F
.
1
(Ti SPIS ZAWARTOŚCI TE C ZK I-
3
1/1
ę i..ip ^ .^ A i...
. ...
C f0*,
W r t
,r c ^
Relacja C * (p
b
4I/2. Dokumenty (sensu stricto) dotyczące osoby relatora
I/3. Inne rńaterialy dokumentacyjne dotyczące osoby relatora
k .< ó
sA~ Q
II. Materiały uzupełniająca relację 1/_ 6 _
111/1 - Materiały dotyczące rodziny relatora
III/2 - Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r.
III/3 - Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) III/4 - Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r.
III/5 - inne...
IV. Korespondencja
V. Nazwiskowe karty informacyjne k . I ł
VI. Fologralie fil/ŁÓ fc
2
^
-
3
O dpis UH \'H - - - -
h a r c e r z y "7" tom 1 /
Jakubow ski M a k sy m ilia n s y n Romana, u r . 16.03 * 1 9 1 3 r 0 w Koronowie pow.
B y d g o s k i. C złonek ZHP od 1 1 .1 1 .1 9 2 5 r . W c z a s i e o k u p a c j i u l . H a n k i S a w i c k i e j 8 m .14. Mianowany h a r c m i s t r z e m 70„'0£« 1 9 JJ r* Mianowany h u f cowym H ufca I H a r c e r z y w B ydgoszczy 1 0 .0 5 1933 r . Mianowany z - c a Ko
m endanta Ośrodka B ydgoskiego 1 .0 7 * 1 9 3 3 r«
K r ó t k i c p i s d z i a ł a l n o ś c i k o n s p i r a c y j n e j w c z a c i e o k u p a c j i .
P oou3onin " J u r ” . P o c z ą te k 1840 r , - a o r g a n i z o w a n ie k o n s p i r a c y j n e j p o z a s z k o l n e j d ru ż y n y h a r c e r s k i e j "Ó sem ki17.
15«0o ,1 9 4 0 r . z a p r z y s i ę ż o n y i p r z y j ę t y do " S z a r y c h S zeregów 71 i Z w ią z - W alki Z b r o j n e j , - p r z e z ówczesnego Komendanta Chorągwi " S z a ry c h S z e
regów" Pomorza G dańskiego i c z ło n k a i n s p e k t o r a t u A«X* w Bydgoszczy dna B e r n a r d a I J ro z iń s k io g o p o . " P r u s " .
’.Y 1941 r . z o rg a n iz o w a łe m o d d z i a ł y s ł u ż b y p o m o c n ic z e j z k o b i e t i chłop-:
ców do l a t 13 / p ó ź n i e j w p o r o z u m ie n iu z hm Sftrnen z r z e s z o n y ":Jafe~
k i n g " / . Komendantem “M afekingu* ż e ń s k i e g o o y ła M a ria B iegoń a po j e j *4
r
a c e s z t o w a n i u i o s a d z e n i u w o b o z i e , p r o w a d z i ł a j e j s i o s t r a m ło d s z a . Komendantem "tfafek in & u ", b y ł phm M a c ie je w s k i M a ria n p s . "M aciek", ,j A re szto w a n y p r z e z " G e s ta p o " w maju 1944 r . a w l i p c u p r z e s ł a n y do obo
zu w S t u f t h o f i o , rA m ło d z ie ż y powyżej ifi l a t z o rg a n iz o w a łe m wojskową kom panię " S z a r y c h S z e re g ó w ". 1 9 4 2 .r . - na 3 k u te k c a łk o w ite g o b r a k u
1
k o n t a k t u z "P ru se m ", od d n ia z a p r z y s i ę ż e n i a / I ^ . O S . 1 9 4 0 r . mój n r z y - p i s / - s k o ta k to w a łe m s i ę z Komendantem G a rn iz o n u B ydgoskiego A.K*
w B ydgoszczy ob« B ronisław em S sn n e n ie ld e tn p o . "L ech” , Komendant G ar
n iz o n u "Loch" m ianow ał z r a m i e n i a A.K# - dowódcą kom panii " S z a ry c h Szeregów" p p o r,B o ć k a p s . " 7 / i t o l a " , - k t ó r y b y ł ró w n o c z e ś n ie ł ą c z n i k i o- l m iędzy Komendą Główną a mną, W k o m p a n ii p ro w a d z iła m s z k o l e n i e w zakres i s i e t a k t y k i i w iadom ości c b r o n i p o l s k i e j i n i e m i e c k i e j , Phm w i c h t o - w s k i, k t ó r y p r o w a d z i ł s k l e p KOM a w c z a s i e o k u p a c j i n i e m i e c k i e j nklo;;
s p p rto w y , s p r z e d a ł rai k i l k a d z i e s i ą t b r o 3 z u r z ciapkami o b r o n i niem i:. >
k i e j j a k : g r a n a t , p i s t o l e t " P a r a b e l l u m " , p i s t o l e t maszynowy, k a r a b i n maszynowy i t o . , k t ó r e b y ły t a n i e , po T m arce za s ż t u k ę - z a o p a t r z y ł e m . w t e b r o s z u r y chłopców z k o m p a n ii. !Ca p o l e c e n i e aomcnJy Głównej z o r ganizow ałem podwójne s z t a f e t y , p i e s z a i k o l a r s k i e Oo Borów T u c h o l s k i e ' '5 w i e c i n , F o rd o n u , S o lc a i O strom ecka o r a z " s k r z y n k i k o n ta k to w e :,»
Bo Borów T u c h o l s k i c h przekazyw ałem b r o ń , a m u n ic ję i l u i z i o p a lo n y c h . O d d z ia ły pom ocnicze s z k o l i ł e m w z a k r e s i e ł ą c z n o ś c i i s ł u ż b y s a n i t a r n o
ł » J- U V V i _L O L / J I L . * <— W i i i ^ J* V — V ^ k-*» L-J_^ /Li i —. ky 'w* «»* ^ - L. ^ W — J -t Z-i ^
ncw ał zo s ta n o w is k a Komendanta Chorągwi P o m o rs k ie j " S z a ry c h 3zarogov.":
z powodu p o s z u k iw a n ia go p r z e z " G e s t a p o " . Tego samego d n ia obecny
4
- 2 - l u phm Subkowskiego hm ZQm Edward ~ s z e ł 7 /y d z ia łu Ziem Z ac h o d n ich z Wars z a wy - m ianow ał om i o Komendanta:'. Chorągwi P o m o rs k ie j " S z n r / c S z e re g ó w " . " P r u s 11 n i e p r z e k a z a ł mi ż a d n y ch k o n ta k tó w w 15re n ie - - t w i e r d z ą c , ż e s ą w szyscy s p a l e n i . J e d y n i e d a ł n i iu ź n y k o n t a k t z drużynowym 1 3DH dhem Subkowskim i c z ło n k ie m 7 BDH dham F r a n c i s z k i K i z e r k ą . Drużyny t e n i e b y ł y z a k o n s p iro w a n e i c z ło n k o w ie i c h m i e l i t y l k o ze so b ą l u ź n y k o n t a k t . Ea m oje p o l e c e n i e c i dwaj zo r^ a n iz o w e d r u ż y n y w k t ó r y c h z a sto so w a n o s y s te m y tr ó jk o w e i. wprowadzono s z k o l n i e . Z o rganizow ałem t e ż m ałe o d d z i a ł y " S z a r y c h Szeroko?)" w B ro d n ic C h o j n i c a c h , T u c h o l i , G ru d z ią d z u , I n o w r o c ł a w iu , E a k le i F o rd o n ie * Z Edwardem Ztimem s p o tk a łe m s i ę j e s z c z e d w u k ro tn ie u mnie w m ie s z k a n i u . O trzymałem o Głównej K&saeady-- 7 w a e r y "S z a ry c h S zeregów 1' z W arszaw y za je.go p o śre d n ic tw e m prawo p r z e p r o w a d z a n ia s z k o l e n i a 5.-..:
t r u k t o r ó w h a r c e r s k i c h - p o d h a r c m is tr z e m . P o p ro s iłe m do pomocy La z.
