Miętki Jan

1

SPIS ZAWARTOŚCI

TECZKI

...

I ./l. Relacja

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora —

I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora —

II. Materiały uzupełniające relację

_ ^

III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora — -

III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. — '

III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) —

III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ---

III./5. Inne ..T '

IV. Korespondencja

V. N azw iskow e karty i n f o r m a c y j n e

&

VI. Fotografie

2

3

UPA. W roki w organad MO oraz j KG MO.

wnika wr .j.Uhonoro'

Sztandaru, II

m

•U j

1954 został odd<

|M ,J

‘ i ł J h

&

owódca dł na e;

. ' H - -r.

, ieloma odznaczeniami: Orderem asy, Orderem Krżyża Grunwaldu łem Partyzanckim oraz odznakami

M iętk i Jan ps. „W irski” (1923— 1983) oficer WP i MO, dowódca grupy desantowej W P

„W ołga”

Urodził się 22 lutego 1923 r. w Chojnicach w rodzi­

nie robotnika kolejowego. Był uczniem gimnazjum m echanicznego w Gdyni. W ybuch wojny zastał go w Kościerzynie. Okupant hitlerowski, który zamierzał zgermanizować K aszubów , zm usił pod groźbą obozu koncentracyjnego rodzinę M iętkich do podpisania niemieckiej listy narodow ościow ej („Volkslisty”).

W lutym 1942 r. Jan Miętki w cielony został do Wehrmachtu i wysiany na front wschodni, gdzie 4 października przeszedł linię frontu i uciekł na stronę Armii Radzieckiej. P oczątkow o redagował (słoiki w języku polskim , nąw oluiące Polaków wcie­

lonych do Wehrmachtu, aby przechodzili na stronę radziecką. Z chwilą pow stania Ludowego Wojska Polskiego przywdział polski mundur, trafiając do jednostki powietrzno-desantowej, która przyjęła nazwę Batalion Specjalny (batalion szturmowy).

Po przeszkoleniu w Białej Podlaskiej i Międzyrzeczu Podlaskim, w stopniu podporucznika otrzymał zadanie sform owania oddziału desantow ego i zor­

ganizowania sieci dywersyjno-wywiadowczej na tyłach wroga w Borach Tucholskich. W skład oddziału weszło siedmiu Polaków z Pom orza oraz dwaj żołn ie­

rze radzieccy. Grupa otrzymała kryptonim „Wołga”.

Zrzut nastąpił 9 września 1944 roku w okolicy Y i\ji O konin w pow iecie tucholskim. P o połączeniu się

l A /> w ~dniu następnym z m iejscowym oddziałem party- J I zanckim Jana M eggera, ps. „M ann” , grupa zorga­

nizow ała bazy w okolicy jeziora Ostrowite i,.przy­

stąpiła do wypełniania zadań. U zyskała pomoc ze strony patriotycznej ludności pomorskiej i zjednała sobie poparcie wielu inform atorów w pobliskich wsiach i miasteczkach. D ziałalność „Wołgi” i prze­

kazane przez nią, drogą radiową, kom unikaty ułat­

wiły ofensyw ę II Frontu Białoruskiego w tym re­

gionie. Połączenie z wojskiem radzieckim nastąpiło 22 lutego 1945 r. w pobliżu stacji kolejowej Lipowa Tucholska. Po zakończeniu wojny Jan M iętki służył w K orpusie Bezpieczeństwa W ewnętrznego (KBW), dow odząc m. in., pułkiem , który brał udział w likwi­

dow aniu reakcyjnego podziem ia w województwach warszawskim, lubelskim i białostockim . Miętki walczył także w Bieszczadach likwidując bandy

Zasłużony dla województwa bydgoskiego i gdańskie­

go. OdznaczÓny został również radzieckim Orderem Czerwonej Gwiazdy.

Zm.-.rł 25 kwietnia 1983 r., pochowany na Powązkach w Warszawie. Dzieje grupy „Wołga” stały się tema­

tem powieści Z. , Majewskiego „Dziewięciu z nieba"

(Wydawnictwo Morskie 1960), zostały również zrelacjonowane we wspomnieniach Jana Mięt-!

kiego.

J. Miętki, S. Zarębski, Nad ziemią i w podziemiu, Warszawa 1964.

J. Miętki, ,,Partyżancka dola”, „Litery”, 1962, nr 5.

J. Miętki, Głos w dyskusji na Sesji Naukowej poświęconej dwu­

dziestej rocznicy powstania Polskiej Partii Robotniczej, odbytej w GJańsku 19—20 marca 1962 r„ Gdańsk 1963, wyd. KW PZPR, 113—120.

K. Ciechanó Wavszawa l!

B. Szczęsny w latach 19i

—45.

J. TarnoWsl spaćochroi

jsklm 1939— i945.

m "

\ , JM

uch oporu m Pom irłu‘i.

