Przegląd rozwiązań zgrabiarek podbieraczowo-taśmowych o dużych szerokościach roboczych – Antoni Stolarski, Andrzej Panasiuk, Radosław Sokołowski, Jan Szczepaniak, Tomasz Szulc

Pełen tekst

(1)in¿. Antoni STOLARSKI, mgr in¿. Andrzej PANASIUK, mgr in¿. Rados³aw SOKO£OWSKI SaMASZ Sp. z o.o., Bia³ystok dr hab. in¿. Jan SZCZEPANIAK, prof. nadzw., mgr in¿. Tomasz SZULC Przemys³owy Instytut Maszyn Rolniczych, Poznañ e-mail: office@pimr.poznan.pl data przyjêcia: 2017-05-22; data akceptacji: 2017-06-012. PRZEGL¥D ROZWI¥ZAÑ ZGRABIAREK PODBIERACZOWO-TAŒMOWYCH O DU¯YCH SZEROKOŒCIACH ROBOCZYCH Streszczenie W artykule omówiono rozwi¹zania nowego typu zgrabiarek podbieraczowo-taœmowych o du¿ych szerokoœciach roboczych. Zgrabiarki te dziêki po³¹czeniu podbieracza i przenoœnika taœmowego uzyskuj¹ wysokiej jakoœci pasze objêtoœciowe do bezpoœredniego skarmiania lub dalszej obróbki. S³owa kluczowe: zgrabiarka podbieraczowo-taœmowa, pasza objêtoœciowa, wysoka jakoœæ paszy Wprowadzenie Produkcja wysokiej jakoœci pasz objêtoœciowych ma szczególne znaczenie w procesie karmienia zwierz¹t hodowlanych. Bardzo wa¿ne staje siê wówczas przygotowanie odpowiedniego zaplecza technicznego, umo¿liwiaj¹cego efektywne zgrabianie pokosu w celu zebrania, wstêpnej obróbki i przewiezienia go do docelowego miejsca sk³adowania. G³ównymi operacjami przy zbiorze pasz objêtoœciowych s¹: koszenie, przetrz¹sanie / zgrabianie i prasowanie lub rozdrabnianie. Wybór prawid³owego wyposa¿enia i poprawnego ich funkcjonowania w po³¹czeniu z wprowadzeniem technik zarz¹dzania zbiorami zwiêksza ich wydajnoœæ i poprawia jakoœæ biomasy zielonej, dziêki czemu proces produkcyjny jest bardziej op³acalny.. Rys. 1. Zasada dzia³ania zgrabiarki podbieraczowo-taœmowej Fig. 1. Principle of belt pick-up swather operation. Zgrabiarki karuzelowe Obecnie zabiegi grabienia materia³u odbywaj¹ siê najczêœciej przy u¿yciu zgrabiarek karuzelowych lub przetrz¹saczo-zgrabiarek beznapêdowych [2, 4]. Wad¹ tych rozwi¹zañ jest gorsza jakoœæ materia³u zgrabianego w stosunku do zgrabiarek podbieraczowo-taœmowych. Elementy robocze tych maszyn pracuj¹ z du¿¹ prêdkoœci¹ obrotow¹ powoduj¹c wytrz¹sanie listków lucerny i pozostawienie ich na polu. Kolejn¹ ich wad¹ jest zgrabianie ca³ej powierzchni pola, a wiêc w uformowanych wa³ach znajduj¹ siê równie¿ kamienie, pecyny ziemi i piach, co niekorzystnie wp³ywa na jakoœæ grabionego materia³u. Dochodzi wtedy do sytuacji, ¿e zwierzêta chêtniej spo¿ywaj¹ œció³kê od zadanej do skarmienia paszy treœciwej, a kiszonki z takiego materia³u gorzej siê przechowuj¹. Zgrabiarki podbieraczowo-taœmowe W zgrabiarkach podbieraczowo-taœmowych podsuszony lub suchy materia³ bez zanieczyszczeñ uzyskuje siê dziêki po³¹czeniu podbieracza, który bez kontaktu palców sprê¿ystych z pod³o¿em delikatnie podnosi zbierany materia³ i podaje go na taœmê, która przesuwa w ca³oœci nienaruszony materia³ w poprzek i odk³ada go na formowany wa³. Takie rozwi¹zanie pozwala na uzyskanie pe³nowartoœciowego materia³u wysokiej jakoœci do bezpoœredniego skarmiania lub dalszej obróbki (rys. 1 i 2). Niestety, maszyny tego typu, ze wzglêdu na ich z³o¿onoœæ, s¹ zdecydowanie dro¿sze. Maj¹ bardzo rozbudowany uk³ad hydrauliczny, s³u¿¹cy do napêdu zespo³ów roboczych i zmiany ich po³o¿enia [6, 7, 8].. 22. Rys. 2. Tryby pracy dwusegmentowej zgrabiarki podbieraczowo-taœmowej Fig. 2. Operating modes of a two-segment belt pick-up swather Pierwsze wzmianki o zgrabiarce podbieraczowo-taœmowej, na które powo³uj¹ siê aktualne patenty, pojawi³y siê w patencie US 1847399 z 1932 roku [4] (rys. 3), chocia¿ pierwszy patent US 2761270A dotycz¹cy œciœle maszyny do zgrabiania pasz objêtoœciowych pojawi³ siê dopiero w 1956 roku [1]. Niew¹tpliw¹ zalet¹ zgrabiarek podbieraczowo-taœmowych jest ograniczenie iloœci zanieczyszczeñ w postaci kamieni, piachu i py³u z ziemi, co wp³ywa na ograniczone zu¿ycie podbieraczy i zespo³ów tn¹cych w prasach, sieczkarniach i innych maszynach zbieraj¹cych oraz szybkie zgrabianie plonu z du¿ych szerokoœci w pojedynczy pokos. W przypadku zbioru na kiszonkê zmniejsza to utratê wilgotnoœci. Zgrabianie tego typu maszynami zalecane jest przede wszystkim do zbioru pokosu z du¿ych sieczkarñ. Dziêki du¿ym szerokoœciom roboczym ogranicza siê iloœæ przejazdów po polu, co zmniejsza ugniatanie powierzchni przez ko³a i zmniejsza straty czasu na uwrociach.. TECHNIKA ROLNICZA OGRODNICZA LEŒNA. 3/2017.

