POLSKA W PRACY
WYDAWNICTWO M. ARCTA W WARSZAWIE
c z y L I
KSI??KA O ZDOBYCZACH POL
SKlEJ NAUKI W·DZIEDZINIE CHE
MIl I FIZYKI, ASTRONOMII I GEO
FIZYKI, O POLSKICH WYNALAZ
CACH I IN?YNIERACH ORAZ
O POLSKICH PIONIERACH
LOTNICTWA
DR FELIKS BURDECKI
N A]G??BSZYM ?RÓD?EM NIEBYWA?EGO DYNAMI ..
ZMU , SI?Y I ROZMACHU, WIELKIEGO PRZEWROTU, ]A ..
KI DOKONU]E SI? W NASZE] EPOCE W STOSUNKACH
LUDZKICH, A KTÓREGO POCZ?TKI SI?GA]? CZASÓW
WCZESNEGO ODRODZENIA, ]EST FAKT POWOLNEGO,
LECZ SYSTEMATYCZNEGO STOSOWANIA W CORAZ
TO SZERSZYM ZAKRESIE W ?YCIU ]EDNOSTKI I SPO ..
?ECZE?STW ZDOBYCZY NAUKI I TECHNIKI.
S?ynne, wiekopomne do?wiadczenie Franklina, który blisko
200 lat temu "eripuit fulmen coelo", sta?o si? symbolem d??e?
i usi?owa? ca?ych pokole? uczonych i in?ynierów, badaczy i wy ..
nalazców, wydzieraj?cych Przyrodzie jej tajemnice. S?aby miesz ..
kaniec ziemi - do niedawna jeszcze oddany na pastw? ?lepo
dzia?aj?cych si? przyrody, niszcz?cych mu mienie, gro??cych mu
zag?ad?, sta? si? dzi?ki badawczym pracom najszlachetniejszych
Prometeuszy ..odkrywców panem i zdobywc? swego planetarne ..
go ?wiata.
W stuleciach wielkiego prze?omu dokonuje si? gigantyczne
dzie?o opanowania materii. Opanowanie to staje si? rzecz? do ..
konan? na szerokiej, wspólnej platformie poznawczych i tech ..
nicznych bada?. Fizyk, zag??biaj?cy si? w problemach zagadnie?
atomowych, wyja?niaj?cych nam wewn?trzn? struktur? materii,
1 zarówno jak astronom, si?gaj?cy zakresem swych bada? do da ..
lekich ?wiatów obcych uk?adów s?onecznych, obcych wysp
gwiezdnych, bierze w tym opanowaniu materii taki sam wa?ny
udzia?, jak in?ynier ..wynalazca, bezpo?rednio nastawiony na cel
spo?ecznej u?yteczno?ci swych bada?. Po?rednim lub bezpo?red ..
nim, ?wiadomym lub te? tylko pod?wiadomym zamierzeniem
tych wszystkich dyscyplin naukowych jest budowanie lepszej,
wspanialszej przysz?o?ci dla pó?niejszych pokole? ludzkich, m?"
drze i planowo wykorzystuj?cych wielkie zdobycze nauk ?cis ..
?ych i technicznych.
W tym wielkim pochodzie uczonych i techników wraz z naj ...
znakomitszymi synami innych narodów i ras w pierwszych sze ...
regach krocz? polscy bojownicy my?li naukowej. Pi?knie idu ...
mnie wyrazi? si? w swoim czasie nieod?a?owanej pami?ci drogi
mój przyjaciel, zmar?y niedawno in?. dr Adam Wici?ski, cha ..
raktery?uj?c w ten sposób wspó?prac? polskich uczonych i in ..
?ynierów z zagranicznymi o?rodkami twórczej pracy technicznej
i naukowej:
- Mamy do powetowania straszne nast?pstwa wiekowej nie ...
doli i wojennej po?ogi, ponadto d?wigamy brzemi? wadliwego u...
stroju spo?ecznego, nie przystosowanego nale?ycie do wielkich wy ..
nalazków i post?pu technicznego naszej epoki. A jednak mimo
nies?ychanych trudno?ci" coraz bardziej i skuteczniej umacniamy
nasze stanowisko w spo?eczno?ci narodów... In?ynierowie polscy
w szybko?ci orientacji technicznej, w umiej?tno?ci organizowania
produkcji wcale, a wcale nie ust?puj? zagranicznym specom,
w wielu nawet wypadkach wykazuj? si? wi?kszymi zdolno?ciami.
