434
Kronika8. R. Z . K l e k o w s k i , The Departm ent of Experim ental H yd robiology of the M . N en ck i Institute of Experim ental Biology. „Ekologia P o ls k a ”, seria B , n r 1/1963, ss. 89— 91.
9. J. A . C h m u r z y ń s iki, Pracownia Etologii Zw ierząt Zakładu Biologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M . N enckiego P A N w Warszawie. „Przegląd Z o o lo giczny”, n r 3/1906, ss. 165— 174.
10. J. A . C h m u r z y ń s k i, Research on A nim a l B eh a vior at the N en ck i Institute of Experim ental Biology. „A cta B iologiae E xperim entalis”, n r 1/1966, ss. 79— 94, 11. M . B o g u c k i , K azim ierz Białaszewicz. Tam że, n r 1/1947, ss. 1—8.
12. W . N i e m i e r k o , Prof, dr Kazim ierz Białaszewicz. Tamże, ss. 9— 17.
13. M . G i e y s z t o r , A lfre d Litiński. „Polskie A rc h iw u m H y drobio lo gii”, z. 11 (sum plem ent), 1963, ss. 7— 14.
14. L. K u ź n i c k i , Działalność naukowa i społeczna prof, dra Jana D em bow skiego, „K osm os”, z. 1/1964, ss. 4— 19.
15. L. K u ź n i c k i , In M e m o r y of Jan Dem bow ski. „A cta B io logiae E xperim er;talis”r n r 1/1964, ss. 183— 194.
16. S. D r y l , L. K u ź n i c k i , Jan D em bow ski, 26 X I I 1889 — 22 I X 1963. „Przegląd' Zoologiczny”, n r 3/1964, ss. 191— 201.
17. L . K u ź n i c k i , Jan D em bow sk i — m igaw ki z życia. [W :] J. D e m b o w s k i , . O k iem biologa. W a rs z a w a 1968, ss. 264— 283.
18. R. K l e k o w s k i , Profesor dr M ieczysław Bogucki. „Polskie A rc h iw u m H y d ro biologii” , n r 1/1967, ss. 1—6.
19. Pięćdziesiąt lat działalności Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M . N enckiegor 1918— 1968. O p raco w an ie zbiorow e pod redakcją H. A d lera. W a r s z a w a 1968.
Leszek Kuźnicki
P IĘ Ć D Z IE S IĘ C IO L E C IE P O L S K IE G O T O W A R Z Y S T W A G E O G R A F IC Z N E G O W dniach 19— 21 w rześn ia 1968 r. o d b y ł się w W a rs z a w ie uroczysty zjazd Polskie go T o w a rz y stw a G eograficznego z okazji 50-lecia jego istnienia. W zjeździe w z ię ło udział kilkuset członków k ra jo w y c h d kilk unastu zagranicznych członków honoro w y ch T o w arzy stw a. W ie lu zasłużonych członków udek orow anych zostało podczas zjazdu Z ło tą O dznaką P T G .
W bogatym n au kow y m program ie zjazdu w referatach znalazły om ówienie za rów no problem y przeszłości P T G oraz przeszłości geografii polskiej (J. Kondracki),, jak i p ersp ektyw y przyszłego rozw oju tej nauki (S. Leszczycki).
Uczestnicy zjazdu dysponow ali d w om a publikacjam i jubileu szow ym i: księgą p a m iątkow ą Polskie Tow arzystw o Geograficzne w pięćdziesiątą rocznicę działalności (W a rs z a w a 1968) oraz num erem specjalnym m iesięcznika w y d a w a n e g o przez PTG- „Poznaj Ś w ia t” (nr 9/1968).
K sięg a pam iątkow a zaw iera arty k u ły : o pow staniu P T G (B. O lsze w ic z); o jego ro z w o ju i działalności (J. K ond rack i); o innych polskich organizacjach geograficz nych (A . Z ierh o ffer, L . C zechdwna, J. C zyżewski). P rzynosi też charakterystykę dzia łalności regionalnych oddziałów P T G , życiorysy członków honorowych P T G , a nadto opis zorganizow anej przez 'PT G w y p r a w y jachtem „Ś m ia ły” do A m e ry k i P ołu d n io w ej.
Szkoda jednak, że w tej jubileu szow ej p u blikacji zapomniano o członkach ko respondentach P T G , w śród których było w ie lu tak w y bitn y ch P o lak ó w , jak B ro n isław G rąbczew sk i, A le k san d er Janowski, S tan isław P a w ło w s k i, L u d o m ir S aw ick i, Jerzy Sm oleńsk', P a w e ł Sosnowski, oraz takich uczonych zagranicznych, jak Lucien G allois, M au rice Lugeo n , O lin to M arin elli, Em m anuel de iMartonne.
