XIX Poznañskie Konwersatorium Analityczne pt. Nowoczesne metody
przygotowania próbek i oznaczania œladowych iloœci pierwiastków
Poznañ, 8–9.04.2010
W tym roku po raz dziewiêtnasty Poznañ goœci³pol-skich i zagranicznych analityków na konwersatorium ana-litycznym. Jego organizatorami byli: Zak³ad Chemii Anali-tycznej Wydzia³u Technologii Chemicznej Politechniki Poznañskiej oraz Komisja Œladowej Analizy Nieorganicz-nej Komitetu Chemii AnalityczNieorganicz-nej PAN. Ze wzglêdu na bardzo bogat¹ ofertê konferencyjno-szkoleniow¹ tego-roczne spotkanie nie zosta³o poprzedzone szko³¹ naukow¹. W konwersatorium udzia³ wziê³o oko³o 130 uczestni-ków reprezentuj¹cych wy¿sze uczelnie, instytuty nauko-wo-badawcze, oœrodki badawczo-rozwojowe oraz ró¿ne dziedziny przemys³u.
Obrady otworzy³ prof. dr hab. Henryk Matusiewicz, przewodnicz¹cy Komisji Œladowej Analizy Nieorganicz-nej. Tematyka konwersatorium obejmowa³a ró¿norodne problemy analizy nieorganicznej, instrumentalne metody analityczne, przygotowanie procedur do badañ sk³adu che-micznego oraz sposoby zapewniania jakoœci otrzymywa-nych wyników. Podczas spotkania przedstawiono nastê-puj¹ce referaty:
Kierunki rozwoju techniki generowania par w ana-litycznej spektrometrii atomowej: od Marsh’a i Gutzeit’a do wielokana³owych rozpylaczy – H. Ma-tusiewicz;
Analityczne aspekty oznaczania technik¹ ICP-OES zawartoœci boru w wodzie przeznaczonej do spo¿y-cia przez ludzi – S. Garboœ & D. Œwiêcicka; Oznaczanie respirabilnych w³ókien azbestu w prób-kach œrodowiskowych na poziomie stê¿enia granicz-nego – S. Lipiecka, K. Szefliñska & W. Urbaniak; New analytical possibilities of ITP-ITP(CZE)-MS coupling – M. Koval, F. Foret & R. Tomas;
Zastosowanie wysokosprawnej chromatografii cie-czowej ³¹czonej z tandemowym spektrometrem mas z pu³apk¹ jonow¹ do badania specjacji selenu w sele-nizowanych suplementach diety – J. Zembrzuska & H. Matusiewicz;
Polon 210
Po w roœlinach ³¹kowych i uprawnych w bezpoœrednim s¹siedztwie sk³adowiska fosfogipsów w Wiœlince niedaleko Gdañska – A. Bory³o, W. No-wicki, B. Skwarzec, K. Fijo³ & G. Olszewski. Prezentacji referatów towarzyszy³a sesja plakatowa, z³o¿ona z 74 posterów. Umo¿liwi³a ona przedstawienie wyników swoich badañ wiêkszej liczbie uczestników. Centralne Laboratorium Chemiczne PIG–PIB zaprezento-wa³o plakat pt. Zastosowanie spektrometrii ICP-OES do oznaczania wybranych pierwiastków w próbkach wód i œcieków – I. Jaroñ, J. Kucharzyk, M. Liszewska & W. Bu-reæ-Drewniak.
W sesji plakatowej przedstawiono szeroki i zró¿nico-wany metodycznie obszar zagadnieñ analitycznych, w tym problematykê analizy œrodowiskowej. Zaprezentowane prace stanowi³y podstawê do interesuj¹cych dyskusji nt. osi¹gniêæ i trudnoœci w rozwi¹zywaniu problemów wspó³-czesnej analityki.
