fv ot ®to czekowe P. K. O. Pozm ń nr. 204115. Cena pojedynczego egzempiarza UJ groszy.
z DOD
„Drwęca“ wychodzi o razy tygodn. we wtorek, czwartek i sobotę rano. — Przedpłata wynosi dla abonentów miesięcznie z doręczeniem 1,30 zD
Kwartalnie wynosi z doręczeniem 3,89 zł.
Przyjmuje się ogłoszenia do wszystkich gazet.
Druk i wydawnictwo „Drwęca“ Sp. z o. p. w Nowemmieście.
Cena ogłoszeń: Wiersz w wysokości 1 milimetra na stronie 6-łamowej 15 gr, na stronie 3-łamowej 50 gr, na 1 stronie 60 gr. — Ogłoszenia drobne: Napisowe słowo (tłusto) 30 gr każde dalsze słowo 15 gr. Ogłoszenia zagrań. 100% więcej.
Numer t e le fo n u : N o w e m ia s to 8.
Adres telegr.: »Drwęca* Nowemiasto-Pomorze.
ROK XIII. NOW EM IASTO -PO M O RZE W TOREK, D N IA 2 M A JA 1933 NR. 51
H i s t o r y c z n e t t o K o n s t y t u c j i T r z e c i e g o M a j a .
Aby znaczenie Konstytucji Trzeciego Maja do
brze zrozumieć, przenieśmy się myślą o 152 lat wstecz, w połowę X V III wieku i rozejrzyjmy się po Europie. Panuje w niej rzadko spotykany spokój. Jedynie Hiszpanja się trochę rzuca, ale nie ma to specjalnego znaczenia. We Francji rządzi Ludwik XV. Panuje tam w najlepsze dobrze nam znany z historji okres przedrewolucyjny; pod
ziemna walka warstw szerszych z wyższemi.
W Anglji święci stuprocentowe triumfy parla
mentaryzm.
Panujący w Austrji Karol VI wzmacnia w swych obszernych państwach swój wpływ oraz stara się je podnieść ekonomicznie.
W Rosji panują; Piotr II i Anna.
Ale spokój narodów nie trwa długo. Na arenę bojową występują Austrja i Rosja przeciw Turcji.
Następują wojny sukcesyjne; polska i austrjacka, która wciąga w wir walki Rosję, Francję i Anglję.
Następują wrzenia rewolucyjne .we Francji.
Anglja wysuwa się na miejsce tej ostatniej, jako pierwsze mocarstwo kolonjalne, zagarniając Indje* i Kanadę. Tak się sprawy mają w Europie.
A w Polsce ? W Polsce królami s ą : August II Mocny, Leszczyński, August III i Stanisław Au
gust Poniatowski. Augustowie dobrze są znani z przysłowia : aZa króla Sasa jedz, pij i popusz
czaj pasa” . W dziejach Polski smutnie się zapi
s a li: August II przez zdradzieckie knowania z Pru
sami, August III zaś przez karygodną bierność po
lityczną zostawił kartę swych zasług zupełnie niezapisaną.
W końcu sprzymierzeni Fryderyk II i Kata
rzyna wpychają na tron polski Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Znamy jego słaby charakter, wiemy, że Sta
nisław August, choć miał wiele zalet, nie posiadał najpotrzebniejszej wówczas dla króla polskiego, odwagi i hartu ducha.
Po znanych zakulisowych umowach i układach między Fryderykiem, Katarzyną i Marją Teresą nastąpił w 1772 r. pierwszy rozbiór państwa pol
skiego. Ogół narodu został nim całkiem zasko
czony. Największym jednak skutkiem rozbioru nie było zbrodnicze pozbawienie Polski wielkiej połaci kraju, największym, wiekopomnym skutkiem stało się odrodzenie narodu polskiego.
Po pierwszym rozbiorze nastąpił jeden z naj
piękniejszych okresów w historji polskiej. Wskutek rozbioru popadł ustrój polski pod „gwarancję”
mocarstw ościennych, szczególnie zaś Rosji, w imieniu której rządził się w Polsce minister pełno
mocny Stackelberg, wyższy w>adzą niemal i od króla i od Sejmu. Między temi trzema władzami dochodziło do częstych nieporozumień. Na sejmie w 1776 r. tylko dzięki poparciu Stackelberga utrzy
mała się Rada Nieustająca, przeciw której wystę
powali Rzewuski i Branicki.
Lecz, chociaż w sferach rządzących nie zaszła bynajmniej żadna widoczna poprawa, to jednak poprawa ta zaczęła się okazywać w wielkich ma
sach ludzi młodszych. Poprawa ta stała się prze- dewszystkiem za sprawą Komisji Edukacyjnej.
Komisję tę powołał Sejm na wniosek Fe
liksa Oraczewskiego w r. 1773|5, dając jej jako zadanie zorganizowanie szkolnictwa na terenie Polski i środki do pracy w postaci majątku Jezu
itów. Przy takim stanie rzeczy Joachim Chrepto- wicz, podkanclerzy, podał myśl, aby eks-Jezuitów zostawić przy ich szkołach, uczynić ich zarządca
mi majątków zakonnych i podporządkować całość Komisji Edukacyjnej. W ten sposób zorganizowana Komisja Edukacyjna stała się pierwszem minister
stwem oświaty w Europie, podlegając wyłącznie i bezpośrednio sejmowi.
Ten pierwszy w historji powszechnej przykład szkolnictwa państwowego nasunął organizatorom mnóstwo pracy. Zreformowano uniwersytety, cały kraj został pokryty siecią szkół średnich, wydzia
łowych i podwydziałowych. „Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych” dostarczało wszystkim szko
łom doskonale opracowanych podręczników. W
programie nauczania na pierwszy plan wysunięto : religję, polski, połączony z nauką obywatelską, geografję ojczystą itd .; na drugim dopiero planie znalazła się natomiast wszechwładna dotychczas łacina.
Równocześnie zaczęło się pięknie rozwijać życie gospodarcze. W r. 1774 powołano do rządo
wych komisyj skarbowych po dwóch kupców. W tym samym roku powzięto uchwałę, że „szlachcic” , bawiący się wszelkiego rodzaju kupiectwem, szla
chectwa swego utracać nie będzie” . Powstają w tym czasie liczne banki, towarzystwa eksportowe, spółki akcyjne itp. Powstają wielkie fabryki w rodzaju fabryki Tyzenhausa w Grodnie lub „Kam- panji Manufaktur Wełnianych44, pozostającej pod wpływami b. kanclerza Andrzeja Zamojskiego i prymasa ks. Michała Poniatowskiego.
Również i rolnictwo w tym czasie się znako
micie ulepszyło i podniosło.
W r. 1788 zebrał się Sejm, zwany Wielkim lub Czteroletnim. Marszałkiem tego Sejmu został wybrany 6 października Stanisław Małachowski.
Dnia 20 października 1788 r. sejm nieszczęsną
‘ decyzją związał Polskę przymierzem z naszym „jak najlepszym sąsiadem44, Prusami. Tegoż dnia, co znów zasługuje na pochwałę, uchwalono podnieść liczbę wojska narodowego do 100.000.
Liczba jego wzrosła w 1789 r. już do 65 tys., (dawniej cyfra wojska wynosiła 12 tysięcy). W tym czasie Rosja, zawikłana w wojny z Turcją i Szwecję, zaczęła tracić grunt pod nogami, a król pruski Fryderyk, chcąc ją „pocichu” dobić, zorga
nizował koalicję, złożoną z Anglji, Szwecji, Ho- landji, Turcji i Prus i za pomocą Bucholtza i Lucchesiniego, swoich ambasadorów, chciał wciągnąć do niej i Polskę.
Dnia 29 marca sejm ponownie zawarł z Pru
sami przymierze zaczepno-odporne. Tymczasem kadencja poprzedniego sejmu (z r. 1788) się skoń
czyła. Rozpisano więc i przeprowadzono wybory dalszych posłów, nie rozpuszczając starych i w ten sposób obradował odtąd sejm w podwójnym komplecie.
W czasie akcji wyborczej na pierwszy plan wysunęła się propaganda w druku. W tym celu wydano odpowiednie gazety, broszury, dzieła i... sztuki teatralne. W tej politycznej pracy lite
rackiej i publicystycznej odznaczyli się : Niemce
wicz, Kołłątaj, Staszic, Zabłocki.
Pierwszą kwestją sporną w nowym sejmie sta
ła się sprawa sukcesji tronu. Za nią opowiadało się t. zw. stronnictwa patrjotyczne, do którego na
leżeli Potocki, Staszic, Kołłątaj. Przeciw sukcesji występowali natomiast konserwatyści ze stron
nictwa „staroszlacheckiego” , a więc: Rzewuski, Suchorzewski, Branicki, Szczęsny Potocki.
Ta następuje moment przełomowy. Stron
nictwo patrjotyczne, podniecone sukcesami w sej
mie, decyduje się na krok stanowczy!
Dnia 5 maja chce ono ogłosić i przeforsować konstytucję, która zawierać ma i sukcesję tronu.
W ostatniej chwili jednak przeniesiono tę datę na 3 maja (drugi dzień rozpraw po przerwie wiel
kanocnej).
Konstytucja 3 Maja jest jedyną w świecie konstytucją całego prawie narodu, która powstała bez rozlewu krwi, bez walk bratobójczych warstw i stronnictw. Konstytucja nasza powstała na pod
łożu myśli, nie, jak francuska, na podłożu krwi i wskutek tego też była i jest niedoścignionym wzorem dla wszystkich.
Religją panującą ogłoszono religję katolicką, uszczuplono bardzo znacznie przywileje stanu szla
checkiego na rzecz mieszczan oraz ulżono wielce doli chłopstwa. Zniesiono „liberum v e to 44 i konfede
racje. Po Stanisławie Auguście tron polski miał otrzymać elektor saski Fryderyk August.
W całej akcji znalazł się tylko jeden ciężki błąd. Liczono mianowicie na pomoc Prus.
A tymczasem już 5 maja Lucchesini pisał do Fryderyka : „Teraz, kiedy przyszłość Polski jedy
nie od naszych kombinacyj zawisła, ki^a] ten po
służyć może Waszej Król. Mości za teatr w ojny Albo też będzie przedmiotem targu przy układach międzynarodowych” .
Prusy okazały się jak najbardziej zdradzieckim
„sojusznikiem**. I dziś ich sentyment w stosunku do Polski nie zmienił się w niczem. Niemcy zawsze byli i są do dziś dnia i będą w przyszłości n a j
groźniejszym naszym wrogiem .
Zanosi się na zwrot w Niemczech.
O tem pisze warszawskie „A.B.C.” , jak następuje:
«Przed kilku dniami ukazała się w Berlinie odezwa pruskiego komisarza propagandy, poświę
cona sprawie uroczystości 1-szo majowych w Niem
czech i zaczynająca się od słów :
W dniu 1 maja rozpocznie się pod przewod
nictwem Adolfa Hitlera budowa nowego naro
dowego państwa niemieckiego.
Wszystko przemawia za tem, że już w naj
bliższym czasie Hitler ma zamiar dokonać zwrotu w kierunku radykalizmu społecznego. W tym du
chu działa przedewszystkiem silny nacisk mas ro
botniczych, zorganizowanych pod sztandarem na- rodowo-socjalistycznym. Masy domagają się coraz energiczniej przystąpienia do realizacji programu społecznego Hitlera. Nie wystarczy już im akcja antysemicka i wołają głośno o przekształcenie re
wolucji narodowej w rewolucję narodowo-socjali- styczną. Na wiecach narodowo-socjalistycznych coraz częściej mówi się o tem, że «praca znaczy więcej niż własność” , że jednym z głównych celów rewolucji narodowo-socjalistycznej ma być «uwol
nienie robotnika z pod niewoli wyzysku” , to zna
czy „zapewnienie mu udziału w zysku, własności i kierownictwie” przedsiębiorstw.
Jaki jest stosunek Hitlera do tych dążeń ma
sy narodowo-socjalistycznej ?
Pierwsze kroki kanclerza po objęciu władzy miały charakter wybitnie umiarkowany. W mowie poczdamskiej z dnia 21 marca podkreślił on w y
raźnie, że celem każdej pracy gospodarczej musi być prywatna własność.
Od tego czasu nastąpiła jednak zmiana nastro
jów, która wyraziła się przedewszystkiem w po
głębieniu konfliktu między leaderem a min. Hu-
« genbergiem. Poważne rozdźwięki między obu sojusz-
| nikami zaczęły się już z okazji akcji antysemickiej,
| właściwa jednak walka rozegra się na odcinku { społeczno-gospodarczym. Już dziś mówi się g ło
śno o zamiarze Hitlera odebrania Hugenbergowi teki pruskiego ministra handlu, na której niemiec- ko-narodowym specjalnie zależy.
Rezultat tej walki jest łatwy do przewidzenia, tembardziej, że w obozie niemiecko-narodowym , zwłaszcza wśród młodzieży bardzo silne są ten
dencje zlania się w jedną całość z narodowym so
cjalizmem. Bardzo charakterystyczny jest krok brunświckiej organizacji niemiecko-narodowej, któ
ra przed dwoma dniami postanowiła w całości przejść do hitlerowców.
Niemiecko-narodowi byli potrzebni Hitlerowi tak długo, jak długo nie miał on silnie w garści aparatu państwowego. Dziś, gdy Hugenberg „zro
bił swoje, Hugenberg może odejść” . Ta sprawa jest mniej więcej jasna. Powstaje tylko pytanie, w jakich formach konkretnych wyrazi się zwycięski radykalizm hitleryzmu” .
O dpow iedź P a d e re w s k ie g o do W a rs za w y .
Warszawa. W odpowiedzi na wiadomość o przyznaniu mu nagrody muzycznej m. st. W ar
szawy Ignacy Paderewski nadesłał z Nowego Jor
ku pod adresem prezydenta miasta następującą depeszę :
„Najuprzejmiej dziękuję za łaskawy telegram, zawiadamiający o przyznaniu mi nagrody muzy
cznej m. st. Warszawy, Uznanie dla mej pracy, którego wyraz widzę w uchwale sądu konkur
sowego,* jest mi nad wyraz miłe, zachowam je
we wdzięcznej pamięci. Paderewski” .
Światowa konferencja go
spodarcza na 12 czerwca.
Londyn. W ostatniej chwili na konferencji Roosevelta z Mac Donaldem i Herriotem postano
wiono, że światowa konferencja ekonomiczna w Londynie rozpocznie się w dniu 12 czerwca rb.
2000 delegatów-rzeczoznawców na konferencję światową.
Na konferencję powyższą przybędzie 2.000 delega- tów-rzeczoznawców, zaś dla dziennikarzy wprowa
dzono 200 nowych urządzeń telefonicznych, umożli
wiających natychmiastowe połączenie z wszystkie- ihi krajami świata.
Przygotowania Polski do św iatow ej konferencji gospodarczej.
Warszawa. W łonie i z inicjatywy warszawskiej Izby przem.-handlowej powstała specjalna komisja, złożona z przedstawicieli polskich sfer gospodar
czych, która podjęła się zebrania materjałów i sprecyzowania stanowiska polskich sfer gospo
darczych wobec tych zagadnień, jakie mają być przedmiotem obrad światowej konferencji gospo
darczej, która, jak wiadomo, ma się odbyć w dniu 12 czerwca rb. w Londynie.
Ustawa dewaluacyjna przyjęta
w senacie am erykań skim .
Upoważnienie do obniżenia wartości dolara do 50 proc.
Waszyngton. Senat amerykański przyjął 53 głosami przeciw 35 postanowienie ustawy dewa
luacyjnej, upoważniającej prezydenta St. Zjedn. do zredukowania wartości dolara do 50 proc. dotych
czasowej jego wartości w złocie.
Szw ajcarja pozostanie przy parytecie złota.
Szwajcarska rada federalna postanowiła na konferencji przed dwoma dniami, że Szwajcarja pozostanie przy standardzie złota.
Spłata długów w srebrze oznacza 30 procentową ich redukcję.
Waszyngton. W uzupełnieniu wiadomości o projekcie Roosevelta, aby państwa dłużnieze spłaciły długi wojenne w srebrze do wysokości 200 miljonów dolarów, donoszą dodatkowo, że rząd amerykański jest skłonny policzyć dłużnikom 50 centów za uncję srebra.
Biorąc pod uwagę, że obecna cena srebra w y
nosi 36 centów za uncję, dłużnicy uzyskaliby efe
ktywną zniżkę długów o 30 procent.
P a ry ż nie w ie rz y w poro zum ien ie d o la r — funt.
Paryż, 27 4. Dzisiejsza giełda znajdowała się pod wpływem raczej ujemnej oceny rezultatów roz
mów waszyngtońskich.
Żadne uchwały ani porozumienia nie doszły tam do skutku, a decyzję, że powrót do pokrycia złotego nastąpi w zależności od sprzyjających warun
ków, uznano w tutejszych kołach giełdowych za upozorowaną, gładką formułę rozbicia w istocie rokowań w tej materji między Anglią a Ameryką.
Na skutek tych informacyj giełda dzisiejsza pracowała w nastroju ciężkim. Obroty w dalszym ciągu zmniejszyły się.
Renta francuska pod wpływem wiadomości o projektowanej w najbliższym czasie nowej emisji, co zresztą zostało zdementowane, również obni
żyła swój kurs.
Kurs funta obniżył się znowu o jeden punkt, osiągając 36.55, dolar zaś przez cały czas operacyj, dzisiejszych stał na poziomie 23.09 franka.
8 maja Zgromadzenie Narodowe.
Kandydat jest już ustalony?
Tajem nica do ostatniej ch w ili.
Warszawa. Wiadomości o zwołaniu Zgromadzenia Na
rodowego na 8-go maja była niespodzianką nawet dla kół sanacyjnych, które zapowiadały, że Zgromadzenie Narodowe odbędzie się dopiero w końcu maja.
Kandydatury
Należy przypuszczać, że kandydatura Prezydenta Rzpli- tej jest już ustalona. W tej sprawie jednak z a c h o w u je s ię ta k ą t a je m n ic ę , że podobno większość posłów sanacyj
nych dowie się o. tern, kto ma być Prezydentem Rzpiitej, dopiero na Zgromadzeniu Narodowem.
Ostatnio obok dotychczas wymienianych kandydatur obecnego Prezydenta Rzpiitej i pp. W. Sławka, premjera Pry stora i Patka, wypłynęło jeszcze nowe nazwisko — p. Ty
tusa Filipowicza.
Nowoobrany prezydent Rzpiitej obejmie władzę dopiero w dniu 7-go czerwca b. r.
Kto weźm ie udział w Zgromadzeniu Narodowem ?
Duże zainteresowanie budzi sprawa wzięcia udziału w Zgromadzeniu Narodowem przez ugrupowania opozycyjne.
Prawdopodobnie ni© w e ź m ie u d zia łu w Z g ro m a d z e n iu N a r o d o w e m K lu b N a ro d o w y . Co się tyczy ugrupowań Centrolewu, sytuacja nie jest wyjaśniona, wyjaśni się jednak w najbliższych dniach, przypuszczalnie w początku przy
szłego tygodnia, kiedy zbiorą się kluby sejmowe.
W- Stronnictwie Ludowem p r z e w a ż a p o g lą d , iź n a
le ż y s ię w s tr z y m a ć od u działu w Z g ro m a d z e n iu N a ro d o w e m .
Przypuszczać należy, że decyzja powzięta zostanie przez Stronnictwo Ludowe po porozumieniu się z socjalistami.
Zgromadzenie N arodow e
Zgromadzenie Narodowe składa się z 444^posłów i 111 senatorów. Do prawomocności jego uchwał konieczna jest obecność przynajmniej połowy członków Zgromadzenia, to jest 278 członków.
Na Zgromadzeniu Narodowem przewodniczy marszałek sejmu, jego zastępstwo obejmuje marszałek senatu. Ośmiu sekretarzy powołuje przewodniczący Zgromadzenia Narodo
wego, w tem 4 posłów i 4 senatorów.
Na Zgromadzeniu Narodowem nie wygłasza się żadnych przemówień. Po otwarciu obrad najdalej w 15 minutach po godzinie, na którą zostało zwołane Zgromadzenie, Narodowe, przewodniczący powołuje 8 sekretarzy (4 posłów i 4 senato
rów) i wzywa uczęstników do zgłoszenia kandydatur. Kan
dydatów zgłasza się na piśmie. Do zgłoszenia kandydata potrzeba 50 podpisów uczestników Zgromadzenia Narodo
wego.
Gdy już zgłoszono kandydatury, rozpoczyna się głosowa
nie. Jeden z sekretarzy wywołuje członków Zgromadzenia, którzy kolejno oddają kartki z nazwiskami kandydatów, wrzucając je do urny. Głosowanie jest tajne.
Po odczytaniu całej listy przewodniczący wzywa sekre
tarza, by po raz drugi wywołał tych członków Zgromadzenia, którzy przy pierwszem wywołaniu nie oddali swych głosów.
Po głosowaniu sekretarze dokonują obliczenia głosów, trwającego zwykle około 15 minut. Gdy jeden z kandyda
tów otrzyma bezwzględną większość, przewodniczący ogłasza, kto został obrany prezydentem Rzpiitej. W przeciwnym ra
zie odbywa się drugie głosowanie. W fdrugiem głosowaniu można jeszcze zgłaszać nowych kandydatów. Gdy drugie głosowanie nie da rezultatu, odbywają się dalsze, przyczem kolejno odpadają ci kandydaci, którzy uzyskali najmniejszą ilość głosów, tak że stopniowo zmniejsza się ilość kandyda
tów, poddanych pod głosowanie.
Po ogłoszeniu wyników głosowania przewodniczący udaje się zwykle z prezesem rady ministrów do wybranego, zapytu
jąc go, czy przyjmuje wybór. Zaznaczyć należy, że marsza
łek Piłsudski, wybrany Prezydentem 31 maja 1931 r., wyboru nie przyjął.
Gdy wybrany kandydat oświadczy zgodę na przyjęcie wyboru, przewodniczący Zgromadzenia Narodowego ustala termin ponownego posiedzenia, na którem następuje zaprzy
siężenie Prezydenta Rzeczypospolitej.
rnMmsssmmmmmm
m m * mW obec ro zw ią za n ia NKA.
Warszawa. Ostatnio została rozwiązana przez władze Naczelna Konferencja Akademicka. W dniu 25 bm. odbyło się o godz. 20 w lokalu Brat
niej Pomocy studentów Politechniki Warszawskiej zebranie 16 prezesów akademickich związków ogól
nopolskich oraz większych organizacyj stołecznych, na którem omówiono sprawę rozwiązania Naczelnej Konferencji Akademickiej. Prezesi organizacyj zalegalizowanych postanowili odbywać doraźne konferencje celem koordynowania działalności związków i omawiania najważniejszych spraw ogól- no-akademickich.
O K R Ę T Ś M I E R C I
w k ra in ie w iecznych lodów.
(Ciąg dalszy).
27
Tak przeszła spokojnie godzina straży kapita
na i Kanadyjczyk przyszedł go zmienić.
— Wszystko w porządku — rzekł Stuermer, od
dając mu broń — ale radzę ci mieć oczy otwarte.
— Będę się starał, kapitanie — odrzekł Duglas 0 ‘Brien.
Ale i jego godzina przeszła w zupełnym spo
koju. Po nim nastąpił Petersen. Przy zmianie Stuermer się obudził i wracającego Kanadyjczyka spotkał cichem pytaniem, czy nie zauważył czego podejrzanego.
— Nie, zupełnie nic — odrzekł również szep
tem harpunier, — Przypuszczam, że jesteśmy jedy- nemi żywemi istotami na całym Szpicbergu.
— Bardzo być może, że masz rację, 0 ‘Brienie.
Komu by się chciało mieszkać w tej śnieżnej pustce. Czy Petersen zaciągnął już wartę ?
— Już chodzi tam i napowrót.
— Czy przykazałeś mu, aby nie zasnął?
— Przypomniałem mu całe niebezpieczeństwo zaśnięcia, ale Petersena nie potrzeba ostrzegać, to nie dziecko, to człowiek doświadczony.
Kapitan owinął się szczelniej płaszczem i po
łożył obok Edwarda. Zaledwie jednak przyłożył głowę do zwoju płótna, zastępującego mu po
duszkę, podniósł ją na nowo i rzekł zaniepokojo
nym głosem.
— Czy słyszałeś, Duglasie ?
— Co takiego?
— Zdawało mi się, że wśród wycia burzy słyszałem jakieś charczenie, jakby człowieka ko
nającego.
— Omyliłeś się chyba, kapitanie. Old Haw- kins chrapie jak młyn i to pan usłyszałeś.
— Być może, że się omyliłem — odrzekł Stuermer — tem więcej, że już nic nie słychać.
Możemy spać — Petersen tam czuwa za nas.
Ale kapitan nie miał czasu zasnąć, gdyż w tej chwili zerwał się Kanadyjczyk i zawołał głosem, który obudził kilku lżej śpiących marynarzy :
— Nie omyliłeś się, kapitanie, to było śmiertelne rzężenie! Teraz i ja je usłysza
łem wyraźnie.
— Coś się tam na dworze stać musiało.
Jednym rzutem zerwali się obaj i wybiegli z chatki. Edward, który się na głos 0 ‘Briena obudził, pobiegł za nimi.
— Petersen! — krzyknął kapitan, starając się zagłuszyć szum burzy. — Petersen, gdzie jesteś ?
Odpowiedziała głucha cisza.
Dziś już pierwszy numer
„ D r w ę c y " w maju.
I
Kto sobie jeszcze nie zapisał gazety na no
wy miesiąc MAJ lub na MAJ i CZERWIEC, ten niech bezzwłocznie to uczyni.
Lotnicy polscy p o w ró cili z B u łg arji do W a rs zaw y.
Warszawa. We czwartek o godz. 14.25 przy
leciały na lotnisko mokotowskie trzy samoloty pol
skie, które brały udział w bułgarskiem święcie lotniczem w Sofji.
Przybyli do Warszawy : kap. Lewoniewski z mjr.
Chramcem na samolocie R. 13., por. Orłowski z me
chanikiem Gierlickim na R.W.S. 12 i kpt. Kropiń- ski z p. Mościckim na PZL. 19.
Kpt. Halewski z sędzią Grabińskim na RWD 5 zboczył, jak wiadomo, do Pilzna celem odwie
d ze n ia tamtejszego aeroklubu, prawdopodobnie jednak przybędzie on do Warszawy jeszcze w cią
gu dzisiejszego popołudnia. Lotnicy polscy swe- mi popisami wzbudzili w Bułgarji powszechny zachwyt i okryli sławą lotnictwa polskie.
„Legjon M ło d ych “ w zażyłych stosunkach z kom unistyczno-
m asońską m ło d zieżą F r a n c ji.,
Sanacyjny „Kurjer Poranny” , organ osławione
go wroga Kościoła katolickiego Stpiczyńskiego, ogłasza, że :
„Szczęśliwą powzięły myśl organizacje młodzieży pol
skiej z Legjonem Młodych na czele, zapraszając delegatów Jeunesse Repnblicaine Laique do Polski. Właśnie opuścili Gdynię, po kilkudniowym pobycie w Polsce trzej czołowi członkowie JRL. pp .: Wiktor Meunier, prezes JRL., Andre Klein — wiceprezes i Sioux Gelley, członek Komitetu W y
konawczego”.
Wspomniana organizacja młodzieży francuskiej jest organizacją masońską, walczącą zawzięcie z Kościołem katolickim we Francji. W organizacji tej biorą obecnie górę żywioły komunistyczne.
Wyczytać to można wyraźnie z samego „Kurjera Porannego44, który wyraźnie p isze:
„Młodzież francuską interesują w pierwszym rzędzie zagadnienia gospodarcze i socjalne. Tendencje „kolekty
wistyczne” lub t. zw. gospodarki kierowanej wśród młodzie
ży lewicowej wśród JRL. krystalizują się coraz wyraźniej.
To była pierwsza podstawa zetknięcia się JRL. z pokrewne- mi organizacjami polskiemi“ .
Warto sobie to dobrze zapamiętać, zauważa
„Goniec Nadwiślański” , że w Legjonie M ło
dych, który na polecenie p. w o jew o d y K ir- tiklisa ma się „wdzierać w rzeczywistość Pom orza“, krystalizuje się coraz wyraźniej kol- lektywizm czyli mówiąc wyraźnie, bolszewizm i bezbożnictwo.
Ile kosztuje bezrob o cie ?
Na podstawie urzędowych obliczeń wydaliśmy w ciągu 8.miu lat następujące sumy na pomoc dla bezrobotnych (t. j. zasiłki i tak zwaną pomoc doraźna):
w r. 1924 — 6 milj. 393 tys.
w r. 1925 — 41 milj. 300 tys.
w r. 1926 — 61 milj. 900 tys.
w r. 1927 — 42 milj. 600 tys.
w r. 1928 — 33 milj. 800 tys.
w r. 1929 — 52 milj. 200 tys.
w r. 1930 — 104 milj. 400 tys.
w r, 1931 — 101 milj. 200 tys.
Daje to sumę 443 miljony 793 tysiące zł.
Ponadto koszty administracyjne (tj. koszty ściągania składek i rozdawania pomocy) wynosiły w tym czasie 42 miljony 100 tysięcy złotych.
Razem więc wydaliśmy w ciągu 8 lat na bezrobocie okrągło 486 miljonów zł.
Ogromną część tego haraczu zapłaciło się tak w formie wysokich cen artykułów przemysłowych, gdyż w cenach tych ukryte są i składki, idące na Fundusz Bezrobocia. Gdyby sumy powyższe użyte były na rozumne i planowe inwe
stycje, a tworzenie nowych warsztatów pracy — wyglądali
byśmy dziś trochę lepiej, niż wyglądamy.
— Czy nie widzisz go gdzie, Duglasie ? — za
pytał wibrującym z niepokoju głosem.
Petersena nie było na stanowisku, opuścił je z jakiegoś widocznie powodu.
— Szukam go, kapitanie — krzyknął Kanadyj
czyk — ale nie mogę go znaleźć ? Przekleństwo, coś tu leży na śniegu ! Coś niby człowiek, Pe
tersen !
Ostatni wyraz Kanadyjczyk krzyknął jakimś zrozpaczonym głosem i pochylił się nad leżącą -postacią, patrząc na zmienione rysy przyjaciela.
— Światła, światła tutaj — wołał kapitan. — Hej tam w chatce ! chodźcie z latarnią. Petersen leży na ziemi i nie rusza się — prawdopodobnie zachorował!
Prędzej św iatła!
Na progu chatki pojawił się już Old Hawkins z dość dużą latarnią, którą zabrał z „Albatrosa” .
Jaskrawe światło, padając przez szlifowane szybki, przebijało ciemności nocy. Zaledwie jednak promienie jego opadły na leżącą na ziemi postać kapitan, pochylony dotychczas nad leżącym, wyprostował się przerażony i z ust jego w ybiegły straszliwe s łow a :
— Petersen nie żyje — zamordowany — patrzcie na tę strzałę, której drzewce sterczy z je
go gardła. (C. d. n.)
P A M I Ę T A J C I E !
P am iętajcie o tem, że dzień T rzeciego M aja pośw ięcony je st celom ośw iatow ym . P rz e to nie żałujcie grosza na nalepki T. C. L., kto- rem i u d e k o ro w a n e być winno każde okno. Nie żałujcie też gro sza na k w estę uliczną w zgl. k w estę dom ow ą T. C. L. P am iętajcie, że ośw iata ludu dokona cudu — odrodzenia Polski.
W I A D O M O Ś C I .
«Kalendarzyk, 1 maja, 2 maja, Wschód słońca g. 4 - Wschód księżyca g. 9
N o w e m i a s t o , dnia 1 maja 1933 i.
Poniedziałek, Filipa i Jakuba Apost.
Wtorek, Zygmunta kr. m. Atan.
- 06 rn. Zachód słońca g. 18 - 53 m. Zachód księżyca g. 1 -
59 m.
46
m.Tydzień Tan iej K siążki.
Od 27 kw ietnia do 10 m aja urządzajksięgarstw o pol
skie „Tani Tydzień K siążki” . N a te dni ceny ksią
żek zostały tak obniżone, że nabyć je można w prost za bezcen. Kto nie w ie rz y , niech się o tem sam p rz ek o n a ! Bez ja k ie g o k o lw ie k przym usu w olno to i w im sze j k sięgarn i „D rw ęca” N ow em iasto stwierdzić.
N ad arza się w ięc sposobność tak dla pryw atnych ludzi, ja k o i dla uczelni oraz w szelkich instytucyj ośw ia
towych sposobność zaopatrzen ia się za bajecznie niska cenę w drogocen n e książki. Zaznaczam y, że te w prost bajeczn ie niskie ceny ob ow ią zu ją jed yn ie od 27 k w ietnia do 10 m aja.
Zaciąg ochotniczy. ?
Minister Spraw Wojskowych zezwolił dodatkowo na przyjmowanie ochotników do piechoty z ukończonemi 4-ma oddziałami szkoły powszechnej, którzy wyrażą chęć do służby nadterminowej.
Urząd Skarbowy Akcyz i Monopolów Państwowych w Grudziądzu
podaje do wiadomości, że w niżej wyszczególnionych miej
scowościach są wolne miejsca na detaliczną sprzedaż napo
jów alkoholowych : P o w ia t brodnicki :
Bobrowo, Kamień i Szafarnia po jednem miejscu z wy
szynkiem oraz Głęboczek Mały i Tylice po jednem miejscu bez wyszynku.
P o w ia t grudziądzki :
Dąbrówka Król., Gołębiewo, Mokre, Nowawieś, Owczarki, Plemięta, Rogoźno—Zamek i Szczepanki Wielkie po jednem miejscu z wyszynkiem.
P o w ia t działdow ski s
Hartowiee, Jeleń, Jamielnik, Klonowo, Łęck WTielki, No
wy dwór, Pierławki, Truszczyny, Wądzyn, Wysoka, Wą- piersk i Zakrzewo po jednem miejscu z wyszynkiem oraz Naguszewo jedno miejsce bez wyszynku.
P ow iat lu ba w sk i :
Mikołajki, Marzęcice, Nielbark, Omule, Ostrowite, Swi- niarc, Sampława, Sugajenko, Targowisko, Tomaszewo, Wawrowice, Wonna, Zwiniarz i Zielkowo po jednem miejscu z wyszynkiem oraz Łążyn i Mierzyn po jednem miejscu bez wyszynku.
Kandydaci, ubiegający się o koncesję na wyszczególnione miejsca, winni wnieść w ciągu 30 dni od daty w7yw7ieszenia niniejszego obwieszczenia do Urzędu Skarbowego Akcyz i Monopolów Państwowych w Grudziądzu odpowiednie po
dania, do których należy dołączyć świadectwo moralności, poświadczenie obywatelstwa, dowód rozporządzalności odpo
wiednim lokalem z rysunkiem i dowód uprzywilejowania, 0 ile kandydat należy do kategorji osób uprzywilejowanych.
Podanie o koncesję na sprzedaż napojów alkoholowych podlega opłacie stemplowej w wysokości 10 zł, a każdy za
łącznik 50 gr.
Przy nadawaniu koncesji bezwzględne pierwszeństwo przysługiwać będzie inwalidom wojennym oraz wdowom 1 sierotom po inwalidach.
/> m ia s ta*
D w a wspaniałe filmy dźw iękow e
podziwiać będziemy w7 tutejszych kinach, tj. w Lubawie i Nowemmieście. Mianowicie ujrzymy czarowną wiośnianą Jeanette Mac Donald w porywającym dźwiękowcu pt. Na
rzeczona z Loterji oraz Pat i Patachon jako Dzielni Wojacy.
Jest to film dźwiękowy najnowszej produkcji.
Organizacja przyszłego roku szkolnego w gimnazjach.
N ow em iasto. Z końcem bieżącego roku szkolnego znosi się wszystkie klasy drugie państwowych gimnazjów i progimnazjów, od sierpnia zaś tego roku zostanie prze
kształcona klasa trzecia wymienionych szkół na klasę pierwszą gimnazjum według nowego Ustroju.
Uczniowie obecnej klasy drugiej, którzy nie będą mogli otrzymać promocji do klasy trzeciej, stracą możność pobytu dalszego w gimnazjum państwowem przynajmniej na jeden rok. Uczniów tych będzie można umieścić albo w odpowied
nim oddziale szkoły powszechnej albo w klasie drugiej takiej prywatnej szkoły średniej, która zachowa jeszcze tę klasę.
Egzaminy wstępne do klasy trzeciej i wyższych odbędą się w gimnazjach państwowych z końcem roku szkolnego przed wakacjami, w dniach 16—20 czerwca. Podania składać należy do dnia 10 czerwca w Dyrekcji Gimnazjum, załączając obowiązkowo metrykę urodzenia. Świadectwo ze szkoły powszechnej nie zwalnia od egzaminu wstępnego. Do egza
minu mogą być dopuszczone również dzieci, które świadectw szkolnych nie będą mogły przedłożyć. Warunkiem ko
niecznym jest wiek kandydata, względnie kandydatki. Do klasy trzeciej mogą być przyjęci tylko tacy, którzy przed 20-tym sierpnia rb. ukończą 12 lat życia, a nie przekroczą lat 16. Wyjątki wszelkie są wykluczone i podanie tego ro
dzaju do Kuratorjum przyjmowane nie będą.
W klasie pierwszej (dawniej trzeciej) obowiązywać będzie nowy program nauczania i odpowiednie do niego nowe podręczniki szkolne, które w swoim czasie zostaną ogłoszone.
Po wakacjach egzaminów wstępnych nie będzie do żadnej klasy. Dyrektor St. Lubiez-Majewski.
Za zabójstw o na zabaw ie 4 lata więzienia.
L u b a w a . Przed Sądem Okręgowym na sesji wyjazdo
wej 26 bm. toczyła się rozprawa o zabójstwo śp. Fr. Szy- mińskiego z Mortąg na zabawie w Zajączkowie w lutym rb.
Jako silnie podejrzany o dokonanie morderstwa zasiadł na ławie oskarżonych robotnik Maksymiljan Szymek. Do winy się nie przyznał. Według zeznań szeregu świadków, będących na zabawie, sprawa miała się następująco: Na zabawie .SMP. w Zajączkowie Antoni Szy miński,*brat zamordowanego,
miał uderzyć p. Baczęwskiego z Kulig. Później na tej podstawie doszło do bójki w bufecie. Niektóre zeznania były ze sobą sprzeczne, gdyż bufetowy zeznał, że krzesło, którem uderzono denata, wydarł Szymkowi, a drugi świadek Mądrowski zeznał, że krzesło miał Czapliński. Zresztą Szymek przyznał się, że bufetowy jemu odebrał krzesło. Charakte
rystyczną cechą wszystkich zeznań było, że nikt ze świadków nie widział, kto i czem uderzył denata. Jedynie bufetowy Zagajewski zeznał, że, gdy śp. Sz. upadł, podszedł do niego oskarżony Szymek i zaczął leżącego obracać i drapiąc się w głowę, powiedział: „nie spodziewałem się tego”. Świadkowie, podani przez oskarżonego na obronę, nic nie widzieli.
Sąd odczytał orzeczenie lekarskie, według którego podczas sekcji zwłok ustalono, że śmierć nastąpiła na skutek prze
cięcia poniżej ucha naczyń krwionośnych i tętnicy. Śmierć nastąpiła momentalnie. Rany zadane były jakiemś ostrem narzędziem, którego nie zdołano ustalić ani wykryć. Odczy
tano jeszcze potajemny list oskarżonego z więzienia do swego chlebodawcy. List ten został przyjęty i dołączony do akt sąd. Zawiera on tylko : „Wielmożny Panie Karpiński, żałuje, że poszedłem na zabawę, lecz może będę musiał ten krzy
żyk cierpieć“. Prokurator żądał surowej kary, aby była przy
kładem odstraszającym od załatwienia porachunków osobi
stych na zabawach, jak się to często zdarza. Sąd po dłuższej naradzie skazał M, Szymka na 4 lata więzienia, włączając mu dotychczasowy areszt od 20 lutego rb. Wyrok oskarżony przyjął z płaczem. Sąd na podstawie wizji lokalnej i zeznań niektórych św. nabrał przekonania o winie oskarżonego.
Rekolekcje zamknięte dla niewiast i mężczyzn.
Lu b a w a . W roku bieżącym odbędą się w diecezji na
szej rekolekcje zamknięte dla niewiast, m. in. i w Lubawie w czasie od i5—19jmaja. Rekolekcje te rozpoczynają się w po
niedziałek, 15 maja, wieczorem o godz. 8 u Sióstr Miłosier
dzia. Zakończenie nastąpi w piątek, 19 maja rano po Mszy św. Za całkowite utrzymanie (spanie, jedzenie) płaci się w dniu przyjazdu 10 zł. Powleczenia na pościel dostarczą Sio
stry. Zgłosić się mogą niewiasty z powiatów : Lubawa, Działdowo, Brodnica. Zgłoszen ia przyjmuje Diecezjalny Instytut Akcji Katolickiej w Pelplinie najpóźniej do 8 m aja rb.
Rekolekcje dla mężczyzn odbędą się również w Lubawie od 10-14 czerwca. Początek rekolekcyj w sobotę, 10 czerwca, o godz.
8 wiecz. w Domu św. Jerzego u Sióstr Miłosierdzia. Zakoń
czenie w środę, 14 czerwca, rano po Mszy św. Powleczenie dostarczą Siostry. Koszty za całkowite utrzymanie 10 zł.
Przyjmuje się mężczyzn z powiatów Lubawa, Działdowo, Brodnica i Wąbrzeźno. Zgłosić się do Dziec. Instytutu naj-
| później do 3 czerw ca rb.
Surowa kara dla nieuczciwego rzeźnika.
L u baw a. Przed Sądem Okrę . na sesji wyjazdowej 26 zm. toczyła się bardzo znamienna rozprawa. Na ławie oskarżonych zasiadł Bron. Pieńczewski i jego żona Marja, posiadający przy ul. Kościelnej skład rzeźnicki. Oskarżeni zostali o to, że w roku ub. sprzedawali wyroby mięsne a zwłaszcza kiełbasę z robakami. Zeznawało szereg świad
ków, którym p. P. sprzedawał zepsute wyroby mięsne Również zeznania biegłego wypadły na niekorzyść nieoskarżonych. Mimo obrony mec. Ja^zęckiego sąd po dłuższej naradzie skazał Br. i M. Pieńczewskich po 6 miesię
cy więzienia każdego oraz na poniesienie kosztów postępo
wania w kwocie po 200 zł i po 40 zł kosztów sąd. Ze względu na dotychczasową niekaralność oskarżonych sąd przy wydaniu wyroku wziął pod uwagę okoliczności łagodzące i w y
mierzył im tylko tak niską karę, wykonanie której zawiesił na 3 lata. W umotywowaniu wyroku Sąd zaznaczył, że ko
deks polski za takie oszustwa przewiduje specjalnie wyso
kie kary. Oskarżonym została dowiedziona wina w zupeł
ności, a dopuścili się tego przestępstwa świadomie i w chę
ci zysku.
Na rzecz harcerstwa.
L u b a w a . Dnia 3-go Maja rb. o godz. 21-ej na salach Hotelu Kopernika w Lubawie odbędzie się dancing, urzą
dzony staraniem tutejszego Koła Przyjaciół Harcerstwa.
Dochód przeznaczony na letnie obozy harcerskie. Zarząd.
Nieudana w y p raw a złodziejska.
M ontowo. W nocy z 25—26 ub. m. nawiedzili naszą wieś złodzieje. Na szczęście nie powiodło się im, gdyż zo
stali spłoszeni, a jednego nawet miejscowy kowal zdołał schwycić. W kieszeni znalezion
)u niego zarżniętego indyka.
Pozostali dwaj zbiec. Przytrzymanego ptaszka zamknięto w pewnej ubikacji, a następnego dnia policja lubawska nim się zaopiekowała.
Pożar.
Z łotow o. W nocy z 29 ub. m. około godz. 2 wybuchł pożar w domu mieszkalnym gosp. Wiśnickiego. Zaalarmo
wani mieszkańcy pospieszyli na ratunek, wskutek czego część mebli zdołano wyratować, lecz część ich jest po
łamana wzgl. podarta. Oprócz miejsc. Straży Pożarnej stawiła się sikawka motorowa z Lubawy, która niewiele zdziałała dla braku wody w pobliżu. Pożar zdołano zlikwi- kwidować. Spłonął jedynie dom mieszkalny. Przyczyna pożaru nie została jeszcze ustalona.
W sprawie zniesienia drogi polnej publicznej,
b ie g n ą c e j przez pole p. Jó zefy Szczuckiej do gran icy niem., na tere n ie obszaru d w o rsk ie g o
W ie lk a W ó lk a .
W ie lk a W ó lk a . Starostwo podaje do publicznej wia
domości, że z dniem 20 kwietnia 33 r. znosi się drogę polną publiczną, biegnącą przez pole p. Józefy Szczuckiej do gra
nicy niem. na terenie obszaru dw. W. Wólka.
Sprzeciwy wnosić można w ^terminie 14-dniowym do Wydziału Powiatowego w Nowemmieście.
Z Pom orza.
Otwarcie sezonu sportowego.
D ziałd ow o. Dnia 23 kwietnia 1933 r. o godz. 15-tej na boisku koszarowem odbyło się otwarcie sezonu piłki nożnej przez miejscową I drużynę SMP z drużyną Sokoła Iłowo przy udziale 150 widzów. Goście początkowo grali w ostrem tempie, lecz napotkali na silny opór młodziaków. Po kilka- krotnem odparciu ataku, skierowanym do bramy SMP, prze
nosi się gra pod bramę nieprzyjaciela i tam celnym strza
łem zdobywa SMP jednego gola. Po przerwie wzmagają się ataki SMP i po kilkakrotnim wpadzie pod bramę gości zdo
bywają jeszcze trzy gole, tak że wynik ostateczny był 4 :0
na korzyść SMP. Widz.
W y ło w ił topielca.
D ziałdow o. W niedzielę w godzinach popołudniowych, ogrodnik Gregorczyk zajmował się łowieniem ryb, przyczem wędką poruszył podejrzany przedmiot, który okazał się to
pielcem. G. twierdzi, że topielec znajdował się w łaźni miejskiej od kilka dni, lecz nie zwracał na niego uwagi dla
tego, iż sądził, że to pływająca szmata. Policja stwierdziła, że to trup Zofji Ogrodnikówny z Turzy W. pow. Mława, łat 20, która służyła w Brodowie, gdzie zaszła wT stan odmienny, wobec czego matka jej robiła zarzutu, co ją popchnęło do samobójstwa, które popełniła już 3. IV. rb.
Kradzież.
Koszelew§\ W ub. tygodniu nieprzychwyceni dotych
czas sprawcy dopuścili się kradzieży wszystkiej bielizny i drobiu u Leona Zabłotnego, stałego robotnika w tut. ma
jątku ziemskim. Poszkodowany, niedawno ożeniony, stracił prawie cały swój dobytek.
Pościg policyjny za sprawcami kradzieży w toku.
W y w ro to w e napisy na przewodach telefonicznych.
Iło w o . w nocy z 25 na 26 bm. niewykryci sprawcy powiesili na przewody telefoniczne przy szosie, wiodącej z Iłowa do Mławyy, transparent komunistyczny z czerwonego płótna z napisami antypaństwowymi i wTywrotow7emi oraz z podpisem Komitet K. D. K., P. P. K. Z. M.
Wnioskując z podpisu rzekomego komitetu, możnaby przypuszczać, że aktu tego dokonał ktoś z pośród kolejarzy, którzy z powodu przeniesienia ich w liczbie 16 na nowTą linję kolejowTą Gdynia—Herby mogli by byli w ten spo
sób wyrazić sw7e niezadowolenie. Lecz uczynić to mogli i jacyś opryszkowie w7 zamiarze szkodzenia pracow7nikom ko
lejowym. *Może Policji uda się wykryć sprawców7 tego czynu.
W łam anie do kasy stacyjnej.
Tuczki. W okolicy tut. w7 ostatnim czasie dokonano kilka kradzieży, a ślady wskazują na to, że kradzieży do
puszcza się zorganizowana banda. W nocy na 26 bm. zło
dzieje włamali się do kasy stacyjnej na tut. dworcu, z któ
rej zabrali 17 zł. Następnie odwiedzili oni kupca Józefowicza i rolników Koleckiego i Szulca w Tuczkach. Policja w7szczęła dochodzenia i stwierdziła, że jeden ze złodziei, których było dwTucb, był na rowerze i że obydw7aj złodzieje są zamiejscowi/
O kręgow e zebranie Organistów.
Lask ow ice. Okręgowe zebranie organistów odbyło się tu 20 bm. Po przyjęciu protokółu wysłuchano odczytu kol.
Podłaszewrskiego i nad nim dyskutowano. Zachęcano do czy
tania Muzyki Kościelnej, — opłata ze składką wynosi 12 zł.
rocznie — do zapisania się na członków Kasy Pogrzebowrej, — składki płaci się tylko w razie wypadku śmierci. Wyjaśniono, że do deklaracji dochodu w7 sprawie podatku organiści jako urzędnicy nie są obowiązani i omawiano sprawTę W al
nego Zebrania, które odbędzie się w Toruniu.
Zebrani obiecali uczęszczać na zebrania dekanalue, a delega
ci utrzymywać chcą łączność z zarządem i pomagać w pracy oświatow7ej i organizacyjnej zachęcać swych sąsiednich kole
gów do solidarności i sumiennego spełniania obowiązków zawodowych i też organizacyjnych.
Trup z odciętą głow ą przywiązany do szyny toru kolejow ego.
Skórcz, pow7. starogardzki. W ub. dniach na torze kole
jowym Skórcz-Czersk odnaleziono zwioki 18-letn. Witkowskiego Stefana z Zelgoszczy. Denat ma uciętą głowę i był przywią
zany sznurem do szyny kolejowej. W jakich okolicznościach nastąpiła śmierć denata oraz jaka była przyczyna śmierci, ustali dochodzenie policji.
Z dalszych s irn Polski.
Już odnaleziono trzy części skradzionej monstrancji?
W k r ó tc e zaczną się p race nad o d re sta u ro w a n ie m całości.
W a r s z a w a . Niedawmo temu donosiliśmy o skradzeniu we W. Sobotę nader cennej monstrancji z kościoła P. Marji we Warszawie. Ponieweż wartość tej monstrancji była ogromna, a przytem dopuszczono się ohydnego święto
kradztwa, nic przeto dziwnego, że zaalarmowane zostały tem najszersze koła społeczeństwa. To też na złodziei padł strach i nie śmieli oni z kradzieży tej narazie robić użytku,/
lecz zdobycz swą ukryli.
Dnia 25 kwietnia bawiące się nad Wisłą dzieci znalazły w piasku część monstrancji. Niedługo potem znaleziono drugą, a wreszcie odnaleziona została i trzecia część, środko- w7a, monstrancji, łącząca podstawę z częścią górną. Wobec tego brakuje jeszcze złotego krzyża, który umieszczony był na wierzchu i złotego grubego pierścienia, t. zw. domku, mieszczącego się w środku monstrancji i podtrzymywanego przez dwra klęczące anioły. W górnej części monstrancji brakuje 15 drogich kamieni, w7 środkowej brak również 15 kamieni dużych i 9 małych, a w7 podstawie jnonstrancji 5 drogich kamieni.
SrodkowTą część monstrancji odnalazła jakaś kobieta, któ^a późnym wieczorem wręczyła tę część ks. Polakowi, wikarjuszowi kościoła Najśw7. Marji Panny, wracającemu z miasta. Złote zawiniątko opakowane było w7 gazetę. Ko
bieta, zapytana o miejsce znalezienia części środkowej mon
strancji, odpowiedziała, że znalazła je przy bramie parku Traugutta, wschodzącej na ul. Bonifraterską. Stało się to o godz. 10 wiecz. Po udzieleniu tych wryjaśnień kobieta chciała się oddalić, ale przechodzący policjant odprowadził ją do komisarjatu, gdzie podała się za Aleksandrę Trasę,
bezrobotną.
Wieść radosna o znalezieniu całej prawie monstrancji lotem błyskawicy rozbiegła się po Warszawie, a w7 kościele na Przyrynku gromadzą się olbrzymie rzesze ludzi, którzy składają ofiary na odrestaurowanie monstrancji.
K Ą C I K R A D I O W Y .
A u d y cje P o lsk ie g o Rad ja w W a rs z a w ie .
W to re k , 2 bm. 12.10 Płyty gr. 15.30 Komunikat Państw\ Urzędu Wych. Fiz. i Państw7. Zw7. Sport. 15.35
„Wśród książek”. 15.50 Płyty gr. 16.25 Odczyt dla naucz, pt. „Technika egzaminów maturalnych. 16.40 Odczyt pt.
„Dar narodowy 3 Maja” . 17.00 Koncert symf. 18.00 Odczyt dla maturzystów7 pt. „Pomiary w przestrzeni wszechświata” . 18.25 Muzyka lekka z „Gastronomji”. 19.20 „Listowme nau- czaniee rolnictwa” Kursy im. Staszica. 19.30 Felj. muz. pt.
„O pierwiastkach rasowych w muzyce” . 19.45 Pras. Dzień.
Radj. 20.00 Tr. z Zagrzebia —" Koncert, pośw7. twórczości prof. M. Tajcewica. 21.20 Wiad. sportowTe. 21.30 Muzyka lekka. 22.00 Kwradr. lit. — nowela Concha Espina — pt.
„Nafta” . 22.15 Recital śpiewaczy. 23.00 Muzyka taneczna z „Adrji.
Środa, 3 bm . 10.00 Tr. Nabożeństwa z Kaplicy Matki Boskiej z Jasnej Góry. "Po nabożeństwie: Błogosławieństwa udzieli Ojciec Święty (tr. z Watykanu). 12.15 Poranek Symfon. z Filharmonji Warsz. W przerwie odczyt. 14.00 Odczyt roln. pt. „Młodzież wiejska w7 pracy rolniczej. 14.20 Muzyka ludowTa. 14.40 Odczyt rolniczy pt. „Kryzys wT ogrodnictwie, a możliwości produkcji w najbliższych latach.
15.00 D. c. muzyki ludow7ej. 16.00 Słuchowisko dla dzieci pt. „3-ci Maj” . 16.25 Płyty gr. 16.45 „Stanisław7 Staszic” . 17.00 Recital skrzypcowy Umińskiej. 18.00 Muzyka lekka z „Gastronomji”. 18,45 Rezultaty plebiscytu Konkursu Poe
tyckiego P. R. 19.25 Słuchowisko. 20.00 Koncert poświęcony muzyce polskiej. W przerwie wiad. sport. 22.00 Muzyka ta
li ezcn a z Katowic. 22,35 Odczyt w języku esperanckim pt.
„Polska i Polacy w przyszłości i dziś” (tr. z Krakowa.) 23.00
Muzyka taneczna z „A drji” .
p VeVV,'8/-<\
d n o& ^’ i ełyo i8 a ^
^\ette,P
Ż A R Ó W K I ,
którą nabyć można w firmie
„ D r w ę c a “
D ru k arn ia i K się g a rn ia NO W E M IA S T O .
KINO D ŹW IĘ K O W E —
W poniedziałek, dnia 1-go m aja o
L U B A W A
godz. 8.15 w ieczorem
KINO D ŹW IĘ K O W E — NOW EM IASTO
W e w torek » dnia 2-go m aja o godzinie 8.15 w ieczorem »
Najnowsza produkcja 1933.
„ P a t i P a t a c h o n “
Wielki podwójny program dźwiękowy. Razem 20 akt.
Najnowsza produkcja 1933.
jako „ D Z I E L N I W O J A C Y “
w swojej nowej dźwiękowej komedji nad komedjami. Kaskada wesołości! Rewja kawałów.
— królowa dźwiękowego ekranu Jean ette Mac Donald, znana z filmu «Król Żebraków” i »Monte Carlo”, w poryw, dramacie kobiety, obrzuconej błotem niesłusznych podejrzeń j 9 NcH*Z0GZQHcl Z I.Ot0V*jI44 Pieśni z tego filmu śpiewać będzie całe miasto, a czarujący boston tańczyć cały świat. — Wielki triumf uwielb, gwiazdy. Złudny blichtr dancingów. Filmy wyświetl, będą na aparaturze dzw. Ceny niepodwyższone. O godz. 5 specjalne przedst. dla dzieci Pat i Patachon jako „Dzielni Wojacy” .
Władczyni serc ludzkich
Porozumienie
francusko-amerykańskie
wpłynie dodatnio na uspokojenie opinji świata.
Paryż. tóLe Matintó zamieszcza następujące informacje swojego wysłannika Stefana Losanne, dotyczące zasadniczych podstaw porozumienia franeusko-amerykańskiego. Między obu państwa
mi ogłoszony zostanie rozejm celny od dnia 28 kwietnia br. aż do końca konferencji londyńskiej.
Rozejm obowiązywać będzie wyłącznie te dwa państwa. Regulacje długów uzależnione będą od całokształtu zagadnień konferencji londyńskiej.
Zdaniem Roosevelta załatwienie w ten sposób tej sprawy najlepiej odpowiada interesom obu krajów.
W kwestji rozbrojenia Ameryka zgadza się na stałą międzynarodową automatyczną kontrolę, w której wezmą udział ni. in. Stan. Zjedn.
Am eryka nie dopuści do dalszego zbrojenia Niemiec.
Paryż. Korespondent „Exeelsiora” donosi z Wa
szyngtonu, że rząd Stanów Zjednoczonych w cza
sie obrad genewskich w sprawie rozbrojenia prze
ciwstawi się wszelkim próbom ponowienia zbrojeń Niemiec. Szczególny nacisk Ameryka położy na niedopuszczenie uzbrojenie się Rzeszy niemieckiej w artylerję, samochody pancerne i tanki oraz sa
moloty wojenne i łodzie podwodne.
Inflacja w Stanach Zjednoczonych.
Roosevelt może obniżyć dolara o 50 proc.
Długi płatne w srebrze. 6 mil jard ó w nowych środków płatniczych.