?ledz?c dzieje wielkich wyczynów technicznych i naukowych na
ca?ej kuli ziemskiej, prawie wsz?dzie spotykamy nazwiska polskie
lub s?owia?skie. Mo?emy Z otuch? patrze? w przysz?o??. Zegar ?wiata
wybi? godzin? supremacji s?owia?skiej my?li i s?owia?skiej kultury.
W niniejszej ksi??ce celem moim by?o da? w bardzo pobie? ..
nym szkicu przegl?d najwa?niejszych i naj ciekawszych, w latach
ostatnich, zdobyczy polskich w dziedzinie "opanowania mate ...
rii". Spo?ród warsztatów fabrycznych i tworów techniki wybra ...
?em te tylko obiekty, które sta?y si? ogniskiem donios?ych prac
pionierskich w dziedzinie wynalazczo?ci lub te? w dziedzinie bu ..
dowy nowej uprzemys?owionej Polski.
Duchowym przewodnikiem w imponuj?cym wy?cigu pracy
najlepszych synów odrodzonej ojczyzny, licznych zast?pów in ..
?ynierów i szarej, dzielnej braci robotniczej - by? i jest Pan Pre ...
zydent Rzeczypospolitej prof. dr Ignacy Mo?cicki, którego twór ...
czo?ci niechaj po?wi?cone b?d? pierwsze rozdzia?y naszej ksi??ki.
2
Polshlm plonterom nauki i techniki
, posiotcce eu?or
I
-__o
...
- ..;-.:'t?:=.:"? ?
?r#....;-?
i,o.?;..":;
..,.. .._.
r;., .. --- ..
,- .,'
". -:-,., ??? ,'" .
.,.,...."...
#
li
....-;
.....,...? ,...;:....,..?
?.:.--:. ?;
.==: -'
III
'0'3:_ ?._':'>:,:':.??.'? =: ,???-,._-
.,
... .
... ?.
/
/
," • I ,
\\,\, 11 ,l '] /
.
.. ."
"' .'"
"
/
IGNaCY MO?CICKI
roblem warto?ci cz?owieka rozwa?a? mo?na z ró?nych
"
punktów widzenia, zale?nie od tego, jak? cech? wy ...
"
bierzemy sobie jako probierz. Zdaj?c sobie spraw?
z trudno?ci wyboru takiego najw?a?ciwszego probierza,
sta?my na stanowisku oceny pracy, jak? reprezentuje nam
dana indywidualno??. Je?li skalkulujemy sum? bezpo?rednio
przez ni? wytworzonej oraz wtórnie po?rednio przez ni? wzbu ..
dzonej energii, wtedy, by? mo?e najlepiej, uwydatni si? wiel ..
ka ró?nica, zachodz?ca mi?dzy lud?mi genialnymi a zwyk?y ..
mi ?miertelnikami.
Przy takiej ocenie warto?ci na samo czo?o ludzkiej elity wy ..
suwaj? si? wielcy wynalazcy, twórcy wspó?czesnej epoki techni ..
ki, rze?biarze naszej dzisiejszej rzeczywisto?ci. Gdyby?my obli ..
czyli warto?? wszystkich zak?adów technicznych, fabryk, insty ..
tucji oraz warsztatów pracy zarobkowej, stworzonych dla milio ..
nów ludzi nierzadko przez tytaniczny wysi?ek jednego w?adcy
w pa?stwie techniki, otrzymaliby?my fantastyczn? sum? z?otych,
dolarów lub franków. Taka jest cena twórczego umys?u.
W?ród tych tytanów pracy twórczej zaszczytne miejsce przy ..
pada w udziale prof. d..rowi Ignacemu Mo?cickiemu.