(2) Podbieracz podnosi plon z powierzchni gruntu i podaje na przenoœnik poprzeczny (rys. 1), który z kolei w zale¿noœci od kierunku przesuwu taœmy, uk³ada go poprzecznie na: lew¹/praw¹ stron¹ lub do œrodka/od œrodka (rys. 2). Dziêki temu zbierana pasza objêtoœciowa traktowana jest znacznie delikatniej, przez co mniejsze s¹ straty, a jakoœæ jest znacznie lepsza. Takie po³¹czenie podbieracza z przenoœnikiem taœmowym pozwala na utrzymanie liœci i ³odyg grabionej roœliny w stanie nienaruszonym. Transportowana pasza objêtoœciowa przenoszona przez taœmê, jest nieposkrêcana i spada swobodnie na pod³o¿e, formuj¹c jednolity i przewiewny pokos, zapewniaj¹c swobodn¹ cyrkulacjê powietrza i dosychanie roœlin. Zgrabiarki tego typu musz¹ byæ tak zaprojektowane, aby prêdkoœci obrotowe podbieraczy i przesuwu taœm korelowa³y ze sob¹, po to aby zgrabiany materia³ nie gromadzi³ siê na taœmach.. Rys. 3. Patent US 1847399 z 1932 roku Means for handling detached vegetable matter [4] Fig. 3. Patent US 1847399 dated of 1932 Means for handling detached vegetable matter [4] Obecnie zgrabiarki podbieraczowo-taœmowe o du¿ych szerokoœciach roboczych (powy¿ej 7 m) produkuj¹ seryjnie takie firmy jak: H&S, Kuhn, OXBO, ROC (rys. 4-7). Ze wzglêdu na du¿e szerokoœci robocze zgrabiarki podbieraczowo-taœmowe s¹ maszynami pó³zawieszanymi. We wszystkich analizowanych rozwi¹zaniach stosowane s¹ napêdy podbieraczy i przenoœników taœmowych z w³asnym uk³adem hydraulicznym napêdzanym z WOM ci¹gnika. Najczêœciej s¹ to maszyny dwu- lub trzysegmentowe, choæ istniej¹ równie¿ rozwi¹zania czterosegmentowe. Zmiany po³o¿enia zespo³ów roboczych zgrabiarek (praca-uwrocia-transport) odbywaj¹ siê z wykorzystaniem hydrauliki si³owej ci¹gnika. Z uwagi na bardzo skomplikowany uk³ad hydrauliczny i du¿e szerokoœci podbieraczy (dochodz¹ce nawet do 3,6 m) s¹ one maszynami stosunkowo drogimi. Najczêœciej sprzedawane. s¹ one w Stanach Zjednoczonych, gdzie pojawiaj¹ siê tak¿e wersje samobie¿ne (rys. 6). Wysoka jakoœæ zgrabianego materia³u i du¿a wydajnoœæ tych maszyn zachêci³y tak¿e polskich rolników do ich kupna, pomimo wysokich cen.. Rys. 5. Zgrabiarka Kuhn Merge MAXX 900 [9] Fig. 5. Swather Kuhn Merge MAXX 900 [9]. Rys. 6. Samobie¿na zgrabiarka OXBO 4334 [9] Fig. 6. Self-propelled swather OXBO 4334 [9]. Rys. 7. Zgrabiarka ROC RT 1220 [9] Fig. 7. Swather ROC RT 1220 [9] Podsumowanie Nowoczesne zgrabiarki podbieraczowo-taœmowe s³u¿¹ do grabienia w pod³u¿ne wa³y: traw, s³omy, roœlin motylkowych na sianokiszonkê i do bezpoœredniego skarmiania nimi zwierz¹t hodowlanych oraz delikatnych roœlin str¹czkowych w celu póŸniejszego ich om³otu. Zgrabianie jest istotnym etapem w procesie pozyskiwania pasz objêtoœciowych, maj¹cym wp³yw na szybkoœæ suszenia i mo¿liwoœæ równomiernego podawania materia³u roœlinnego do wspó³pracuj¹cych maszyn. Niestety, najczêœciej stosowane. TECHNIKA ROLNICZA OGRODNICZA LEŒNA. 3/2017. 23.

