Przemysław Kaczmarek

(1)

Przemysław Kaczmarek

Wstęp do prawoznawstwa wykład z dnia 17 stycznia 2015 r.

dla Studentów NSP (Z), NSA (Z)

(2)



Pozytywizm prawniczy w ujęciu pierwotnym i wyrafinowanym.



Realizm prawniczy (prawo jako fakt społeczny – N. MacCormick) prawo jako fakt psychologiczny – L. Petrażycki).



Komunikacyjne ujęcie prawa J. Habermas.



Hermeneutyczna koncepcja prawa R. Dworkin.



Ruch studiów krytycznych nad prawem – R. Unger: zewnętrzna krytyka prawa.

Koncepcje prawa.

(3)

Założenia:

1. Prawo jako rozkaz suwerena (zbiór norm

pochodzących od państwa i zabezpieczonych przymusem).

2. Prawo a moralność.

Aplikacja:



Sposób poznania prawa.



Proces pracy prawnika (metoda formalno- dogmatyczna)



Systemowość prawa.



Proces stosowania prawa (model sylogistyczny).

Pozytywizm prawniczy w ujęciu

pierwotnym

(4)

Założenia: modyfikacja pozytywizmu pierwotnego 1. Związek reguł pierwotnych i reguł wtórnych.

2. Wewnętrzny i zewnętrzny punkt widzenia.

3. Postawa refleksyjno-krytyczna.

4. Prawo a moralność.

Aplikacja:

-Prawo jako medium.

-Interpretacja prawnicza: otwarta tekstowość prawa.

- Dyskrecjonalność sędziowska.

Pozytywizm wyrafinowany H.

Harta

(5)

1. Diagnoza

- brak dostępności do prawa.

- oderwanie się prawa od społeczeństwa

(kolonizacja świata życia przez świat systemu).

- zakorzenienie człowieka w instytucji (kolonizacja kondycji człowieka przez świat systemu).

2. Dwa problemy

- problem legitymizacji prawa.

- problem samoświadomości człowieka w instytucji.

Prawo i społeczeństwo: komunikacyjne ujęcie prawa

J. Habermasa

(6)

3. Teoria komunikacyjna:

- Odejście od działania instrumentalnego na rzecz funkcjonalnego.

- Krytyka działania na wzór trybiku w maszynie.

- Etyka dyskursu (pojęcie wspólnoty komunikacyjnej – reguły rozmowy).

- tzw. moralny punkt widzenia.

Prawo i społeczeństwo: komunikacyjne ujęcie prawa

J. Habermasa

(7)

1.Diagnoza

- dyferencjacja społeczna.

- epoka ponowoczesności.

- rządy ekspertów.

- miejsce prawa w przestrzeni publicznej.

2. Problemy

- kryzys podstawności prawa.

- kryzys pewności prawa i pewności działania.

Instytucje prawne: juryscentryzm A.

Kozaka

(8)

3. Juryscentryzm

- kultura prawnicza jako granica

dyskrecjonalnej władzy prawniczej.

- kultura prawnicza jako twarda ontologia prawa.

- autonomia prawa względem polityki

i moralności (społecznej, indywidualnej).

Instytucje prawne: juryscentryzm A. Kozaka

(9)

1.Diagnoza: krytyka pozytywizmu w ujęciu H. Harta

- prawo nie składa się wyłączenie z reguł (zasady oraz wymogi polityki).

- prawo nie jest oddzielone od moralności.

2. Problemy

- sposób działania prawnika.

- rola prawa w przestrzeni publicznej.

Prawo w działaniu: integracyjna koncepcja

R. Dworkina

(10)

3. Koncepcja integracyjna

- prawo to reguły, zasady, wymogi polityki („wszystko albo nic”, pluralizm wartości, ważenie zasad).

- koncepcja jednego właściwego rozstrzygnięcia.

- rola sędziego: Herkules (uzasadnienie wewnętrzne i zewnętrzne, sceptycyzm wewnętrzny i zewnętrzny).

- prawo jako fakt interpretacyjny („działanie w łańcuchu”, „prawo jako książka”).

- konstrukcja trudnych przypadków.

Prawo w działaniu: integracyjna koncepcja

R. Dworkina

(11)

1.Diagnoza

- lata 60-70 w USA, rewolucyjne wrzenie

młodzieży, niechęć do wojny w Wietnamie, afery rządowe (Watergate), zamieszki

rasowe i mordy polityczne (Kennedy, King) 2. Problemy

- edukacja prawnicza.

- świadomość prawna.

- ideologizacja prawa (polityczność prawa).

- emocjonalność prawa.

Zewnętrzna krytyka prawa: ruch studiów krytycznych

nad prawem (Roberto Unger)

(12)

3. Krytyka:

- obiektywizmu prawa (kategoria intersubiektywności).

- formalizmu prawniczego (formalność jako cecha prawa a formalizm prawniczy jako strategia interpretacyjna).