n c e n t e g o Gordona i w s p ó l n i e p r z e p r o w a d z a liś m y s z k o l e n i e i n s t r u k t o r _ I-Ta mój w n io s e k , o trz y m a ło 6 - c i u h a r c e r z y s t o p i e ń p o d h a r c m i s t r z a i /S u b k o w s k i
B e r n a r d ,M izerk a F r a n c i s z e k , M a c ie je w s k i M a ria n ,M ro c z e k v L e o p o ld , Kopwski K a z im ie rz i K ru c k i J a n u s z . B yły to m ałe dyplomy
• F o t o g r a f i i p o d p is a n a p r z e z K n c z e l n i k a " S z a ry c h Szeregów " "Krzemień:
w W a rszaw ie . Z o s t a ł y nam p r z y s ł a n e z a k o n s p iro w a n ą p r z e s y ł k ą k o l e j e . Otrzymywałem co m i e s i ą c k o r e s p o n d e n c j e z Cłównej K w atery " S z a ry c h S z e re g ó w ” w W arszaw ie / Dyplomy, w s z e l k i e g o . r o d z a j u g a z e t k i k e n s p i:
c y j n e j a k , " R z e c z p o s p o l i t ą ''', ”Z ś ł ń i c r z r : r e ż T : r y uj o k , "D yw izjon 303",
"Z ie m ia g ro m a d z i p r o c h y " - wydane w 1943 r . Yudemecum i t p . / * P r z e s y ł k i b y ł y nadawane co m i e s i ą c o zn a cz o n eg o u n i a , w pierw szym w ag o n ie za lokom otywą, w z g lę d n ie z a t r a n s p o r t e r ! w o js k a , p r z y k l e j ar.
b y ł y p rz y le p c e m pod se d ese m . J e d e n z m oich l u d z i C zesław T e « , . . . » i / n a z w isk o n i e rr.ogłom o d c z y ta ć - mój p r z y p i s / p o d je -d z ał ;jcdn.?-^t j ę z B y dgoszczy w k i e r u n k u Warszawy a n a s t ę p n i e w s i a d a ł tam na po
c i ą g z Warszawy do B ydgoszczy i p r z e s y ł k ę -'/-ni;) d o s t a r c z a ł .
Otrzym ałem ró w n ie ż za p o ś r e d n ic tw e m hm r^w^rda -'Urn 3 k o n s p e k t i p r wo s z k o l e n i a 1 k l a s y / •$ l u d z i / na n o d c h o rą ż y c h - a k c j a tzw . "gom- b e r t ó w " . S z k o l e n i a się. o d b y ło . Po a r e s z t o w a n i u w A.K. w bydgoskim w "943 r . - - W ito ld " z re z y g n o w a ł z f u n k c j i dowódcy kom panii S z a ry . S zeregów " i ł g o z n i k a . Dowódca G a rn iz o n u m ianow ał na mój w n io se k do
wódcą ko m p an ii w ojskow ej " S z a ry c h S zeregów " — s i e r ż a n t a a " . 1 . 1 ; '4 5 p p o r . c z a s u w ojny phm Leopolda- H ro c zk a p s . " L o p 1 .* Dowodcą plutonów v b y l i : p lu to n o w y a 1 .1 .1 9 4 5 r . s i e r ż a n t J ó z e f F ł y ń s k i , plutonow y
a 1 .1 .1 9 4 5 r . s i e r ż a n t L eo n ard S i e r a d z k i i kac r a i a 1 „ 1 . 19-15 r . p lu to n o w y pEn B e rn a rd S ubkow ski. Ł ą c z n ik ie m m iędzy Garnizonem z mn a za ra ze m b e z p o ś re d n im moim p rz e ło ż o n y m z o s t a ł dowddea b a t a l i o n u p s . "W icek", z którym k o n ta k to w a łe m s i ? s y s t e m a t y c z n i e co ty d z ie ń ,.
W F a b r y c e E r h a r d Schm idt / o b e c n ie " S l t r e " / z n a s z e j i n i c j a t y w ż-_ • 5
- 3 - 6
Kónyweno sabotażet 1/ Wacław C-ill prowadzący transport dokonywał ^ p r z o k o d o w y a n i a przesyłek zapalników dc min czołgowych, co w rezul- trrcdo opóźniało dostawę transportu do montażu d około 4 tygodnie•
2/ przy zoczeniu i:orpń.
3Ów części amunicyjnych na r o w o 1 v; c r 6 v/ k a o h „ rozkalibrowano mierniki, którymi posługiwali się Volksdeut
3che, w rozultocio mi;? zono setki k o m e s ó w wyrzucić,
11*11*1343 r* Tostołen odznaczony ’ o raz owym krzyżom zasługi z mle
czan1.! - powiadomił cr.ie osobno Komendant Garnizonu nLechn,
1-34
'1r» zostałem mianowany Dowódcą III Dzielnicy A.K* w Bydgoszczy-
~ yrń,'/?tz:lo.li?.
0;)
0<?.'/filo ,
30''^ skazy kompanio ;,3s:irych Szeregów", oddzis*
>y y)omo31 ~ iL c
2o *1. cr*c i ćLo^/^^lco^o
i iły mi Jcszczc od siobio
2plutony woriska. / Bydgoszcz była podzi<
łona no 4 dzielnice/* III Dzielnica"obejmowała trójkąt między ul.
Szubińską o Kakielską* Od 1/43 byłom z'Jpraszony na odorar/y Sztabu Komendy Poiromkiogo Okręgu A,K, w obecności dowódcy Okręgu płk, P:>
łuoiokiego pa. :,Janusz" v; mieszkaniu ppor, Tomasza Kędzierskiego v oficera broni Komendy Okręgu Pomorskiego A.K, w Bydgoszczy ul, New nr 24/3* 'V.1*19'’ 5 r» mianowany zos tałsa o*porucznikiem czasu wojny przez Komendanta Okręgu !,Zaohód:ł .4.K.* Podany z o a ^ - o m do odznaczoi srebrnym krźyzom zasługi z mioczymi* Mimo dwukrotnego wezwania do stanienia się celem podpisania listy przynależności dj narodowo
ści niemieckiej, odmówiłem i pozostałem Pol?kien.
Działalność zakończyłem 19?1,1945 r.
^azsymizasn
caracowstci
61-647 Poznań, Za zgodność:
Kalikst Piechocki ■ "
**-Pydgoszcz, dni?; r« pisane w mieszkaniu Cb* Eugeniusza
Szulca , -
śp, Maksymilian Jakubowski zmarł
t? październiku 19S1 r, w Poznaniu.
I.Tafeking - miasteczko w Hepublice' Południowej Afryki związane z powstaniem skautingu przez- generała angielskiego Iaden-?o.wella ,-x->
i7
/ czasie r/oJny Anglików z Burami - potomkami kolonistów holen
derskich T699-1902 r„
Kai iks t Fiechccki ' r
e-3- 3T2 BYDGOSZCZ
6
M aksym ilian JAKUBOWSKI / 1 9 1 3 - 1 9 8 1 / p s . " J u r "
H a r c m i s t r z , Komendant Chorągwi P o m o rs k ie j S z a ry c h Szeregów
"U l L i n a ” .
M aksym ilian JAKUBOWSKI u r o d z i ł s i ę d n i a 16 m arca 1913 r«
w Koronowie w r o d z i n i e r z e m i e ś l n i k a - m i s t r z a s t o l a r s k i e g o Romana Ja k u b o w sk ieg o i M a rc y jan n y z domu PIENIASZEK.
Do s z k ó ł podstawowych u c z ę s z c z a ł w Koronowie a do 6 k la s o w e j s z k o ł y ś r e d n i e j / S z k o ł y W y d z ia ło w e j/ w B y d g o s z c z y , T erm inow ał ró w n ie ż w za w o d z ie s t o l a r s k i m w w a r s z t a c i e o j c a l e c z zawodu te g o n i e wykonywał poniew aż z a t r u d n i a ł s i ę ja k o b i u r a l i s t a . Od wcze
s n e j m ło d o ś c i z w i ą z a ł s i ę h a r c e r s tw e m , w s t ę p u j ą c w d n i u 11 l i
s t o p a d a 1925 r . do Związku H a r c e r s t w a P o l s k i e g o - do 11 B y d g o s k ie j D rużyny ^ a r c e r s k i e j im .K a r o la M arcinkow skiego . P r z y r z e c z e n i e
h a r c e r s k i e z ł o ż y ł w d n iu 20 cz e rw c a 1926 r . n a r ę c e phm .K azim ie
r z a PAPIóSKIEGO. W d n i u 1 k w i e t n i a 1928 r . p r z e s z e d ł do 7 Bydg*
D r u ż .H a r c .i m .K a r o l a C h o d k ie w ic z a w k t ó r e j d z i a ł a ł do 1935 r . k i e d y to w ł ą c z y ł s i ę do p r a c y w 8 B y d g .D ru ż .H a rc .im .W ła d y s ła w a J a g i e ł ł y p o z o s t a j ą w n i e j n a c z a s d ł u ż s z y n a f u n k c j i drużynow ego.