Sesjom naukowym towarzyszy³a prezentacja firm, wy-stawa aparatury, sprzêtu, odczynników, wzorców oraz lite-ratury fachowej zwi¹zanej z analityk¹ chemiczn¹. Stresz-czenia prezentowanych referatów, komunikatów i plaka-tów wydano w starannie opracowanych materia³ach konfe-rencyjnych.
XIX Poznañskie Konwersatorium Analityczne zam-kniêto ogóln¹, podsumowuj¹c¹ dyskusj¹ oraz wyró¿nie-niem najlepszych plakatów.
Irena Jaroñ
I Studenckie Hydrogeologiczne Warsztaty Terenowe
Námestovo, S³owacja, 11–13.06.2010
W dniach 11–13.06.2006 r. w Námestovie na S³owacji na goœcinnym Ranèu u Edyho odby³y siê miêdzynarodowe I Studenckie Hydrogeologiczne Warsztaty Terenowe, nad którymi honorowy partonat obj¹³ dziekan Wydzia³u Nauk o Ziemi Uniwersytetu Œl¹skiego – prof. dr hab. Adam Idziak. Inicjatorami oraz organizatorami spotkania byli cz³onko-wie Studenckiego Ko³a Naukowego Hydrogeologów AQUA oraz pracownicy Zak³adu Hydrogeologii i Geologii In¿y-nierskiej Uniwersytetu Œl¹skiego: Jolanta KaŸmierczak, dr Andrzej Witkowski i dr Piotr Siwek. By³a to pierwsza tego rodzaju studencka impreza naukowa, skupiaj¹ca studentów studiów licencjackich, magisterskich i podyplomowych oraz pracowników naukowych Uniwersytetu Œl¹skiego, Uniwer-sytetu Warszawskiego i UniwerUniwer-sytetu Komeñskiego (Bra-tys³awa). Wziê³o w niej udzia³ 41 osób.
Na program warsztatów sk³ada³y siê: sesja referatowa, sesja posterowa oraz sesja terenowa. Sesja referatowa po-dzielona by³a na trzy bloki tematyczne: Hydrogeochemia
wód podziemnych, Ochrona wód podziemnych i Hydrogeo-logia regionalna, w trakcie których studenci mieli okazjê
do przedstawienia wyników prowadzonych przez siebie badañ. £¹cznie wyg³oszono 9 referatów:
Wody lecznicze D³ugopola Zdroju – Anna
Kaczo-rowska (Uniwersytet Warszawski);
Wystêpowanie wód siarczkowych w zachodniej czê-œci powiatu nowotarskiego – Kamila Wiœniewska
(Uniwersytet Œl¹ski);
Warunki hydrogeochemiczne w strefie wietrzenia trachyandezytów i tufów riolitowych w Masywie Dzikowca i Lesistej Wielkiej (Góry Kamienne, Sudety)
Wystêpowanie TCE i PCE w wodach podziemnych w rejonie Tarnowskich Gór – Damian Szatkowski
(Uni-wersytet Œl¹ski);
Rozpoznanie hydrogeochemiczne osadów dennych Sto³y w obrêbie miasta Tarnowskie Góry – Aleksandra
Siod³ak i Piotr Skuza (Uniwersytet Œl¹ski);
Zwi¹zki lignosulfonowe w wodach podziemnych ko-palni Pomorzany – Magdalena Kleszcz
(Uniwersy-tet Warszawski);
Sposoby ochrony œrodowiska wodnego w inwesty-cjach drogowych – Tomasz Michalski (Uniwersytet
Œl¹ski);
Stacjonarny system odwadniania zlikwidowanych kopalñ wêgla kamiennego w Górnoœl¹skim Zag³êbiu Wêglowym – Magdalena Niewiarowska
(Uniwersy-tet Œl¹ski);
Zapora oraz stacja uzdatniania wód w Gocza³kowi-cach, elektrownia szczytowo-pompowa Por¹bka-¯ar – sprawozdanie z wyjazdu terenowego – Damian
Szatkowski i Aneta Hanzel (Uniwersytet Œl¹ski). Cykl referatów zakoñczy³a prezentacja dr. Andrzeja Witkowskiego: Œwiatowe organizacje hydrogeologiczne, zachêcaj¹ca studentów do cz³onkostwa w International
Association of Hydrogeologists (IAH) oraz International Mine Water Association (IMWA).
