Rozwój mowy u dziecka 3 – letniego
Dziecko w tym wieku powinno wypowiadać zdania dłuższe, złożone z 4 – 5 wyrazów. Zasób słownika 3-latka to około 1000 słów.
Głoski, które powinno wymawiać:
Szereg ciszący:
k/g/f/w/t/d/n/l/i/a/o/e/u/y/ą/ę/m/b/p/ś/ć/ź/dź/ń/ch/j/ł/
Rozwój mowy u dziecka 4 – letniego
Dziecko 4 – letnie rozumie i mówi coraz więcej. Zadaje bardzo dużo pytań, tworzy własne słowa, tzw. neologizmy dziecięce oraz zdania złożone.
Wymawia dodatkowo:
Szereg syczący:
s/z/c/dz
Rozwój mowy u dziecka 5 – letniego
Dziecko – letnie powinno posługiwać się językiem na tyle sprawnie, by móc komunikować swoje potrzeby i być rozumianym przez otoczenie. Pięciolatek potrafi powiedzieć jak się nazywa, a używając prostych zdań umie opowiedzieć o swojej rodzinie, ulubionej zabawie, o ważnym wydarzeniu, o tym, co widzi na obrazku. Dziecko twórczo posługuje się słowami, rymowankami, wierszykami, wyrażeniami metaforycznymi. Wypowiedzi zawierają związek przyczynowo – skutkowy. Dziecko potrafi wyjaśnić znaczenie słów, opisać cechy
przedmiotów, możliwość ich zastosowania.
To czas ostatecznego kształtowania się mowy. Jedyny dźwięk w 5 roku życia, którego może nie być to „r”. Dziecko wymawia dodatkowo:
Szereg szumiący:
sz/ż/cz/dż
Rozwój mowy u dziecka 6-letniego
Potrafi poprawnie wymawiać wszystkie dźwięki nawet te najtrudniejsze, swobodnie
posługuje się mową.
ZESTAW NR 1
Ćwiczenia oddechowe
„Kropla deszczu”– (uruchamiamy wyobraźnię dzieci) zdmuchujemy „kroplę deszczu” z dłoni ( najpierw krótki wdech, potem długi wydech)
„Wyścigi samochodowe”– dmuchanie na małe papierowe kulki położone na stoliku ( dw. najlepiej wykonywad w parach)
„Słomka”– zasysanie przez słomkę skrawków papieru ( słomka musi znajdowad się dokładnie na środku języka) lub karmienie drzewa kasztanami.
Ćwiczenia warg
„Całusy”– posyłanie całusów na odległośd ( efektem fonicznym jest mlaśnięcie)
„Piłeczka”– przy zamkniętych ustach wypełniamy policzki wydychanym powietrzem
i przenosimy powietrze z jednego policzka do drugiego (powtarzamy 3 razy), wypuszczamy powietrze
„Parskanie konika”– wydychany strumieo powietrza porusza delikatnie złączone i wysunięte do przodu wargi (język pozostaje bierny).
Ćwiczenia języka ( proszę wybrad dwiczenie adekwatne do aktualnie utrwalanej głoski ) Głoska *k+, *g+
„Koci grzbiet”- opieranie języka o dolne zęby i cofanie go w głąb jamy ustnej ( tak aby nastąpiło uniesienie grzbietu języka)
„Ssanie cukierka” – naśladowanie ssania cukierka, mlaskanie całą powierzchnią języka przy opuszczonej żuchwie
Głoska *w+, *f+
„Króliczek”– nagryzanie wargi dolnej zębami
„Parostatek”- dmuchanie na szyjkę butelki, tak aby powstał odgłos gwiżdżącego parostatku Głoski ciszące *ś+, *ź+, *d+, *dź+
„Skaczący języczek” – naprzemienne dotykanie czubkiem języka górnych, a następnie dolnych siekaczy po wewnętrznej stronie ( przy otwartych ustach)
„Koci grzbiet”- opieranie czubka języka o wewnętrzną powierzchnię dolnych zębów i próby unoszenia środka języka do podniebienia
Głoski syczące *s+, *z+, *c+, *dz+
„Liczenie zębów”- liczenie dolnych zębów czubkiem języka po wewnętrznej stronie
„Wymiatanie śmieci”- energiczne wyrzucanie czubka języka zza dolnych zębów
Głoski szumiące *sz+, *ż+, *cz+, *dż+
„Zaczarowany języczek”- przytrzymywanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu ( przy szeroko otwartych ustach)
„ Krasnoludek”- cofanie języka w głąb jamy ustnej, zaczynając od górnych zębów, a koocząc na podniebieniu miękkim
Źródło: „Miłe uszom dźwięki”, I. Michalak-Widera
Ponadto:
- czytad dzieciom bajki, rozmawiad na temat ich treści, nazywad poszczególne obrazki;
-pid z użyciem rurki;
-puszczad baoki mydlane;
-dmuchad na wiatraczek;
-dmuchad przez rurkę, przenosid elementy za pomocą rurki;
- wydobywad dźwięki z wykorzystaniem: harmonijki, gwizdka.
Ograniczyd korzystanie z takich urządzeo jak:
- tablet, - telewizor, - telefon, - komputer.
ZESTAW NR 2
Ćwiczenia oddechowe
1. Dmuchanie na trzymany oburącz grzebieo powstały z kolorowej bibułki lub papieru 2. Wydmuchiwanie baniek mydlanych
3. Słomka- zabawy z jednorożcem (załącznik umieszczony na koocu dwiczeo)
4. Słomka- nakarm zygzaka (załącznik umieszczony na koocu dwiczeo) Ćwiczenia warg
1. Układanie ust, jak podczas wybrzmiewania głoski *u+, a następnie głoski *i+ (dwiczenie wykonujemy przed lustrem)
2. Nadymanie policzków i delikatne wypuszczanie powietrza
Ćwiczenia języka ( proszę wybrad dwiczenie adekwatne do aktualnie utrwalanej głoski ) Głoska *k+, *g+
1. Wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami, podczas szerokiego otwierania ust 2. Przyklejanie całej masy języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach
i energiczne opuszczanie go w dół
Głoska *w+, *f+
1. Zagryzanie górnymi zębami dolnej wargi i dmuchanie przez zęby: fffff…, a później wwww…
Głoski ciszące *ś+, *ź+, *d+, *dź+
1. Naśladowanie śmiechu hi, hi… o brzemieniu wysokim, średnim, niskim, na przemian głośno i cicho
2. Wydawanie odgłosu rżenia konia ihihi, ihihi…
Głoski syczące *s+, *z+, *c+, *dz+
1. Próby gwizdania
2. Oblizywanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów Głoski szumiące *sz+, *ż+, *cz+, *dż+
1. Żucie brzegów języka zębami trzonowymi ( rozciąganie całej powierzchni języka) 2. Wydmuchiwanie powietrza przez język zwinięty w tzw. rynienkę
Głoska *l+
1. Sufit malujesz język gimnastykujesz- malowanie czubkiem języka kółeczek na podniebieniu 2. Szybkie wyrzucanie zwiniętego języka z jamy ustnej
Głoska *r+
1. Przytrzymanie paska papieru wargami i zdmuchiwanie go z ust 2. Szybkie wypowiadanie głoski *l+
Źródło: „Miłe uszom dźwięki”, I. Michalak-Widera, „Język i mowa”, K. Svobodova
Głoska *r+
Powtarzanie:
