Dzwonek, 11 listopada 1926

(1)

1

0-go

listopada

1926,

ZWOiMEK

Gazetka dla dzieci

Bezpłatny dodatek tygodniowy.

Nad grobem braciszka

Nad grobem siedzi dzieweczka Z twarzyczka by aniołeczka, I drobnym paluszkiem plecie Na wianek liście i kwiecie.

Po kwiatek sięga co chwila, I smutna twarzyczkę schyla, Schyla ku ziemi się częściej A łezki tryskają gęściej.

Czemuś, dziecinko, w żałobie?

I kto spoczywa w tym grobie?

Czyś dla matuchny uwiła Wianek i łezki roniła?

O nie, bo jeszcze słodziuchna Mi dotąd żyje matuchna;

Ale braciszka płakałam,

Że go za życia nie znałam . , .

Ks. Konstanty Damroth,

W Dzień Zaduszny.

Czyście już kiedy dzieci widziały pień bukowy który tak się lśnił, jak gdyby z niego świeża krew wypływała? Pwłanie

SSS; S3 2&ÄÄ3S ‘™

" “ ’ÄÄMSar -

(2)

2 oMööXö SMöff.TlöbMM^iSI^M5X8 Kapłani najczęściej stawają przy łożach śmierci i wtedy pywają świadkami bezmiernej żałości.

Pewnego razu jeden z nich przygotował dziewczynkę, aby a na łożu śmierci po raz pierwszy mogła przyjąć Pana Jezusa do serca swego młodziutkiego. Matka zalewała się gorzkiemi łzami- Coleżanki szkolne biało ubrane, z płonącemi świecami w ręku [jęczały koło łóżeczka chorej, aby uczcić swą obecnością Pana' Jezusa w Najświętszym Sakramencie. Po przyjęciu Komunji św.

-‘horo uśmiechnęła się do swych przyjaciółek i rzekła: „Bądźcie lobremi, ja w niebie się za was pomodlę!“

Innym razem matka pewna konała, a jej sześcioro dzieci dęczało przy jej łóżku. Matka blade swe ręce kładła im na głów- ci, błogosławiła znakiem krzyża świętego i do każdego dziecka przemawiała dobrem słowem. Najstarszej córce powiedziała:

„Teraz ty musisz być matką swemu młodszemu rodzeń

stwu, musisz starać się o nie, gotować i szyć dla nich.“

A do najmłodszego rzekła:

„Ciebie kocham jak oko w głowie. Z nieba jeszcze otoczę rię moją opieką, abyś pozostało czystem jak aniołek, i abyśmy si#

am po za gwiazdami ujrzeć mogli.“

Kiedyś znowu umiera pewien dobry nauczyciel. Ucznio

wie jego wszyscy poprzychodzili do niego w czasie choroby i z płaczem podawali mu swe ręce. Dziękowali mu za jego miłość przyobiecali, że o nim pomiętać będę w swych modlitwach. Nau

czyciel słabym głosem rzekł do nich:

„Dzieci, nie zapominajcie o mnie! Odwiedzajcie mój grób!

Kochałem was bardzo, choć czasem i karać was musiałem. Pra

gnąłem odzwyczaić was od waszych błędó\, abyście się stały lobremi drzewkami w ogrodzie Bożym.“

Opowiem wam jeszcze o śmierci trzech chłopców, którzy, się bardzo kochali. Janek i Antoś byli braćmi, a Henryś ich naj- epszym kolegą szkolnym. Wszyscy trzej uczęszczali do jednej tej samej klasy szkoły wydziałowej w R., chciaż Janek był o rok młodszym od Antosia, jako bardzie j uzdolniony, razem zaczął z bratem chodzić do szkoły. Po nauce schadzali się bracia z Hen

rykiem dla zabawy. Robili sobie piszczałki z wikliny, a luki z rrczciny, urządzali polowania i strzelanie do tarczy. Janek naj- epiej trafił do celu, Antoś najwyżej strzelał, a Henryś znów naj

szybciej odnajdywał strzały. Bawili się w piłkę, zbierali kwiaty ' rośliny, suszyli i prasowali je do swego zielniczlca; budowali for

tecy w piasku, a zima wycinali sobie z drzewa ramki, klatki itp.

(3)

JXe){X3(SXć)SX3S4K36^3()X3SXć) 3 6Xe>G5ł%N»X36X9(9X36X5SX5K»S9

rzeczy, sklejali żłóbki i malowali, piękne obrazki. Razem się tei utöyli swych zadań lub czytywali bajki i powieści przeróżne.

‘ Były to rzeczywiście piękne czasy! Rodzice Henryki chętnie zezwalali na przyjaźń z braćmi, a rodzice Janka i Antosi«

często go zapraszali na kolacje.

Nagle wszystko się zmieniło! Henryś zachorował niespo dzianie; silne bóle głowy i wysoka gorączka niszczyły jego młodi ciało. Janek i,Antoś zaraz po szkole odwiedzali przyjaciela i przy

nosili mu to soku malinowego, to owoce. Henrysiowi najwięce plażyły okłady, gdy mu je Janek kładł na chorą głowę. Piąteg<

dnia ojciec chorego chłopca oświadczył przyjaciołom, że tyłki krótko mogą zabawić u Henryka, podać mu rękę i już nie wolni im przychodzić, ponieważ choroba jest zaraźliwą. Obydwon chłopcom łzy polały się z ócz, gdy po raz, ostatni stali przy łóżki chorego przyjaciela. Henrys leżał nieprzytomny; ale gdy usłyszą przez sen znajome głosy przyjaciół, uśmiech przemknął się po jeg<

twarzy i szepnął:

„Ach, jak tam pięknie! Pozostaniemy zawsze dobrym

przyjaciółmi!“ i

Po kilku dniach już biednego Henryka zaniesiono na einen tarz. Nauczyciel i szkolni koledzy odprowadzili zmarłego chłopc, 'do grobu. Wszyscy płakali, bo Henryś był kochanym chłopcem zawsze był wesołym, uprzejmym, usłużnym 1 wiernym kolegi Nikt uwierzyć nie chciał, że umarł, a pieśń nad grobem ocłśpie war.a brzmiała smutno, tak jak gdyby przesiąknięła łzami.

Dwaj przyjaciele, Janek i Antoś najdłużej stali nad ot w ar lym grobem i rozłączyć się niemogli z martwym swym kolegi Zdawało im się, żg im wycięto kawał ciała. Strapieni wracali d tiomu i przyrzekali sobie po drodze, że z miłości do Henryka ju toigdy się nie pokłócą, tylko coraz więcej będą się nawzajem ko Chali.

Istotnie nigdy się już nie poróżnili, bowiem po 'dwóch dniac Sanek położył się do łóżka, z którego już nie powstał. Zaraził o Się od Henryka i umarł wkrótce na tę samą chorobę. Dwaj na;

lepsi uczniowie z klasy poszli do wieczności przez śmierć Henryk i Janka. Wielki smutek też zapanował między chłopcami, a na;

smutniejszym był Antoś, gdyż utracił on najlepszych swych przy Jaciół na świeci e.

Minęło kilka lat! Antoś 'doszedł 'do ostatniej klasy gimnć zjalnej, gdy wojna wybuchła. Antoś zgłosił się do legjonov Przed pójściem w pole udał sie raz jeszcze na grób swych dwóc

(4)

eK®6XeXSX5)67rS6Xe6XSS7lSa6Xe) 4 exagxsexasxssxsexssxstt*»

przyjaciół. Ukląkł przy grobach, złożył na nich wiązankę świer

kową i pożegnał się słowami;

„Przyjaciele, pewnie wkrótce się ujrzymy!“

Zaraz w pierwszej potyczce poległ Antoś, trafiony nieprzy

jacielskim granatem. Nowi koledzy pochowali go i postawili ne Zrobię jego skromny krzyż, owieńczony świerkami. Tam u góry iv niebie trzej przyjaciele, Henryk, Janek i Antoś, znów połączyli lię w wiecznej przyjaźni!

A na ziemi, corocznie w Dzień Zaduszny, jedyna siostra fanka i Antosia odwiedza grób brata i przyjaciela jego i kładzie na iwóch grobach trzy wieńce.

Dzieci, jeżeli w Dniu Zadusznym będziecie ozdabiały kwia

tami groby, nie zapominajcie też o waszych kolegach i koleżan

kach! Ważnlejszem jednak jeszcze jest to, abyście z rodzeń

stwem waszem i przyjaciółmi waszymi, dopóki żyją, obchodziły iię dobrze, mile i serdecznie tak, jak gdyby oni lub wy sami utro miałybyście umrzeć!

* * *

Kochajcie, dzieci, bliskie wam osoby —- I zapłaczenie łzami rzewneml,

Bo i wy kiedyś pójdziecie na grob) I zapłaciecie łzami rzewnemi, Ody Ich nie będzie na ziemi.

Chłopski kroi.

Wiejską drogą szedł dziadek. Siwiuteńki był i słaby wt-

!ać, bo się kijkiem podpierał i raz wraz przystawał. To ziemt zarnej dotknął i wschodzące źdźbła zboża dłonią miłośnie pogla- ził, to przy ludziach się zatrzymał, rozmów widocznie ciekawy, Jromadka gospodarzy mówiła o tern, że plon się dobrze zapo

wiada i wspomniała rok zeszły, kiedy zboże nie urodziło,

— Oj, głód byłby srogi całą zimę, gdyby nie król Kazi- Herz, co ze spichrzów sandomirskicli rozdawał zapasy, Dobry

» gospodarz, ojciec prawdziwy.

Tak mówili wieśniacy, a dziadkowi, kiedy słuchał, oczy

za*

lysły.

Nie odezwał się i poszedł dalej.

Droera. od pięknego dworu jechał bogate ubrany peek

(5)

6X®SX9SX5><5Xc>(3X9(dXcX5X3S7CB 5 S7K8SX36Xe>6)f?96X86X36S1!Sg^

Gniewni7 był widać, choć słońce jasno'świeciło i pola zieleniły

»licznie. Dziad zastąpił mu drogę.

— Wspomóżcie, panie!

— Idź precz, dziadu — ze złością odburknął pan. Idź ^ Kazimierza, niech on ci pomoże, ten chłopski król, co nam pan0Qi swobody odbiera, wtrąca się między nas i chłopów, przed swft sąd pozywa. Na sąd jadę, o sobie myśleć muszę, żebraku.

Dziad pokornie z drogi ustąpił, ale ktoby mu się Przyjr^

uważnie, byłby dostrzegł uśmiech dziwny na jego twarzy.

Do wieczora chodził dziad po wsi. Różnie go przyjmową, no: to jałmużną lub dobrem słowem, to niechętnem: „niech B^

opatrzy“. Widział ciężką pracę i nędzę na przednówku, nasłu.

chał się o chciwości sług pańskich, którzy dla dworu zboże i by]

dło wybierali i smutny, zamyślony przygarbiony jakby od ciężary trosk, które widział, powędrował dalej, ku miastu, co wesoło gotało światełkami okien na końcu drogi.

Ale widać jakaś nagła myśl mu zaświtała, bo zawrócił Skręcił w bok, pod las, gdzie stała uboga, samotna chatka.

Zastukał do drzwi. Otwarł chłop kościsty, wychudły.

— A czego, dziadku?

— Zmęczony jestem, zgłodniały. Dajcie mi choć Chleba kawałek, przytulcie na noc, gospodarzu.

— Dziadu! — odparł chłop. — Z duszy-serca radbym v/ę.

drowca w dom przyjąć, głodnego nakarmić, ale chleba ostatni ka«

wałek dzieciom dałem na obiad — na wieczerzę już nie by}0 Mleka niema ani kropelki — ostatnią krowę zebrano mi do dwory K w izbie ciasno i gwarno — nowy mieszkaniec jej przybył przej

shwilą: siódmy synek nam się narodził.

— Lepiej mi będzie niż w lesie, gospodarzu. Wody ^ tek mi dajcie i kawałek miejsca na ławie!

Marysia, dwunastolatka, podała pić dziadkowi. On się smutno po ubogiej chatce rozglądał i gospodarza rozpytywał, tyć potrafią w takiej nędzy.

Tak dobrze, łagodnie patrzył, że dzieci — sześciu chiopacz.

iów i trzy dziewczynki — otoczyły go kołem. Po główkach je głaskał I bajki zaczął opowiadać.

Kiedy się wszyscy kładli do snu, dziad tak gospodarzom powiedział:

— Nie będę w izbie wam miejsca zabierał, stajenkę macie pustą, tam przenocuję. A za gościnność wam odpłacę: potrzyma#

do chrztu sm

(6)

n

^g67raS7raS7lf®SX96X96X5N5X® 6 S?Tć5SJK3SX$SSr3®5ł3<ś3J5>€XS®Jl!9

Nie bardzo się gospodarzowi podobał ojciec chrzestny — ßbrak, ale przystał, bo się obawiał, że nikt nie będzie chciał być

^ipem biedaka,, co żadnego poczęstunku nie da na chrzecimactu prZytem nie chciał dziadka obrażać odmową.

Nazajutrz rano Marysia pobiegła do stajenki powiedzieć Radkowi „dzień dobry“. Dziada nie było.

Już słońce na niebie wysoko stało, już z dzieckiem czas gć do kościoła, ojca chrzestnego nie widać!

Zafrasował się gospodarz i począł gorzko żałować, że po*

Ruchał prośby żebraka.

Aż tu nagle wspaniała karoca na drodze się ukazuje, i o jZlwo, staje przed ubogą chatką.

A z karocy wysiada piękny pan, w szaty złotem haftowane przybrany, i mówi:

— Wybaczcie, żem się spóźnił. Teraz żywo do kościoła jechać trzeba. Gdzież mój chrześniak?

Zdumiony wieśniak słowa przemówić nie może. Nic nie rozumie. Z otwartemi z podziwu ustami patrzą dzieci. Wtem

Marysia woła: /

— Toż to dziadek wczorajszy, tatusiu, takie same miał ła

godne oczy.

— Tak, to dziadek, któregoście gościnnie przyjęli, — ode- zwał się przybyły. — Chodziłem od chaty do chaty, żeby poznać jolę ludu, ażeby wiedzieć, jak mu dopomagać. Synem swaszym 5j,ę zaopiekuję, będę go uczył, aby wyrósł na pomocnika 'mojego,

„a sędziego, co sprawiedliwości dla ludu będzie pilnował. Sia

dajcie, gospodarzu, kurnie mój, i wy kumo i ty Marysiu.

A kiedy po chrzcie do wsi wrócono, król zwołał gromadę,

^iadł pod starą lipą, odwiecznem drzewem, co pamiętało może cZasy, kiedy wszyscy w polskiej ziemi równi sobie byli, i sądy rącząt sprawować.

Z zamku krakowskiego przyjechali pisarze, przyprowa

dzono pana wsi i król sam słuchał skarg, wydał wyrok, by cMo- jorn zwrócono, co im zabrane zostało bezprawnie.

— Chłopskim królem — mnie nazwałeś, mówił do pana1:

nie chłopskim jestem ojcem, jeno całego narodu, ale opiekować się muszę i tymi najuboższymi, którym Się krzywda dzieje i póki jtycia, o ich dobro będę się starał. Pracą chłopską żywi się kraj gały, przystoi aby i chłop z głodu nie umarł, aby się cieszyć mógł pionem pola, które uprawia.

(7)

Prawdziwa miłość bliźniego.

iW szkole w Bartoszowicach wrzało tego dnia jak w ulu. $ wystraszone owieczki, chłopcy i dziewczęta stanęły przy drze i tak ich zastała nauczycielka, pani Błońska, która rozpoc^

nała naukę.

„Co się stało!“ zapytała zdziwiona. Marysia od Bartosz6 rzekła na to tylko: „O, tam!“ Tam siedziała jakaś mała6789d\

szkolnej. Tam siedziała jakaś mała obca dziewczyna z czarn61^

włosami i czarnemi wystraszonemi oczyma. Dnia poprzedni6®

zjechali do wsi komedjanci z budą jarmarczną i konikami, kt0 wyuczono różnych sztuczek. Do nich należała też owa dzi6' czynka, Madja imieniem, bo i ona musiała chodzić do szkoły, S^2!\

kol wiek się komedianci zatrzymali. Jak wszędzie, tak i tu żad dziewczynka nie chciała siadać obok cyganiątka, które naucz011 już gdzieindziej, od razu zasiadło w kąciku na ostatniej ławC.>

Pójść na przedstawienie do budy komediantów i przyglądać wyuczonym konikom, niedźwiedziom i małpkom, to każde dzie°^

byłoby rade. Żadna jednak dziewczynka dobrowolnie nie chc’3^

usiąść obok Madji, jakby ta nie była też dzieckiem swej matki- Mad ja była spokojną i dzielną uczennicą, zwłaszcza racho^

umiała lepiej niż Franek od sołtysa. Podczas wypoczynku d#6 bawiły się na podwórzu w różne gry, ale nie dopuszczały do &

Madji i ż nią nie rozmawiały. Biedną dziewczynkę bolało to 6 ^ dzo, ale ona wiedziała już, że na to niema rady. Tak samo cZÜ się opuszczoną wśród komediantów, bo ojciec był bardzo 51uf wym, i często ją bił, gdy ją yczył nowych sztuczek, które tak trudne. Dopóty matka żyła, to miała się zawsze do kogo ucie^a aie dobra matusia od dwóch lat była już w grobie.