W trakcie sesji posterowej zaprezentowano 4 postery, których tematem przewodnim by³y problemy hydrogeolo-gii i geolohydrogeolo-gii in¿ynierskiej rejonu Górnoœl¹skiego Zag³êbia Wêglowego i jego obrze¿a:
Warunki geologiczno-in¿ynierskie po³udniowej czêœci Katowic – Julia Kaczmarek (Uniwersytet Œl¹ski);
Sk³ad chemiczny wód podziemnych wêglanowego kompleksu wodonoœnego triasu ujêcia Zabrze-Grzy-bowice – Marta Nogajczyk (Uniwersytet Œl¹ski); Warunki hydrogeologiczne w rejonie Krupskiego
M³yna w œwietle badañ modelowych – Konrad Sitek
(Uniwersytet Œl¹ski);
W³asnoœci fizyczno-mechaniczne gruntów na terenie miasta Chorzów – Piotr So³yga (Uniwersytet Œl¹ski).
Dodatkow¹ atrakcj¹ stymuluj¹c¹ poziom i jakoœæ stu-denckich wyst¹pieñ by³ konkurs na najlepsz¹ prezentacjê – zarówno w kategorii referatów, jak i posterów. Laureatami w kategorii prezentacji multimedialnej zostali: Magdalena Kleszcz (I miejsce), Anna Kostka (II miejsce) oraz Piotr Skuza i Aleksandra Siod³ak (III miejsce). Za najlepszy poster uznano pracê Piotra So³ygi. Wyró¿nieni studenci zostali uhonorowani specjalnymi nagrodami ufundo-wanymi przez prorektora ds. Nauki i Wspó³pracy z Gospo-dark¹ Uniwersytetu Œl¹skiego – prof. dr. hab. Andrzeja Kowalczyka.
Dla studentów udzia³ w warsztatach stanowi³ znako-mit¹ okazjê do zapoznania siê z problematyk¹ badawcz¹ realizowan¹ w poszczególnych jednostkach naukowych, stwarza³ równie¿ mo¿liwoœæ wymiany pogl¹dów i przepro-wadzenia interesuj¹cych dyskusji oraz poszerzenia wiedzy z zakresu hydrogeologii regionalnej, w tym hydrogeologii krasu s³owackiego.
Sesja terenowa poprowadzona przez Dagmar Haviarov¹ (doktorantkê Uniwersytetu Komeñskiego) dotyczy³a hydro-geologicznych aspektów Demianowskiego Systemu Kraso-wego w Tatrach Niskich. Stanowi on jeden z najbardziej rozleg³ych systemów krasowych Europy i jest wytworzony w wapieniach triasu œrodkowego nale¿¹cych do
p³aszczo-Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 9/2, 2010
winy kri¿niañskiej. Korytarze rozwiniête s¹ g³ównie wzd³u¿ szczelin tektonicznych, a ich geneza wi¹¿e siê z pod-ziemnym przep³ywem potoku Demianowka. W sieæ jaskiñ o ³¹cznej d³ugoœci 35 km wchodz¹ m.in. Jaskinia Pusta, Demia-nowska Jaskinia Pokoju, DemiaDemia-nowska Jaskinia Wolnoœci i Demianowska Jaskinia Lodowa. Niezapomnianych wra¿eñ dostarczy³o uczestnikom wycieczki terenowej zwiedzanie Demianowskiej Jaskini Wolnoœci, bêd¹cej morfologicznie najró¿norodniejsz¹ i najbogatsz¹ w szatê naciekow¹ czêœci¹ Demianowskiego Systemu Jaskiniowego oraz Demianow-skiej Jaskini Lodowej, w której wystêpuj¹ trwa³e nagroma-dzenia lodu w postaci stalaktytów, stalagmitów i stalagnatów. Bogaty w atrakcje pierwszy dzieñ sesji terenowej zakoñ-czy³ siê wizyt¹ w uzdrowisku Luæky le¿¹cym u podnó¿a Gór Choczañskich, na pó³nocnym skraju Kotliny Liptow-skiej. Oprócz k¹pieli leczniczych niew¹tpliwym walorem tej okolicy jest malowniczy, mierz¹cy 12 m wysokoœci wodospad na potoku Teplianka spadaj¹cy kaskadowo z
tra-wertynowego tarasu do usytuowanych ni¿ej jeziorek. Zarówno wodospad, jak te¿ trawertynowe ska³ki (ze znany-mi stanowiskaznany-mi paleontologicznyznany-mi i archeologicznyznany-mi) uznane s¹ w S³owacji za pomniki przyrody nieo¿ywionej.