Waszyngton, 29. 4. Projekt ustawy inflacyjnej, przyjęty przez senat 63 głosami przeciwko 21, upoważnia prezydenta St. Zjedn. do zmniejszenia zawartości złota w dolarze do wysokości 50 proc., do wypuszczenia bez ograniczenia monet srebrnych, do emitowania bilonu na sumę 3 miljardówT doi.
i do rozszerzenia kredytu za pośrednictwem ban
ków, należących do systemu Federal Rez. w dro
dze emisji bonów St. Zjedn. na sumę 3 miijard. doi.
Ustawa upoważnia również prezydenta Roose
velta do przyjęcia częściowej spłaty długów w o jennych w sumie 200 mil. doi. w srebrze.
R ekordow a zniżka d o lara
wskutek uchwalenia ustaw inflacyjnych przez senat amerykański.
Pod wpływem wiadomości o uchwaleniu ustaw inflacyjnych przez senat amerykański, w ciągu całego dnia wczorajszego dolar nieustannie zniż
kował. Bank Polski, który w godzinach rannych płacił za dolary 7,95, obniżył koło południa kurs do 7,85. Dewiza na Nowy Jork obniżyła się na giełdzie do 7.90.
Po giełdzie, gdy nadeszły kursy zamknięcia z Paryża i Zurychu, kurs dolara uległ dalszej zniż
ce. W godzinach wieczornych płacono za dolary 7,70 do 7,75.
Gorgonowa skazana na 8 lat ciężkiego więzienia.
Przysięgli jednogłośnie orzekli, że jest winna.
Kraków. W sobotę wieczorem trybunał w Kra
kowie w głośnym procesie wydał wyrok, skazujący Gorgonową na 8 lat ciężkiego więzienia, na pod
stawie werdyktu przysięgłych, którzy orzekli, że oskarżona winna jest zabójstwa ś. p. Lusi Zarem- bianki w zamroczeniu psychicznem. — Procesowi temu po jego ukończeniu poświęcimy jeszcze kilka słów do omówienia.
Prześladowanie Polaków w Niemczech.
Lipsk. W miejscowości Pesterwitz w okolicy Drezna policja, nie podając powodów, zamknęła kursy języka polskiego, zawiadamiając równocze
śnie, że nie stosujący się do tego zarządzenia ro
dzice zostaną bezwzględnie ukarani.
Prowincjonalne dzienniki nar.-socj. z dolno-łu- życkim ttKampfblattem” na czele prowadzą w Niem
czech środkowych silną kampanję przeciwko za
trudnianiu Polaków. Organa hitlerowców domaga
ją się zwolnienia Polaków z pracy.
Reichstag został podpalony
z rozkazu min. Goering’a. — R ew elacje „Manchester Guardian44.
Protest ambasadora niem. i odpowiedź ang. ministra spr. zagr.
Londyn, 27. 4. — „Manchester Guardian” opu
blikował dwa artykuły na temat podpalenia Reichs
tagu, w których na podstawie rewelacyjnych da
nych, pochodzących z kół nacjonalistycznych, przeprowadza dowód, że Reichstag podpalony został przez umyślnych emisarjuszy, wysłanych przez Goeringa, obecnego ministra Rzeszy.
Ambasador Rzeszy von Hoesch złożył w związku z temi artykułami protest na ręce angiel
skiego min. spraw zagrań. Simona.
Ten ostatni odpowiedział, że prasa w A n glji jest wolna i że Goering — jeżeli czuje się obrażony — może wystąpić przed sądem angielskim z procesem przeciwko w y d aw nictwu „Manchester Guardian44 o obrazę lub o oszczerstwo.
Jarmarki w maju.
4. Brodnica b. k.
9. J abłon ow o b. k., N o w e miast o b. k. (Z e w z g lę du na ja rm a rk w L u b a w ie 10 m aja ja rm a rk w Now ernm ieście przypadnie tym razem nie w środę, lecz w e w to re k ).
10. L u b a w a b. k.
16. J a b ło n o w o Zam ek b. k.
17. G órzno b. k., K urzętn ik b. k.
Poszukuję
samodzielnego kierow nika na prowadzenie wym iany z kaucją 400 zł.
Zgłaszać się
B olesław Żarnecki,
M łyn wodny, K n ro jady.
Słuchawki
do radja
„R am on a“
„ B ia ły tró jk ą t“
„F ilo w y t“
w wielkim wyborze poleca tanio
„ D R W Ę C A “ D ruk. i Ksiąg.
N O W E M IA S T O .
Znaleziono j Kuźnię
w sobotę, dnia 22 bm. przed narzędziami kowalskiemi wy- ]
południem między Łąźkiem, -
a Sampławą miech skór.
Odebrać można za wynagro
dzeniem i zwrotem kosztów.
Breński, Łążek.
dzierżawię od zaraz. | Do wynajęcia 3-pokojowe Jan O trę b a , Knllgi. mieszkanie
z kuchnią, ul. Kościuszkowska, f Gdzie ? wTskaże eksp. „Drwęcy”
1 Nowemiasto.
Pow rót Paderew skiego do Europy.
Warszawa, 29. 4. Paderewski wyjechał wczo- waj z Nowego Jorku do Europy. W Paryżu bę
dzie 6’ maja, a 15 maja daje koncert na cele polskie.
w r i w w . * « ' i w ri m \ u r aa
R U C H T O W A R Z Y S T W .
Naród. Org. Kobiet.
N ow em iasto. W dniu 3 maja zbiórka na dziedzińcu, gimnazjalnym o godz. 9.30, celem wzięcia udziału w pocho
dzie. O liczny udział prosi Zarząd.
Baczność SMP. parafji nowom iejskiej.
N ow em iasto. Przypomina się, że wszystkie placówki SMP. parafji nowomiejskiej biorą udział w dniu święta 3 maja w pochodzie w Nowernmieście „Gotów”.
Zarząd.
Ceny o rjen tacyjn e za św in ie bekonowe
od 29 do 5 V. rb.
Komisja notowania cen przy Pom. Izbie Roln. podaje następujące ceny orjentacyjne za świnie bekonowe loco- stacja załadowania, obliczone na podstawie ostatniego noto wania za bekony w Anglji, z uwzględnieniem kosztów prze
robu, handlowych, transportu itp.
Za świnie I. klasy: o wadze od 85 do 95 kg. zł 100 za 100 kg. żywej wagi.
Za świnie II. klasy : o wadze od 80 do 85 ó. oraz o wadze?
od 95 do 100 kg. zł. 94 za 100 kg. żywej wagi.
Uwaga: Świnie bekonowe są to świnie białe, pełno- mięsne, nie żanadto przetłuszczone i nieuszkodzone. Cena.
odnosi się do zwierząt nienapasionych.
Za świnie, dostarczone bezpośrednio do bekoniarni, ceny orjentacyjne są o 5 proc. wyższe.
GIEŁDA W ARSZAW SKA.
z dnia 29. 4. 33 r.
Belgja 124.29
Holandja 357.83
Londyn 30.15
Nowy Jork czeki 7.86
Nowy Jork kabel 7.89
Paryż 35.01
SzwTajcarja 171.92
Praga 26.48
GIEŁDA ZBOZOW A W POZNANIU«
Notowania oficjalne z dnia 24. 4.
Płacono w złotych za 100 kg.
Żyto 17.75—18.00
Pszenica 36.00—37.00
Owies 11.25—11.75
Jęczmień browarowy 14.25—15.00
Mąka żytnia 27.50—28.50
Mąka pszenna 65 proc. 55.50—57.50
Otręby żytnie 8.50— 9.25
Otręby pszenne 9.00—10.00
Groch Victoria 21.(X)—23.00
Gorczyca 46.00—52.00
Za redakcję odpowiedzialny: Franciszek Łapicki w Nowernmieście, Za ogłoszenia redakcja nie odpowiada.
W razie wypadków, spowodowanych siłą wyższą, przeszkód w zakładzie, strajków itp., wydawnictwo nie odpowiada za dostarczenie pisma, a abonenci nie mają prawa domagania się niedostarezonycb numerów Inb odszkodowania.
Ziemniaki
i
| jadalne kupuję i w mniejszych j partjach na skład
Fr. M o d rze je w sk i, N o w em iasto, Telefon 95.
Ziemniaki jadalne
„In d u s tria “
|
j wagonowo i
wmniejszych
\
partjach na skład kupuje E ry k Lew alski, N o w em iasto telefon 73.
I Sieję na mojem polu i pa~
\