W m .g r u d n iu 1931 r . rozkazem l d z . 8 Komendy C horągw i W ie lk o p o l
s k i e j ZHP z a tw ie r d z o n o mu s t o p i e ń H a r c e r z a R z e c z p o s p o l i t e j . S t o p i e ń p o d h a r c m is tr z o w s k i z a tw ie r d z o n o mu w ro k u 1935* Po od
b y c i u ch o rąg w ia n eg o k u r s u w m . l i p c u / s i e r p n i u 1936 r . w d n i u 10 m arca 1938 r . z o s t a ł mianowany h a r c m i s t r z e m . W m .czerw cu te g o ż ro k u o b j ą ł f u n k c j ę kom endanta I H u fc a b y d g o s k ie g o ZHP /p o z a s z k o ln e g o - c h ło p c ó w s t a r s z y c h / . F u n k c ję z a s t ę p c y kom endanta B ydgoskiego O śro d k a H a r c e r s k i e g o p o w ierzo n o mu d n i a 1 l i p c a 1939 r.
J u ż n a p r z e ł o m i e ro k u 1938/1939 pow ołany komendantem w ojennego p o g o to w ia h a r c e r s k i e g o p o z o s t a ł nim aż do w k r o c z e n ia n -ie ia ie c k re - .go Wehrmachtu do B y d g o szcz y .
Na p o c z ą t k u 1940 r . w ł ą c z y ł s i ę do d z i a ł a l n o ś c i k o n s p i r a c y j n e j r e a k t y w u j ą c d ru ż y n ę k o n s p i r a c y j n ą - k ie ro w a n ą p r z e z s i e b i e
j u ż w o k r e s i e przedw ojennym - 8 B y d g .D r u ż .H a rc , W s z e r e g a c h Zw iązku W alki Z b r o j n e j i k o n s p i r a c y j n e g o h a r c e r s t w a - S z a r y c h S z e r e g a c h z o s t a ł z a p r z y s i ę ż o n y pod p s . " ^ u r " w d n i u 15 c z e rw c a 1940 r . p r z e z kom endanta h u f c a b y d g d s k ie g o - " R ó j S p i c h r z e " -
B e rn a rd a MROZINSKIEGO p s . P r u s " . W d r u ż y n i e k o n s p i r a c y j n e j 8 BDH p r o w a d z i ł s z k o l e n i e wojskowe i m otorowe, o r g n iz o w a ł ł ą c z n o ś ć do g rup p a r t y z a n c k i c h w B o rac h T u c h o l s k i c h u C isy ^ O © " •
Zarobkowo p r a c o w a ł ja k o r o b o t n i k w f a b r y c e e l e k t r o t e c h n i c z n e j
f .S c h m i d t / d a w n i e j C i s z e w s k i / . Tu z e t k n ą ł s i ę ze swoimi p ó ź -
n i e s z y m i w sp ó łp rac o w n ik am i w k o n s p i r a c j i S z a r o s z e r e g o w e j : 7
^ oJisK,
p p o r.W ito ld e m BOĆKIEM p s . " W i t o l d " /kom endatem k o m p a n ii h a r c . S z S z / i s ie r ż .L e o p o ld e m MROCZKIEM p s ." L o p " }cś-ędzonyiir'-z-nim w ~proe^E IN /.
W o r g a n i z a c j i ZWE-AK z o s t a ł , p r z e z ówczesnego kom endanta G a rn iz o n u b y d g o sk ie g o AK k r . "-^wór" - p o r . m a r . w o j . B r o n i s ł a w a SONNENFELDA p s . ” L e c h " , mianowany komendantem IV r e j o n . p o ł u d n . / d z i e l n i c a W i l c z a k / .
Od d n i a 2 l i s t o p a d a 194-3 r . , po a r e s z t o w a n i u ówczesnego komendanta ”U la L in a " B e r n a rd a MROZINSKIEGO p s . ”P r u s ” , z o s t a ł p r z e z w i z y t a t o r a ' ' P a s i e k i ” / G ł . K w a t . H a r c . / h m .p o r.E d w a rd a ZUPNA p s . ”J acek” desygnowany n a kom endanta p o m o r s k ie j c h o r ą g w i.
Po f a l i a re s z to w a ń w ś r o d o w is k a c h h a r c e r s k i c h Pom orza, od nowa o r g a n iz o w a ł ” R o je ” i "R odziny" S z a r o - s z e r e g o w e : w B r o d n ic y , C h e łm n ie, C h o j n i c a c h , T u c h o l i , G ru d z ią d z u , I n o w r o c ła w iu , N a k l e . Ł ączność z " P a s i e k ą ” utrzym yw ał p r z e z w i z y t a t o r a hm.ZURNA
”J a c k a ” i ł ą c z n i k a ” M ira ” /phm p p o r .F e r d y n a n d a ZIĘTKA/.
W h u f c u bydgoskicm "Rój S p i c h r z e ” w r o k u 1944 p r z e p r o w a d z i ł k u r s k s z t a ł c e n i a s t a r s z y z n y - p r z y s z ł y c h p o d h a r c m is tr z ó w , k t ó r y zaowocował w m.maju te g o ż ro k u 9 n o m in a c ja m i p r z e z "P a s i e k ę ” / R o z k . l d z . 9 / • N a to m ia s t s z k o l e n i e 1 - e j k l a s y k u r s u p o d c h o r ą ż y c h n i e z d o ł a ł w p e ł n i z r e a l i z o w a ć .
D n ia 11 l i s t o p a d a 1943 r . z o s t a ł o d z n a c z o n y Brązowym Krzyżem Z a s ł u g i z M ieczam i a 1 s t y c z n i a 1945 r . , p r z e z Komendanta
O b sza ru Zachód AK mianowany p o d p o r u c z n i iem c z a s u w o jn y . P r z y n a l e ż n o ś c i naro d o w ej i państw ow ej n i e z m i e n i a ł .
Po z a j ę c i u B y dgoszczy p r z e z Armię Czerwoną d z i a ł a l n o ś c i k o n s p i r a c y j n e j n i e z a w i e s i ł , w ł ą c z a j ą c s i ę do a k c j i o r g a n i z a c j i
” Wolność i N i e p o d l e g ł o ś ć ” w k t ó r e j Komendzie Okręgu P o m o rs k ie go o b j ą ł pod p s . " J u r ” f u n k c j ę s z e f a r e f e r a t u b e z p i e c z e ń s t w a . A re sz to w a n y w d n i u 20 k w i e t n i a 1946 r . , po ś l e d z t w i e z o s t a ł w d n i u 6 w r z e ś n i a te g o ż r o k u o s ą d z o n y , w g r u p i e 18 d z i a ł a c z y
” WINu” w tym i z w sp ó łto w a rz y sze m d z i a ł a l n o ś c i S z a r o - s z e r e g o w e j s i e r ż . p h m Leopoldem MROCZKIEM p s ." L o p ” , n a l o l a t w i ę z i e n i a i 5 l a t p o z b a w ie n ia praw o b y w a t e l s k i c h . C i ę ż k i wyrok o d s ia d y w a ł we w i ę z i e n i u we W ronkach. H ro k u 1951 z o s t a ł z w o ln io n y . R e s z t ę ż y c i a s p ę d z i ł p r a c u j ą c w a d m i n i s t r a c j i f .A r g e d w d o z n a n i u .
I m a r ł w n a s t ę p s t w i e n i e u l e c z a l n e j c h o r o b y w d n i u 15 p a ź d z i e r n i k a 1981 r . P r o c h y z ło ż o n o w S z c z e c i n k u . P o ś m i e r t n i e w ro k u 1989 z o s t a ł o d z n a c z o n y "Krzyżem z a z a s ł u g i d l a ZHP" z " R o :p e tą -M ie c z a m
o p ra c o w a ł LM .-"ToęzysI
ź r ó d ł a : r e l a c j e r o d z i n y , r e l a c j a w ła s n a M.-J."'Jui^a^-Arch.Pom
o r s k i e AK . t e c z k a 1 ^ 8 6 ^ 1 0 6 6 •
8
J f a t o y n iliu JAOir ŁT X / l f l l j - i g .1/ e
p ’J ur*
Barcui t r z , konon ia a t C ło rą ? » l Pomorskiej -‘zaryek Szorerpw
"Ul Llna‘t.