Jedyna jedna z dziewczynek zbliżyła się do niej, S&*

która również była dzieckiem ubogiej wdowy, i podając jej ju^^, by z niego ugryzła. I była bardzo zdziwiona, że Madja nie zła, tylko ze szczerą wdzięcznością w oczach pogłaskała i3 ^ twarzy. Drugie dzieci, a zwłaszcza sołtysów Franek zacz6*‘

z tego powodu naśmiewać ze Stasi, odgrażając się nawet, że . będą się z nią bawiły, jeżeli się zaprzyjaźni z komedjafltk0., Franek chciał Stasię nawet wybić, ale wtedy niespodzie^

[H-

I

ii«

(8)

^^^SSXeSXäGXBSXBSXasXS 8 SXBGXSSXSGXSGX'SSXSSXSSX;

4^^a_ stanęła w jej obronie, a miała ona siłę na swoje lata, bo Kuczne ćwiczenia pod okiem ojca, wyrobiły w niej muszkuły.

cjaj et sam Franek chociaż mocny chłopiec, nie byłby sobie z nią dZ]. ’ady, tylko jedna Madja za słaba była wobec wszystkich Się60'.' Zasłaniając wciąż sobą Stasię, musiała ustępować i cofać doszło w ten sposób do stawku, który przylegał do po- Vva rzf szkolnego. Stojąca za nią Stasia nagle straciła równo- ten ^ •' ^Dadła do wody. Przerażenie objęło wszystkie dzieci na bi€ V'^d°k, tylko Madja nie straciła głowy. Szybko rzuciła z sie- cj}as^*en'kę i wskoczyła do wody. W następnej chwili uchwy

ty . tasię za spódniczkę, ale ta w swym-strachu uczepiła się jej

»i>ie Ze ^adja ani pływać ani chodzić nie mogła. I byłyby pewnie

&rże utonęły, gdy ich nie był spostrzegł jakiś pan, który właśnie ł0 '^_ Qdza! z wielkim psem. Na rozkaz pana pies zaraz wskoczył

>n](( °dy i wyciągnął obie dziewczynki. Po takiem szczęśliwem

* *c*enlu wypadku, nikt już nie troszczył się o Madję, która jCłn stkich zawstydziła swą dzielnością. A Madja pobiegła do U; nic czekając na żadne podziękowanie, bo czuła, że jej było dobrze. I w nocy pojawiło się też u niej zapalenie płuc, a Kró/n tak zasłabła, że musiano ją nazajutrz oddać do lazaretu.

>• 0 botem też pojechali sobie komedjanci, zostawiając Madję recie, która w gorączce nie wiedziała wcale, co się wkoło ty ,botem też pojechali sobie komedjanci, zostawiając Madję the' r

fnr.gj32,"e5e- Dopiero po kilku tygodniach choroba minęła i Madja Mosja Znowu jeść jabłko, które jej Stasia dzień przedtem przy-

dymając na ręku piękną lalkę, którą jej przysłał pan kityąj ^spodziewała się wcale miłej niespodzianki, jaka ją ocze- ot\y0r ’ Niebawem bowiem ktoś zastukał do drzwi, a gdy się tąlę s weszły do izby właśnie te dzieci, które z niej przedtem

%$ło ydziIy, na ich czele sołtysów Franek. Każde dziecko przy- jakiś podarunek, to obrazek, to orzeszki, to kwiatki, i

!^ko Położyli jej na pierzynce. W około Madji rozległy się Się l ?° raz pierwszy wesołe śmiechy dziecięce i izba zdawała Majjac Pełną słońca. Odtąd odwiedziały ją też dzieci częściej aż całkiem zdrowa opuściła dom chorych i pojechała do ojca.

tylko to dziecko komediantów bawiło w Bartoszo

we d aje Jednej rzeczy w tym krótkim czasie nauczyło wszyst- 605 mianowicie miłości bliźniego!