11
Ignacy Mo?cicki urodzi? si? dnia 1 grudnia 1867 roku w Mie ..
rzanowie w Ziemi P?ockiej jako syn jednego z wodzów powsta ..
nia styczniowego. Po uko?czeniu w Warszawie szko?y ?redniej
Mo?cicki wyjecha? na dalsze studia do Rygi i zapisa? si? do tam ..
tejszej politechniki na wydziale chemii technicznej.
Uwie?czeniem studiów politechnicznych by?a pierwsza praca
naukowa, opublikowana w 1892 roku w "Annalen der deu ..
tschen chemischen Gesellschaft". Przez dwadzie?cia lat przeby ..
wa? nast?pnie Ignacy Mo?cicki za granic?, stale czynny jako in ..
?ynier i uczony. Najpierw przez pi?? lat mieszka w Londynie,
a nast?pnie w Szwajcarii. Jako asystent profesora fizyki J. Ko ..
wal ski ego rozpoczyna w Fry burgu z ko?cem zesz?ego stulecia
niezmiernie p?odn?, intensywn? prac? badawcz?.
Jakie? to pomys?y techniczno ..chemiczne w owym czasie by?y
g?ównym tematem pracy i do?wiadcze? prof. Mo?cickiego?
W przeludnionej Europie od po?owy zesz?ego stulecia po ..
cz?wszy stawa? si? coraz bardziej aktualnym problem powi?ksze ..
nia wydajno?ci roli. Zauwa?ono, ?e gleba naszego kontynentu
przez wiele stuleci eksploatowana z roku na rok staje si? mniej
urodzajna i przekonano si?, ?e stosowane przez rolników natu ..
ralne nawozy zagadnienia nie rozwi?zuj?. Wie?niak, nawet naj ..
gorliwiej i naj skrupulatniej nawo??cy sw? rol?, zwraca jej tylko
cz??? wydobytych z niej poprzednio w formie plonów warto?ci.
W ci?gu setek lat uprawiano, nic o tym nie wiedz?c, systema ..
tyczn? gospodark? rabunkow?, której wyniki dopiero w po?owie
zesz?ego stulecia sta?y si? widoczne w ca?ej swej tragicznej grozie.
Badania uczonych wykaza?y, ?e g?ównymi sk?adnikami na ..
wozów s? ró?norakie zwi?zki azotowe, jak równie? zwi?zki fos ..
forowe i potasowe. Wnet wykryto, ?e w postaci tak zwanej sa ..
letry chilijskiej mamy doskona?y ?rodek, uzupe?niaj?cy natural ..
ne nawo?enie. Od drugiej po?owy zesz?ego stulecia zacz?to wi?c
12
na coraz wi?ksz? skal? sprowadza? do Europy zapasy saletry
z kopalni po?udniowo ...ameryka?skich. Ale wtedy wy?oni? si? no ...
wy problem: co si? stanie, gdy wyczerpi? si? dosy? ograniczone
zapasy saletry chilijskiej albo gdy z jakiegokolwiek powodu jej
dowóz zostanie uniemo?liwiony?
Ignacy Mo?cicki postanowi? po?wi?ci? swoje si?y i swoj?
wiedz? zagadnieniom chemicznej produkcji zwi?zkówazoto ...
wych, a szczególnie kwasu azotowego. Problem zamierza? roz ..
wi?za? metod? bardzo oryginaln?. Zdecydowa? si? mianowicie
opracowa? sposób fabrycznej produkcji kwasu z powietrza za
pomoc? wy?adowa? elektrycznych.
Na tle obranego zagadnienia rozwin??a si? wielostronna wie ..
dza techniczna profesora. Trzeba by?o zna? gruntownie fizyk?
i chemi?, elektrotechnik? i technologi?, aby móc z sukcesem
opracowa? zagadnienia, wy?aniaj?ce si? w toku bada? i do?wiad ...
13
cze?. Nieznane jeszcze by?y wtedy metody technicznego op ano ..
wania pr?dów elektrycznych o wysokim napi?ciu. A w czasie
bada? okaza?o si?, ?e trzeba b?dzie korzysta? z napi?? 50000
wolt! ! Nale?a?o ponadto opracowa? sposób pr?dkiego, raptow ..
nego ogrzewania wielkich mas powietrza do temperatury
3 2000 C - oraz nast?pnego równie? nag?ego och?adzania tych
samych mas powietrza o 30000 C! A wreszcie nale?a?o wszystkie
urz?dzenia w ten sposób skonstruowa?, aby uzyskane z powietrza
tlenki azotu mo?liwie bez reszty zosta?y zu?ytkowane. Równie?
to zadanie nie by?o ?atwe, gdy? wed?ug powy?szej metody produ ..
kuje si? tlenki azotu w powietrzu w bardzo du?ym rozrzedzeniu.
D?ugoletnie badania ukoronowane wreszcie zosta?y powo ..
dzeniem. Latem 1908 roku w Szwajcarii w Chippis przyst?piono
pod kierownictwem Ignacego Mo?cickiego do budowy fabryki,
która mia?a produkowa? kwas azotowy z powietrza. Ju? w roku
1910 fabryka ta po raz pierwszy w dziejach przemys?u zacz??a pro ..
dukowa? masowo syntetyczny, skoncentrowany kwas azotowy.
Pó?niej, w czasie wojny ?wiatowej, wspomniana fabryka ode ..
gra?a niezmiernie wa?n? rol? w ?yciu gospodarczym pa?stwa
szwajcarskiego. Szwajcaria by?a wtedy ca?kowicie odci?ta od do ..
wozu saletry ameryka?skiej. Dzie?o profesora Mo?cickiego umo ..
?liwi?o Szwajcarom w okresie walk narodów produkowa? we w?a ..
snym kraju zwi?zki azotowe, koniecznie potrzebne zarówno dla
rolnictwa, jak i dla armii do produkcji ?rodków wybuchowych.
Pod koniec roku 1912 profesor Mo?cicki powo?any zosta?
na Politechnik? Lwowsk? na katedr? elektrochemii. Po dwu ..
dziestoletnim pobycie za granic? profesor z rado?ci? powróci?
do ojczyzny. Odt?d ca?kowicie odda? si? pracy dla Polski. Ca ..
?? swoj? wiedz?, swoje wielkie techniczne wiadomo?ci i umie ..
[?tno?ci z?o?y? w ofierze odradzaj?cej si? pa?stwowo?ci polskiej.
Opuszczaj?c go?cinn? Szwajcari? profesor Mo?cicki zabra?
14 Wn?trze laboratorium fizycznego Uniwersytetu
we Fryburgu
• -II
,'.
?., .
, J...
IILJ
?
;.
?i :.... "v
. .??.
.a',
•
. y
'I? ?..('
'.
;.(
,
ze sob? liczne swoje aparaty i maszyny, aby wzorowo urz?dzi?
sw? lwowsk? pracowni? i rozpocz?? w kraju prac? nad zapo ...
cz?tkowaniem i rozbudow? wielkiego przemys?u chemicznego,
bez którego obecnie ?aden samodzielny naród istnie? nie mo?e.
G??bokie zrozumienie konieczno?ci stworzenia kadr dobrze
wykwalifikowanych m?odych techników by?o dla profesora
Mo?cickiego na lwowskiej placówce bod?cem do stworzenia
specjalnego warsztatu bada? naukowych i technicznych pod na ...
zw? "Metan". Placówka ta, 'o której pisa? b?dziemy na innym
miejscu, zosta?a w roku 1922 przeniesiona do Warszawy i za ...
mieniona na Chemiczny Instytut Badawczy.
Po niezmiernie owocnej dziesi?cioletniej dzia?alno?ci na ka ...
tedrze profesora Politechniki Lwowskiej Ignacy Mo?cicki zosta ...
je w roku 1922 powo?any na nowe stanowisko, na którym od ...
? da? Polsce wyj?tkowe us?ugi. Dzie?o przej?cia z r?k niemieckich
i uruchomienia wielkiej fabryki zwi?zków azotowych w Chorzo ..
wie na ?l?sku jest wyj?tkowo chlubn? kart? w twórczo?ci nau ...
kowo ..technicznej profesora Mo?cickiego.
Budow? tej fabryki Niemcy zacz?li dopiero w czasie wojny
?wiatowej; w chwili, gdy musieli j? odst?pi? polskim w?adzom,
fabryka nie by?a jeszcze wyko?czona. W sferach fachowych s? ...
?
dzono, ?e lata up?yn?, zanim Chorzów b?dzie móg? wydajnie pra ..
cowa? pod polskim zarz?dem. Nic dziwnego wi?c, ?e nawet dygni ..
tarze polscy zastanawiali si? nad mo?liwo?ci? sprzeda?y fabryki.
Ogrom wykonanej wtedy przez profesora Mo?cickiego pra ..
cy bardzo obrazowo opisa? wicepremier in?. Eugeniusz Kwiat ...
kowski na ?amach miesi?cznika "Przemys? Chemiczny". Przy ..
taczamy jego ciekawe wywody:
Prawie tu? przy nowej niemiecko ..polskiej granicy znajdowa?a si?
pot??na rz?dowa fabryka chemiczna - Chorzów. Z oddali wielu ki ..
lometrów ?wieci?y w nocy blaski z pot??nych piec?w elektrycznych.
16
Wszystkie urz?dzenia w skali gigantycznej. Olbrzymie turbiny i gene ..
ratory elektryczne, setki elektromotorów w ruchu, morze budynków
i dachów, og?uszaj?ce m?yny karbidowe i azotniakowe, setki je?d?? ..
cych kranów i transporterów, pot??ne ci?nienia, ekstremy najwy?szych
i najni?szych temperatur - wszystko to zlewa?o si? w jeden przy t?a ..
czaj?cy cz?owieka wielko?ci? obraz.
Po pierwszym och?oni?ciu Z wra?enia w umy?le technika budzi?a
si? ?wiadomo?? pewnej precyzji w tej produkcji, gro??cej w wielu
miejscach eksplozj?. Na w?asnych torach kursowa?o dziennie setki
wagonów. Trudno by?o ustali?, czy wi?ksze problematy powstawa?y
wewn?trz tej olbrzymiej fabryl<i, CZy na zewn?trz.
Stu dziewi??dziesi?ciu sze?ciu Niemców: in?ynierów, techników,
chemików, konstruktorów, werkmistrzów, majstrów, urz?dników han ..
dlowych i organizacyjnych opu?ci?o fabryk?, gdy Z polecenia Rz?du
Polskiego obj?? j? w posiadanie profesor Ignacy Mo?cicki. Zdawa?o
.. I? J
> [l?
.,
" .'
, l
.
..
Profesor
Mo?cicki
w gronie swoich 4..Vspólpracow ników
?.
-,
,
f
__
.
-
si? wszystkim - nie wy??czaj?c nas, wspó?pracowników profesora
Mo?cickiego - ?e wszystko sprzysi?g?o si? przeciwko honorowi Polski
w tej fabryce. Rynki zbytu zosta?y odci?te. Personel fachowy i kierow ..
niczy opu?ci? urz?dzenia i przedsi?biorstwo nagle i masowo. Plany
i instrukcje zosta?y spalone. Fabryka zosta?a ogo?ocona Z ludzi, surow ..
ców i niektórych urz?dze?. Wprawdzie za?oga robotnicza by?a polska,
wybitnie patriotyczna i czujna, ale znalaz?y si? jednostki, które pró ..
bowa?y akcji sabota?owej. Ale najgorsze ze wszystkiego by?o to, ?e
otacza?a nas szczelnie powszechna niewiara w warto?? polskich sil.
Obcy, nawet przyjaciele Polski, za?amywali r?ce i nie kryli si? Z prze ..
konaniem, ?e polski zarz?d zniszczy ten obiekt wysokiej kultury tech ..
nicznej. Znoszono nam informacje, ukazuj?ce si? w prasie zagranicz ..
nej, ?e przybyli in?ynierowie Polacy "rozkradli urz?dzenia fabryki
chorzowskiej" i Z niej uciekli. W aktach dyrekcyjnych - porosiauno ..
nych nam umy?lnie - znale?li?my list dyrektora Niemca do Za ..
rz?du w Berlinie, ?e Polacy nie s? w stanie obj?? Chorzowa i po dwu
lub trzech tygodniach zwróc? si? do zarz?du niemieckiego Z pro?b?
o ponowne obj?cie przez nich tego przedsi?biorstwa.
