Recenzje
175'
L. L i p i n, A. B i e l ó w , Gliniane księgi. Wydawnictwo „Wiedza P o wszechna", wydanie II, Warszawa 1956, s. 328. •
-,f> Д , . .
W drugim już wydaniu ukazuje się przełożona z rosyjskiego żywo i b a r w -nie napisana książka Lipina i Biełowa o odkryciu „ksiąg" pisanych pismem klinowym, o ich odczytaniu oraz zawartości dającej m. in. obraz nauki babi-lońskiej. Będąca przykładem dobrej popularyzacji, książka wprowadza czytel-nika do podstaw babilońskiej astronomii, . matematyki, nauk przyrodniczych i medycyny. Mniej natomiast znacznie dowiadujemy się o poziomie-i rozwoju
ówczesnej teohniki. - , . ;
• . \ • . . . • - V - E-
O.:-Kultura materialna starożytnej Grecji. Wybór źródeł archeologicznych.
Oprącował zęspół pod redakcją Kazimierza M a j e w s к i e g ó. Wyd. Z a -kłąd im. Ossolińskich, Warszawa — Wrocław 1956, s. X I I + 466 + mapa.'
Przedmowa redaktora Wyboru iródeł tak określa charakter księgi: „Ni-niejsza praca jest wyborem najważniejszych źródeł archeologicznych dotyczą-cych kultury materialnej w starożytnej Grecji, a w szczególności pozwalają-cych poznać społeczno-technicznią stronę produkcji, przede wszystkim zaś na-rzędzia pracy i ludzi pracujących'. Stąd też wytwory materialne, wykonane przy pomocy tych narzędzi, w stopniu niezbędnym zostały w Wyborze uwzględnione...". •. . , _
Poszczególne rozdziały tego niezwykle bogato ilustrowanego dzieła doty-czą kolejno: budownictwa, gospodarki wiejskiej, przyrządzania potraw, obrób-ki gliny, drewna, kamieni i metali, tkactwa i szewstwa, machin wojennych, komunikacji i handlu i wreszcie mechaniki.
Dzieło w intencji redaktora przeznaczone jest przede wszystkim dla stu-dentów specjalizujących się w zakresie kultury materialnej, przedstawia ono jednak wielką wartość również i dla innych czytelników, a specjalnie dla hi-storyków techniki i techników zainteresowanych rozwojem narzędzi pracy.
E. O. li W. K r a g i e l s k i j i W. S. S a c z e d r o w , Razwitije nauki
o trenii. Sucho je trenije. Izdatielśtwó Akadiemii Nauk SSSR, Moskwa 1956,
s. 235.
Wydana przez Instytut Maszynoznawstwa Radzieckiej Akademii Nauk książka przedstawia rozwój nauki o tarciu od czasów Leonarda da Vinci (a więc z pominięciem początków tej nauki w starożytności) do lat czterdziestych n a -szego wieku ze szczególnym uwzględnieniem wkładu badaczy rosyjskich. Za-gadnienie tarcia jest jednym z bardziej skomplikowanych problemów mecha-niki, nierozwiązanym do dnia dzisiejszego ostatecznie ani z punktu widze-nia fizyki ani z punktu widzewidze-nia techniki. Tym ważniejsze jest przedstawienie rozwoju badań nad tarciem, gdyż historia nauki może tu być cenną pomocą dla współczesnego badacza, wskazując mu linie kierunkowe prac nad b a d a -nym zjawiskiem.
176
Książka Kragielskiego i Szczedrowa przeznaczona jest przede wszystkim dla inżynierów, zrozumienie jej wymaga bowiem znajomości wyższej ma-tematyki, E. O.
Nikołaj K o p e r n i k . Sbornik staiiej i matieriałow к 410-letiju so dnia smierti (1453—1963). Izdatielstwo Akadiemii Nauk SSSR, Moskwa 1965, 9. 112.
Wydany przez Radę Astronomiczną Radzieckiej Akademii Nauk zbiorek zawiera materiały przygotowane na uroczyste posiedzenie Wydziału Nauk Fi-zyko-matematycznych Akademii, które odbyło się 3 lipca 1953 r. W skład zbioru wchodzą referaty: A. A. Michajłowa o życiu i twórczości Kopernika, B. F. Porszniewa o jego epoce, W. A. Foka o porównaniu systemu kopernikań-skiego i ptolomeuszowego w świetle współczesnych teorii grawitacji oraz F. J. Nesteruka o inżynieryjnych pracach Kopernika (nieco wcześniejsza wer-sja tego referatu została przetłumaczona na język polski i wydrukowana w trzecim tomie „Studiów i materiałów z dlziejów nauki polskiej"). Na końcu książki zamieszczony jest opis wystawy książek i materiałów dotyczących Ko-pernika zorganizowanej z okazji uroczystego posiedzenia z 3 lijpca 1963 r. przez Bibliotekę Akademii Nauk ZSRR.
E. O.
Paweł de K r u i f , Łowcy mikrobów. Państwowy Zakład Wydawnictw
Le-karskich, wydanie V, Warszawa 1956, s. VII + 316.
Z radością powitać należy nowe wydanie świetnej książki amerykańskiego mikrobiologa Pawła de Kruifa, w popularny sposób kreślącej rozwój mikro-biologii od czasów Leeuwenhoaka do początków naszego wieku. Nie ze wszyst-kimi ocenami autora będziemy się dzisiaj — jak to wyjaśnia redakcja w krót-kiej przedmowie — zgadzać. Ale — tak jak i trzydzieści lat temu — będziemy i dziś czytali tę książkę z niesłabnącym zainteresowaniem, nie mogąc się oder-wać od opowieści o losach „łowców mikrobów".
E. O.
I. J. K o n f i e d i e r a t o w „ Iwan Iwanowicz Polzunow.
„Gosudar-stwiennoje Eniergieticzeskoje Izdatielstwo", Moskwa — Leningrad 1951, s. 295. Z opóźnieniem ukazała się na nasizyoh półkach księgarskich wydana przed pięciu laty cenna książka I. J. Konfiedieratowa o wielkim wynalazcy rosyj-skim, Połzunowie. Książka ukazała się w serii Działacze Techniki Energetycz-nej jako jej trzynasty tom.
Autor, dobry znawca historii techniki cieplnej, ukazuje dorobek Połzuno-wa na tle rozwoju maszyny parowej w innych krajach znaczonego osiągnię-ciami Papina, Savery'ego, Newcomena i innych wynalazców. Analizując ten rozwój autor udowadnia, że Połzunowowi jako pierwszemu udało się skon-struować maszynę pozbawioną przerywności biegu, która dzięki temu mogła być zastosowana do poruszania szeregu maszyn roboczych, podczas gdy ma-szyny jego poprzedników służyły przede wszystkim do pompowania wody