(3) zgrabiarki karuzelowe maj¹ tendencjê do zanieczyszczania grabionego materia³u. To sprawia, ¿e rolnicy sk³onni bêd¹ zap³aciæ wiêcej za maszynê, która jest bardziej wydajna i zapewnia zdecydowanie lepsz¹ jakoœæ grabionego materia³u, pozbawionego zanieczyszczeñ w postaci kamieni, pecyn ziemi i piachu, co z kolei wyd³u¿a ¿ywotnoœæ elementów roboczych wspó³pracuj¹cych maszyn, np. pras, przyczep zbieraj¹cych lub sieczkarni. Bibliografia [1] Blaser W.A., Mclain R.M.: Pick-up and windrowing device. USA 1956, Patent US 2761270A. [2] Dreszer K., Paw³owski T., Szczepaniak J., Szymanek M., Tanaœ W.: Maszyny Rolnicze. Przemys³owy Instytut Maszyn Rolniczych, Poznañ, 2014. [3] Gach S., Biedrzycki K.: Zgrabiarki podbieraczowoprzenoœnikowe, Technika Rolnicza Ogrodnicza Leœna, 2015, 4: 19-23.. [4] Innes G.: Means for handling detached vegetable matter. USA 1932, Patent US 1847399A. [5] Sêk T, Przyby³ J, Dach J.: Zbiór i konserwacja zielonek. Skrypty Akademii Rolniczej w Poznaniu, 2002. [6] Szczepaniak J., Grzechowiak R., Szulc T., Rogacki R., Kromulski J.: Metody monitorowania plonu w procesie zgrabiania objêtoœciowych produktów rolnych, XXIV Konferencja Naukowa Postêp Naukowo-Techniczny i Organizacyjny w Rolnictwie, Poster, Zakopane, 2-10.02.2017 r. [7] Szczepaniak J., Paw³owski T., Grzechowiak R., Szulc T.: The problems of monitoring crops legumes yield, XVI International Technical Systems Degradation Conference, Referat, Liptowský Mikuláš, 19-22.04.2017 r. [8] Zawada M., Szczepaniak J., Szulc T., Kamprowski R.: Projektowanie uk³adu hydraulicznego zgrabiarki podbieraczowotaœmowej. Konf. Krajowa n.t.: Modelowanie i projektowanie maszyn rolniczych z zastosowaniem wspomagania komputerowego. Przemys³owy Instytut Maszyn Rolniczych, Poznañ, 2017. [9] Literatura firmowa: H&S, Kuhn, OXBO, ROC, SaMASZ.. OVERVIEW OF SOLUTIONS OF BELT PICK-UP SWATHERS WITH LARGE WORKING WIDTHS Summary Article presents solutions of new types of belt pick-up swathers with large working widths. These swathers with pick-up and belt enable to receive high quality feeds for direct feeding or further processing. Key words: belt pick-up swathers, feed, high quality feed Artyku³ powsta³ w ramach realizacji projektu POIR.04.01.04-00-0048/15 z dnia 09.06.2016 r., realizowany w ramach Dzia³ania 4.1 „Badania naukowe i prace rozwojowe”, Poddzia³anie 4.1.4 „Projekty aplikacyjne”, wspó³finansowany jest ze œrodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020. The article has been written in the framework of the project POIR.04.01.04-00-0048/15, financed under Priority axis IV „Increasing the research potential”, 4.1 „Research and development works”, 4.1.4 „Implementation projects” of the Smart Growth Operational Programme 2014-2020.. 24. TECHNIKA ROLNICZA OGRODNICZA LEŒNA. 3/2017.

(4)