Niewiara pocz??a si? wciska? wreszcie w nasze szeregi. Rz?d nie
wierzy? w mo?liwo?? technicznego, a jeszcze bardziej ekonomicznego
powodzenia Chorzowa; nie wierzyli nasi koledzy, technicy i in?ynie ..
rowie polscy i przepowiadali nam rych?y upadek fabryki; nie wie ..
rzyli rolnicy w mo?no?? rozwoju konsumpcji azotniaku w Polsce; nie
wierzy?y nam banki polskie, ?e zwrócimy pieni?dze po?yczone na ruch
fabryki; nieufni wreszcie byli robotnicy .. ?l?zacy, CZy nowe, przy ..
by?e Z Polski kierownictwo mo?e opanowa? wci?? wy?aniaj?ce si?
trudno?ci.
Jedynym cz?owiekiem, który niez?omnie wierzy? w warto?? polskiej
pracy, który pogodnie i promiennie patrza? w przysz?o?? - by? pro ..
[esoi Mo?cicki, nasz naczelny dyrektor. Wszechstronno?? i systema ..
tyczno?? jego ówczesnej pracy by?a godna podziwu.
Prof. dr Ignacy Mo?cicki 19
Prawie równocze?nie " i bez wytchnienia anga?owa? i rozstawia?
nowy personel, techników uczy? znajomo?ci aparatury, chemikom wy ..
ja?nia? przebieg procesu produkcyjnego, organizowa? biuro zakupów
i biuro sprzeda?y, wydobywa? w bankach pieni?dze, konferowa?
Z robotnikami, wzywaj?c ich Z ufno?ci? do opanowania aktów
sabota?u.
A gdy ju? fabryka sz?a, gdy pracowa?a w dzie? i w nocy, wówczas
rozpocz??a si? krytyka urz?dze? i procesu produkcyjnego, który za ..
stali?my po Niemcach. By?y to momenty pe?ne niezwyk?o?ci i pro ..
stoty zarazem. Gdy my, jego wspó?pracownicy nie opanowali?my
jeszcze ca?kowicie pot??nej aparatury, profesor Mo?cicki wskazywa?
nam jej b??dy czy niedoci?gni?cia w s?owach tak jasnych i prostych,
?e nie mogli?my nieraz usprawiedliwi? si? wobec siebie samych, jak to
jest mo?liwe, i? nie dojrzeli?my tak ocZywistych b??dów.
Profesor Mo?cicki w rekordowo krótkim czasie kilku tygod ..
ni uruchomi? fabryk? i potrafi? zorganizowa? nie tylko produk ..
cj?, lecz równie? i sprzeda? wyprodukowanych w Chorzowie
sztucznych nawozów! Czynem udowodni? nie tylko koniecz ..
no?? istnienia fabryki w Chorzowie, lecz ponadto wykaza? ko ..
nieczno?? budowy jeszcze wi?kszej fabryki zwi?zków azotowych,
która by mog?a zabezpieczy? zapotrzebowanie na nawozy sztucz ..
ne ca?ej Polsce, a na wypadek wojny sta?aby si? bezpiecznym
?ród?em kwasu azotowego do wyrobu prochów.
"Mo?cice" sta?y si? widomym plonem i jak gdyby pewnego
rodzaju ?wietnym zako?czeniem tej cz??ci dzia?alno?ci profeso ..
ra Mo?cickiego.
Jako pierwszy obywatel pa?stwa profesor Mo?cicki nie przer ..
wa? swych prac naukowych i technicznych. Przed czterema laty
na Zamku Królewskim przeprowadzane by?y do?wiadczenia,
w wyniku których powsta?o nowe dzie?o - aparatura wy twa ..
rzaj?ca sztuczne powietrze wysokogórskie.