'‘O i następne. j j/j,.

tzhcja ruchu opcru^ w powleblc chojnickim ,;Zeszyty Chojnickie” , 1967, ńr 3 ,'s.jt'l—

t v : ! olskich Borów. Wspomnienia z walk grupy* i K U r ' ' !•

_r _ . ________ itielńetro B a taliom ^ 'Specjalnego 1 WP ( 9 I X 1944—2 2 I I 2945), Gdynia 1963, s. 177.

(Cześ.), W Borach tucholskich i na Wale Pomorskim. 25-lecie LW P, „Gazeta Pomorska** 8 X 1968, nr 239.

*V. L n s l c , Chojnice. Kronika dziejów miasta 1275—1975, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturahie, Bydgoszcz 1976, 8. 73—74.

K. Ostrowski* Spotkanie z ,, Wołgą”. Po 30 latach, „Gazeta Pomorska**, 10 H I 1975, nr 57.

Nota pośmiertna, „Gazeta Pomorska’*, 25 IV 1983, nr 99 s. 8

4

Miętki Jan

„W ołga” w B orach Tucholskich.

Urodzony 22 II 1923 r. w Chojnicach; syn kolejarza Michała. W 1939 r. ew akuow any z rodzicam i z K ościerzyny na L ubelszczyznę.

Po pow rocie do K ościerzyny w październiku 1939 r. został skierow any jak o robotnik p rzez niem iecki urząd pracy do budow y dróg, m o­

stów, w yładunku węgla. W lutym 1942 r. w cie­

lony do W ehrm achtu (ojciec pod groźbą obozu koncentracyjnego podpisał w niosek o D V L). Po przeszkoleniu w 203 zapasow ym batalionie piechoty w B erlinie został z 93 batalionem m ar­

szow ym skierow any pod Psków, gdzie starał się naw iązać kontakt z K aszubam i pracującym i w TODT. Przerzucony w okolice Leningradu, w końcu w rześnia 1942 r. został odkom enderow any do 270 pułku piechoty na linię frontu, a dn. 4 X przeszedł w pełnym uzbrojeniu na stronę radziecką. Początkow o przy Sztabie Arm ii redagow ał ulotki naw ołujące P ola­

ków w cielonych do W ehrm achtu do przechodzenia na stronę Arm ii R adzieckiej (m.in. w obozie jeń có w w ojennych w B orow iczach pod Leningradem ).

W listopadzie 1943 r. w stąpił do LW P. Został skierow any z Sielc do B iełoom ut, do Sam odzielnego B atalionu Specjalnego pod dow ództw em płk. H enryka T o- ruńczyka. Po przeszkoleniu w obozie nad O ką skierow any do kom panii dow ód­

ców przyszłych grup -pow ietrzno-desantow ych. W m arcu 1944 r. w raz z jednostkam i I K orpusu ew akuow any do Żytynia. N a postoju w R ów nem d o ­ w odził grupą kaem ów w pododdziale OPOL ochraniającej transport (batalion w yruszył do m iejsca postoju w Żytyniu). Tu został ranny w czasie nalotu. P o w yleczeniu odkom enderow any do prow adzenia ćw iczeń w pododdziałach grupy krypt. „N ” (specjalny oddział zorganizowany przez Polski Sztab Partyzancki w czerwcu 1944 r.). W pierw szych dniach sierpnia 1944 r. dotarł z batalionem do Chełm a. W Lublinie otrzym ał aw ans na stop. ppor.

N a rozkaz ppłk. H. Toruńczyka utw orzył grupę spadochronow ą krypt.

„W ołga” (został je j dow ódcą) z zadaniem prow adzenia w yw iadu i dyw ersji na tyłach wroga. Z lotniska w pobliżu Białej Podlaskiej 9 IX 1944 r. gr. „W o łga”

(zca dow. O ficer radz. A leksiejew ps. „W iktor”, Edm und Ernst, A lojzy M ała-

5

chow ski, Stanisław M roczek, Franciszek N adolny, Leon Piesik, B ronisław W ar- czak, U kołów ps. „Jurka” - radiotelegrafista) w ylądow ała w okolicy m. Okoni- ny pow. tucholski. Poprzez Leona Szm aglińskiego (znajom ego L. Piesika) n a­

w iązał kontakt z Janem M eggerem ps. „M ann” . W drugim dniu po lądowaniu gr.

partyzancka „M anna” (L. Szm agliński ps. „C zarny”, W itold Szm agliński ps.

„W it”, Jan G liniecki ps. „Jaś”, Jan Ossowski ps. „Szyft” , Jan Kam iński ps.

