p~wny, który minerał jest ba·rdziej lub mniej odporny na wie-trzenie w czasie transportu wodnego.

LITERATURA

l. B i l i b i n J. Osnowy gieołogii rossipiej

Moskwa 1938.

2. Bobriewicz A.P., Bondarienko M.N., G n i a w u s z y n M. A., K r a s o

w

G. I., J u

r-k i e w i c z R. K. - Ałma7Jllyje miestorożdieni­ ja Jakutii. Moskwa 1959.

3. B u r r i C. - Sedimentpetrographische Unter-suchungen an alpien . Flussanden. "Schweiz. Miner; Petrogr. Mitt." IX, 1929.

4. Dr yd e n L., Dr yd e n C. - Comparative rates of weathering of some common heavy minerals. "Journal of S~imentary Petrology"

1946, nr 3, pp. 91-96.

5. G o l d i c h S. - A study · in rock weatnering. "Journ. Geology" 1938, vol. 46, pp. 17-58. ·

• InfQrmacje te posiadam również od A. Morawleckiego

1 K. RadUcza.

6. Gr o d z i -ck i A.- Stratygrafia i skład piasków złQtonośnych okolic Złotoryi. 1959 (Maszynopis pracy dyplomowej złożony w Katedrze Minera-logii i Petrografii Uniwersytetu we Wrocławiu).

7. I c iks o n M. I. - O próbowanie szlichowe przy :wykonywaniu zdjęcia .geologicznego oraz

prze-glądowych prac poszukiwawczych. Warszawa

1955.

l!. J a w o r s k i A. - Analiza szlichowa .środko­

wego dorzecza Sufragań.ca 'i Bobrzy rw pólnoono--zaehoidniej części Gór Sw.i.ętokrzYISlcich.

"K{war-talnik Geologiczny" 1961, nr 2.

9. Ja w o r ski A. - Nowsze wynik.i. badań

szli-cho:wyeh w Związku Radzieckim. "Geologia zą

Grani-cą" 1961, nr 2. ·

10. O z i er o w I. M. - Szlichowaja sjenlka i analiz szlichow. Leningrad 1959.

11. p;rieobrażenski J.A., Sarkisjan S.G.-Minierały osadocznych porod. Moskwa 1954. 12. T u r n a u - M o r a w s k a lVI. - Petrografia skał

osado:wych. Warszawa 1954.

13. T u r n a u - M o r a w s k a M. - Utwory rzeczne doliny Bugu między Teregpolem a WyszkQWem. GIG Biul. 68. Wanszawa 1952.

14. W i l i a m s H., T urn er F.J., G i l b er t Ch.

W.-Pietrografija. Moskiwa 1957.

15. W o l e t z C. - Die Sehwermineral-Analyse al s

Hilfsmittel ftir Prospektlon und Stratigraphie. Verh. Geol. Bwnclesanst. Wien 1958.

SUMMARY

The artide deal with the problem of resistance ta weathering of oome sli<:k minerais .presented in the l~ht of selected works of the> Polish and foreign investigators being engaged in this auestion.

It results from comparison of the..e elaboratlons that in conditions of water transport the garnet is more resistant to the chemieal and mechani<:al weathering than the amphibole. Data· concerning other minerais are still questionabl~.

The elobgations of many slick. minerais presented

in the article may be regarded as a value of their resistance to weathering during water transport.

PE310ME

B cTaTbe o6cym.QaeTca Bonpoe ycToli'łHBOCTH WJIH-XOBhiX MHHepaJIOB 1B CBeTe H<!CJie,QOBaHH'i% TIOJibCRHX H 3apy6e»tHbiX y'łeHbiX,

H~ COIIOCTaBJieHH.fl ·MHOrHX pa60T CJie,QyeT, 'łTO B ycJIOIBH.flX BOAJIOI'O rrepeHoca rpaHaT Tpy):Vłee rio,ąBep:

ra~TC.fl XHMH'łeCROMY H MeXaHH'łecROMY BhFBeTpH'BaHHIO,.

'łeM aivlqlH60JI, ,[{aHHbie IIO .QPYI'HM MHHepaJiaM Bbl3bi-Ba!OT e~e pa3HornacHa.

Go6paHHble 1B CTaTbe pa3Mepbi 3epeH MHOli'HX

MlfHe-paJIO'B, BCTpeqaeMbiX !B WJIHXaX, MOryT AO HeROTOpOli

CTeiieHH CJIYlKHTb Mepofi HX COHpOTHBJIHeMOCTH BbiBeT-pHBaHHIO BO B·peMH rrepeHOCa B 'BO,Qe.

\ ·' .. .,

..

.

.

· ... ··• -~ .~·

\

•

rozumu "UmlejętnoJcl dopotąd są jeazcu próttyjm WlJnal4uuem, może czcz.ym WlJwodem albo prói.niactwa zabawą, doP9hcd nie 14 zasto..owane do UŻ}}tlru QJllro

narodów. l ucunl potąd nle odpowiadają .swemu porvol4nlr", 1wemu w towarz.y.stwach

lud:zlrkh przeznacunlu ...... dopolu,d kh umlejętnolł nie nadaje fabrylrom l ręlro-

•

• ddelom o'wlecenia, ułatwlenia kleruniłu polłępu" STANISLA W STASZIC