20
?.I
Pan Prezydent
w Zak?adzie FizYki l.
Politechniki Warszawskiej
?.:)) ,
''y
.,.. J ?J
.r ?.
r ..
,
$
Dok?adne studia stosunków panuj?cych na szczytach gór ..
skich s?u?y?y jako teoretyczny podk?ad ciekawego pomys?u.
Cztery cechy charakteryzuj? klimat wysokogórski: 1) wyj?tko ..
wa czysto?? powietrza, prawie zupe?ny brak py?ków zarówno or ..
ganicznego jak i nieorganicznego pochodzenia, 2) lepsze ni? na ni ..
zinach przewodnictwo elektryczne atmosfery-fizyk okre?la to
jako "jonizacj?" powietrza górskiego-3) wi?ksza zawarto?? ozo ..
nu, czyli trójatomowego tlenu, 4) ni?sze ci?nienie barometryczne.
Dla ró?nych wzgl?dów profesor Mo?cicki odst?pi? od reali ..
zacji trzeciego i czwartego warunku, okre?laj?cego cechy zasad ..
nicze powietrza górskiego i skonstruowa? aparatur?, która do ..
starcza idealnie czystego powietrza, lekko zjonizowanego.
Proces czyszczenia odbywa si? w aparaturze profesora Mo? ..
ciekiego bardzo gruntownie. Ju? w czasie wsysania powietrza z ze ..
wn?trz wi?ksze cz?steczki py?u zostaj? usuni?te w zwyczajnym
21
filtrze. Nast?pnie powietrze dostaje si? pod ci?nieniem do filtru
olejowego. Najbardziej gruntowny proces oczyszczania tu do ..
piero si? rozpoczyna. Powietrze zostaje ogrzane do temperatury
+ 700 do +800 C. To ogrzane powietrze dostaje si? nast?pnie do
ch?odnicy wodnej, dzia?aj?cej równocze?nie jako filtr. Ciep?e po ..
wietrze poch?ania du?o wody. Och?odzenie powoduje intensyw ..
ne tworzenie si? pary. Woda osiada szczególnie na najmniej ...
szych cz?steczkach py?u, nawet bakterie staj? si? j?derkami kro ..
pelek pary wodnej, która nast?pnie zostaje zebrana i wraz z py ...
?em usuni?ta. W aparacie pozostaje idealnie czyste powietrze,
które z kolei przechodzi jeszcze przez zbiornik z aktywowanym
w?glem.
. Jonizacja powietrza zostaje dokonywana za pomoc? lampy
kwarcowej i ekranu specjalnej konstrukcji, odbijaj?cego i roz ...
praszaj?cego nadfio?kowe promienie lampy. Intencj? profesora
Mo?cickiego by?o stworzenie aparatu o ?agodnym dzia?aniu. A
to w?a?nie zosta?o osi?gni?te dzi?ki zastosowaniu ekranu, odbi ..
jaj?cego i rozpraszaj?cego promieniowanie nadfio?kowe. Apara ...
tura pozwala ponadto na regulacj? zawarto?ci pary wodnej we ..
d?ug wskaza? higieny lub lekarza.
Liczne s? mo?liwo?ci zastosowania wysokogórskiej aparatu ...
ry profesora Mo?cickiego. W szpitalach i pensjonatach, w szko ...
?ach, w fabrykach i w lokalach klubowych zarówno ludzie cho ...
rzy jak i zdrowi b?d? mogli korzysta? z leczniczego i profilak ...
tycznego dzia?ania oryginalnego wynalazku.
Sam b?d?c wybitnym uczonym 'profesor Mo?cicki ?ywo in ..
teresuje si? potrzebami nauki polskiej. Bardzo cz?sto jego oso ...
bista interwencja wydajnie przyczyni?a si? i przyczynia do przy ...
spieszenia pomocy zagro?onym placówkom lub nowopowsta ..
?ym warsztatom twórczej - a jak?e donios?ej dla pa?stwa i spo ...
?ecze?stwa - pracy naukowej i technicznej.
22 Prof. Mo?cicki w swym gabinecie pracy
