• Nie Znaleziono Wyników

"Теория и практика лексикографии поэтонимов : (на материале творчества А. С. Пушкина)", В. М. Калинкин, Донецк 1999 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Теория и практика лексикографии поэтонимов : (на материале творчества А. С. Пушкина)", В. М. Калинкин, Донецк 1999 : [recenzja]"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Leontij Mironiuk

"Теория и практика

лексикографии поэтонимов : (на

материале творчества А. С.

Пушкина)", В. М. Калинкин,

Донецк 1999 : [recenzja]

Acta Polono-Ruthenica 5, 344-345

2000

(2)

344 Recenzje i sprawozdania naukowe

strzeni komunikacji negatywnej [...], w której akcentujemy dwa aspekty: wymiar fizyczny i wymiar leksykalno-semantyczny”. Przy tych ustale­ niach nie zostały - jak nam się wydaje - w wyczerpujący sposób rozpatrzone dwie dosyć istotne kwestie. Po pierwsze, pojęcie negacji (i odpowiednio negatywny) należy do logiki, gdzie znaczy tyle, co „całkowite zaprzeczenie czegoś lub komuś”, co nie zawsze występuje w kłótni. Po drugie, u podłoża wszelkiej kłótni jest konflikt, a nie ne­ gacja, co może sugerować operowanie konfliktowym zdarzeniem wer­ balnym (czy komunikacją konfliktową).

W świetle wywodów autora, kłótnię można przedstawić jako pewien stereotyp w ramach określonej etykiety językowej, a dokładniej - jako łamanie pewnej etykiety językowego zachowania się w komunikacji interpersonalnej. Materiał językowy polski i rosyjski daje zaś podstawy do konkluzji jednoznacznej i zarazem wymownej: opisane podobieństwa i tożsamości polskiej kłótni i rosyjskiej ssory świadczą w sumie o iden­ tyczności tych kategorii, o czym w głównej mierze zadecydowały toż­ same stereotypy kłótni i ssory. Dodajmy: w aspekcie nie tylko języ­ kowym, por. kłótliwa kobieta i svarlivaja żenścina, nieznośny charakter i nieuzyvcivyj charakter.

Należy przyznać, że podjęcie się takiego tematu jak analiza ling­ wistyczna i semiotyczna zjawiska kłótni na tle interdyscyplinarnym, etno-kulturowym Polaka i Rosjanina było decyzją nowatorską i dojrzałą w świetle problematyki i komunikacji społecznej.

Lektura omawianej publikacji należy do przyjemności i mam nadzieję, że taka będzie nie tylko dla językoznawców.

Albert Bartoszewicz В . M . К а л и н к и н , Теория и практика лексикографии поэтопимов (На материале творчества А. С. Пушкина), Д о н е ц к 1 9 9 9 , 2 4 8 s. Польским русистам имя Валерия Калинкина знакомо по его вы­ ступлениям на международных конференциях, проводимых в Поль­ ше. Он хорошо ориентируется в польской лингвистической литера­ туре, особенно в области лексикологии и лексикографии. Это от­ чётливо ощущается в его недавно вышедшей монографии, в которой он неоднократно ссылается на Słownik języka Adama Mickiewicza Ireny Budkowskiej, а также на исследования К. Górskiego, L. M.

(3)

Recenzje i sprawozdania naukowe 345

Szewczyk, I. Trypućko, A. Wiłkonia и др.

В аспекте теории поэтической лексикографии Валерий Калин- кин останавливается на проблеме метаязыка поэтики онимов, ис­ следует их контекстную семантику и специфические функции (оп­ ределительная, указательно-информативная, указательно-характери- зующая и пр.), описывает пушкинскую лексикографию. Одним из центральных разделов теоретической части является, бесспорно, Онимияромана „Евгений О негин”. Это и понятно, поскольку вторая часть книги - Материалы к „Словарю поэтонимов в творчестве А. С. Пушкина” - основывается на тексте пушкинского романа в стихах, который академик Дмитрий Лихачёв считает одной из важнейших концептосфер русского языка и русской культуры. Здесь представлены разнообразные типы антропоэтонимов, мифо- поэтонимов, топопоэтонимов, хронопоэтонимов, фольклоронимов и других собственных имён. В их числе находятся и поэтонимы русско-польской культуры пограничья: Литва (в значении „Речь Посполитая”, с. 160), Мицкевич (с. 170) и др. В конечном итоге ав­ тору удалось создать добротное научно-практическое пособие в ка­ нун пушкинского юбилея. Среди недостатков необходимо отметить следующее. Не нужно забывать, что в представленной книге речь идёт о поэтической лексикографии, которую следует постоянно соотносить со словарём поэта. Ведь Пушкин рифмует два варианта фамилии онегинского соседа, ср.: Ленской - геттингенской (рифмой подчёркивается евро­ пейская образованность персонажа) и Ленский - деревенский (здесь акцент делается на простонародном характере фамилии героя). В своих Материалах В. Калинкин необоснованно фиксирует лишь одну форму - Ленский (с. 157), игнорируя второй весьма важный оппозит. В свое время (см. статью „Евгений Онегин” Пушкина по-

-полъски и по-украински, „Acta Polono-Ruthenica”, t. 3, Olsztyn 1998)

мы заметили, что и система рифм к имени Евгений пунктирно определяет его характер и поступки (ср.: осуждений - угрызений - сожалений - суждений - заблуждений - наслаждений и т.д.), что необходимо учитывать при интерпретации пушкинских поэтонимов. Впрочем, указанная оплошность не снижает достоинств рецен­ зируемой книги, которая с успехом может быть использована как филологами, так и всеми почитателями пушкинского таланта. Leontij Mironiuk

Cytaty

Powiązane dokumenty

I based my re search on pastoral visitations, especially from the Diocese of Płock, providing in for ma- tion about the printed collections of sermons used by parochial clergy

Przedewszystkiem jednak forma francu ska przyjęła się w języku polskim — jako rzeczownik „roman­ tyzm“, który też z biegiem czasu wyparł niemal zupełnie

Taking into account the relative median income, poverty and material deprivation indicators included in the Active Ageing Index as key indicators in monitoring policies towards

Najlepiej zachowany, z kampanii 1981 roku na podstawie imienia eponima Hieroklesa i hipotetycznie zrekonstruowanego imienia producenta Agathoklesa, datowano na okres od połowy I

output behavior are situated around the oil-water front.  The Hankel singular values decrease rapidly, indicating that reservoir models behave as models of much lower order than

Bij deze klappen zijn de compressibiliteit van het water (die door de aanwezig- heid van lucht in het water wordt beïnvloed) en de elasticiteit van de constructie van belang voor

Poszczególne zabytki kultury, nazwy historycznych miejscowości czy budowli m iały swoją własną „publiczną” dro g ę, by utrw alić się w św iadom ości

The Western part of the country, Eastern Galicia, Transcarpathian Ukraine, and Northern Bukovina had never been under Russian rule until World War II, and had preserved its