Mekcyiailian JAKUBO iStl u r o d z ił s i , i a ia 1S marca 1913 r*
w maronowie w rod: i n i e r z o a ie ó ln ik o -m lstr z n s t o la r s k ie g o ^omena J akubowokio o i Borcyjanny 8 loiau PI'u-IA:^. *:•
Do sz k ó ł podstawowych u c z ę s z c z a ł w koronowio a lo 6 klasow ej s z k o ły ś r e n ie j / s z k o ł y •y lfciałow oj/ w B y i-o s ety* dom inow ał ró <nie$ w zawoii-.io sto la r sk im w w a r sz ta c ie o.jca lo c s en o iu be^o n io wykonyw- ł ponieś:?: z a t r u ln i ł ?>i, jako b iu r a lis t a * Od r t s o
.snej m łod ości zwią: *>ł s i ę harcerstwem , w stępując w lulu 11 l i
stopada 19 5 r‘* lo p wir akii harcerstw*- l o l w i c r p - ło 11 B yl ^ o k le.l Jr^Syny ^ nrcersn d ej in u k sro la Saroinkcw^kiofs© • P r z y rz e c z e n ie
harc orsk ie z l o t j l w óaiu ?C czerwca 1926 r . na r.^ce pHa#.Cnzinie- ran FAIIa KI ’0« in iu 1 k w ietn ia 1928 r# przesse- i ł =o ? Byl ”.
Jruź«iiarc*im#Karola 'h o ik io w iczo w k tó r j I z i a ł a ł lo 1935 r#
k ie-ly co w łą c z y ł -dę lo prsc w By ig* lru ń .I:arc»im* ładyaław a J a g i e ł ł y p os.ostają w n ie j na es aa Iłu ź s z y na fu n k c ji im&yaowe « •
m. ruir.iu 19.51 r* roe kacem l l z . 8 Komendy C h o r ą ^ i W ielkopol
s k ie j I W zatw ierdzono mu stropieu H arcerza “s e c z p o s p o lit e j .
»sopień podharcmis trsow aki zatw ierdzono mu w roku 195% J o od
b yciu cLorąg ian e p nirsu w m * lip c u /sie r p n iu 195 > r* w in iu 10 marca 1933 r . t 3 t a ł mianowany harcmin trzem . l! m,czerwcu tegoft roku o b ją ł funkcję komendanta I Hufca b y l -o a k i o to ZHP /p o za sz'so ln e -o-chłopców rtar.7z.ych/* Funkcję z a stę p c y kam eaiaata Byl po kie p OaiK) <ko I1 ?rcer 'lie o r 0 ' lcr: 0 'c au i ' ir. 1 l i r c a 1"'-V‘ „ Już no prt d o m ie roku 1938/1959 p ow iłan y komendantem wojenne go
po p owi a h a r c e m k ie ? o p o z o s ta ł nim aA Jo w kroczenia n ie u ie c k io - p ehrmachću i o By i p-sączy#
Na początku 19 ',. r . w łą c z y ł si„ io 1: i a ł a l i o 3 ci k o n sp iro cy jn ej reaktywując drużyn? konsp iracyjną - kierowaną przez s i e b i e
ju ź w oi-cresio przedwojenny® - 8 Byl > >ru’V arc# s; ere *pch Związku ' a lk i . b ro jn ej i consplracy jn e p h arcerstw a - zarych
jte r e nch
ło s t a ł za p rzy siężo n y pod ps*’?tJu r ’ w Iniu 15 czerwca 19'!o £*• przez komendanta h u fca b y l o s d e "O -**"?ćj pichrze*’-
■bernarda BJ3TII rO pn.P rus” • im? ‘ y n ie i n s p i r a c y j n e j 8 prow ai i ł sz k o le . io ojakowe i motorowe, orrs nii o wał łą c z n o '/
do ;m p paru/zanckicl: w oroeh u c h o lsk ich 'C isy IGO’’•
Zarobkowo pracował jako rob otn ik w fab ryce e le k tr o te c h n ic
f« ch m lit /dawni- j ir-zow ski/ • M . ottcaął a i z e ^w'Oimi p
aioseym i współpracow ik-*^i w k o n s p ir a c ji £arosinren>we.1 9
-
2
-l
■ . ■ . p a n i i h a r c . S z S z
v . .
n im
w p r o c . W I N Yw
ovr"
I £ —A K •• |6
w t i.
M a i a n t a S a r a i z o u b y i A E k r * ‘ " w ó r - p o r * m n r * w o i * B r o n i s ł a w a^ S O W ’I F ' :'L J A p a * L e c h , . ' . i a n o w o o y s o a e n ł a n t e a I V r e j o n . p o ł u l n *
/ is i elu ic a i l c r nk/ •
O i d n ia 2 lis to p a d a 194-3 r* , po areaatow aniu ów czesn o^
komendanta ”U la Łi&u" Bernarda RD ITT I "O ps* I rus" , z o s t a ł j przee w iz y ta to r a 'PasiaidL^ /<lł#E *«t *1!a rc* / hm*por*Edi»a»ia 2!T^??A
p ;
•
’ Jncokr* la sy *nowany
h p .koaonianta pom orskiej chorągw i.
Po f a l i aresztówad w śro łowiskach harc o rsk ich Pomorza, od sowa organizow ał ,f?oje* i Hodsiny" iearo-szeregow a* w Bro ln ic y .
Che łanio* C: ojnicach, ucho l i , rrui:-.iąisuf Inowrocławiu, I akio*
JuącMłoóć Pasieką'* utrzymywał tn .e e wizytatora hm*£tfH!fA
\J"J acko" i łącznika "liro* / p' a ppor*Ferdynanda H f K I / t n hufcu byi pakiem M‘:6j .'pichretf* w ro:a? 1944 pr^^prowaisił kurs x . ł o .i-- atarszyeny - przyszłych poiharcmiatrz ów # kfcór; zaowooował w a* maj u bogofc roku 9 noninnejaai przea "Po- oich. • / . l i f . 9/* !Jab- miast szk olen ie l-o.1 k lasy kursu podchorążych a io »doI*ł w p e łn i sr e a l iłować *
>nir 11 lis to p a d a 1945 r . s o s t a ł o (znaczony Brą o ym FrzySom
* 0 Q łu*i a uiieczsm i a 1 s ty c z n ia 19 >-5 r* , praez ioaondanta Oboaftru % «chć 1 Ag mianowany podporucznikiem caa^u wojny*
P r B /n -le in o d c i na o .owej i państwowej n ie zm ien iał*
To z a j ę c iu B y łg o szczy praez f m i g Czerwoną d z ia ła ln o ś c i k o n sp ira cy jn ej n ie z a w i e s i ł , w łączając si« lo a k c j i o r g a n iz a c j i
” olno3ć i ITiopodlc iło ś ó ” w k tó rej llo a en l^ ie Gkrj horaorskio- o obj i ł p o i po* -inr* funkcję st;ofa r e fe r a tu b e z p ie c z o .stw e *
resatownny w dniu 20 k w ietn ia 1943 r . , po ś le d z t w ie ; o s t a ł w m iu & w rześnia t i r o ł roku osą lżony* w -r u p ie 19 d c i łą c z y Hwi3irł w tym i z współtowarzyszem d; i a ł n l o o ś c i 3 ea ro - ssoreajowo.l
alert. *ptm Loopoliem mocZKLUBi pa. *Lop" , na lo l a t w ię z ie n ia i 5 l a t pozbaw ienia praw obyw atelskich* C i ?>,ki wyrok o l a i a d y ^ ł we Laniu we ron ach* w roku 1931 e o s t a ł zwolniony* r?e ‘z tę Syci'- st li. i ł p r a c u j-,c w a im in is t r a c j i f.A r^ed w Poznaniu*
gmarł w n a a t.p a tw i ic u lo c z a ln e j choroby w ia iu 15 paź lr ie r a ik a 19»1 r . Prochy złożon o w sczecinku* P o śm iertn ie w roku 19 9 z o s t a ł odznaczony ’**irzyftea za s a s ł u r i i l a ZFP" z '♦Rozetą- io c z i
opracował L *-’’ ?ocjz\^!T\
,
ró
ł a tr e la c j e ro d zin y , r e la c j a własna ii* 1?fura'V\rch*hoi>
o r s k ie AK * teczk a 14*588-1006
10
!l
11
t
12
&
13
$ 14
;
15
*> ^ ;
16
M /,
17
/ \ \ ,
18
S tr. 3
//i©
. Z I E M I A ' P O M O R S K AJ n S przed go k i e m i r?ej m*(icif>Tici
M o r d p r z y u l i c y Ś n l a & e c k f c l i
dok©5»as?Y zosłaS p r z e z ssa k ę w Y w ro S ow ycS ? w y k o l e j e ń c ó w
W jednym z kwietniowych num erów nasze
go pisma donosiliśmy o odkryciu na terenie Bydgoszczy potw ornej zbrodni, dokonanej w lutym ub. roku na trzech m ilicjantach.
Obecnie, możemy podać szczegóły m orderst
wa w raz z nazwiskami aresztowanych.
Jako pierwszych aresztow ano: Floria n a Dudkiewicza i Ludwika A ugustyniaka zam.
przy ul. Orlej 60. Są to bezpośredni sprawcy zbrodni. Dudkiewicz był przed aresztowaniem zatrudniony jako re fe re n t finansow y w Byd
goskiej Spółdzielni Spożywców.
N astępnym z aresztow anych je s t Wojciech Kosowski b. kpt. W P zam, w Bydgoszczy przy uL W itebskiej 27. W czasie okupacji był on członkiem AK w woj. lubelskim, a po wyzwo
leniu przybył do Bydgoszczy, by tu organizo
wać komórki AK w kom isariatach MO. Ko
sowski aresztow any został w jednej z leśni
czówek pod Bydgoszczą, w raz z sztabem W IN i AK. A resztow anie nastąpiło w chwili opra
cowywania instru k cji dla bojówek W IN. Ko
sowski był tym , k tó ry wydał rozkaz zam ordo
w ania m ilicjantów.
ŁĄCZNIK WIN
z przepaską Milicji. Kosowski zakomunikował konwojentom, że został delegowany do odbioru więźniów. M ilicjanci m ając zastrzeżenia wobec nieznanego im Kosowskiego, uwierzyli jednak Mroczkowi, znanem u im jako kom endant komi
s a ria tu m ilicji w Bydgoszczy. U słuchali więc Kosowskiego, który polecił im ulokować więź
niów w mieszkaniu Dudkiewicza przy ul. Śnia
deckich 41, gdzie czekali już pozostali człon
kowie bandy.
Kiedy m ilicjanci zrozumieli, że padli w pu
łapkę, na ucieczkę było już za późno, drzwi pilnowali uzbrojeni w autom aty wywrotowcy.
Skrępow anych powrozami milicjantów' kazał Kosowski „zlikwidować" Dudkiewiczowi i Au
gu st ytn i akowi. Dudkiewicz, ja k o gospodarz wskazał, m iejsce w piwnicy, gdzie można było zbrodni dokonać i ukryć zwłoki. Skrępowanych sprowadzono do m ałej, ciemnej piwniczki, gdzie wykopano niegłęboki dół. Dudkiewicz i A ugustyniak kolejno strzelali do milicjantów.
Celowali w k ark u podstawy czaszki, świeże zwłoki wrzucono do dołu i założono na powrót ceglaną posadzkę, chcąc w ten sposób zakryć i ślady.
Wszyscy zbrodniarze przyznali się do winy Dudkiewicz wskazał m iejsce w piwnicy, gdz zwłoki ukryto. Na życzenie m ordercy pozwolo no mu się widzieć z żoną, k tó ra nic nie wi działa o zbrodni popełnionej przez męża. Pod czas widzenia Dudkiewicz zwrócił się do żon ze słowami: „jestem m ordercą i muszę za to ponieść karę — żałuję te ra z tego, co uczyni
łem, przebacz mi".
DRAMATYCZNA SCENA Po tych słowach rozegrała się dram atyczno scena między małżeństwem.
N ik t ?.<i zbrodniarzy nie w ypiera się winy.
Obecnie okazują spóźniony żal i skruchę.
Szczególnie b. kapitan Kosowski, stałe powta
rza, że dopiero teraz widzi ohydę swego czy
nu i bagno w które się stoczył. J e s t to człowiek inteligentny, będący w sile wieku. Chciał swe
go czasu — jak mówi — ujaw nić się i przy
stąpić do rzetelnej pracy, gdyż przekonał się, że konspiracja działa na szkodę Polski. Nie mógł tego jednak zrobić, gdyż jego zwierzch
nicy nie pozwalali mu na to. Również inni o- skarżeni są przygnębieni swoim czynem.
W krótce star.ą przed sądem.
Dalszymi wspólnikami morderców są rów. ^ . nież członkowie nielegalnych organizacji. Są - ' to : funkcjonariusz SOK Antoni Jarocki zam- , w Bydgoszczy przy ul. Niecałej 18, Stanisław Herne zam. przy Placu Piastow skim 7, W ater- nowski (aresztow any już przed kilku miesią
cami w Koszalinie za działalność antyrządo
w ą), Domaradzki, ujęty na podstawie listów7 gończych w Katowicach i obecnie sprowadzony do Bydgoszczy oraz Leopold Mroczek zam.
pTzy ul. Łokietka 18. Mroczek, pobierając 6000 zł miesięcznie „w ynagrodzenia" był do chwili aresztow ania łącznikiem nielegalnej organiza
cji WIN. Przyznał on się także do działalno
ści szpiegowskiej. W lutym 1945 roku był ko
m endantem k o m isariatu MO przy uL Dwor- oowej. W czasie śledztwa wydał swoich wspól
ników.
Trzej m ilicjanci eskortow ali. tra n sp o rt are- sztantów o czym dowiedział się Kosowski, któ
ry postanowił odbić więźniów. Tylko jeden z eskorty m ilicyjnej posiadał karabin pozostali zaś dwaj byłi bez b ro n i
PODSTĘP ZBI10DNIA3 ZY--- - ~ i Gdy kolumna więźniów przybyła z Korono
wa do Bydgoszczy było już ciemno. Na ul.
Śniadeckich podszedł do m ilicjantów Kosowski, ! ub ran y w m undur k ap itan a W P w towarzy
stwie Mroczka, noszącego m un d u r wojskowy ’
19
25a d o l a r y i ty s ś « c e — p r a c a p m c w p a ń s t w u
n u P o m o r z u
/>v<
2< fi
- i
W przed ed n iu se n sa c y jn e g o p ro cesu politycznego w Bydgoszczy
i ^ ^i
Prz<*u K i l k u m iesiącam i W ojewódzki U rząd Bezpieczeństw a Publicznego w Bydgoszczy, po uzyskaniu wiadomości, że na terenie naszego w ojew ództw a z n ajd u je się O kręg Pom orski nielegalnej organ izacji faszystow skiej „W ol
ność i N iepodległość" (,,W IN “ ) wsżćzął ericr- giczną akcję celem je j zlikw idow ania. A kcja ta została uwieńczona pełnym powodzeniem. U jęto n a jak ty w n iejszy ch członków W IN -u w raz z całym sztabem Okręgu Pom orskiego. A reszto
w ani zo stali: M arian Obniski („ H u b e rt" ), in sp ek to r ad m in istra cy jn y Państw ow ych Za
kładów Hodowli Roślin, z m a ją tk u Jurccw o, A lfons Jaro ck i vel G d y ń sk i J a n (pseudonim
„Terenow icz', „Roman*, „ S te fa n ' i „H en ry k ')
— bez stałego m iejsca zam ieszkania; Alojzy Porzyński, ksiądz z G dyni; J a n KJaman („Ludwik*') 7.N ierzyw cu pow. Chojnice, K a rol św iętonccki — a d m in is tra to r ' kluczowy Zakładów Hodowli Roślin z m aj. Jarcćw o ; W italis K a b at — d y re k to r d ru k a m i z 'B y d goszczy, M aksym ilian Jakubow ski ( „ J u r " ) z Bydgoszczy; Leopold Mroczek („L op") z B y d g o szczy ,Ł ^cja Owcza rzak („ L u sia ") k u p co wa, Je rz y Szczepanka, kupiec, b. właściciel sklepu fotograficznego z W ięcborka, A leksan
d er Roem er, d e n ty sta z W ięcborka, R obert K a jze r z Chojnic, Edm und Ryngw elski, prac.
um ysł, z Chojnic., A lojzy P aluszyńśki — prac.