„S zajn”, Paw eł Czerwiński ps. „Paz”, Leonid F ilicziew ps. „M adziar”) po łą­

czyła się z gr. „W ołga”, bazując w bunkrze „M anna” nad Jeziorem Ślepym. Pod koniec grudnia 1944 r. „W ołdze” podporządkow ała się (kontaktem był B ron i­

sław G órnow icz) grupa A lojzego i B ernarda Szturm ow skich [Banach (im. n.), G ieldoń (im. n.), Edmund Lubiński, Leon Prychała]. W październiku 1944 r.

w lesie k. Szałam aji spotkał się z Janem Szalew skim ps. „Soból”, d ow ódcą oddz. part. „Szyszki” i kmdt. Obw. K ościerzyna AK. Ł ączność m iędzy „Sobo­

lem ” a „W irskim ” utrzym ywali żołnierze „Szyszek” - W. W arsiński i Jó zef Skiba. W spółpracow ał z nim też dca grupy sabotażow o-dyw ersyjnej oddz. part.

i sz e f łączności Insp. A K Tczew sko-C hojnickiego A lojzy Jędrzejew ski ps. „Ja­

w o r” . Do G órnow iczów w Lubikach k. Czarnej W ody M aria P lata (zam. W ar- dyn) ps. „K alina” w oziła leki dla ppor. P aw ła Segała ps. „dr Suski”, lekarza

„W ołgi” . W organizacji sieci w yw iadu w spółdziałał z nim ojciec M. M iętki, łączniczką była G ertruda Fierek z Klaskawy. Punkt kontaktow y znajdow ał się w domu Anny i Gertrudy Klam an. M eldunki w yw iadow cze przekazyw ane przez dw ie radiostacje (jedna ukryta m.in. u G órnow iczów , druga obsługiw ana przez

„Z oję” u Piesików w Szlachcie) ułatwiły ofensyw ę II Frontu B iałoruskiego w tym rejonie. Dnia 22 XII f944 r. baza na Jeziorem Ślepym (w bunkrze było 20 partyzantów ) została otoczona przez oddziały SS i Jagdkom m ando. Po kilku­

godzinnej zaciętej w alce (ranny „W iktor”, S. M roczek) J. M iętki w yrw ał się z okrążenia do m iejsca zbiórki nad jeziorem Smolnik, gdzie w pobliżu gospo­

darstw a Józefa Jażdżew skiego pow stała now a baza „W ołgi” . O ddział prow adził także akcje odw etow e, rekwizycyjne. Dn. 22 II 1945 r. w rejonie stacji ko lejo­

wej Lipow a Tucholska „W ołga” połączyła się z II Frontem Białoruskim .

Po zakończeniu wojny J. M iętki służył w K orpusie B ezpieczeństw a W e­

w nętrznego, dow odząc m.in. pułkiem biorącym udział w likw idacji oddziałów Ruchu O poru Arm ii Krajowej w woj. białostockim , lubelskim , w arszaw skim . Od 1954 r. pracow nik MO. W 1973 r. w stop. płk. odszedł na em eryturę. Z m arł 25 IV 1983 r. i został pochow any na Pow ązkach w W arszaw ie.

U honorow any w ielom a odznaczeniam i m .in.: O rderem K rzyża G runw aldu, Krzyżem Partyzanckim ; radzieckim O rderem Czerw onej Gwiazdy.

APAK, T.: Jędrzejewski A., Plata M., Raszeja S., Schulz A., Szalewski J„ Sznajder J.;

K i s i e l e w s k i W ., Desant na kwaterę Hitlera, Warszawa 1975; M i ę t k i J., Z a r ę b s k i S., N ad ziemią i w podziemiu, Warszawa 1969 (zdjęcie); S t r o m s k i Z., Pamięci godni, chojnicki słownik biograficzny 1275-1980, B ydgoszcz 1986, s. 103 (lądowanie „W ołgi” w m . Okonin); Szczęsny B., Organizacja ruchu oporu

w powiecie chojnickim w latach 1 9 3 9-1945, opr. B-086); Sł. konsp. pom..., cz. 1, 4;

Walka podziemna..., s. 212.

E lż b ie ta S ke rsk a

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

B o r y T u c h o l s k i e

., . T g r u p a d e s a n t o w a

M i ę t k i Jan, p p or. ? a d z i e c k a 3

- d o w ó d c a r a d z i e c k i e j g r u p y d e s a n t o w e j .

W s p ó ł p r a c o w a ł z o d d z i a ł e m J a n a S z a l e w s k i e g o >

ps. "Sobófi", " S z p a k "

Mst. z konf*, "Armia Krajowa na Pomorzu", s t r . ąąą* 1 9

K.Wojt. / 94*

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

MIĘTKI JAN Bory Tucholskie part y z a n t k a Kierował grupą partyzancką w B or a c h Tucholskich. Od końca wrz e ś n i a 1944r. współpracował z jego grupą Jan Megger, k tó ry kierował u t w o r z o n y m przez siebie o d d zi a ł e m p a r t y za n ck im w B or ac h Tucholskich.

K . Ciechanowski , Regionalne, [w:] W a lk a podziemna.,, s. £ i £.

H G r '9 4

27

1

28

29

30

31

32

33

l

34

35

36

37

38

39

40