Kolejnym urozmaiceniem warsztatów by³ pobyt w uro-kliwym rejonie Jeziora Orawskiego oraz mo¿liwoœæ zwie-dzenia Zamku Orawskiego, uwa¿anego za jeden z najpiêk-niejszych zamków S³owacji, wzniesionego w 1241 r. na 112-metrowej urwistej skale, majestatycznie wyniesionej ponad dolinê rzeki Orawy.
I Studenckie Hydrogeologiczne Warsztaty Terenowe s¹ pocz¹tkiem nowej, cyklicznej imprezy, która – mamy tak¹ nadziejê – na trwa³e zapisze siê w tradycji hydrogeologicz-nej i w przysz³oœci przyci¹gnie studentów ze wszystkich uczelni polskich oraz z oœrodków czeskich i s³owackich.
Jolanta KaŸmierczak, Andrzej Witkowski, & Damian Szatkowski Serwis fotograficzny na str. 935–936
14. Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik
Warszawa, 12.06.2010
W dniu 12 czerwca 2010 r. w Warszawie odby³ siê 14. Pik-nik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki KoperPik-nik, bêd¹cy najwiêksz¹ w Europie imprez¹ popularyzuj¹c¹ naukê. Has³em przewodnim tegorocznej edycji by³ Wielki MikroŒwiat. Jak co roku, w pikniku wziêli udzia³ przedsta-wiciele najwiêkszych polskich oœrodków, kó³ i wydaw-nictw naukowych, muzeów, bibliotek, a tak¿e fundacji i stowarzyszeñ. Oprócz Polski, swoj¹ ofertê naukow¹ zapre-zentowa³o 215 instytucji z 21 krajów œwiata, w tym po raz pierwszy z Estonii, Republiki Korei Po³udniowej, £otwy i Serbii. Goœciem specjalnym by³a grupa naukowców Science Made Simple z Wielkiej Brytanii.
Idea pikniku naukowego powsta³a z inicjatywy prof. £ukasza Turskiego z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Roberta Firmhofera oraz Krystyny Kêpskiej-Michalskiej z Polskiego Radia. Pierwsza edycja pikniku odby³a siê 14 czerwca 1997 r. na Rynku Nowego Miasta w Warszawie. Wziê³o w niej udzia³ 17 warszawskich instytucji naukowych i dydaktycznych, które w 13 namiotach prezentowa³y doœwiadczenia i pokazy. W kolejnych latach liczba uczest-nicz¹cych instytucji szybko ros³a. W 2005 r. piknik zosta³ wyró¿niony przez Komisjê Europejsk¹ jako jeden z 10 wzorcowych europejskich projektów obszaru Nauka i spo³e-czeñstwo. Od 2008 r. przedsiêwziêcie to jest organizowane wspólnie przez Polskie Radio oraz Centrum Nauki Ko- per-nik. W tym roku impreza odby³a siê w nowym miejscu – w parku Marsza³ka Edwarda Rydza-Œmig³ego, gdzie na po-wierzchni ok. 40 tys. m2
stanê³o blisko 220 namiotów. Patro-nat honorowy nad spotkaniem objê³a Komisja Europejska.