kolejowy z pow. staro g ard zk ieg o , S te fa n B a ra ń sk i, b. m ilic ja n t z Tucholi, F ranciszek B u rd z!ąg a („ O rk a n " ) d ru k a rz z Bydgoszczy, Jerzy Z ato rsk i, d ru k a rz z Bydgoszczy, J a n Mascrw z Bydgoszczy, H elena Jan ic k a z B yd
goszczy, E lżb ieta P rzy j em ska z Bydgoszczy, B ronisław Guczalski, prac. „Społem " z B yd
goszczy, W ładysław W alla, kupiec z B yd
goszczy, Bogusław' Lep i 01 vk a z Gdyni, H alina Czerw ińska z Bydgoszczy, B ronisław Dome- radzki („ Jan -D u c h ") — p ra k ty k a n t Sądu Grodzkiego z Chojnic, Bolesław Zieliński z Bydgoszczy, Bolesław’ K achclski („B oi") z Bydgoszczy, H enryk L u b iato w sk i („L u") z Bydgoszczy, Zofia D ulińska („ T rzp io t") z Człuchowa, A leksy Błochowiak („ K in ") tech
nik m aszynow y P K P z Bydgoszczy, Z ygm unt Stablew ski, kupiec z Bydgoszczy, Ire n a W ol- niaszczyk, („W an d a") prac. W oj. Wydz. A pr.
__ __i_HanćLlu. z .B ydgoszczy, M a r ta J3y.li}\ska z Bydgoszczy, A lek san d er W aligórski („A l") urzędnik s ta ro stw a bydgoskiego, S te fa n C zar
niecki („ S te f") pracow n. S ta ro s tw a w Choj
nicach, K arol Schiitzm an — technik kolejowy z Bydgoszczy, Z y gm unt D om eradzki, uczeń g im nazjalny z Chojnic, B ro n isław Maćkowski, m istrz szewrcki z K oronow a, A dam Szym ański ze Szczebrzeszyna, W ojciech Kosowski ij (»»Sęp"), F lo ria n D utkiew icz, pracow nik spółdz.
ii z Bydgoszczy, Ludw ik A u g u sty n iak z Byd-
\\ goszczy i S tan isław H enne z Bydgoszczy.
.i 1
PIENIĄDZE OD KA PITAŁU ZAGRA
NICZNEGO
W wyniku przeprow adzonego śledztw a u sta lo.no, iż „W olność i N iepodległość" była o rg an i- rjirJ/j fitM‘/,yKl/>wKko-Mnn»c.yjnr|, dążącą do oba- Iwrla doomla-atycznepro u stro ju pnfistw a i u to row ania władzy w Polsce klice san acy jn ej, k tó ra rządziła do roku 1939.
O kręg Pom orski „W IN " zasilany był fun duszam i zza g ran icy , o czym świadczy poważ
niejsza sum a zagranicznych środków płatni czych (przew ażnie dolaró w ), znaleziona pod
czas rew izji u poszczególnych członków.
P o tw ierd zają to również zeznania niektórych aresztów an yc h .
Pomocy udzielał obcy k a p ita ł, zainteresow a
ny w dojściu do w ładzy żywiołów reakcyjnych
w Polsce; udzielały je j rów nież obcc w yw ia
dy. W ładze bezpieczeństw a p a śia d a ją n a to dowody.
STRUK TUR A I DZIAŁALNOŚĆ O OM ORSKIE GO W IN -u
O kręg Pom orski W IN posiadał 3 re fe ra ty : o rg an izacy jn y , k tórego kierow nikiem był oskarżony A lfons Ja re c k i, p ro pagandow y (kie
row ał nim inż. Kulw iec z Bydgoszczy — zm arły przód areszto w an iem ) i re f e r a t pod nazw ą „Bezpieczeństw o", którego szefem był oskarżony jak u b o w sk i ( „ J u r " ) , a jeg o zastęp
cą Mroc.żek.
O statn i r e fe ra t m iał szczególnie w ażne zna
czenie. Do jego zadań należało ni. in .: likw i
d a cja działaczy dem okratycznych na specjalny- rozkaz kierow ników R ady (góry W IN ), ochro
na przerzu tó w ludzi i sp rzętu , przygotow anie i o rg a n iz a cja rabunków dla zdobycia pienię
dzy i w ykonyw anie aktów te rro ru w okresić wyborczym . Do zadań „B ezpieczeństw a" n a leżała rów nież ak cja szpiegow ska w w ojsku i w o rg a n iz a cja c h politycznych i społecznych.
W celu op an o w an ia życia gospodarczego i politycznego w* k ra ju W IN w ydała rozkaz swoim członkom, aby obejm ow ali stanow iska w a p a ra c ie państw ow ym , gospodarczym i a d m in istra cy jn y m . Polecono rów nież, aby w stępow ali do legalnych o rg a n iz a cji politycz
n y ch i prow adzili ta m robotę rozkładow ą.
GŁÓWNI OSKARŻENI
O rg a n iz ac ja pom orska W IN p ow stała w po
czątkach p aźd ziern ik a ub. roku. Założycielami je j b y li: M arian O bniński i Jaro ck i. O skarżo
n y O bniński( przedw ojenny a d m in istra to r w ielkich m a ją tk ó w ) w okresie okupacji należał do A K n a teren ie lubelszczyany. Po w ygnaniu Niemców Obniski nie u jaw n ił się ja k o akowiec, nie u jaw n ił się rów nież w późniejszym czasie.
W lutym 1945 r. O bniski p rz y je c h ał n a Po
m orze i o b ją ł posadę in sp ek to ra m ajątk ó w państw ow ych p rz y Pow iatow ym U rzędzie Ziem skim w św ieciu. W lipcu 1945 r. naw iązał pow tórnie k o n ta k t z A K , o trz y m u ją c funkcję k o m en d an ta rejo n u Świecie.
K iedy ujaw n io n e resztk i A K p rzeobraziły się w W IN , Obniski au to m aty czn ie zo stał prezesem W IN -u na re jo n św ięcie (3 p o w iaty ).
W listopadzie ub. r. Obniski w ciąg n ął do W IN Kai*ola św iętoszyckicgo, k tó re g o m iano
w ał prezesem pow iatow ym w C hojnicach.
W końcu g ru d n ia 1945 r. w Bydgoszczy, w n aro żn ej k a w iarn i p rz y ul. Dw orcow ej i Sien
kiew icza, Obniski zwołał pierw sze zeb ran ie o r
g a n izacy jn e W IN -u , n a k tó re w ezw ał n a jb a r
dziej zau fan y ch członków. W początkach luto go br. w te j sam ej k a w iarn i odbyło się d ru gie zebranie, n a k tó ry m osk arżo n y Jaro ck i za
kom unikow ał Obniski emu, iż naw iązał k o n tak t z ks. P crzyńskim z G dyni. Jaro ck i polecił O bniskiem u, aby się koniecznie z księdzem skom unikow ał w sp raw ie możliwości p rzerzutu za granicę. J a k o znak rozpoznaw czy dla skon- tnk Urwania się z P crzyńskim służyć m iała ży
letka w p rzed arty m opakow aniu.
W dniu 18 lutego br. odbyło się kolejne z6 ^ b ran ie w m aj. M orsk, pow. św iecic, n a którym Obniski o ficjaln ie w y b ran y został prezesem O kręgu Pom. W IN -u. O skarżony Obniski wy
bór p rz y ją ł i fun k cje prezesa pełnił aż do dnia areszto w an ia (‘20 k w ietn ia b r).
W początkach m a rc a br. odbyło się zebranie w Bydgoszczy w m ieszkaniu oskarżonego W ła d y sław a W alii, zam. przy PI. Wolności 3/6.
O skarżony Jaro ck i był po Obniskim n a jw aż niejszą p ersoną w o rg a n iz a cji pom orskiej W IN u. Jem u o rg a n iz a cy jn ie podlegały powia
ty : chojnicki, człuchow ski, złotowski, sępoliń- ski, w yrzyski, świecki, tucholski i grudziądzki.
(M iasto Bydgoszcz w ra z z sąsiednim i po w iata
mi obsługiw ał szef „B ezpieczeństw a" Jak u -:(> ^ bow ski).
