Roman Tomanek
Sprawozdanie z Sympozjum Proces i
rzeczywistość, Toruń, 30.11-1.12.1994
r
Studia Philosophiae Christianae 31/1, 245-246
Spośród licznych referatów w arto też wyróżnić wypowiedzi przedstawicieli pozafi- lozoficznych dyscyplin. Rozwijane przez nich idee zawierały niem ało ciekawych oraz inspirujących spostrzeżeń lub skojarzeń. D o takich należy zaliczyć np. próbę wyjaśnienia uw arunkow ań m oralnych przy pom ocy drugiej zasady term odynam iki (S. Taczanowski; J.Z. H ubert) albo też odwołanie się do ogólnej teorii układów sam osterujących się dla uzasadnienia konieczności tw orzenia etyki uniwersalnej (O. Cetwiński). N aw et jeżeli trudno jest zgodzić się z tego typu ideami, ja k wyżej wymienione, to jednak nie sposób zaprzeczyć, że ich autorzy odnaleźli pewne analogie pomiędzy procesam i zachodzącym i w świecie materii i w zakresie życia moralnego.
Interdyscyplinarny charakter K onferencji posiadał także swoje ujemne strony. Jedną z nich był swego rodzaju chaos terminologiczny. A utorzy referatów , a jeszcze bardziej dyskutanci, nazbyt często nie uwzględniali faktu, że pewne pojęcia filozoficz ne posiadają solidnie zakonotow ane desygnaty i dlatego nie m ożna nadaw ać im innego znaczenia bez wyraźnego wyjaśnienia nowej treści, ja k a jest im przypisywana.
Z otw artego charakteru konferencji w ynikała też konsekw encja dla ogólnego poziom u obrad. Ponieważ organizatorzy zwrócili się z ogólnym zaproszeniem do ośrodków naukow ych, dlatego referaty zgłosili także początkujący uczeni. Ich w ystąpienia zawierały niestety dość sporo elem entarnych twierdzeń, które są zwykle omawiane w ram ach wykładów kursorycznych na wydziałach filozoficznych. N iektóre zaś w ystąpienia miały charakter referujący jedynie poglądy znanych filozofów, nie wnosząc własnych spostrzeżeń.
W ymienione powyżej m ankam enty, które m ożna by dostrzec w omawianej Konferencji, nie miały jednak większego wpływu na jej naukow ą w artość. Stanowiła ona przede wszystkim d o b rą okazję do wymiany poglądów na tem at potrzeby ogólnoświatowego porozum ienia w kwestiach etycznych. Toczone w jej trakcie dyskusje dostarczyły wszystkim uczesnikom dość sporo, ja k się zdaje, treści do dalszych przemyśleń i badań.
R O M A N T O M A N E K
SPRAWOZDANIE Z SYMPOZJUM PROCES I RZECZYWISTOŚĆ - TORUŃ 30.11.-1.12.1994R.
W dniach 30.11-1.12.1994 r. odbyła się w T oruniu konferencja naukow a pt. Proces i rzeczywistość. W kręgu filozofii i teofilozofii Alfreda North Whiteheada. K onferencja została zorganizow ana przez K atedrę Logiki Uniw ersytetu M . K opernika i Oddział Toruński Polskiego Towarzystw a Filozoficznego. Przedm iotem obrad sympozjum była szeroko rozum iana filozofia procesu. Alfred N o rth W hitehead, angloam erykań- ski m atem atyk i filozof, powszechnie znany jak o w spółautor 3 - tom owego dzieła Principia Mathemathica, zajm ował się również teorią sztuki, zwłaszcza m atem atyki, fizyki i przyrodoznawstw a. W późniejszym okresie zaczął zajm ować się zagad nieniami, czy też pytaniam i bardziej filozoficznymi, głównie z zakresu ontologii i kosmologii. Podstaw ą jego filozoficznej koncepcji była teoria zdarzeń jak o ostateczT nych elementów rzeczywistości. R eferaty wygłoszone podczas sesji dotyczyły tej właśnie problem atyki.