Zwiedzaj¹cy mieli okazjê podziwiaæ wiele ró¿norod-nych pokazów i prezentacji pochodz¹cych z szerokiego wachlarza dyscyplin naukowych – pocz¹wszy od matema-tyki, poprzez archeologiê, historiê, geografiê, chemiê, fizykê, a¿ po biologiê, medycynê i geologiê. Grono naukowców
zaoferowa³o publicznoœci niepowtarzaln¹ okazjê zapozna-nia siê z tajnikami swojej codziennej pracy.
W ofercie 14. edycji pikniku nie zabrak³o przedstawi-cieli Zak³adu Mineralogii Instytutu Geochemii, Mineralo-gii i PetroloMineralo-gii (IGMiP) Wydzia³u GeoloMineralo-gii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum Geologicznego Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badaw-czego, którzy przybli¿ali uczestnikom imprezy zjawiska geologiczne zachodz¹ce w œrodowisku. Wydzia³ Geologii UW wzi¹³ udzia³ w pikniku ju¿ po raz szósty. Pomys³odaw-czyni¹ ca³ego przedsiêwziêcia by³a dr Dorota Wolicka, która czuwa³a nad merytoryczn¹ stron¹ prezentacji. Na miejscu pracê zespo³u koordynowa³a Agnieszka Gójska. Wydzia³ Geologii reprezentowali m.in.: dziekan Wydzia³u Geologii UW prof. Andrzej Koz³owski, dr Agnieszka Marcinowska, dr Katarzyna Delura, dr Andrzej Borkowski oraz grono dok-torantów i studentów – Ludwina Jarzynowska, Kamil Bujal-ski, £ukasz Chrobak, Justyna Wideñska, Agnieszka Bieñ-kowska, Oliwia Grafka, Karolina Wojnicka, Helena Olszta, Pawe³ £awrynowicz, Andrzej Murañski, Monika Cis³o, Anna Wójtowicz, Ma³gorzata Kaliñska.
Na stanowisku Wydzia³u Geologii UW zosta³a zorgani-zowana wystawa ska³ i minera³ów. Prezentowane okazy – m.in.: granity, bazalty, zlepieñce i kwarcyty – mo¿na by³o obejrzeæ tak¿e pod mikroskopem. Fascynaci mineralogii mieli dziêki temu mo¿liwoœæ porównania minera³ów widzia-nych makroskopowo z ich obrazem mikroskopowym.
Stworzony na potrzeby pikniku mikroœwiat minera³ów zafascynowa³ przede wszystkim dzieci. Z myœl¹ o naj-m³odszych zorganizowano równie¿ stanowisko ma³ego che-mika, przy którym dzieci na w³asne oczy mog³y zaobser-wowaæ krystalizacjê sztucznych minera³ów, takich jak krze-miany wapnia, miedzi i niklu (ryc. 1). Ich ciekawoœæ i chêæ
I Studenckie Hydrogeologiczne Warsztaty Terenowe
Námestovo, S³owacja, 11–13.06.2010 (patrz str. 849)
Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 9/2, 2010
Ryc. 3. Demianowska Jaskinia Wolnoœci – wspania³a szata
naciekowa (Drzewo ¿ycia) z korytem Demianowki w tle
Ryc. 4. Demianowska Jaskinia Wolnoœci – kalcytowa szata
naciekowa widziana z bliska. Wszystkie fot. P. Skuza
Námestovo, S³owacja, 11–13.06.2010 (patrz str. 849)
Ryc. 5.Luæky – wodospad na potoku Teplianka