W p aźd ziern ik u 1945 r. Jaro ck i udał się w- sp raw ach o rg an izacy jn y ch do K lam asa we wsi N ieryw iec w chojnickim , k tórem u o.świadczył, że .kierunek polityczny o rg an izacji W IN , po kryw a sic w dużej m ierze z kierunkiem poli
tycznym i ideologią Polskiego S tro n n ictw a L u
dowego i że stro n n ictw o to należy „ ja k n ajw y - d atn io j w esprzeć".
W tym sam ym m iesiącu Jaro ck i udał się d la n aw iąz a n ia łączności do ks. Perzyńskiego w m ieszkaniu R oem era w W ięcborku. Tan:
Perzyńskiego i innych zap rzy siąg ł, polecając mu w ciągnięcie do o rg a n iz a cji innego księdza.
GDZIE DRUKOWANO ULOTKI A N TY P A Ń ST W OW E?
Jaro ck i zw erbował do W IN -u w Bydgoszczy d ru k a rz a B u rd ziąg a, a n a stę p n ie M asowa i Zatorskiego, zatru d n io n y ch w d ru k a m i N r 3
< M. 1 M a ja ). Łącznie z nim i Jaro ck i z o rg a n i
zował d ru k a rn ię , w k tó re j odbito sześć k a te gorii nielegalnych ulotek w cztorch nak ład ach po 200 sztuk każdy. W szystkie n a k ła d y zo
sta ły rozkolportow ane p rzez Jaro ck ieg o przy ]>omocy łączników7. D ru k a rz e za „ideow ą" fa ty g ę o trzym ali k ilk ad ziesiąt tysięcy złotych.
KS. ALOJZY PARZYŃSKI O skarżony ks. Perzyński był jednym z n a j ak tyw niejszych członków* W IN -u. Zwerbował on do o rg an izacji oskarżonego Szczepanka i Roem era, od k tórych odebrał przysięgę na w ierność W IN -ow i.
Perzy ń sk i do w iny się nie przyznał, została ź mu ona je d n a k udowodniona. Przysłużył sic E do tego fo rtel, użyty przez W oj. U rz. Bezp E
Publ-cunogo w Bydgoitfczy. M ianow icie dc E Gdyni (ju ż ^o aresztow ań i ach w Bydgoszczy) E u d ał się jeden z fu n k cjo n ariu szó w U. B. z ży E letk ą w p rz e d arty m opakow aniu, k tó ry t o r przedm iot, ja k w spom niano powyżej, był z n a - r kitm rozpoznaw czym w k o n tak to w an iu się. z z
księdzem. E
P erzy ń sk i niczego " n ie podejrzew ając, to z * - =
m aw iał z fu n k cj. U B . ja k z członkiem W IN -u. E Po skończeniu rozmowy urzędnik UB okazał E leg ity m ację i księdza aresztow ał. E
O kręg pom orski W IN -u otrzym yw ał pow ażne E kw oty, w y d ając je n a an ty p ań stw o w e a g ita c je r i n a pensje d la funk cy jn y ch członków ..W jed r nym w ypadku tylko Jaro ck i o trzym ał 500 do- r laró w i 40 tys. złotych na w ynagrodzenia. 5
Jaro ck i otrzym yw ał 10.000 zł pensji m ie s .,^
Jakubow ski (szef ref. „B ezpieczeństw o") — E 8 ty s., M roczek — 6 tys., a k ilk u n a stu innych E
członków —a, po 3 tys. złotych. E
MORDERCY MILICJANTÓW W śród oskarżonych z n a jd u ją się znani ju ż E czytelnikom m ordercy m ilicjan tó w : W ojciech E Kossowr-ki, F lo ria n Dutkiew icz, Ludwik Augu E styniak i S tan isław H ennc. W lutym ub. roku.ir doićonali oni w domu przy ul. Śniadeckich b e -E stialskiego m ordu n a osobach trzech m ilicjan- =:
tów, wykon yw ujących swój obowiązek służbo ~ wy. O te j sp raw ie p isaliśm y obszernie przed ~ kilku tygodniam i.
B an d a zam ierzała rozw inąć szeroką d z ia ła ł-E no.ść dyw ersyjno-sabotażow ą. W najbliższym ~— ju ż czasie m iała być zorganizow aną b andą E leśną, k tó ra b y dokonyw ała rabunków i wy- E konyw ala a k ty te rro ru . Dzięki czujności Wo E jew ódzkiego U rzędu Bezpieczeństw a, W IN n a E naszym teren ie nie zdążył się rozwinąć.
D H U ini;iim m iiiiiiiii!iiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiniiuiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiłiiiim i!iiiiiiii!iiiiniiiiniiiiiniiiini[iim iini!m m iirTninniniiiim iniinrTTinn''m iini!irnii!Hm iiiunirn
20
« t r i i / O M O B S K S
¥ r z n w n r ® M ś m i e r c i
fi ^ * 2 © l a t f w i ^ E S e m & l f i i
F p i lo g d w ó c h p r o c e s ó w n i e le g a ln e j o r g a n iz a c j i W I N
A r
i )
P r z e 1 fjn n o w y m S ą d e m W o js k o w y m w B y d g u ', ro z e g ra ł się w c z o r a j ep ilo g s e n s a c y jn y c h p ro c e só w k a r n y c h p rz e c iw k o o s ło n k o m n ie le g a ln e j o r g a n iz a c ji p o d z ie m n e j W IN n a P o m o r z u . W p ie r w s z y m p ro cesie z a k o ń c z o n y m w o s ta t n ic h d n ia c h w r z e ś n ia s ą d z e n i b y li c z ło n k o w ie s z ta b u W IN . S k a z a n o w ó w c z a s 20 c z ło n k ó w W IN u n a łą c z n ą k a r ę 90 l a t w ię z ie n ia .
W c z o ra j o g ło szo n y z o s ta ł w y ro k p rz e c iw ko d r u g ie j g ru p ie c z ło n k ó w t a j n e j , n ie le g a ln e j o rg a n iz a c ji W IN (W o ln o ś ć i N ie p o d le g ło ś ć ), d z ia ła ją c e j n a te r e n ie m ia s ta B y d g o sz c zy i w o j. p o m o rs k ie g o . W p ro ce sie ty m s ą d z e n i b y li • m . in . b e z p o ś ro d n i s p r a w c y p o tw o rn e g o m o r d u , d o k o n a n e g o w p iw n ic a c h d o m u p rz y .u l. Ś n ia d e c k ic h na trz e c h b y d g o s k ic h m i l i c j a n t a c h śp. F r a n c isz k u K w ia tk o w s k im , Jó z e fie M ic h a ls k im i J u l i a n i e S ik o r s k im .
G łó w n y o s k a r ż o n y b. k a p i t a n W o jsk Pol s k ic h W o jc ie c h K o ss o w s k i („ S ę p " ), z zaw o d u In ż y n ie r a g ro n o m s k a z a n y z o s ta ł n a k a -
ś m ie rc i. N a ś m ie r ć s k a z a n i z o sta li . k te b y li s ie r ż a n c i W P F lo r ia n D u tk ie w ic z o s ta t n io p ra c o w n ik B y d g o s k ie j S p ó łd z ie ln i
S p o ż y w c ó w , o ra z L u d w ik A u g u s t y n ia k , w sz y s c y z a m ie s z k a li w B y d g o sz c zy .
K o ss o w s k i, D u tk ie w ic z i A u g u s t y n ia k s k a z a n i z o s ta li p o n a d to n a u t r a t ę p r a w o- b y w a te l s k ic h o ra z p u b lic z n y c h p r a w h o n o ro w y c h n a z aw sz e.