Jubileuszow y nu m er „Poznaj Ś w ia t”, ozdobiony na stronie ty tu ło w e j w izeru n kiem Z ło te j O d zn ak i P T G '(niestety odm iennej od tej, jak a jest em blem atem T o w a rzystw a i jaką zaprojektowaił w y bitn y a rty sta-grafik A d a m Półtaw sk i, 1881— 1952),
K ronika
435
m in . n ak reślił sylw etki tw ó rc ó w P T G (J. K ond rack i), d ał charakterystykę działal ności zm arłego niedaw no geo grafa J. C zyżew skiego (A . Jałin) i zamieścił artyku ł o V id a lu de la Blachę, założycielu francu sk iej szkoły geograficznej (J. B abicz).
J. Bb.
E K S P O Z Y C J E G E O D E Z Y J N E W M U Z E U M T E C H N I K I W W A R S Z A W I E
Ekspozycje związane z historią geodezji m a ją -w w a rsz a w s k im M u ze u m Tech niki od końca 1966 r. charakter ciągły dzięki za rezerw o w an iu przez to m uzeum stałego dla nich m iejsca *. C elem ich jest przedstaw ienie postępu technicznego w geodezji oraz coraz to zw iększających s'ę zadań geo d etó w w gospodarce n aro d o w ej. T em aty k a ¡scenariuszy tych ekspozycji jest o p raco w y w an a przez K o m isję d o S p r a w M u ze u m i W y s t a w Stow arzyszenia ¡Geodetów Polskich, a ich kom pozycja — przez p raco w n ię plastyczną M uzeum .
Z o kazji 50-leoia odrodzenia P o lsk i została w dniu 9 listopada 1968 r. otw arta w y s ta w a o brazująca Polskie środowisko m iernicze w okresie 1918— 1968 oraz zbiór narzędzi geodezyjnych polskiej produkcji Od Gerlacha do P Z O .
Pok az działalności pOlskich środ ow isk m ierniczych, którego scenariu sz o p ra c o w a ł m gr imiż. S. J. T ym ow sk i, podany by ł w postaci p lan sz statystycznych, czaso pism oraz fotografii.
W Okresie m iędzyw ojennym z p od staw o w y ch p rac pom iaro w y ch została w y k o nana n a obszarze całego k r a ju o sn ow a geodezyjna. Doniosłe znaczenie gospodarcze imiały ró w n ież prace zw iązane z p rzebu d o w ą ustroju rolnego: n a obszarze przeszło 2,6 m in h a dokonano parcelacji, a n a ok. 5,5 m in ha scalenia gruntów .
W latach n ajaz d u hitlerow skiego n a ok. 4000 geodetów, działających w 1939 r. <w 1918 r. -było ich tylko 800), straty w poległych i pom o rdo w an y ch oblicza się na ok. 1200 osób. P race p om iarow e b y ły w tym okresie n ad al w y k o n y w a n e w zw iązk u z kontynuow an iem przez ok u p an ta scalania g r u n t ó w 2.
E kspozycja za w iera rów n ież dane o działalności śro d ow isk geodezyjnych w la tach 1945— 1968. W 1945 r. założono Z w ią z e k M ierniczych, jednoczący wszystkich geodetów niezależnie od stopnia w ykształcenia technicznego. W 1948 r. Z w ią z e k w szed ł w skład N aczeln ej O rgan izacji Technicznej, a w 1953 r. został p rzem ianow an y n a Stow arzyszenie G e o d e tó w Polskich. L iczba członków uro sła do listopada 1968 r. do 8594, co świadczy o w ie lk im ro z w o ju geodezyjnego szkolnictwa średniego i a k a demickiego.
Z e w zg lę d u n a n ow e granice p ań stw o w e została w tym okresie pon ow n ie w y k on an a n a obszarze całego k r a ju osnowa geodezyjna, oparta n a n ajn o w szy ch m eto dach geodezyjnych, a pom iary związane z osadnictwem na Ziem iach Zachodnich o bjęły ponad 6 min ha.
Szkoda natomiast, że dla pełn iejszego o brazu działalności śro d ow isk a geo d e zy j nego w Polsce L u d o w e j nie podano n a w y sta w ie in form acji o pracach n a d m apą gospodarczą k ra ju , o pom iarach graw im etryczn y ch o raz o o bserw acjach z d zie
dziny geodezji satelitarnej.
Pom y sł ekspozycji Sprzęt geodezyjny od Gerlacha do P Z O , k tó rej scenariusz o p raco w ał m g r inż. S. W alczak , b y ł bardzo trafny, gdyż półw ieczny p olsk i dorobek w tej dziedzinie b y ł m ało znany n aw e t w środow isku geodezyjnym .
1 P o r. in form acje o k olejn ych ekspozycjach w nrach 2/1967 i(ss. 479 i 485) i 4/1967 (s. 877) „ K w a rta ln ik a ” .
2 D a w a ło to możność geodetom w spółdziałania w terenie z A K , A L i B atalion am i Chłopskim i.