Próby przybliżenia osoby i d o robku naukow ego A lfreda N o rth W hiteheada podjął się Tom asz Kom endziński w referacie pt.: Filozofia A. N. Whiteheada w Polsce. A utor nie tylko przedstaw ił dorobek naukow y tego wielkiego uczonego, ale w skazał również n a trzy różne style recepcji W hiteheada w Polsce. Jako przedstawicieli tych trzech różnych recepcji au to r wymienił kolejno: M . Tempczyka, M . Hellera i J. Życińskiego i C. G orzkę. Ten ostatni wygłosił kolejny referat pt.: Rozwój pojęcia czasu w filozofii
A .N . Whiteheada. A u to r przybliżył uczestnikom , najważniejszą terminologię filozofii procesu. Przedstaw ił również tak kluczowe pojęcia w filozofii W hiteheada ja k czasoprzestrzeń, przyroda, zdarzenie, trwanie, jednoczesność i czas. Po przerwie zostały wygłoszone jeszcze dwa referaty: Bogdan O grodnik, Istota czasu wedlug A .N . Whiteheada i R. Ingardena i Piotr G utow ski, Procesy i rzeczy-w-procesie. W pierwszym referacie au to r starał się porów nać koncepcję czasu tych dwóch wielkich filozofów dodając własne, czasem odważne wnioski. P iotr G utow ski przedstaw ił natom iast poglądy współczesnych kongtynuatorów myśli W hiteheada. Pierwszy dzień zakończył się dyskusją panelow ą przy kawie, k tó ra nosiła tytuł: Perspektywy filozofii procesu. D yskusja, której przewodniczył prof. J. Perzanow ski, była długa i żywa, co świadczy, że przed filozofią procesu są dobre perspektywy.
Drugi dzień sympozjum otworzył referat Józefa Wajszczuka, Logika zmian dyskret nych a logika zmian ciągłych. A utor przedstawił pewien rachunek zdaniowy zmian. Dopełnieniem i uzupełnieniem był kolejny referat przedstawiony przez K onrada Turzyńskiego pt.: Pojęcie zmiany i je j reprezentacja w pewnej logice modalnej. Obydwa referaty wskazały na wzajemne oddziaływanie na siebie filozofii procesu i szeroko rozumianej logiki (zwłaszcza modalnej). Okazuje się, że są podejm owane próby analizy filozofii W hiteheada przy pomocy logiki. Z drugiej strony podejm owane są próby zbudowania rachunków logicznych, które uwględniłyby wszystkie możliwe relacje wynikające z zachodzenia określonych rodzajów zmian (dychotomicznych i ciągłych).
K olejny referat, który wygłosił Tom asz Placek nosił tytuł: Whiteheada paradoks stawania się. A u to r powrócił do myśli samego W hiteheada i przedstaw ił problem atykę staw ania się i wynikających z niej pardoksów . Analizując jego myśl au to r odw ołał się między innym i do p aradoksu Zenona, w arunku wspólnej przyczyny R eichenbacha i nierówności Bella.
O statni referat pt.: M onadolodzy wszystkich krajów łączcie się wygłosił Jerzy Perzanowski. R eferat wyjaśnił tytuł wykładu. O kazało się, że jest to cytat z W it kiewicza, który był zwolennikiem m onadologih Prof. Perzanowski, w wielkim skrócie, przedstaw ił dzieje m onizm u w·historii myśli filozoficznej: od Parm enidesa po Leibniza i jego kontynuatorów (N ew tona, Bradleya, Russella, W ittgensteina). Szerzej prelegent omówił poglądy samego Leibniza, przedstaw ił jego ontykę m onad i znaczenie jego ontologii substancji czyli m onadologii. Prof. Perzanowski zakończył swój referat zachętą: „Filozofow ie logiczni wszystkich krajów łączcie się” , co jest zaproszeniem do upraw iania filozofii na w zór samego Leibniza, „który wielkim filozofem był” , co często ostatni prelegent pow tarzał.
Sympozjum zam knął główny inicjator tego przedsięwzięcia Cezary G orzka, a jed n o cześnie wielki pro p ag ato r myśli W hiteheada w Polsce. W sympozjum wzięli udział przedstawiciele z różnych ośrodków akadem ickich w Polsce. Wzięli również udział w sympozjum pracow nicy naukow i i studenci W ydziału Filozofii Chrześcijańskiej A T K w Warszawie.
A LIC JA G R O C H O W SK A
SPRAWOZDANIE Z SYMPOZJUM NA TEMAT:
PSY C H O L O G IA WOBEC PRZEMIAN ZACHODZĄCYCH W POLSCE ATK, 24 LISTOPADA 1994 R.
N a K ierunku Psychologii przy Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej A T K zostało zorganizowane sympozjum na tem at: Psychologia wobec przemian zachodzących w Polsce.
K onferencję otworzył prof. K rzysztof Hirszel, wprowadzając słuchaczy w p ro blem atykę.