P o z o s ta li o s k a r ż e n i w lic z b ie 18 tu o d p o w ia d a l i, o p ró c z n a le ż e n ia do n ie le g a ln e j r g a n i z a c j i W iN , ró w n ie ż z a ro z p o w s z e c h n i a n i e u lo te k o tr e ś c i a n t y p a ń s tw o w e j. S k a z a n i z o s ta li: s ze f r e f e r a t u b e z p ie c z e ń s tw a O k r. P o m . W IN M a k s y m ilia n J a k u b o w s k i ( ,,J u r “) z B y d g o sz c zy n a 10 l a t w ię z ie n ia i 5 l a t u t r a t y p r a w , je g o z a s tę p c a L e o p o ld M ro c ze k (,,L o p “) z B y d g o sz c z y n a 10 la t w ię z i e n ia i 5 l a t u t r a t y p r a w , B ro n is ła w D o m e ra d z k i ( „ J a n D u c h " ) p r a k t y k a n t S ą d u G ro d z k ie g o w B y d g o sz c z y n a 7 la t w ię z ie riia i 3 l a t a u t r a t y p r a w , b y ły m i l i c j a n t k o m i s a r i a t u MO w B y d g o sz c z y B o le sła w Z i e liń s k i n a 6 l a t w ię z i e n ia i 3 l a t a u t r a t y p r a w , B o le sła w ' K a c h e ls k i („ P . D.“) z B y d g o szc z y n a 6 l a t w ię z ie n ia i 3 l a t a u t r a t y p r a w , H e n r y k K u b ia to w s k i („ L u “) z B yd g o szc z y n a 5 l a t w ię z i e n ia i 3 l a t a u t r a ty p r a w , Z o fia D u l i ń s k a („ T r z p io t" ) z C z ł u c h o w a n a 5 l a t w ię z i e n ia i 3 l a t a u t r a t y p r a w . A le k s a n d e r B ło c h o w ia k (,K in “) te c h n ik m a s z y n o w y P K P z B y d g o sz c z y n a 5 l a t w ię zie n i a i 3 l a t a u t r a t y p r a w , k u p ie c Z y g m u n t S ta b le w s k i z B y d g o sz c z y n a 5 l a t w ię z ie n iu i 3 l a t a u t r a t y p r a w , I r e n a W o ln ia s z c z y k („ W a n d a " ) p r a c o w n ic z k a W o j. CJrzędu A p ro
w iz a c ji 1 H a n d lu w B y d g o sz c z y n a ro k w ię z ie n ia i ro k u t r a t y p ra w , M a r ta D u liń s k a , m a s z y n i s t w a k o m e n d y m i a s t a MO w B y d g o szc z y n a ro k w ię z ie n ia , A le k s a n d o r W a li g ó r s k i, r e f e r e n t d la s p r a w s p o łe c z n o poli ty c z n y c h S t a r o s t w a w B y d g o sz c z y n a 2 la ta w ię z i e n ia i ro k u t r a t y p ra w ', S te fa n C z a rn ie c k i („ S te f" ), p r a c o w n ik S t a r o s t w a w C h o jn ic a c h n a 5 l a t w ię z ie n ia i 3 l a t a utVn ty p r a w , K a ro l S c h u tz m a n n , te c h n ik k o le jo w y z B y d g o sz c z y , n a 3 la t a w ię z ie n ia i 2 l a t a u t r a t y p r a w , Z y g m u n t D o m e ra d z k i, iftz e ń g i m n a z j a l n y z C h o jn ic n a ro k w ię z ie n ia i ro k u t r a t y p r a w , B r o n is ła w M ać
k o w s k i, m is tr z s z e w s k i z K o ro n o w a n a £ la t w ię z i e n ia i 3 l a t a u t r a t y p r a w , w reszc.
b. k i e r o w n ik k o m ó rk i ś le d c z e j I K o m iA r i a t u MO k p t. S t a n i s ł a w H e n n e z B '.
r t M o , U
b
p r a w o b y w a te l s k ic h , a m n e s t y j n e j z m n ie js z o n o
g o s z c z y n a 10 l a t w ię z i e n ia i 3 l a t a u tij.
N a s k u t e k ustf*
k p t. H e n n j 1*
k a r ę w ię z i e n ia o p o ło w ę . O s k a rż o n y A; J S z y m a ń s k i z S z c z e b rz e ż y n a z o s ta ł u n i^ y *
n io n y . .%c '
W y r o k w y w a r ł n a o s k a r ż o n y c h o ra ^ J n ie z e b r a n e j p u b lic z n o ś c i d u ż e w r ^ ' ^ W s z y s tk im s k a z a n y m p rz y s łu g u je , w n ie s ie n ia s k a r g i re w iz y jn e j do N a jw y ższ e go S ą d u W o js k o w e g o w W a r s z a w -e . N a ; w y p a d e k o d r z u c e n i a s k a r g i re w iz y jn e j s k a z a n y m n a k a r ę ś m ie r c i p o z o s ta je jeszcze z w ró c e n ie s ię o p ra w o ł a s k i do P r e z y d e n ta K R N .
| ' fT* TT.
I I
I 1SO iat więzienia dla 20 oskarżonych
w procesie członków pom . sztabu WIN
BYDGOSZCZ (re). W dniu wczo
rajszy m Rejonowy Sąd W ojskowy ogłosił w yrok w spraw ie oskarżonych członków n ieleg aln ej o rg an izacji WIN.
Obniskj M arian skazany został łącz nje n a 10 la t w iezienia i u tra tę praw oby w. j hon. na przeciąg la t 5; J a r o cki Alfons łączni** na H la t w ięzienia z pozbaw ianiem praw na la t *r»; Ow.
czurzak Lucjo sąd uznał winną wej
ścia w kon tak t i porozum ienie z człon kami W IN i sk azał ją na rok więzie
n ia i na tak iż okres pozbaw ienia praw . Z reszty zarzutów sąd oskar
żoną uniew innił. Ks. Porzyński zo
s ta ł skazany na 10 la t w ięzienia i u- tr a tę praw na la t 5 za to , że usiło
w ał przem ocą obalić u stró j dem okra
tyczny R P i w erbow ał swoich p a ra fian do o rg a n iz a cji WIN. Od z arzu tu przechow yw ania broni ks. P orzyń- skiego uniew inniono. Szczepanek Je
rzy został skazany n a 5 la t w ięzienia i u tra tę p raw na la t dw a; R oem er A leksy na 5 l a t w ięzienia i dwa la ta u tra ty p ra w ;.K la m a n n J a n łącznie na / 6 la t w ięzienia i dw a la ta pozbaw i e- . > n ia praw ; K a jze r R obert n a 2 la ta w ięzienia z zaw ieszeniem na 2 la ta i u tra tę praw przez jeden rok. Od za
rz u tu o trzym yw ania od specjalnej łą
czniczki W IN ulotek. K ajzera unie-
^ w inni ono. św iętorzecki K arol skaza
ny został na 10 la t w ięzienia i 5 la t pozbaw ienia praw ; R yngw elski Ed
mund na 3 la ta w ięzienia z pozbawie
niem p ra w n a ro k ; P alu szy ń sk i A loj-
*y n a rok wiezienia- i- ta k iź -o ła o s po*
zbaw ienia p ra w ; B arań sk i S tefan , b.
fu n k cjo n ariu sz Pow. Kom. MO w Tucholi został uniew inniony. B u rd ziąg F ranciszek został uznany w innym zorganizow ania po porozum ieniu się z Jaro ck im d ru k a rn i, celem odbicia ulotek o treści an ty p ań stw o w ej i ska
zany na 7 la t w ięzienia. Zatorski J e rzy za drukow anie tychże ulotek i przekazywanie, ich Jan ick iej skazany został na 4 ła ta więzienia i u tra tę p raw na okres trzech lat. Masow Jan , zecer, za wykonanie zestaw u do d ru ku ulotek na trz y la ta w ięzienia i dw a la ta pozbaw ienia 'p ra w ; Jan ic k a He
lena za wejście w k o n tak t z członka
mi W IN -u i k o lportaż ulotek n a rok w ięzienia i u tra tę p ra w -n a ta k i sam okres; K a b a t W italis ,za udzielenie pomocy przez sprzedaż beli p ap ieru i w y rażen ie m ilczącej £gody na, druk ulotek n a ro k w ięzienia (x rok u tra ty p raw . P rz y j em ska H elena skazana
została na dw a la ta w ięzienia i rok u- t r a ty praw za w ejście w k o n tak t i trz y k ro tn e przew iezienie ulotek; Bu- czalski B ronisław za-w ejście w kon
ta k t i obecność na zebraniach W IN-u na 5 la t w ięzienia i u tra tę praw na (Iwa la ta . W alla W ładysław został skazany na 7 la t w ięzienia i u tra tę praw prze*/. 15 lala za wejńrii- w kun- ta k t /. członkam i W IN-u i udzielanie im m ieszkania dla odbycia zebrań;
Lopionko Bogusław za przynależność do WIN- w k tó rej nie przejaw iał ża
dnej działalności, sk azan y został na rok w ięzienia i u tra tę praw przez rok; Czerw ińska H elena za udzielanie info rm acji o osobach znajdujących się w w ięzieniu, z o stała sk azan a na 5 lat- w ięzienia, lec* k a ra ta na mocy am n estii została je j calkow jcie daro
w ana. O skarżonym został zaliczony a re sz t tymczasowy!
